1° ΕΠΑΛ ΙΘΑΚΗΣ
ΤΟΜΕΑΣ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ
Το Σχολείο » Ιστορικό
Το ΕΠΑ.Λ. Ιθάκης είναι ένα από τα λίγα Επαγγελματικά Λύκεια που ειδικεύονται στον τομέα πλοιάρχων. Η παρουσία ενός ΕΠΑ.Λ. ναυτιλιακού προσανατολισμού στην Ιθάκη δεν είναι τυχαία. Το νησί έχει μια μεγάλη ναυτική παράδοση κι έδωσε πολυάριθμα πληρώματα αλλά και σημαντικούς πλοιοκτήτες, που είχαν ένα σημαντικό ρόλο στο πέρασμα της ελληνικής ναυτιλίας από τα ιστία στον ατμό στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20 αιώνα.
Θεμελιωτής της ναυτικής εκπαίδευσης στην Ιθάκη υπήρξε ο Όθωνας Σταθάτος (1843-1925), ένας απ΄ τους σημαντικότερους πλοιοκτήτες του νησιού, που το 1906/7 ίδρυσε στο Βαθύ την «Εμπορική και Ναυτική Σχολή Όθωνος Α. Σταθάτου». Η πρότυπη σχολή, που λειτουργούσε με ξένους καθηγητές, συνέχισε τη λειτουργία της ως το 1913, οπότε ο ιδρυτής της παραχώρησε το κτήριο στο δημόσιο για τη στέγαση του δημοτικού σχολείου.
Αριστερά: Η Εμπορική και Ναυτική Σχολή Σταθάτου (1907-1913), πιθανώς έργο του Τσίλερ, περιλάμβανε στα μαθήματά της: Αστικό, Εμπορικό και Ναυτικό Δίκαιο, Εμπορευματολογία, Μεταφορές και Δασμολόγια, Τελωνιακή Νομοθεσία, Εκμετάλλευση πλοίου, Συγκριτική μελέτη των λιμένων κλπ. Δεξιά: Ο Όθων Σταθάτος, ένας από τους πρώτους πλοιοκτήτες που πέρασαν από τα ιστία στον ατμό, ανέπτυξε σημαντική δραστηριότητα στη ναυσιπλοΐα του Δούναβη.
Oι καταστροφικοί σεισμοί που ισοπέδωσαν την Ιθάκη, την Κεφαλληνία και την Ζάκυνθο τον Αύγουστο του 1953, δρομολόγησαν σημαντικές αλλαγές, μεταξύ άλλων, και για την παιδεία στο νησί. Τότε ανεγέρθηκε το νέο κτήριο της μέσης εκπαίδευσης, με δωρεά του Ελβετικού λαού, μετά από έρανο που οργάνωσε ο ελβετός ελληνιστής Ολιβιέ Ρεβερντέν, του οποίου το όνομα φέρει τιμητικά το ΕΠΑ.Λ. Ιθάκης μέχρι σήμερα. Με την αποπεράτωση του κτηρίου, το 1956, ιδρύθηκε με βασιλικό διάταγμα το Ναυτικό Γυμνάσιο Ιθάκης (ΦΕΚ 213 Α 1956), το δεύτερο ναυτικό γυμνάσιο της χώρας. Το πρόγραμμα του σχολείου, πέρα από τα κοινά μαθήματα με τα Κλασικά Γυμνάσια της εποχής, περιλάμβανε: Στοιχεία Ναυτιλίας και Ναυτικής Τέχνης, Στοιχεία Ναυπηγίας και Μηχανών, Ναυτική Γεωγραφία, Εμπορικό Ναυτικό Δίκαιο και Ιστορία του Εμπορικού Ναυτικού (ΦΕΚ 53 Α 1955).
Αριστερά: Ο Ολιβιέ Ρεβερντέν (1913-2000), ελβετός ελληνιστής, υπήρξε Καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης (1958-1983) και ταυτόχρονα δημοσιογράφος (1945 κ.εξ.), φιλελεύθερος βουλευτής (1955 κ.εξ.) και Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (1969-1972). Αμέσως μετά τους σεισμούς του 1953 οργάνωσε έρανο στην Ελβετία για την ανέγερση ενός Γυμνασίου στην Ιθάκη, την οποία είχε επισκεφθεί λίγο νωρίτερα. Προς τιμήν του, το ΕΠΑ.Λ. Ιθάκης πήρε από το 2008 την προσωνυμία «Ολιβιέ Ρεβερντέν». Κάτω: Το Ναυτικό Γυμνάσιο της Ιθάκης στα 1956, μέσα από το φακό του Σπύρου Μελετζή (Ιθάκη – με τη ματιά του Σπύρου Μελετζή, Ιθάκη 2001).
