Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στο Αυλωνάρι από το
1841 μέχρι το 1980 μέσα από επιλεγμένα ιστορικά στοιχεία
Μέρος 1ο του Δημήτρη Σγούρου
Από τα πρώτα χρόνια της επανάστασης του 1821, κύριο μέλημα της «Προσωρινής Διοικήσεως της Ελλάδος» υπήρξε η εκπαίδευση. Με το σύνταγμα του 1822 εκχωρήθηκαν αρμοδιότητες στο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο κατέβαλε φιλότιμες προσπάθειες για τη σύσταση σχολείων και γενικότερα για την οργάνωση ενός σχεδίου βασικής παιδείας . Παράλληλα η Πελοποννησιακή Γερουσία ενεργούσε για την συγκρότηση σχολείων και αναζητούσε άξιους διδασκάλους ελληνικών, μαθηματικών και ξένων γλωσσών1.
Τα πρώτα σχολεία στοιχειώδους εκπαίδευσης ονομάστηκαν δημοτικά και οι δάσκαλοι που δίδασκαν σ’ αυτά δημοδιδάσκαλοι, αφού για την ίδρυση και συντήρησή τους υπεύθυνοι ήταν οι δήμοι και οι κοινότητες. Η διδασκαλία των μαθητών γινόταν σύμφωνα με την αλληλοδιδακτική μέθοδο, όπου ένας δάσκαλός δίδασκε τους καλύτερους μαθητές, που ονομαζόντουσαν πρωτόσχολοι και αυτοί με τη σειρά τους δίδασκαν τους υπόλοιπους μαθητές χωρισμένους σε ομάδες2.
Το 1830 λειτουργούσαν σε όλη την Επικράτεια 84 αλληλοδιδακτικά σχολεία με 7.500 μαθητές.
Με τα νομοθετήματα των ετών 1834, 1836 και 1837 για τη Δημοτική, Μέση και Ανώτατη Εκπαίδευση αντίστοιχα, θεμελιώθηκε το Νεοελληνικό Εκπαιδευτικό σύστημα των τριών βαθμίδων.
Η φοίτηση για τη Δημοτική Εκπαίδευση καθορίστηκε επταετής και υποχρεωτική για τα παιδιά που διέμεναν σε δήμους όπου λειτουργούσαν δημοτικά σχολεία. Ως έτος εγγραφής οριζόταν το 5ο συμπληρωμένο και ο νόμος προέβλεπε σχετικό πρόστιμο για τους γονείς που θα παρέβαιναν τη διάταξη της υποχρεωτικής φοίτησης3.
Ο πρώτος δάσκαλος στο Αυλωνάρι
Η πρώτη μαρτυρία για δημιουργία δημοτικού σχολείου στο Αυλωνάρι είναι το 1841. Με δύο αναφορές (15 Ιουλίου και 6 Αυγούστου 1841) ο διοικητής Ευβοίας πληροφορεί τη Γρ. ΕΔΕ ( Γραμματεία των Εκκλησιαστικών και της Δημόσιας Εκπαίδευσης) ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις που ορίζει ο περί δημοτικών σχολείων νόμος για την ίδρυση σχολείου στο Αυλωνάρι και ζητεί να διορισθεί δημοδιδάσκαλος, για τη μισθοδοσία του οποίου μπορεί ο δήμος να καταβάλει ένα μέρος. Προτείνει μάλιστα συγκεκριμένο πρόσωπο, τον Νικόλαο Γ. Ελευθερίου, ο οποίος ήδη από 16 μήνες δίδασκε επιτυχώς_κατά πιστοποίηση των κατοίκων στο χωριό Κριεζά του ιδίου δήμου4.
Ο εν λόγω Νικόλαος Ελευθερίου (γεννημένος το 1817) είχε ήδη φοιτήσει 14 μήνες στο Διδασκαλείο, αλλά «προσκρούσας εις τας διατάξεις και στασιάσας» αποβλήθηκε χωρίς να λάβει δίπλωμα. Τον Αύγουστο του 1841 με ταυτόσημες αναφορές του προς τη Γρ. ΕΔΕ και τον διευθυντή του Διδασκαλείου ζήτησε να συγχωρηθεί και να του επιτραπεί να προσέλθει σε εξετάσεις για την απόκτηση διδασκαλικού διπλώματος, πράγμα που έγινε και στις 15 Οκτωβρίου 1841 απέκτησε το δικαίωμα του προσωρινού διορισμού ως υποψήφιος δημοδιδάσκαλος γ΄ τάξεως. Έτσι στις 20 Νοεμβρίου 1841 διορίστηκε προσωρινώς στο «αρτισύστατον» δημοτικό σχολείο Δυστίων στο Αυλωνάρι με μισθό 50 δραχμών, καταβαλλόμενο από το δημοτικό ταμείο. Αξιοσημείωτες είναι οι προτροπές προς αυτόν που συνοδεύουν το διοριστήριο έγγραφό του.
«Διοριζόμενος εις αυτήν την θέσιν προσωρινώς και επί δοκιμασία προτρέπεσαι εις το να δείξεις διαγωγήν κατά πάντα άμεμπτον και έντιμον. Να επαυξήσεις δε και τας γνώσεις σου μελετών ιδίως τα της ελληνικής γλώσσης και όσα άλλα μαθήματα εκ των βοηθητικών εφάνης μη σπουδάσας ικανώς, ώστε προσκαλούμενος εις άλλην εξέτασιν να κριθής άξιος οριστικώς ενός βαθμού δημοδιδασκάλου».
Διθέσιο Δημοτικό Σχολείο στο Αυλωνάρι
Το 1853 το Δημοτικό Σχολείο Αυλωναρίου γίνεται διθέσιο5. Όμως θα περάσουν πολλά χρόνια για να διορισθεί δεύτερος δάσκαλος στο σχολείο. Τη χρονιά αυτή ο δήμος Αυλώνος είχε 5.753 κατοίκους και το Αυλωνάρι 447 κατοίκους. Περίπου το 1850 πρέπει να κτίσθηκε και το κτίριο που στέγασε το δημοτικό σχολείο αρένων του Αυλωναρίου. Βρισκόταν κάτω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Ήταν ολόκληρο μια αίθουσα και η είσοδός του βρισκόταν στη νότια πλευρά, εκεί που σήμερα υπάρχουν δύο παράθυρα. Μπροστά στην είσοδο υπήρχε ένα μεγάλο πλατύσκαλο και μια πέτρινη σκάλα.
Το πρώτο στοιχείο για το κτίριο αυτό έχομε στις 15 Ιανουαρίου 1866. «Δια το εκδοθέν ένταλμα επ’ ονόματι του Παύλου Χροναίου, Κ. Μακρυνικόλα και Παναγιώτη Φραγγούλη. Δια την χορήγησιν ύλης και ημερομισθίων δια την επισκευήν του Δημοτικού Σχολείου Αυλωναρίου». Αυτά αναφέρονται στο βιβλίο εσόδων και εξόδων του δήμου Αυλώνος. Είχανε περάσει 15 χρόνια και φαίνεται το σχολείο ήθελε επισκευή.
Πιο κάτω στις 16 Αυγούστου 1866 διαβάζομε. «Δια το εκδοθέν ένταλμα επ’ ονόματι του Παύλου Γ. Χροναίου, δι’ αγοράν διαφόρων βραβείων εξοδεύθησαν κατά τας εξετάσεις των μαθητών…»
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα περισσότερα σχολεία της πατρίδας μας ήταν δημοτικά, και «επιχορηγούντο εκ των δήμων». Και είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τι κατάσταση επικρατούσε όταν ο δάσκαλος, που φυσικά δεν ήταν μόνιμος, εξαρτιόταν από το δήμαρχο. «Η έλλειψις πόρων και η κακοπιστία των δημοτικών αρχόντων επέφερεν καθυστέρησιν πολλάκις μακροχρόνιον στην καταβολήν των μισθών των δημοδιδασκάλων, οίτινες δια να αποσπάσουν μέρος των μισθών των ηναγκάζοντο να υποβάλλωνται εις παντοειδείς εξευτελισμούς». (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος δέκατος, σελίδα 314)
Βλέπουμε λοιπόν ότι ο δάσκαλος ήταν έρμαιο του κομματάρχη, που τον κατατυραννούσε και τον εκμεταλλευόταν. Για να δούμε τι κατάσταση επικρατούσε τον 19ο αιώνα στη Δημοτική Εκπαίδευση θα αναφέρομε τούτο. Στη συνεδρίαση της Βουλής6 της 25ης Ιουνίου 1899, ο τότε υπουργός Παιδείας Αθ. Ευταξίας κατέθεσε τα εξής στοιχεία. Το 1894 επί προσωπικού 3.256 διδασκάλων έγιναν 1.082 μεταθέσεις και 1.421 απολύσεις. Δηλαδή όλοι σχεδόν οι δάσκαλοι, ή μετατέθηκαν, ή απολύθηκαν. Μόλις το 1920 ανάπνευσε η Δημοτική Εκπαίδευση, όταν ανάλαβε τη δαπάνη το κράτος.
Βέβαια και στο δήμο Αυλώνος η ίδια κατάσταση επικρατούσε. Μεταθέσεις συνέχεια. Σπάνια δάσκαλος στέριωνε στη θέση του πάνω από ένα χρόνο. Και είχανε κι από πάνω τις αναφορές των κατοίκων. Την πρωτιά στις αναφορές κατά των δασκάλων τις είχανε οι Οχθωνιάτες. Δεν πέρασε δάσκαλος από την Οχθωνιά που να μην του κάνουνε αναφορά.
Θα σταθούμε στην περίπτωση του δάσκαλου Σταμάτη Μεσημέρη, γιατί η αναφορά έχει ιδιαίτερη «ομορφιά».
Στη συνεδρίαση της 18ης Ιουνίου 1906 ο δήμαρχος «υπέβαλε εις το σώμα την αναφοράν των κατοίκων του χωρίου Οχθωνιάς του δήμου τούτου κατά του δημοδιδασκάλου Σταματίου Μεσημέρη», αναφέροντας κατ’ αυτού ότι «ούτος δεν εκτελεί το καθήκον του, ουδέ εργάζεται, ως ο νόμος ορίζει, εκτός δε τούτου κλίνεται εις τα καπηλεία μετά γυναικών, αναμιγνύεται μετ’ αυτών και δεν τηρεί την απαιτουμένην αξιοπρέπειαν, ούτε τον σεβασμό απέναντι της κοινωνίας και των μαθητών».
Οι δάσκαλοι στο Αυλωνάρι πριν το 1900
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στις 29 Φεβρουαρίου του 1867. Βρίσκουμε την παροχή του δήμου Αυλώνος «επ’ ονόματι των δημοδιδασκάλων Θωμά Γεωργιάδη και Αντωνίου Εμμανουηλίδου, του μεν Αυλωναρίου του δε Οχθωνιάς, δια δίδακτρα της Α΄ εξαμηνίας 1866».
Στην ίδια ημερομηνία υπάρχει παροχή «επ’ ονόματι Δημητρίου Κούκη δια δίδακτρα της Β΄ εξαμηνίας 1866». Ο Δημήτριος Κούκης ήταν παπάς. Και θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι περισσότεροι δάσκαλοι εκείνο τον καιρό, κυρίως στα χωριά των δήμων ήταν παπάδες. Στις 31 Οκτωβρίου 1867 βρίσκουμε ένταλμα «επ’ ονόματι του Νικόλαο Δ. Φραγγούλη, γραμματοδιδασκάλου Αυλωναρίου, δι’ ενοίκιον της κατοικίας του από 1ης Ιανουαρίου μέχρι 12 Φεβρουαρίου 1867».
Βλέπουμε λοιπόν ότι εκτός από τους τρεις δημοδιδασκάλους Θωμά Γεωργιάδη, Αντώνιο Εμμανουηλίδη και Δημήτριο Κούκη, το Αυλωνάρι είχε και τον γραμματοδιδάσκαλο Νικόλαο Φραγγούλη. Οι γραμματοδιδάσκαλοι ή γραμματιστές είχαν πτυχίο υποδιδασκαλείου, ή στην ανάγκη και μόνο απολυτήριο Ελληνικού Σχολείου. Δίδασκαν κυρίως στα μονοθέσια γραμματοδιδασκαλεία, αλλά όταν ο δήμαρχος το ήθελε και στα δημοτικά σχολεία. Έτσι φαίνεται δίδαξε και ο Νικόλαος Φραγγούλης στο Διθέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Αυλωναρίου.
Από το 1866 ως το 1872 οι τέσσερις τούτοι δάσκαλοι δίδαξαν στα σχολεία Αυλωναρίου και Οχθωνιάς. Στις αρχές του 1872 διορίστηκε ο Περικλής Παπαβασιλείου στην Οχθωνιά. Ο Γεωργιάδης και ο Εμμανουηλίδης εξακολούθησαν να διδάσκουν στο Αυλωνάρι από το 1872 μέχρι το 1883. Τότε έχομε το διορισμό στο Δημοτικό Σχολείο Αυλωναρίου ενός νέου δημοδιδασκάλου του Δημήτρη Ιωάννου.
Και μια που έχομε φτάσει στα 1879 θα αναφέρομε τους δασκάλους7 που είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους εκείνης της χρονιάς. Είναι λοιπόν ο Θωμάς Γεωργιάδης 45 ετών, ο Αντώνιος Εμμανουηλίδης 38 ετών, ο Δημήτριος Ιωάννου 26 ετών, ο Μιχαήλ Ρεντέας 26 ετών (ήταν δάσκαλος στο Οριό και είχε αδελφό που πέθανε σαν φοιτητής της Ιατρικής. Ο γυιος του Ιωάννης Ρεντέας έγινε δικηγόρος, παντρεύτηκε την κόρη του Βασιλείου Μόλαρη Βαγγελιώ και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου έγινε και Νομάρχης), ο Νικόλαος Φραγγούλης 47 ετών και ο Κωνσταντίνος Κωνστάντιος 32 ετών. Οι δάσκαλοι τούτοι πότε στο Αυλωνάρι και πότε στην Οχθωνιά θα διδάξουν μέχρι το 1890.
Ήδη το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Αυλωναρίου έχει 35 χρόνια ζωής. Και είναι επόμενο να έχει φθορές. Στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου της 10ης Μαρτίου 1891 ο δήμαρχος Χ. Ποθητάκης «επρότεινεν εις το σώμα ότι καθ’ άς βεβαιώσεις έχει και ιδίοις όμμασι είδε, το εν τη πρωτευούση του δήμου διδακτήριον των αρρένων είναι σε αθλίαν κατάστασιν χρήζον επισκευής και κατά τα παράθυρα, θύραν και κατά την στέγην αυτού, σεσαθρωθέντων πάντων τούτων και καταστάντος ούτω ετοιμορρόπου και επομένως έον να επισκευασθή τούτο συντόμως, ίνα μη καταρρεύση η στέγη τούτου και συμβή απευκταίον τούτου τι εις την φοιτώσαν νεολαίαν».
Σάπισαν λοιπόν τα πάντα. Πόρτες, σκεπή, παράθυρα. Το σχολείο έτοιμο να πέσει. Και φυσικά τη δαπάνη της συντήρησης την αναλαμβάνει ο δήμος Αυλώνος. Δέκα χρόνια μετά, στον προϋπολογισμό του 1900, το Δημοτικό Συμβούλιο «προσδιορίζει δραχμάς 197 δια έπιπλα, πίνακες, όργανα διδασκαλίας, δια την κατασκευήν 3 θρανογραφείων, επισκευήν των υπαρχόντων 9 τοιούτων, τοποθέτησιν υάλων, εσωτερικήν επίχρισιν απλήν του σχολείου και επισκευήν της εξωτερικής αυτού λιθίνης κλίμακος».
«Λιθίνη κλίμακα» λοιπόν είχε το σχολείο και αυτή έτοιμη να πέσει στις αρχές του 1900. Είναι η εποχή που με έξοδα του Ανδρέα Συγγρού κτίζεται το νέο Δημοτικό Σχολείο Αυλωναρίου, με μαρμάρινη σκάλα, φορτωμένο κι’ όλας παντού με μάρμαρα, - πλούσια όλα του – προσπάθεια μίμησης των κτισμάτων της κλασσικής εποχής. Τίποτα όμως δεν είχε από την αγνότητα και τη ζεστασιά του παλιού διδακτηρίου. Έτσι στα 1900 το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων μετακομίζει στο καινούργιο κτίριο.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 1900 τοποθετούνται στα γραμματοδιδασκαλεία Ωρολογίου ο Γεώργιος Κ. Σγούρος, Αγίου Γεωργίου ο Γεώργιος Π. Κοτρόζος και Αχλαδερής ο Βασίλειος Ν. Μπαϊρακτάρης. Τούτοι είναι υποδιδάσκαλοι, δηλαδή απόφοιτο Ελληνικού Σχολείου που είχανε φοιτήσει σε μονοετή σχολή, που ήταν στο Δαδί της Λαμίας.
Στα τέλη του 1900 απολύθηκε από την υπηρασία ο δημοδιδάσκαλος Αυλωναρίου παπα-Δημήτριος Κούκης. Και στις 9 Δεκεμβρίου διορίστηκε δευτεροβάθμιος (γιατί ο Δήμος Αυλώνος ήταν δευτέρου βαθμού) δημοδιδάσκαλος Αυλωναρίου ο Ιωάννης Παπασταματίου. Την ίδια μέρα στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου ο Σύμβουλος Βασίλειος Μόλαρης «επρότεινεν όπως διορισθή και δεύτερος δημοδιδάσκαλος εις το Δημοτικόν Σχολείον Αρρένων Αυλωναρίου, καθ’ όσον ο αριθμός των μαθητών καθ’ ά επληροφορήθη, ανέρχεται σήμερον εις ενενήκοντα πέντε. Προτείνει δι’ ό διοριστέον τον τριτοβάθμιον δημοδιδάσκαλον Αθανάσιον Κ. Αθανασίου». Η πλειοψηφία συμφώνησε με την πρόταση του Μόλαρη.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσομε ότι τα μονοτάξια σχολεία είχαν από 50-80 μαθητές, τα διτάξια από 81-130, τα τριτάξια από 131-200 και τα τετρατάξια από 201-300. Εκείνη τη χρονιά, δηλαδή το 1900 η πατρίδα μας με πληθυσμό 2.251.951, είχε 3.317 δημοτικά σχολεία και 204.749 μαθητές.
Στις 22 Δεκεmβρίου 1901 «ο δήμαρχος Αυλώνος επρότεινεν εις το σώμα ότι η εξωτερική λιθίνη κλίμαξ του εν Αυλωναρίω διδακτηρίου των αρρένων κετέπεσεν και δέον να ανακαινισθή ίνα μη διακοπώσι τα μαθήματα του σχολείου». Το Συμβούλιο δέχτηκε την πρόταση και ψήφισε 25 δραχμές για την ανακαίνιση. Πενήντα χρόνια άντεξε τα ποδοπατήματα των μαθητών η «λιθίνη κλίμαξ». Δεν πήγαινε άλλο.
Εν τω μεταξύ το νέο κτίριο που κατασκεύασε ο Ανδρέας Συγγρός για να στεγάσει το δημοτικό σχολείο είναι έτοιμο και αρχίζει να λειτουργεί από το σχολικό έτος 1901-1902. Το παλιό κτίριο όμως δεν εγκαταλείπεται. Έπειτα από πενήντα χρόνια ζωής τη πόρτα του θα την περάσουν τα κορίτσια του Αυλωναρίου, αφού εδώ θα στεγαστεί πλέον το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων του Αυλωναρίου μέχρι το 1929.
Δάσκαλοι πριν το 1900
1. Νικόλαος Γ. Ελευθερίου
2. Παπα-Δημήτρης Κούκης
3. Αντώνιος Εμμανουηλίδης
4. Δημήτρης Ιωάννου
5. Μιχάλης Ρεντέας
6. Θωμάς Γεωργιάδης
7. Ν. Φραγκούλης
8. Ηλίας Παπαϊωάννου
Συνοπτικά οι δάσκαλοι που υπηρέτησαν στο Δημοτικό Σχολείο Αυλωναρίου από την ίδρυσή του μέχρι το 1900 καταγράφονται στο παρακάτω πίνακα.Βρισκόμαστε ήδη στις αρχές του 1900. Γεγονότα σημαντικά έχουν προηγηθεί, που θα επηρεάσουν αποφασιστικά τη ζωή της χώρας μας και θα σημαδέψουν τη πορεία του Έθνους σε όλη τη διάρκεια αυτού του αιώνα.
Το Έθνος δεν έχει μπορέσει να ξεχάσει τη ντροπή από τον άτυχο πόλεμο του 1897 και με κάθε τρόπο προετοιμαζόταν για την ολοκλήρωση της εθνικής του υπόστασης. Οι σκλαβωμένοι αδελφοί έπρεπε να αποκτήσουν τη λευτεριά τους.
Κορυφαίο εκπαιδευτικό γεγονός το συνέδριο στην Αθήνα του 1904 των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων που, μαζί με άλλα σημαντικά θέματα, ασχολήθηκε για πρώτη φορά με τη γυναικεία εκπαίδευση.
Οι αριθμοί που ακολουθούν σκιαγραφούν την πραγματική κατάσταση στην εκπαίδευση. Το 1901, η φοίτηση στο τετρατάξιο δημοτικό σχολείο κάλυπτε μόνο το 8,3% του πληθυσμού ηλικίας 6-10 ετών. Για το ίδιο έτος οι δαπάνες για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση ανέρχονταν σε 6.000.000 δραχμές από τα οποία το κράτος πλήρωνε το 1.000.000 και οι δήμοι τα υπόλοιπα 5.000.000. Το 1907 το 50,2% των ανδρών και το 82% των γυναικών ήταν αναλφάβητοι.
Το σχολείο του Δελμούζου στο Βόλο, που έδειξε το μεγαλείο του νέου σχολείου των προοδευτικών παιδαγωγών, αλλά συγχρόνως κατέδειξε τη δύναμη της συντήρησης, που στάθηκε πάντοτε ανασταλτικός παράγοντας στην εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της Εκπαίδευσης.
Η ορμητική είσοδος στη χώρα μας της Σουηδικής Γυμναστικής, που δημιούργησε το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε η γυμναστική διδασκαλία και ο αθλητισμός σχεδόν μέχρι τις μέρες μας.
Η ίδρυση το 1910 στην Αθήνα του Εκπαιδευτικού Ομίλου, που είχε συγκεντρώσει στους κόλπους του κάθε προοδευτικό στοιχείο και τους κορυφαίους διανοούμενους και παιδαγωγούς της εποχής και έβλεπε ότι κάτι καινούργιο και καλύτερο έπρεπε να μπει τουλάχιστον στη Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Η 5η Οκτωβρίου 1912 είναι και θα παραμείνει μια μεγάλη μέρα στην ιστορία του Ελληνισμού. Ξεσπάει ο πρώτος βαλκανικός πόλεμος και ο ελληνικός στρατός ακάθεκτος και αποφασιστικός προχωρεί στην απελευθέρωση των σκλάβων αδελφών και στην ολοκλήρωση της εθνικής ενότητας.
Συγκλονιστικές και ανεπανάληπτες στιγμές περνάει η χώρα. Η νικηφόρα προέλαση του ελληνικού στρατού συγκινεί και ρίγη ενθουσιασμού προκαλεί σε όλο τον ελληνισμό. Οι μαθητές των σχολείων όλων των βαθμίδων θα βρεθούν στη πρωτοπορία των πανηγυρικών εκδηλώσεων.
Επιθεώρηση Δημοτικής Εκπαίδευσης Περιφέρειας Κύμης
Λίγο πριν το 1900 αρχίζει να λειτουργεί η Επιθεώρηση Δημοτικής Εκπαίδευσης Περιφερείας Κύμης8. Ως έδρα της Επιθεώρησης ορίζεται η ακμάζουσα ναυτική πόλη της Κύμης, εις την οποίαν από το 1887 έχει μεταφερθεί και η Επαρχιακή πρωτεύουσα από την Κάρυστο.
Αρχικά η περιφέρεια περιλάμβανε ολόκληρο το νοτιοανατολικό τμήμα της Εύβοιας. Από το 1960 διαιρέθηκε σε δύο Εκπαιδευτικές περιφέρεις, της Καρύστου και της Κύμης.
Οι επιθεωρητές που υπηρέτησαν στην Εκπαιδευτική Περιφέρειας Κύμης αναφέρονται στο πιο κάτω πίνακα.
Επιθεωρητές Έτη
1. Εμμανουήλ Ζαγκριώτης
2. Ιωάννης Καπερνάρος 1912 -1914
3. Κωνσταντίνος Πλάκας 1914 -1918
4. Θεόδωρος Παπαβασιλείου 1918 -1921
5. Θεόδωρος Πλάκας 1920 -1923
6. Δημήτριος Αβραάμ 1923
7. Κωνσταντίνος Μπακανάκης 1923 -1925
8. Ιωάννης Κερασόπουλος 1925 -1930
9. Π. Κωνσταντινόπουλος 1930 -1934
10. Ιωάννης Δρομάζος 1934 -1940
11. Γεώργιος Γκόλφης 1941 -1945
12. Σ. Χατζηαντωνίου 1945
13. Ιωάννης Δανόπουλος 1945 -1949
14. Ν. Καρλής (αναπληρωτής) 1949 -1950
15. Β. Παρλαβάντζας 1950 -1951
16.Ανδρέας Παπανδρέου 1951 -1957
17. Δημήτριος Μάγος 1957 -1958
18. Νικόλαος Αποστόλου 1958 -1961
19. Τηλέμαχος Ζαφειρίδης 1961 -1966
20. Ηλίας Τσιπούρα (αναπληρωτής) 1966 -1968
21. Βασίλειος Ταξάκης 1968 -1971
22. Ιωάννης Λιάπης 1971 -1976
23. Παπακωνσταντίνου Γεώργιος 1976-1978
24. Δεληζώνας Κωνσταντίνος 1978-1981
Το 1913 ο υπουργός της Παιδείας Ιωάννης Τσιριμώκος, σε κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, υποβάλλει για ψήφιση στη Βουλή τα γνωστά σημαντικά εκπαιδευτικά νομοσχέδια, που είχε συντάξει ο κορυφαίος παιδαγωγός Δημήτρης Γληνός και με τα οποία επιχειρήθηκε για πρώτη φορά να εκφρασθεί η εκπαιδευτική πολιτική των Φιλελευθέρων, τονίζοντας στην εισηγητική του έκθεση ότι η Δημοτική Εκπαίδευση δεν μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται σε κατάσταση ικανοποιητική.
Υπέρ των νομοσχεδίων αυτών είχε ταχθεί και ο Εκπαιδευτικός Όμιλος, που είχε καταφέρει να υιοθετηθούν αυτά από την κυβέρνηση, αλλά και ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος.
Φαίνεται όμως ότι ο πολιτικός και όχι μόνο κόσμος της χώρας ήταν απροετοίμαστος για τέτοιες χειρονομίες και διστακτικός στην υποστήριξη των μέτρων για βελτίωση της εκπαίδευσης, που προτείνονταν από τους πολλούς ειδικούς αλλά προοδευτικούς διανοούμενους και παιδαγωγούς της εποχής.
Τα νομοσχέδια δεν ψηφίζονται στη Βουλή, αφού και η κυβέρνηση σχεδόν αδιαφόρησε επηρεασμένη από το συντηρητικό κλίμα, που επικρατούσε ακόμη στην ελληνική κοινωνία και από τη λυσσαλέα αντίδραση των γνωστών γλωσσαμυντόρων, που ακόμη κρατούσαν ισχυρά ερείσματα και πόστα στην Εκπαίδευση.
Έτσι η προσπάθεια πέφτει στο κενό. Αλλά και οι συνθήκες που επικράτησαν αργότερα στο πολιτικό σκηνικό, ήταν αδύνατο να μην ανακόψουν τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού της Παιδείας.
1841 μέχρι το 1980 μέσα από επιλεγμένα ιστορικά στοιχεία
Μέρος 1ο του Δημήτρη Σγούρου
Από τα πρώτα χρόνια της επανάστασης του 1821, κύριο μέλημα της «Προσωρινής Διοικήσεως της Ελλάδος» υπήρξε η εκπαίδευση. Με το σύνταγμα του 1822 εκχωρήθηκαν αρμοδιότητες στο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο κατέβαλε φιλότιμες προσπάθειες για τη σύσταση σχολείων και γενικότερα για την οργάνωση ενός σχεδίου βασικής παιδείας . Παράλληλα η Πελοποννησιακή Γερουσία ενεργούσε για την συγκρότηση σχολείων και αναζητούσε άξιους διδασκάλους ελληνικών, μαθηματικών και ξένων γλωσσών1.
Τα πρώτα σχολεία στοιχειώδους εκπαίδευσης ονομάστηκαν δημοτικά και οι δάσκαλοι που δίδασκαν σ’ αυτά δημοδιδάσκαλοι, αφού για την ίδρυση και συντήρησή τους υπεύθυνοι ήταν οι δήμοι και οι κοινότητες. Η διδασκαλία των μαθητών γινόταν σύμφωνα με την αλληλοδιδακτική μέθοδο, όπου ένας δάσκαλός δίδασκε τους καλύτερους μαθητές, που ονομαζόντουσαν πρωτόσχολοι και αυτοί με τη σειρά τους δίδασκαν τους υπόλοιπους μαθητές χωρισμένους σε ομάδες2.
Το 1830 λειτουργούσαν σε όλη την Επικράτεια 84 αλληλοδιδακτικά σχολεία με 7.500 μαθητές.
Με τα νομοθετήματα των ετών 1834, 1836 και 1837 για τη Δημοτική, Μέση και Ανώτατη Εκπαίδευση αντίστοιχα, θεμελιώθηκε το Νεοελληνικό Εκπαιδευτικό σύστημα των τριών βαθμίδων.
Η φοίτηση για τη Δημοτική Εκπαίδευση καθορίστηκε επταετής και υποχρεωτική για τα παιδιά που διέμεναν σε δήμους όπου λειτουργούσαν δημοτικά σχολεία. Ως έτος εγγραφής οριζόταν το 5ο συμπληρωμένο και ο νόμος προέβλεπε σχετικό πρόστιμο για τους γονείς που θα παρέβαιναν τη διάταξη της υποχρεωτικής φοίτησης3.
Ο πρώτος δάσκαλος στο Αυλωνάρι
Η πρώτη μαρτυρία για δημιουργία δημοτικού σχολείου στο Αυλωνάρι είναι το 1841. Με δύο αναφορές (15 Ιουλίου και 6 Αυγούστου 1841) ο διοικητής Ευβοίας πληροφορεί τη Γρ. ΕΔΕ ( Γραμματεία των Εκκλησιαστικών και της Δημόσιας Εκπαίδευσης) ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις που ορίζει ο περί δημοτικών σχολείων νόμος για την ίδρυση σχολείου στο Αυλωνάρι και ζητεί να διορισθεί δημοδιδάσκαλος, για τη μισθοδοσία του οποίου μπορεί ο δήμος να καταβάλει ένα μέρος. Προτείνει μάλιστα συγκεκριμένο πρόσωπο, τον Νικόλαο Γ. Ελευθερίου, ο οποίος ήδη από 16 μήνες δίδασκε επιτυχώς_κατά πιστοποίηση των κατοίκων στο χωριό Κριεζά του ιδίου δήμου4.
Ο εν λόγω Νικόλαος Ελευθερίου (γεννημένος το 1817) είχε ήδη φοιτήσει 14 μήνες στο Διδασκαλείο, αλλά «προσκρούσας εις τας διατάξεις και στασιάσας» αποβλήθηκε χωρίς να λάβει δίπλωμα. Τον Αύγουστο του 1841 με ταυτόσημες αναφορές του προς τη Γρ. ΕΔΕ και τον διευθυντή του Διδασκαλείου ζήτησε να συγχωρηθεί και να του επιτραπεί να προσέλθει σε εξετάσεις για την απόκτηση διδασκαλικού διπλώματος, πράγμα που έγινε και στις 15 Οκτωβρίου 1841 απέκτησε το δικαίωμα του προσωρινού διορισμού ως υποψήφιος δημοδιδάσκαλος γ΄ τάξεως. Έτσι στις 20 Νοεμβρίου 1841 διορίστηκε προσωρινώς στο «αρτισύστατον» δημοτικό σχολείο Δυστίων στο Αυλωνάρι με μισθό 50 δραχμών, καταβαλλόμενο από το δημοτικό ταμείο. Αξιοσημείωτες είναι οι προτροπές προς αυτόν που συνοδεύουν το διοριστήριο έγγραφό του.
«Διοριζόμενος εις αυτήν την θέσιν προσωρινώς και επί δοκιμασία προτρέπεσαι εις το να δείξεις διαγωγήν κατά πάντα άμεμπτον και έντιμον. Να επαυξήσεις δε και τας γνώσεις σου μελετών ιδίως τα της ελληνικής γλώσσης και όσα άλλα μαθήματα εκ των βοηθητικών εφάνης μη σπουδάσας ικανώς, ώστε προσκαλούμενος εις άλλην εξέτασιν να κριθής άξιος οριστικώς ενός βαθμού δημοδιδασκάλου».
Διθέσιο Δημοτικό Σχολείο στο Αυλωνάρι
Το 1853 το Δημοτικό Σχολείο Αυλωναρίου γίνεται διθέσιο5. Όμως θα περάσουν πολλά χρόνια για να διορισθεί δεύτερος δάσκαλος στο σχολείο. Τη χρονιά αυτή ο δήμος Αυλώνος είχε 5.753 κατοίκους και το Αυλωνάρι 447 κατοίκους. Περίπου το 1850 πρέπει να κτίσθηκε και το κτίριο που στέγασε το δημοτικό σχολείο αρένων του Αυλωναρίου. Βρισκόταν κάτω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Ήταν ολόκληρο μια αίθουσα και η είσοδός του βρισκόταν στη νότια πλευρά, εκεί που σήμερα υπάρχουν δύο παράθυρα. Μπροστά στην είσοδο υπήρχε ένα μεγάλο πλατύσκαλο και μια πέτρινη σκάλα.
Το πρώτο στοιχείο για το κτίριο αυτό έχομε στις 15 Ιανουαρίου 1866. «Δια το εκδοθέν ένταλμα επ’ ονόματι του Παύλου Χροναίου, Κ. Μακρυνικόλα και Παναγιώτη Φραγγούλη. Δια την χορήγησιν ύλης και ημερομισθίων δια την επισκευήν του Δημοτικού Σχολείου Αυλωναρίου». Αυτά αναφέρονται στο βιβλίο εσόδων και εξόδων του δήμου Αυλώνος. Είχανε περάσει 15 χρόνια και φαίνεται το σχολείο ήθελε επισκευή.
Πιο κάτω στις 16 Αυγούστου 1866 διαβάζομε. «Δια το εκδοθέν ένταλμα επ’ ονόματι του Παύλου Γ. Χροναίου, δι’ αγοράν διαφόρων βραβείων εξοδεύθησαν κατά τας εξετάσεις των μαθητών…»
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα περισσότερα σχολεία της πατρίδας μας ήταν δημοτικά, και «επιχορηγούντο εκ των δήμων». Και είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τι κατάσταση επικρατούσε όταν ο δάσκαλος, που φυσικά δεν ήταν μόνιμος, εξαρτιόταν από το δήμαρχο. «Η έλλειψις πόρων και η κακοπιστία των δημοτικών αρχόντων επέφερεν καθυστέρησιν πολλάκις μακροχρόνιον στην καταβολήν των μισθών των δημοδιδασκάλων, οίτινες δια να αποσπάσουν μέρος των μισθών των ηναγκάζοντο να υποβάλλωνται εις παντοειδείς εξευτελισμούς». (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος δέκατος, σελίδα 314)
Βλέπουμε λοιπόν ότι ο δάσκαλος ήταν έρμαιο του κομματάρχη, που τον κατατυραννούσε και τον εκμεταλλευόταν. Για να δούμε τι κατάσταση επικρατούσε τον 19ο αιώνα στη Δημοτική Εκπαίδευση θα αναφέρομε τούτο. Στη συνεδρίαση της Βουλής6 της 25ης Ιουνίου 1899, ο τότε υπουργός Παιδείας Αθ. Ευταξίας κατέθεσε τα εξής στοιχεία. Το 1894 επί προσωπικού 3.256 διδασκάλων έγιναν 1.082 μεταθέσεις και 1.421 απολύσεις. Δηλαδή όλοι σχεδόν οι δάσκαλοι, ή μετατέθηκαν, ή απολύθηκαν. Μόλις το 1920 ανάπνευσε η Δημοτική Εκπαίδευση, όταν ανάλαβε τη δαπάνη το κράτος.
Βέβαια και στο δήμο Αυλώνος η ίδια κατάσταση επικρατούσε. Μεταθέσεις συνέχεια. Σπάνια δάσκαλος στέριωνε στη θέση του πάνω από ένα χρόνο. Και είχανε κι από πάνω τις αναφορές των κατοίκων. Την πρωτιά στις αναφορές κατά των δασκάλων τις είχανε οι Οχθωνιάτες. Δεν πέρασε δάσκαλος από την Οχθωνιά που να μην του κάνουνε αναφορά.
Θα σταθούμε στην περίπτωση του δάσκαλου Σταμάτη Μεσημέρη, γιατί η αναφορά έχει ιδιαίτερη «ομορφιά».
Στη συνεδρίαση της 18ης Ιουνίου 1906 ο δήμαρχος «υπέβαλε εις το σώμα την αναφοράν των κατοίκων του χωρίου Οχθωνιάς του δήμου τούτου κατά του δημοδιδασκάλου Σταματίου Μεσημέρη», αναφέροντας κατ’ αυτού ότι «ούτος δεν εκτελεί το καθήκον του, ουδέ εργάζεται, ως ο νόμος ορίζει, εκτός δε τούτου κλίνεται εις τα καπηλεία μετά γυναικών, αναμιγνύεται μετ’ αυτών και δεν τηρεί την απαιτουμένην αξιοπρέπειαν, ούτε τον σεβασμό απέναντι της κοινωνίας και των μαθητών».
Οι δάσκαλοι στο Αυλωνάρι πριν το 1900
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στις 29 Φεβρουαρίου του 1867. Βρίσκουμε την παροχή του δήμου Αυλώνος «επ’ ονόματι των δημοδιδασκάλων Θωμά Γεωργιάδη και Αντωνίου Εμμανουηλίδου, του μεν Αυλωναρίου του δε Οχθωνιάς, δια δίδακτρα της Α΄ εξαμηνίας 1866».
Στην ίδια ημερομηνία υπάρχει παροχή «επ’ ονόματι Δημητρίου Κούκη δια δίδακτρα της Β΄ εξαμηνίας 1866». Ο Δημήτριος Κούκης ήταν παπάς. Και θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι περισσότεροι δάσκαλοι εκείνο τον καιρό, κυρίως στα χωριά των δήμων ήταν παπάδες. Στις 31 Οκτωβρίου 1867 βρίσκουμε ένταλμα «επ’ ονόματι του Νικόλαο Δ. Φραγγούλη, γραμματοδιδασκάλου Αυλωναρίου, δι’ ενοίκιον της κατοικίας του από 1ης Ιανουαρίου μέχρι 12 Φεβρουαρίου 1867».
Βλέπουμε λοιπόν ότι εκτός από τους τρεις δημοδιδασκάλους Θωμά Γεωργιάδη, Αντώνιο Εμμανουηλίδη και Δημήτριο Κούκη, το Αυλωνάρι είχε και τον γραμματοδιδάσκαλο Νικόλαο Φραγγούλη. Οι γραμματοδιδάσκαλοι ή γραμματιστές είχαν πτυχίο υποδιδασκαλείου, ή στην ανάγκη και μόνο απολυτήριο Ελληνικού Σχολείου. Δίδασκαν κυρίως στα μονοθέσια γραμματοδιδασκαλεία, αλλά όταν ο δήμαρχος το ήθελε και στα δημοτικά σχολεία. Έτσι φαίνεται δίδαξε και ο Νικόλαος Φραγγούλης στο Διθέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Αυλωναρίου.
Από το 1866 ως το 1872 οι τέσσερις τούτοι δάσκαλοι δίδαξαν στα σχολεία Αυλωναρίου και Οχθωνιάς. Στις αρχές του 1872 διορίστηκε ο Περικλής Παπαβασιλείου στην Οχθωνιά. Ο Γεωργιάδης και ο Εμμανουηλίδης εξακολούθησαν να διδάσκουν στο Αυλωνάρι από το 1872 μέχρι το 1883. Τότε έχομε το διορισμό στο Δημοτικό Σχολείο Αυλωναρίου ενός νέου δημοδιδασκάλου του Δημήτρη Ιωάννου.
Και μια που έχομε φτάσει στα 1879 θα αναφέρομε τους δασκάλους7 που είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους εκείνης της χρονιάς. Είναι λοιπόν ο Θωμάς Γεωργιάδης 45 ετών, ο Αντώνιος Εμμανουηλίδης 38 ετών, ο Δημήτριος Ιωάννου 26 ετών, ο Μιχαήλ Ρεντέας 26 ετών (ήταν δάσκαλος στο Οριό και είχε αδελφό που πέθανε σαν φοιτητής της Ιατρικής. Ο γυιος του Ιωάννης Ρεντέας έγινε δικηγόρος, παντρεύτηκε την κόρη του Βασιλείου Μόλαρη Βαγγελιώ και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου έγινε και Νομάρχης), ο Νικόλαος Φραγγούλης 47 ετών και ο Κωνσταντίνος Κωνστάντιος 32 ετών. Οι δάσκαλοι τούτοι πότε στο Αυλωνάρι και πότε στην Οχθωνιά θα διδάξουν μέχρι το 1890.
Ήδη το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Αυλωναρίου έχει 35 χρόνια ζωής. Και είναι επόμενο να έχει φθορές. Στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου της 10ης Μαρτίου 1891 ο δήμαρχος Χ. Ποθητάκης «επρότεινεν εις το σώμα ότι καθ’ άς βεβαιώσεις έχει και ιδίοις όμμασι είδε, το εν τη πρωτευούση του δήμου διδακτήριον των αρρένων είναι σε αθλίαν κατάστασιν χρήζον επισκευής και κατά τα παράθυρα, θύραν και κατά την στέγην αυτού, σεσαθρωθέντων πάντων τούτων και καταστάντος ούτω ετοιμορρόπου και επομένως έον να επισκευασθή τούτο συντόμως, ίνα μη καταρρεύση η στέγη τούτου και συμβή απευκταίον τούτου τι εις την φοιτώσαν νεολαίαν».
Σάπισαν λοιπόν τα πάντα. Πόρτες, σκεπή, παράθυρα. Το σχολείο έτοιμο να πέσει. Και φυσικά τη δαπάνη της συντήρησης την αναλαμβάνει ο δήμος Αυλώνος. Δέκα χρόνια μετά, στον προϋπολογισμό του 1900, το Δημοτικό Συμβούλιο «προσδιορίζει δραχμάς 197 δια έπιπλα, πίνακες, όργανα διδασκαλίας, δια την κατασκευήν 3 θρανογραφείων, επισκευήν των υπαρχόντων 9 τοιούτων, τοποθέτησιν υάλων, εσωτερικήν επίχρισιν απλήν του σχολείου και επισκευήν της εξωτερικής αυτού λιθίνης κλίμακος».
«Λιθίνη κλίμακα» λοιπόν είχε το σχολείο και αυτή έτοιμη να πέσει στις αρχές του 1900. Είναι η εποχή που με έξοδα του Ανδρέα Συγγρού κτίζεται το νέο Δημοτικό Σχολείο Αυλωναρίου, με μαρμάρινη σκάλα, φορτωμένο κι’ όλας παντού με μάρμαρα, - πλούσια όλα του – προσπάθεια μίμησης των κτισμάτων της κλασσικής εποχής. Τίποτα όμως δεν είχε από την αγνότητα και τη ζεστασιά του παλιού διδακτηρίου. Έτσι στα 1900 το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων μετακομίζει στο καινούργιο κτίριο.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 1900 τοποθετούνται στα γραμματοδιδασκαλεία Ωρολογίου ο Γεώργιος Κ. Σγούρος, Αγίου Γεωργίου ο Γεώργιος Π. Κοτρόζος και Αχλαδερής ο Βασίλειος Ν. Μπαϊρακτάρης. Τούτοι είναι υποδιδάσκαλοι, δηλαδή απόφοιτο Ελληνικού Σχολείου που είχανε φοιτήσει σε μονοετή σχολή, που ήταν στο Δαδί της Λαμίας.
Στα τέλη του 1900 απολύθηκε από την υπηρασία ο δημοδιδάσκαλος Αυλωναρίου παπα-Δημήτριος Κούκης. Και στις 9 Δεκεμβρίου διορίστηκε δευτεροβάθμιος (γιατί ο Δήμος Αυλώνος ήταν δευτέρου βαθμού) δημοδιδάσκαλος Αυλωναρίου ο Ιωάννης Παπασταματίου. Την ίδια μέρα στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου ο Σύμβουλος Βασίλειος Μόλαρης «επρότεινεν όπως διορισθή και δεύτερος δημοδιδάσκαλος εις το Δημοτικόν Σχολείον Αρρένων Αυλωναρίου, καθ’ όσον ο αριθμός των μαθητών καθ’ ά επληροφορήθη, ανέρχεται σήμερον εις ενενήκοντα πέντε. Προτείνει δι’ ό διοριστέον τον τριτοβάθμιον δημοδιδάσκαλον Αθανάσιον Κ. Αθανασίου». Η πλειοψηφία συμφώνησε με την πρόταση του Μόλαρη.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσομε ότι τα μονοτάξια σχολεία είχαν από 50-80 μαθητές, τα διτάξια από 81-130, τα τριτάξια από 131-200 και τα τετρατάξια από 201-300. Εκείνη τη χρονιά, δηλαδή το 1900 η πατρίδα μας με πληθυσμό 2.251.951, είχε 3.317 δημοτικά σχολεία και 204.749 μαθητές.
Στις 22 Δεκεmβρίου 1901 «ο δήμαρχος Αυλώνος επρότεινεν εις το σώμα ότι η εξωτερική λιθίνη κλίμαξ του εν Αυλωναρίω διδακτηρίου των αρρένων κετέπεσεν και δέον να ανακαινισθή ίνα μη διακοπώσι τα μαθήματα του σχολείου». Το Συμβούλιο δέχτηκε την πρόταση και ψήφισε 25 δραχμές για την ανακαίνιση. Πενήντα χρόνια άντεξε τα ποδοπατήματα των μαθητών η «λιθίνη κλίμαξ». Δεν πήγαινε άλλο.
Εν τω μεταξύ το νέο κτίριο που κατασκεύασε ο Ανδρέας Συγγρός για να στεγάσει το δημοτικό σχολείο είναι έτοιμο και αρχίζει να λειτουργεί από το σχολικό έτος 1901-1902. Το παλιό κτίριο όμως δεν εγκαταλείπεται. Έπειτα από πενήντα χρόνια ζωής τη πόρτα του θα την περάσουν τα κορίτσια του Αυλωναρίου, αφού εδώ θα στεγαστεί πλέον το Δημοτικό Σχολείο Θηλέων του Αυλωναρίου μέχρι το 1929.
Δάσκαλοι πριν το 1900
1. Νικόλαος Γ. Ελευθερίου
2. Παπα-Δημήτρης Κούκης
3. Αντώνιος Εμμανουηλίδης
4. Δημήτρης Ιωάννου
5. Μιχάλης Ρεντέας
6. Θωμάς Γεωργιάδης
7. Ν. Φραγκούλης
8. Ηλίας Παπαϊωάννου
Συνοπτικά οι δάσκαλοι που υπηρέτησαν στο Δημοτικό Σχολείο Αυλωναρίου από την ίδρυσή του μέχρι το 1900 καταγράφονται στο παρακάτω πίνακα.Βρισκόμαστε ήδη στις αρχές του 1900. Γεγονότα σημαντικά έχουν προηγηθεί, που θα επηρεάσουν αποφασιστικά τη ζωή της χώρας μας και θα σημαδέψουν τη πορεία του Έθνους σε όλη τη διάρκεια αυτού του αιώνα.
Το Έθνος δεν έχει μπορέσει να ξεχάσει τη ντροπή από τον άτυχο πόλεμο του 1897 και με κάθε τρόπο προετοιμαζόταν για την ολοκλήρωση της εθνικής του υπόστασης. Οι σκλαβωμένοι αδελφοί έπρεπε να αποκτήσουν τη λευτεριά τους.
Κορυφαίο εκπαιδευτικό γεγονός το συνέδριο στην Αθήνα του 1904 των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων που, μαζί με άλλα σημαντικά θέματα, ασχολήθηκε για πρώτη φορά με τη γυναικεία εκπαίδευση.
Οι αριθμοί που ακολουθούν σκιαγραφούν την πραγματική κατάσταση στην εκπαίδευση. Το 1901, η φοίτηση στο τετρατάξιο δημοτικό σχολείο κάλυπτε μόνο το 8,3% του πληθυσμού ηλικίας 6-10 ετών. Για το ίδιο έτος οι δαπάνες για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση ανέρχονταν σε 6.000.000 δραχμές από τα οποία το κράτος πλήρωνε το 1.000.000 και οι δήμοι τα υπόλοιπα 5.000.000. Το 1907 το 50,2% των ανδρών και το 82% των γυναικών ήταν αναλφάβητοι.
Το σχολείο του Δελμούζου στο Βόλο, που έδειξε το μεγαλείο του νέου σχολείου των προοδευτικών παιδαγωγών, αλλά συγχρόνως κατέδειξε τη δύναμη της συντήρησης, που στάθηκε πάντοτε ανασταλτικός παράγοντας στην εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της Εκπαίδευσης.
Η ορμητική είσοδος στη χώρα μας της Σουηδικής Γυμναστικής, που δημιούργησε το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε η γυμναστική διδασκαλία και ο αθλητισμός σχεδόν μέχρι τις μέρες μας.
Η ίδρυση το 1910 στην Αθήνα του Εκπαιδευτικού Ομίλου, που είχε συγκεντρώσει στους κόλπους του κάθε προοδευτικό στοιχείο και τους κορυφαίους διανοούμενους και παιδαγωγούς της εποχής και έβλεπε ότι κάτι καινούργιο και καλύτερο έπρεπε να μπει τουλάχιστον στη Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Η 5η Οκτωβρίου 1912 είναι και θα παραμείνει μια μεγάλη μέρα στην ιστορία του Ελληνισμού. Ξεσπάει ο πρώτος βαλκανικός πόλεμος και ο ελληνικός στρατός ακάθεκτος και αποφασιστικός προχωρεί στην απελευθέρωση των σκλάβων αδελφών και στην ολοκλήρωση της εθνικής ενότητας.
Συγκλονιστικές και ανεπανάληπτες στιγμές περνάει η χώρα. Η νικηφόρα προέλαση του ελληνικού στρατού συγκινεί και ρίγη ενθουσιασμού προκαλεί σε όλο τον ελληνισμό. Οι μαθητές των σχολείων όλων των βαθμίδων θα βρεθούν στη πρωτοπορία των πανηγυρικών εκδηλώσεων.
Επιθεώρηση Δημοτικής Εκπαίδευσης Περιφέρειας Κύμης
Λίγο πριν το 1900 αρχίζει να λειτουργεί η Επιθεώρηση Δημοτικής Εκπαίδευσης Περιφερείας Κύμης8. Ως έδρα της Επιθεώρησης ορίζεται η ακμάζουσα ναυτική πόλη της Κύμης, εις την οποίαν από το 1887 έχει μεταφερθεί και η Επαρχιακή πρωτεύουσα από την Κάρυστο.
Αρχικά η περιφέρεια περιλάμβανε ολόκληρο το νοτιοανατολικό τμήμα της Εύβοιας. Από το 1960 διαιρέθηκε σε δύο Εκπαιδευτικές περιφέρεις, της Καρύστου και της Κύμης.
Οι επιθεωρητές που υπηρέτησαν στην Εκπαιδευτική Περιφέρειας Κύμης αναφέρονται στο πιο κάτω πίνακα.
Επιθεωρητές Έτη
1. Εμμανουήλ Ζαγκριώτης
2. Ιωάννης Καπερνάρος 1912 -1914
3. Κωνσταντίνος Πλάκας 1914 -1918
4. Θεόδωρος Παπαβασιλείου 1918 -1921
5. Θεόδωρος Πλάκας 1920 -1923
6. Δημήτριος Αβραάμ 1923
7. Κωνσταντίνος Μπακανάκης 1923 -1925
8. Ιωάννης Κερασόπουλος 1925 -1930
9. Π. Κωνσταντινόπουλος 1930 -1934
10. Ιωάννης Δρομάζος 1934 -1940
11. Γεώργιος Γκόλφης 1941 -1945
12. Σ. Χατζηαντωνίου 1945
13. Ιωάννης Δανόπουλος 1945 -1949
14. Ν. Καρλής (αναπληρωτής) 1949 -1950
15. Β. Παρλαβάντζας 1950 -1951
16.Ανδρέας Παπανδρέου 1951 -1957
17. Δημήτριος Μάγος 1957 -1958
18. Νικόλαος Αποστόλου 1958 -1961
19. Τηλέμαχος Ζαφειρίδης 1961 -1966
20. Ηλίας Τσιπούρα (αναπληρωτής) 1966 -1968
21. Βασίλειος Ταξάκης 1968 -1971
22. Ιωάννης Λιάπης 1971 -1976
23. Παπακωνσταντίνου Γεώργιος 1976-1978
24. Δεληζώνας Κωνσταντίνος 1978-1981
Το 1913 ο υπουργός της Παιδείας Ιωάννης Τσιριμώκος, σε κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, υποβάλλει για ψήφιση στη Βουλή τα γνωστά σημαντικά εκπαιδευτικά νομοσχέδια, που είχε συντάξει ο κορυφαίος παιδαγωγός Δημήτρης Γληνός και με τα οποία επιχειρήθηκε για πρώτη φορά να εκφρασθεί η εκπαιδευτική πολιτική των Φιλελευθέρων, τονίζοντας στην εισηγητική του έκθεση ότι η Δημοτική Εκπαίδευση δεν μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται σε κατάσταση ικανοποιητική.
Υπέρ των νομοσχεδίων αυτών είχε ταχθεί και ο Εκπαιδευτικός Όμιλος, που είχε καταφέρει να υιοθετηθούν αυτά από την κυβέρνηση, αλλά και ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος.
Φαίνεται όμως ότι ο πολιτικός και όχι μόνο κόσμος της χώρας ήταν απροετοίμαστος για τέτοιες χειρονομίες και διστακτικός στην υποστήριξη των μέτρων για βελτίωση της εκπαίδευσης, που προτείνονταν από τους πολλούς ειδικούς αλλά προοδευτικούς διανοούμενους και παιδαγωγούς της εποχής.
Τα νομοσχέδια δεν ψηφίζονται στη Βουλή, αφού και η κυβέρνηση σχεδόν αδιαφόρησε επηρεασμένη από το συντηρητικό κλίμα, που επικρατούσε ακόμη στην ελληνική κοινωνία και από τη λυσσαλέα αντίδραση των γνωστών γλωσσαμυντόρων, που ακόμη κρατούσαν ισχυρά ερείσματα και πόστα στην Εκπαίδευση.
Έτσι η προσπάθεια πέφτει στο κενό. Αλλά και οι συνθήκες που επικράτησαν αργότερα στο πολιτικό σκηνικό, ήταν αδύνατο να μην ανακόψουν τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού της Παιδείας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου