Το κίτρινο τυράκι
Σήμερα τα ’χω τα παχάκια μου. Γεροντόπαχα λένε! Και όχι μόνο! Χωρίς πρόνοια και με δυσεξήγητη ανεμελιά συνεχίζω να σιτίζομαι λες κι είμαι εικοσάρικο παλικαράκι. Οι ταβέρνες, τα καλά εστιατόρια, τα γλέντια και τα τραπέζια στα σπίτια είναι συχνή και αγαπημένη απασχόληση. Λέω και βλακείες του στιλ:
« Να πάω χορτάτος!»
Λες κι ενδιαφέρομαι για την αυριανή σίτιση των σκουληκιών, εκεί που καταλήγουμε τελικά. Τα πράγματα παλαιά δεν ήταν έτσι. Ήμουν στεγνός και κοκαλιάρης. Έπασχα από αδενοπάθεια. Έτσι το έλεγαν τότε και δεν ήμουν ο μόνος. Ήταν η εποχή!
Κάθε άνοιξη ερχόταν στο Δημοτικό ο σχολίατρος. Έμπαινε μέσα στη τάξη, περιτριγύριζε τα θρανία και εξέταζε με το μάτι τους μαθητές. Κάθε τόσο σήκωνε κάποιον στον πίνακα. Όχι πολλούς, 4-5 άτομα από κάθε τάξη. Έλεγε στο δάσκαλο:
«Γράψε τα ονόματά τους!»
Ήταν η επιλογή για τις θερινές κατασκηνώσεις. Μέσα σ’ αυτούς ήμουν κι εγώ δύο φορές. Μια φορά στα Λεχώνια και μια άλλη στον Άη Γιάννη πάνω από την Πορταριά. Ένα εικοσαήμερο με μπόλικό φαΐ, άσκηση, ομαδική ζωή, καινούργιες γνωριμίες και καθαρό αέρα. Να μας στηρίξουν και να μας δυναμώσουν. Εδώ θέλω να θίξω την εξής πλευρά.
Η γνώμη της Αριστεράς για την Αμερικάνικη βοήθεια, το σχέδιο Μάρσαλ και την οργάνωση ΟΥΝΡΑ, είναι γνωστή. Έχει κι αυτή τα δίκαια της, αλλά πέρα από την πολιτική διάσταση του πράγματος υπάρχουν και οι μικρές ανθρώπινες και προσωπικές λεπτομέρειες .Σίγουρα έχει σημασία πως αυτή η βοήθεια επέδρασε πάνω σου, στο χώρο και το χρόνο που εσύ ζούσες.
Ποτέ το δίκαιο δεν είναι μόνο στη μια πλευρά. Όλοι έχουν από ένα μερτικό. Βέβαια υπάρχουν λογικές εξηγήσεις, όμως η απόλυτη καταδίκη τους από την Αριστερά έχει σχέση με το ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής και τη διαίρεση του κόσμου σε σφαίρες επιρροής.
Εδώ θέλω να μεταφέρω δύο παιδικές μου μνήμες.
Θυμάμαι το συσσίτιο στο σχολείο. Μετά το δεύτερο κουδούνι, στο προαύλιο στημένο το καζάνι με το γάλα από σκόνη. Έμπαινες στη σειρά κρατώντας το τσίγκινο κατσαρολάκι που γέμιζε με μια μεγάλη κουτάλα γάλα, μια χοντρή φέτα ψωμί και έφτανες στην κρίσιμη φάση. Έπρεπε να περάσεις μπροστά απ’ το δάσκαλο μ’ ανοιχτό στόμα, να καταπιείς μια μεγάλη κουταλιά μουρουνέλαιου. Απαίσια γεύση, αλλά κρινόμενο εκ των υστέρων, χρήσιμο και απαραίτητο. Τότε και μόνο τότε μπορούσες να πάρεις τη φέτα με το ωραίο κίτρινο τυρί.
Γράφοντας τη λέξη, μου ήρθε το σάλιο στο στόμα! Μια αξέχαστη γεύση. Κάθε πρωί, ξεκινώντας για το σχολείο ζούσα με την προσμονή αυτής της στιγμής. Αναζήτησα πολλές φορές αυτή τη γεύση αργότερα σ’ όλα τα είδη τυριών, μάταια όμως…
Είναι δεμένη στενά με την εποχή και τις συνθήκες της που ζούσαμε τότε.
Τα μαθητικά συσσίτια ήταν στα πλαίσια της Αμερικάνικης βοήθειας και του σχεδίου Μάρσαλ. Είναι γνωστό σήμερα ότι κάποιοι επιτήδειοι από τους κρατούντες, δι’ ίδιον όφελος, κατακλέψανε σημαντικό μέρος αυτής της βοήθειας. Αυτό όμως δε γίνεται παντού και πάντα; Εμένα τότε εκείνο που με απασχολούσε ήταν πότε θα χτυπήσει το κουδούνι!
Θυμάμαι ακόμα το δέμα της ΟΥΝΡΑ, μια Αμερικάνικη οργάνωση βοηθείας. Τη μάλλινη κουβέρτα που έζησε στο σπίτι πολλά χρόνια. Το βαρύ παλτό που φορέθηκε διαδοχικά απ’ όλα τα αγόρια και πολλά άλλα μικροπράγματα.
Μέσα σ’ αυτά ήταν κι ένα αποκλειστικά δικό μου!
Μια οδοντόβουρτσα! Βέβαια άργησα να έχω κανονική οδοντόπαστα αλλά κάθε τόσο βούρτσιζα τα δόντια μου με αλατόνερο. Αυτή την οδοντόβουρτσα τη διατήρησα σ’ όλο το γυμνάσιο και το Πανεπιστήμιο. Ένα ξεφτισμένο ράκος της, το έχασα τελικά στην Αλεξανδρούπολη που υπηρετούσα τη στρατιωτική μου θητεία. Οι κανόνες υγιεινής ήταν τότε πιο ελαστικοί.
Όταν διάβαζα ή άκουγα αργότερα κριτικές για το σχέδιο Μάρσαλ, κάποιες μικρές φωνούλες ξεπήδαγαν δειλά από μέσα μου. Η αλήθεια όμως είναι πως ποτέ δεν τις είπα φωναχτά για να ακουστούν από τρίτους. Το νόμισμα έχει πάντα δύο όψεις…
2005 Απόσπασμα από το βιβλίο μου «Κι όμως ήταν όμορφα»