Την επόμενη χρονιά, με δωρεά του αμερικανικού λαού και της ελληνικής ομογένειας, ιδρύθηκε πλάι στο Ναυτικό Γυμνάσιο ένα οικοτροφείο που στόχο είχε να στεγάζει μαθητές του σχολείου που έρχονταν από τα χωριά του νησιού. Σιγά σιγά, το Ναυτικό Γυμνάσιο, που είναι μοναδικό στην περιοχή, θα προσελκύσει μαθητές κι από τις γύρω περιοχές.
Εικόνες απ΄ τα πρώτα χρόνια του Ναυτικού Γυμνάσιου Ιθάκης (1957-1960).
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964, ανάμεσα σε άλλες σημαντικές καινοτομίες, όπως η εννιαετής υποχρεωτική εκπαίδευση και η καθιέρωση της δημοτικής, εισάγει και την διάκριση της Μέσης Εκπαίδευσης σε Γυμνάσια και Λύκεια (Νόμ. 4379/1964). Έτσι, το εξατάξιο Ναυτικό Γυμνάσιο Ιθάκης διακρίνεται τώρα στο Γυμνάσιο Ιθάκης, που περιλαμβάνει τις τρεις πρώτες τάξεις, και το Ναυτικό Λύκειο Ιθάκης, που περιλαμβάνει τις τρεις τελευταίες (ΦΕΚ 535 Β 1964). Πρέπει να σημειωθεί ότι τα Ναυτικά Λύκεια της εποχής συγκροτούν και Ναυτικά και Κλασικά Τμήματα σε κάθε τάξη, σύμφωνα με μια μεταρρύθμιση που είχε δρομολογηθεί ήδη το 1962 (Διάτ. 690/1962).
Η μεταρρύθμιση του 1964 ακυρώθηκε στην πράξη από τη δικτατορία του 1967 που επανέφερε και την απλή καθαρεύουσα και τα παλιά εξατάξια Γυμνάσια (Αναγκαστικός Νόμος 129/1967). Από το σχολικό έτος 1967-1968 το Γυμνάσιο και το Ναυτικό Λύκειο του νησιού ενώθηκαν και πάλι στο Εξατάξιον Ναυτικόν Γυμνάσιον Ιθάκης, που στις τρεις τελευταίες τάξεις είχε και Κλασικά και Ναυτικά Τμήματα.
Τυπικές και άτυπες συμπεριφορές: μια χαρακτηριστική εναλλαγή της μαθητικής ζωής.
Τελικά, η πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση της ελληνικής εκπαίδευσης θα πραγματοποιηθεί μόνο το 1976, και θα ακολουθήσει σε γενικές γραμμές τη φιλοσοφία της μεταρρύθμισης του 1964. Μεταξύ των άλλων, ο Νόμος 309/1976 διαιρεί τη Μέση Εκπαίδευση σε Γυμνάσια και Λύκεια, τριετούς φοίτησης, με ιδιαίτερη διεύθυνση και προσωπικό. Τα Λύκεια, με τη σειρά τους, διακρίνονται σε Γενικής, Οικονομικής και Ναυτικής κατεύθυνσης (άρθρο 31). Η Ιθάκη, λοιπόν, αποκτά ξανά δύο ιδρύματα Μέσης Εκπαίδευσης: το Γυμνάσιο Ιθάκης και το Ναυτικό Λύκειο Ιθάκης, που σε κάθε τάξη οργανώνει και Θεωρητικά και Ναυτικά Τμήματα.
Το 1979 το Ναυτικό Λύκειο αδελφοποιήθηκε με το Κολλέγιο Καλβίνος (Collège Calvin) της Γενεύης. Τα δύο σχολεία υιοθέτησαν ένα πρόγραμμα ανταλλαγής σπουδαστών με βάση το οποίο έλληνες μαθητές επισκέπτονταν το καλοκαίρι την Γενεύη και ελβετοί μαθητές την Ιθάκη.
To 198o το Ναυτικό Λύκειο Ιθάκης χωρίστηκε σε δύο διαφορετικά σχολεία: το Μικτό Ημερήσιο Λύκειο, που ιδρύθηκε εκείνη τη χρονιά με το Π.Δ. 826/1-9-1980, και το Ναυτικό-Επαγγελματικό Λύκειο, που συνέχισε την παράδοση της ναυτικής παιδείας στο νησί.
Ακολουθώντας την γενικότερη πορεία της Επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, το Ναυτικό Λύκειο Ιθάκης μετατράπηκε σε Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο (Τ.Ε.Λ.) με τον Νόμο 1566/1985, σε Τεχνικό Επαγγελματικό Εκπαιδευτήριο (Τ.Ε.Ε.) με τον Νόμο 2640/1998, και τέλος σε Επαγγελματικό Λύκειο (ΕΠΑ.Λ.) με τον Νόμο 3475/2006. Σταθερό σημείο σ΄ όλες αυτές τις αλλαγές στάθηκε ο ναυτικός προσανατολισμός του σχολείου, που έδινε μια σημαντική διέξοδο σε αρκετούς από τους νέους του μικρού νησιού.
Επιμέλεια: Γιάννης Βάρθης.
Περισσότερες πληροφορίες για την Ναυτική Εκπαίδευση στην Ιθάκη, μπορεί να βρει κανείς στην εργασία «Η Ιστορία της Ναυτικής Εκπαίδευσης στην Ιθάκη» που έγινε το σχολικό έτος 2013 – 2014 από τους μαθητές της Α΄ τάξης του σχολείου με την επίβλεψη του καθηγητή Γιώργου Τζανόπουλου.
Η ανέγερση του Ναυτικού Γυμνάσιου Ιθάκης και του οικοτροφείου του σε ένα απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ: «Ανοικοδόμηση και αναδημιουργία των πόλεων των Ιονίων Νήσων μέσα σε 5 χρόνια» (1958).
ΤΟΜΕΑΣ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ
Το Σχολείο » Ιστορικό
Το ΕΠΑ.Λ. Ιθάκης είναι ένα από τα λίγα Επαγγελματικά Λύκεια που ειδικεύονται στον τομέα πλοιάρχων. Η παρουσία ενός ΕΠΑ.Λ. ναυτιλιακού προσανατολισμού στην Ιθάκη δεν είναι τυχαία. Το νησί έχει μια μεγάλη ναυτική παράδοση κι έδωσε πολυάριθμα πληρώματα αλλά και σημαντικούς πλοιοκτήτες, που είχαν ένα σημαντικό ρόλο στο πέρασμα της ελληνικής ναυτιλίας από τα ιστία στον ατμό στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20 αιώνα.
Θεμελιωτής της ναυτικής εκπαίδευσης στην Ιθάκη υπήρξε ο Όθωνας Σταθάτος (1843-1925), ένας απ΄ τους σημαντικότερους πλοιοκτήτες του νησιού, που το 1906/7 ίδρυσε στο Βαθύ την «Εμπορική και Ναυτική Σχολή Όθωνος Α. Σταθάτου». Η πρότυπη σχολή, που λειτουργούσε με ξένους καθηγητές, συνέχισε τη λειτουργία της ως το 1913, οπότε ο ιδρυτής της παραχώρησε το κτήριο στο δημόσιο για τη στέγαση του δημοτικού σχολείου.
Αριστερά: Η Εμπορική και Ναυτική Σχολή Σταθάτου (1907-1913), πιθανώς έργο του Τσίλερ, περιλάμβανε στα μαθήματά της: Αστικό, Εμπορικό και Ναυτικό Δίκαιο, Εμπορευματολογία, Μεταφορές και Δασμολόγια, Τελωνιακή Νομοθεσία, Εκμετάλλευση πλοίου, Συγκριτική μελέτη των λιμένων κλπ. Δεξιά: Ο Όθων Σταθάτος, ένας από τους πρώτους πλοιοκτήτες που πέρασαν από τα ιστία στον ατμό, ανέπτυξε σημαντική δραστηριότητα στη ναυσιπλοΐα του Δούναβη.
Oι καταστροφικοί σεισμοί που ισοπέδωσαν την Ιθάκη, την Κεφαλληνία και την Ζάκυνθο τον Αύγουστο του 1953, δρομολόγησαν σημαντικές αλλαγές, μεταξύ άλλων, και για την παιδεία στο νησί. Τότε ανεγέρθηκε το νέο κτήριο της μέσης εκπαίδευσης, με δωρεά του Ελβετικού λαού, μετά από έρανο που οργάνωσε ο ελβετός ελληνιστής Ολιβιέ Ρεβερντέν, του οποίου το όνομα φέρει τιμητικά το ΕΠΑ.Λ. Ιθάκης μέχρι σήμερα. Με την αποπεράτωση του κτηρίου, το 1956, ιδρύθηκε με βασιλικό διάταγμα το Ναυτικό Γυμνάσιο Ιθάκης (ΦΕΚ 213 Α 1956), το δεύτερο ναυτικό γυμνάσιο της χώρας. Το πρόγραμμα του σχολείου, πέρα από τα κοινά μαθήματα με τα Κλασικά Γυμνάσια της εποχής, περιλάμβανε: Στοιχεία Ναυτιλίας και Ναυτικής Τέχνης, Στοιχεία Ναυπηγίας και Μηχανών, Ναυτική Γεωγραφία, Εμπορικό Ναυτικό Δίκαιο και Ιστορία του Εμπορικού Ναυτικού (ΦΕΚ 53 Α 1955).
Αριστερά: Ο Ολιβιέ Ρεβερντέν (1913-2000), ελβετός ελληνιστής, υπήρξε Καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης (1958-1983) και ταυτόχρονα δημοσιογράφος (1945 κ.εξ.), φιλελεύθερος βουλευτής (1955 κ.εξ.) και Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (1969-1972). Αμέσως μετά τους σεισμούς του 1953 οργάνωσε έρανο στην Ελβετία για την ανέγερση ενός Γυμνασίου στην Ιθάκη, την οποία είχε επισκεφθεί λίγο νωρίτερα. Προς τιμήν του, το ΕΠΑ.Λ. Ιθάκης πήρε από το 2008 την προσωνυμία «Ολιβιέ Ρεβερντέν». Κάτω: Το Ναυτικό Γυμνάσιο της Ιθάκης στα 1956, μέσα από το φακό του Σπύρου Μελετζή (Ιθάκη – με τη ματιά του Σπύρου Μελετζή, Ιθάκη 2001).
Την επόμενη χρονιά, με δωρεά του αμερικανικού λαού και της ελληνικής ομογένειας, ιδρύθηκε πλάι στο Ναυτικό Γυμνάσιο ένα οικοτροφείο που στόχο είχε να στεγάζει μαθητές του σχολείου που έρχονταν από τα χωριά του νησιού. Σιγά σιγά, το Ναυτικό Γυμνάσιο, που είναι μοναδικό στην περιοχή, θα προσελκύσει μαθητές κι από τις γύρω περιοχές.
Εικόνες απ΄ τα πρώτα χρόνια του Ναυτικού Γυμνάσιου Ιθάκης (1957-1960).
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964, ανάμεσα σε άλλες σημαντικές καινοτομίες, όπως η εννιαετής υποχρεωτική εκπαίδευση και η καθιέρωση της δημοτικής, εισάγει και την διάκριση της Μέσης Εκπαίδευσης σε Γυμνάσια και Λύκεια (Νόμ. 4379/1964). Έτσι, το εξατάξιο Ναυτικό Γυμνάσιο Ιθάκης διακρίνεται τώρα στο Γυμνάσιο Ιθάκης, που περιλαμβάνει τις τρεις πρώτες τάξεις, και το Ναυτικό Λύκειο Ιθάκης, που περιλαμβάνει τις τρεις τελευταίες (ΦΕΚ 535 Β 1964). Πρέπει να σημειωθεί ότι τα Ναυτικά Λύκεια της εποχής συγκροτούν και Ναυτικά και Κλασικά Τμήματα σε κάθε τάξη, σύμφωνα με μια μεταρρύθμιση που είχε δρομολογηθεί ήδη το 1962 (Διάτ. 690/1962).
Η μεταρρύθμιση του 1964 ακυρώθηκε στην πράξη από τη δικτατορία του 1967 που επανέφερε και την απλή καθαρεύουσα και τα παλιά εξατάξια Γυμνάσια (Αναγκαστικός Νόμος 129/1967). Από το σχολικό έτος 1967-1968 το Γυμνάσιο και το Ναυτικό Λύκειο του νησιού ενώθηκαν και πάλι στο Εξατάξιον Ναυτικόν Γυμνάσιον Ιθάκης, που στις τρεις τελευταίες τάξεις είχε και Κλασικά και Ναυτικά Τμήματα.
Τυπικές και άτυπες συμπεριφορές: μια χαρακτηριστική εναλλαγή της μαθητικής ζωής.
Τελικά, η πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση της ελληνικής εκπαίδευσης θα πραγματοποιηθεί μόνο το 1976, και θα ακολουθήσει σε γενικές γραμμές τη φιλοσοφία της μεταρρύθμισης του 1964. Μεταξύ των άλλων, ο Νόμος 309/1976 διαιρεί τη Μέση Εκπαίδευση σε Γυμνάσια και Λύκεια, τριετούς φοίτησης, με ιδιαίτερη διεύθυνση και προσωπικό. Τα Λύκεια, με τη σειρά τους, διακρίνονται σε Γενικής, Οικονομικής και Ναυτικής κατεύθυνσης (άρθρο 31). Η Ιθάκη, λοιπόν, αποκτά ξανά δύο ιδρύματα Μέσης Εκπαίδευσης: το Γυμνάσιο Ιθάκης και το Ναυτικό Λύκειο Ιθάκης, που σε κάθε τάξη οργανώνει και Θεωρητικά και Ναυτικά Τμήματα.
Το 1979 το Ναυτικό Λύκειο αδελφοποιήθηκε με το Κολλέγιο Καλβίνος (Collège Calvin) της Γενεύης. Τα δύο σχολεία υιοθέτησαν ένα πρόγραμμα ανταλλαγής σπουδαστών με βάση το οποίο έλληνες μαθητές επισκέπτονταν το καλοκαίρι την Γενεύη και ελβετοί μαθητές την Ιθάκη.
To 198o το Ναυτικό Λύκειο Ιθάκης χωρίστηκε σε δύο διαφορετικά σχολεία: το Μικτό Ημερήσιο Λύκειο, που ιδρύθηκε εκείνη τη χρονιά με το Π.Δ. 826/1-9-1980, και το Ναυτικό-Επαγγελματικό Λύκειο, που συνέχισε την παράδοση της ναυτικής παιδείας στο νησί.
Ακολουθώντας την γενικότερη πορεία της Επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, το Ναυτικό Λύκειο Ιθάκης μετατράπηκε σε Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο (Τ.Ε.Λ.) με τον Νόμο 1566/1985, σε Τεχνικό Επαγγελματικό Εκπαιδευτήριο (Τ.Ε.Ε.) με τον Νόμο 2640/1998, και τέλος σε Επαγγελματικό Λύκειο (ΕΠΑ.Λ.) με τον Νόμο 3475/2006. Σταθερό σημείο σ΄ όλες αυτές τις αλλαγές στάθηκε ο ναυτικός προσανατολισμός του σχολείου, που έδινε μια σημαντική διέξοδο σε αρκετούς από τους νέους του μικρού νησιού.
Επιμέλεια: Γιάννης Βάρθης.
Περισσότερες πληροφορίες για την Ναυτική Εκπαίδευση στην Ιθάκη, μπορεί να βρει κανείς στην εργασία «Η Ιστορία της Ναυτικής Εκπαίδευσης στην Ιθάκη» που έγινε το σχολικό έτος 2013 – 2014 από τους μαθητές της Α΄ τάξης του σχολείου με την επίβλεψη του καθηγητή Γιώργου Τζανόπουλου.
Η ανέγερση του Ναυτικού Γυμνάσιου Ιθάκης και του οικοτροφείου του σε ένα απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ: «Ανοικοδόμηση και αναδημιουργία των πόλεων των Ιονίων Νήσων μέσα σε 5 χρόνια» (1958).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου