Επιστροφή στο σχολείο ... και στο χρόνο!
Μερικές δεκαετίες μετά ... η πρώτη μέρα στο σχολείο επιστρέφει στο μυαλό!
11.09.2013
Ρεπορτάζ: Μανώλης Παντινάκης - Κορίνα Καφετζοπούλου
Πρώτη ημέρα στο σχολείο και μια βόλτα στις αναμνήσεις δεν είναι άσχημη ιδέα, πριν καθίσουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ξανά στα θρανία. Τί κι αν έρχονται κινητοποιήσεις και λαχτάρες στα θρανία; Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια!
Πάντα η Ελλάδα κάτι είχε, όταν τα παιδιά πηγαίνανε σχολείο. Στην προπολεμική , μεταπολεμική εποχή στον εμφύλιο, στη Χούντα και μέχρι σήμερα.
Οι μαθητές πήγαιναν ξυπόλητοι στο σχολείο, άλλοι περπατούσαν χιλιόμετρα μέσα στις λάσπες, φορούσαν αντί για μπουφάν τσουβάλια για να μην κρυώνουν, έτρωγαν με λαχτάρα το συσσίτιο. Ορισμένοι θυμούνται ακόμα το ξύλο στα παγωμένα δάκτυλα από τη βίτσα, βέργα και όπως αλλιώς λέγεται αυτό το μακρύ που σου μελάνιαζε τα δάκτυλα. Όταν αυτό το σύστημα καταργήθηκε κυκλοφορούσε και σιδερένια!
Κάθε εποχή έχει τα δικά της. Όμως όταν φύγεις από το σχολείο και σιγά-σιγά μεγαλώνεις όλα αυτά φαίνονται τόσα μακρινά. Σου μένει η ανεμελιά η σχολική, αν είσαι τυχερός και τον έχεις συναντήσει, και ο καλός ο δάσκαλος ή ακόμα και αυτός που σου έβγαζε το λάδι, ως μια παρακαταθήκη αναμνήσεων, καλά φυλαγμένων, που τις ανασύρεις όταν περπατάς τα σκαλοπάτια της ζωής.
Σιγά μη θυμάσαι τα «μικρά» που σε ταλαιπωρούσαν. Θυμάσαι ότι το σχολείο του χωριού έσφυξε από ζωή. Τώρα τα περισσότερα έχουν κλείσει.
Θυμάσαι απλά ότι ήσουν ελεύθερος!
Τραγουδιστή… σκανδαλιά
Μόνο οι μαθητές του σχολείου Σπηλίου το 1952 με τους δασκάλους τους μπροστά Νίτσα Καλογρίδη, Γιάννη Σταματογιαννάκη και Ζακάκη. Πάνω ο επιστάτης Νίκος Μπριλάκης
Οι μικροί «δαίμονες» της πρώτης τάξης στο δημοτικό σχολείο Σπηλίου το σχολικό χρόνο 1969-’70, είχαν μάθει το… ποίημά τους και πολύ σύντομα το ποίημα έγινε τραγούδι και οι μαθητές όλων των τάξεων είχαν γίνει… αοιδοί, απαντώντας έτσι στη συμπεριφορά του επιστάτη Νίκου Μπριλάκη με το γυμνό κεφάλι, που «με τη βίτσα» επιχειρούσε να επιβληθεί στους άτακτους!
Εν χορώ, λοιπόν, σε κάθε διάλειμμα της σχολικής ώρας και πριν ο δάσκαλος πάρει θέση στην έδρα για να διδάξει, έλεγαν το τραγουδάκι και γίνονταν πανζουρλισμός: «Με πομπή και παρατάξει μπαίνει ο φαλακρός στην τάξη, και στην έδρα μας καθίζει και το ξύλο μας αρχίζει…» Τα χρόνια ανέμελα αν και φτωχά, όμως οι ψυχές γεμάτες, παρότι ο Γιάννης Ταταράκης μετά από δεκαετίες δήμαρχος του πρώην δήμου Λάμπης Αγίου Βασιλείου, δυο χρόνια μετά την επιβολή της εφτάχρονης τυραννίας, κάθισε στα θρανία του δημοτικού σχολείου του χωριού του για να μπουν τα θεμέλια της γνώσης…
Αναπολεί ο ίδιος με νοσταλγία όταν πήρε την τσάντα και… χαμένος μπροστά στο νέο περιβάλλον δε χρειάστηκε πολύ για να
Ο πρώην δήμαρχος Λάμπης Γιάννης Ταταράκης
προσαρμοστεί. Ζωντανές έχει ακόμη τις εικόνες, που οι αταξίες… αμείβονταν «με τη βίτσα που υποχρέωνε ο δάσκαλος μας Μανώλης Βιτωράκης να του την πηγαίνουμε οι ίδιοι οι μαθητές και με το μεγάλο κλειδί της αποθήκης». Συνέχιζαν, ακόμη και τότε, οι γονείς να απευθύνονται στον δάσκαλο με τη φράση «το κρέας δικό σου και τα κόκκαλα δικά μου», εκφράζοντας έτσι την απόφασή τους τα παιδιά «πάση θυσία να μορφωθούν» και να φύγουν…
«Εγώ στην πρώτη τάξη», θυμάται μετά από 44 χρόνια, «μπήκα πενταμισάρης! Καθόμουνα στο πρώτο θρανίο με το χωριανό μου Γιάννη Βρυλλάκη και δεν χωρίσαμε σε όλο το σχολειό ποτέ. Στην παρέα μας ήταν και ο Μανώλης Βλατάκης, η Φωτεινή Ριτσάτου και η Πόπη Αγαπάκη, κόρη του Σπύρου του χωροφύλακα. Πρώτη μας δασκάλα ήταν η Αντιγόνη Σπιταδάκη και αυτή, πολλή καλή εκπαιδευτικός, μας έμαθε και τα πρώτα γράμματα.
Εκδήλωση το σχολικό έτος 1969-70 στο δημοτικό σχολείο Σπηλίου. Από δεξιά τα «πρωτάκια» τραγουδούν επετειακό τραγούδι: Γιάννης Ταταράκης, Μανώλης Βλατάκης, Γιάννης Βρυλλάκης, Βικτωρία Βλατάκη, Φωτεινή Παναγιωτάκη, Ρούλα Βλατάκη, Πόπη Αγαπάκη και Φωτεινή Ριτσάτου
Χρόνια φτωχά και δύσκολα και όλα τα παιδιά ήμασταν το ίδιο! Παιδιά,και όλα σχεδόν υποστήριζαν και τη δική τους ομάδα και εγώ ήμουνα Παναθηναϊκός. Ο Βρυλλάκης και ο Βλατάκης δεν ήταν σταθεροί και μετά από κάθε αγώνα ήταν με την ομάδα που κέρδιζε. Ήταν Ολυμπιακοί και μια φορά ήταν και ΠΑΟΚ!»
Ήταν τόσες δύσκολες οι συνθήκες ζωής, που πολλοί μαθητές γνώρισαν την πόλη μεγάλοι και όλα τα χρόνια ήταν εγκλωβισμένοι στο περιβάλλον του χωριού. Ο Γιάννης Ταταράκης, ας πούμε, είδε για πρώτη φορά το Ρέθυμνο στην τελευταία τάξη και τότε, θυμάται, ότι ο πατέρας του τον «κέρασε ένα γλυκό στου Τσάκαλη το ζαχαροπλαστείο και ένα κουλούρι».
Και αυτό το ταξίδι το ζούσε τόσο έντονα, που «το προηγούμενο βράδυ δεν έκλεισε μάτι».
Από τη Γερμανία στην Κασταμονίτσα
Γνωρίζοντας την ελληνική γλώσσα αλλά χωρίς να έχει ακούσει την κρητική διάλεκτο, ούτε καν ότι το ψωμί λέγεται και φραντζόλα, πόσο μάλλον την αναποδαρά (!) ήρθε από τη Γερμανία στην Κρήτη, και συγκεκριμένα στην Κασταμονίτσα, ο ο Γιώργος Πιτσούλης (πρόεδρος Περιφερειακού Συμβουλίου).
Το καλοκαίρι του 1977 έφτασε στο χωριό της μητέρας του, μαζί με τους γονείς του, που έλειπαν περισσότερο από μια δεκαετία στη
Ο Γιώργος Πιτσούλης
Γερμανία.
Παιδί μεταναστών, αν και δυσκολεύτηκε λίγο να προσαρμοστεί, λίγους μήνες μετά την άφιξή του από μια γκρι –ξένη χώρα θα έρθει στα χρώματα του χωριού του και θα καθίσει στο διθέσιο σχολείο με άλλους επτά μαθητές στην τάξη της 2ας δημοτικού.
Πόσο διαφορετικά πιο μικρά αλλά πιο γλυκά ήταν όλα;
Πώς να ξεχαστεί η πρώτη ημέρα στο σχολείο και το κυριότερο ο δάσκαλος που δεν ήταν σαν τους άλλους ακόμα και η τιμωρία του ήταν διαφορετική σε μια εποχή που η βίτσα είχε την τιμητική της.
«Δε θα ξεχάσω όταν ήρθα από τη Γερμανία όπου όλα ήταν μεγαλύτερα την εντύπωση που μου έκανε το μικρό μου χωριό και η κρητική διάλεκτος. «Πήγαινε παιδί μου να φέρεις μια φραντζόλα», μου είπε η γιαγιά , και κάθισα σε ένα πεζουλάκι για αρκετές ώρες, με την απορία για το τί είναι αυτή η φραντζόλα!
Το σχολείο μας, μέσα στο χωριό, ήταν διθέσιο, είχε 52 μαθητές, στην τάξη της Β' δημοτικού ήμασταν 8. Δάσκαλος μας ήταν ο Μιχάλης Κοντάκης που όλα τα παιδιά τον λατρεύαμε.
Ο Γιώργος Πιτσούλης στη Β' δημοτικού
Αυτός ο δάσκαλος ή μάλλον ο παιδαγωγός ήταν σταθμός για την εξέλιξη του καθενός μας. Μαζί του διαβάζαμε, για το σπίτι δεν είχαμε τίποτα, ήθελε απλά να μας μάθει γράμματα. Γράμματα μάθαμε και στις σκανδαλιές πρώτοι! Πώς και πώς περιμέναμε τα διαλείμματα - μόνο δυο - για να παίξουμε και να φάμε το εφτάζυμο παξιμάδι και το ένα κομμάτι τυρί που είχαμε για κολατσιό».
Κι εκείνη την εποχή τα χρόνια στην ύπαιθρο ήταν φτωχά, οι πολυτέλειες δεν είχαν χώρο. Τα παιδιά έβαζαν ό,τι ήταν βολικό, πάντα καθαρό και περιποιημένο, και άμα υπήρχαν μεγαλύτερα ξαδέρφια ακόμα καλύτερα. Όσο για τα βιβλία και τα τετράδια… ας ήταν καλά το μπακάλικο της περιοχής.
ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΝΝΑ
Ο Μανώλης Μανωλακάκης και αυτός πρώην δήμαρχος στο δήμο Αρκαδίου, ήλθε για πρώτη φορά σε επαφή με τα γράμματα στο δημοτικό σχολείο του χωριού του, της Κυριάννας στα ανατολικά του Ρεθύμνου, το σχολικό έτος 1963- ’64. Εκείνη τη χρονιά φοίτησαν στην Α’ τάξη ο ίδιος και ο συγχωριανός του Γιάννης Μπιρλιράκης με τον οποίο κάθισαν στο ίδιο θρανίο, «δίπλα στον πίνακα» και πέντε κορίτσια, η Ελένη Κατσανέβα, η Δέσποινα Πετουσάκη, η Κούλα Τζανιδάκη, η Μαρία Λεφάκη και η Λίτσα Δοκιμάκη…
Ο Μανώλης Μανωλακάκης, πρώην δήμαρχος Αρκαδίου
«Στο σχολείο», γυρίζει σε εκείνα τα χρόνια, «την πρώτη μέρα στην πρώτη τάξη πήγα μόνος μου από το καλντερίμι. Ήμασταν σε όλο το σχολειό 42 μαθητές και δάσκαλός μας ήταν ο Σήφης Δοκιμάκης, πολύ αυστηρός. Μας τιμωρούσε πάντα με τη βίτσα και μας έστελνε, την κόβαμε από βαγιονιά, του την φέρναμε οι ίδιοι και πρώτοι τις «τρώγαμε».
Τα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα και εμείς, πρωτάκια, σε σχέση με τους άλλους μεγαλύτερων τάξεων ήμασταν πολύ φοβισμένοι. Δεν ξέραμε και μπαίναμε για πρώτη φορά σε ένα τέτοιο κλίμα.
Τα ρούχα φτωχά και το χειμώνα με τις βροχές και το κρύο μόνιμα φορούσαμε τα μαύρα γαλοτσάκια. Χρόνια πραγματικά μέσα στην ανέχεια όμως ανέμελα που τα αναζητάμε…»
Πραγματική ελευθερία… Κι ας ήταν χούντα!
Ακόμα ακούει το τιτίβισμα των πουλιών στα αυτιά του από το κελάηδημα των πουλιών ο γνωστός συνδικαλιστής και διευθυντής του ΕΕΕΕΚ Τυμπακίου κ. Ζαχαρίας Καψαλάκης! Τί χρόνια και 'κείνα, και ας ήταν Χούντα. Εκείνα ήταν παιδιά στον Κουσέ της Μεσαράς πήγαιναν σχολείο … για χρόνια.. και μάλιστα αντισεισμικό, που εκείνη την εποχή ήταν … προηγμένης τεχνολογίας.
Αίθουσες από λαμαρίνες που το χειμώνα πάγωναν και το καλοκαίρι πύρωναν, που ήρθαν να αντικαταστήσουν τα ψηλά πετρόχτιστα σχολεία. Όμως ποιος θυμάται το λιοπύρι και την παγωνιά;
"Γεννήθηκα στο σχολείο… Ίσως και για το λόγο αυτό να το αγαπώ τόσο πολύ! Ο πατέρας μου ήταν δάσκαλος στο χωριό που μέναμε και απ΄ όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, μαθητής ήταν… Με παπούτσια ή χωρίς, με κοντά ή μακριά παντελονάκια, πάντα μπαλωμένα αφού μονίμως τα σκίζαμε, θυμάμαι τον εαυτό μου μαθητή στην Α' Δημοτικού!
Δε θυμάμαι πόσες χρονιές κάθισα εκεί… Κάποια στιγμή προβιβάστηκα και ακολούθησα μια τάξη ως το τέλος… Μα δεν μου ήταν γραφτό να πάω στο Γυμνάσιο, καθώς δεν είχα ηλικία εγγραφής.
Έτσι έμεινα μια χρονιά ακόμα στην ΣΤ' τάξη… Το σχολείο μου ήταν μικρό, μονοθέσιο, στον Κουσέ της Μεσαράς με 30 πάνω - κάτω μαθητές, από τα αντισεισμικά της εποχής, δηλ. με λαμαρίνες που το χειμώνα πάγωναν και το καλοκαίρι πύρωναν. Όμως δε θυμάμαι ούτε κρύο ούτε ζέστη να μας ακουμπά…
Σχολικό έτος 1965-1966. Όρθιος τρίτος από αριστερά,ο κ. Καψαλάκης, μπροστά από το δάσκαλό του στη Β΄ Δημοτικού!
Θυμάμαι όμως την άνοιξη να μπαίνει ένα δροσερό αεράκι από τα παράθυρα και τα πουλιά, πολλά πουλιά να κάθονται στους
Ο εκπαιδευτικός Ζαχαρίας Καψαλάκης
ευκαλύπτους που σκιάζανε το σκολειό και να κελαηδούν… Τι κελάηδημα Θεέ μου… θεϊκό! Ακόμα το ακούω στ'αυτιά μου…
Όλα τα είχαμε… Μάθημα το απόγευμα, μάθημα το Σάββατο, νηστεία το διάλλειμα όταν κάναμε αταξίες, παιχνίδι, πολύ παιχνίδι, τραγούδι, εκδρομές και το σχετικό διάβασμα… Είχαμε όμως την ελευθερία μας… Πραγματική ελευθερία!
Τα ζήσαμε τα μαθητικά μας χρονιά… Ζωή πραγματική! Με τα γόνατα μονίμως γρατζουνισμένα από το παιχνίδι, με το λαιμό μας να κλείνει από τις φωνές, με τη ζωή μας να μην μπαίνει σε καλούπια… Πραγματική ελευθερία… Κι ας ήταν χούντα!"
ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
Μαθητής των χρόνων του εμφύλιου διχασμού ο Θεόδωρος Θεοδωράκης, φοίτησε στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου Σπηλίου τον
Ο Θεόδωρος Θεοδωράκης. Φοίτησε στην πρώτη τάξη το σχολικό έτος 1951-52
σχολικό χρόνο 1951-’52. Φοίτησαν εκείνη τη χρονιά σ’ αυτή την τάξη συνολικά 17 μαθητές, όταν το σύνολο των μαθητών σε ολόκληρο το σχολείο ήταν 105.
«Εκείνη τη μέρα», έχει στη μνήμη του, «ήλθε από το σπίτι και με πήρε ο εξάδελφός μου Χαράλαμπος Παντινάκης, που ήταν ένα χρόνο μεγαλύτερος και ήταν σε μεγαλύτερη τάξη. Δασκάλα μου ήταν η Ερωφίλη Παπαδάκη και μπήκαμε στην ίδια αίθουσα με τους μαθητές της Β’ τάξης.
Κάθισα στην τρίτη σειρά των θρανίων με τον Γιάννη Λουλούδη, που από τότε ήμασταν φίλοι και συνεχίζουμε, αν και διαφωνούμε σε κάποια θέματα.
Μαθητής στην Α΄ τάξη σε αποκριάτικη εκδήλωση στο Σπήλι πάνω στο… στολισμένο υποζύγιο του Μαρκογιώργη
Εν πάση περιπτώσει! Τα μισά παιδιά του σχολείου και παραπάνω ήταν ξυπόλυτα και τα χρόνια ήταν λίγα από τότε που έφυγαν οι Γερμανοί και ζούσαμε τον εμφύλιο. Είχαμε τα μαθητικά συσσίτια με το γάλα και το τυρί που μας έστελνε η ξένη βοήθεια, και μια θεία μου μας έστελνε ρούχα από την Αμερική που ζούσε. Αυτή η βοήθεια μας έσωσε. Υπήρχε ανέχεια και δυστυχία…
«Θυμάμαι την πρώτη μέρα: Ήμουνα φοβισμένος γιατί δεν ήξερα τι με περίμενε και η Ερωφίλη ήταν η δασκάλα που έβαλε τις βάσεις στη γνώση. Στις άλλες τάξεις με δίδαξε η Ζακάκη, ο Γιάννης ο Σταματογιαννάκης από τα Ακούμια, η Νίτσα η Καλογρίδη, ο Μανώλης ο Βιτωράκης και λιγότερο η γυναίκα του η Αδαμαντία.
Τώρα μεγαλώσαμε και για τις ηλικίες μας τα χρόνια ήταν σκληρά, αλλά όπως και να το κάνουμε τα αναζητούμε. Δε γυρίζουν όμως…»
Μερικές δεκαετίες μετά ... η πρώτη μέρα στο σχολείο επιστρέφει στο μυαλό!
11.09.2013
Ρεπορτάζ: Μανώλης Παντινάκης - Κορίνα Καφετζοπούλου
Πρώτη ημέρα στο σχολείο και μια βόλτα στις αναμνήσεις δεν είναι άσχημη ιδέα, πριν καθίσουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ξανά στα θρανία. Τί κι αν έρχονται κινητοποιήσεις και λαχτάρες στα θρανία; Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια!
Πάντα η Ελλάδα κάτι είχε, όταν τα παιδιά πηγαίνανε σχολείο. Στην προπολεμική , μεταπολεμική εποχή στον εμφύλιο, στη Χούντα και μέχρι σήμερα.
Οι μαθητές πήγαιναν ξυπόλητοι στο σχολείο, άλλοι περπατούσαν χιλιόμετρα μέσα στις λάσπες, φορούσαν αντί για μπουφάν τσουβάλια για να μην κρυώνουν, έτρωγαν με λαχτάρα το συσσίτιο. Ορισμένοι θυμούνται ακόμα το ξύλο στα παγωμένα δάκτυλα από τη βίτσα, βέργα και όπως αλλιώς λέγεται αυτό το μακρύ που σου μελάνιαζε τα δάκτυλα. Όταν αυτό το σύστημα καταργήθηκε κυκλοφορούσε και σιδερένια!
Κάθε εποχή έχει τα δικά της. Όμως όταν φύγεις από το σχολείο και σιγά-σιγά μεγαλώνεις όλα αυτά φαίνονται τόσα μακρινά. Σου μένει η ανεμελιά η σχολική, αν είσαι τυχερός και τον έχεις συναντήσει, και ο καλός ο δάσκαλος ή ακόμα και αυτός που σου έβγαζε το λάδι, ως μια παρακαταθήκη αναμνήσεων, καλά φυλαγμένων, που τις ανασύρεις όταν περπατάς τα σκαλοπάτια της ζωής.
Σιγά μη θυμάσαι τα «μικρά» που σε ταλαιπωρούσαν. Θυμάσαι ότι το σχολείο του χωριού έσφυξε από ζωή. Τώρα τα περισσότερα έχουν κλείσει.
Θυμάσαι απλά ότι ήσουν ελεύθερος!
Τραγουδιστή… σκανδαλιά
Μόνο οι μαθητές του σχολείου Σπηλίου το 1952 με τους δασκάλους τους μπροστά Νίτσα Καλογρίδη, Γιάννη Σταματογιαννάκη και Ζακάκη. Πάνω ο επιστάτης Νίκος Μπριλάκης
Οι μικροί «δαίμονες» της πρώτης τάξης στο δημοτικό σχολείο Σπηλίου το σχολικό χρόνο 1969-’70, είχαν μάθει το… ποίημά τους και πολύ σύντομα το ποίημα έγινε τραγούδι και οι μαθητές όλων των τάξεων είχαν γίνει… αοιδοί, απαντώντας έτσι στη συμπεριφορά του επιστάτη Νίκου Μπριλάκη με το γυμνό κεφάλι, που «με τη βίτσα» επιχειρούσε να επιβληθεί στους άτακτους!
Εν χορώ, λοιπόν, σε κάθε διάλειμμα της σχολικής ώρας και πριν ο δάσκαλος πάρει θέση στην έδρα για να διδάξει, έλεγαν το τραγουδάκι και γίνονταν πανζουρλισμός: «Με πομπή και παρατάξει μπαίνει ο φαλακρός στην τάξη, και στην έδρα μας καθίζει και το ξύλο μας αρχίζει…» Τα χρόνια ανέμελα αν και φτωχά, όμως οι ψυχές γεμάτες, παρότι ο Γιάννης Ταταράκης μετά από δεκαετίες δήμαρχος του πρώην δήμου Λάμπης Αγίου Βασιλείου, δυο χρόνια μετά την επιβολή της εφτάχρονης τυραννίας, κάθισε στα θρανία του δημοτικού σχολείου του χωριού του για να μπουν τα θεμέλια της γνώσης…
Αναπολεί ο ίδιος με νοσταλγία όταν πήρε την τσάντα και… χαμένος μπροστά στο νέο περιβάλλον δε χρειάστηκε πολύ για να
Ο πρώην δήμαρχος Λάμπης Γιάννης Ταταράκης
προσαρμοστεί. Ζωντανές έχει ακόμη τις εικόνες, που οι αταξίες… αμείβονταν «με τη βίτσα που υποχρέωνε ο δάσκαλος μας Μανώλης Βιτωράκης να του την πηγαίνουμε οι ίδιοι οι μαθητές και με το μεγάλο κλειδί της αποθήκης». Συνέχιζαν, ακόμη και τότε, οι γονείς να απευθύνονται στον δάσκαλο με τη φράση «το κρέας δικό σου και τα κόκκαλα δικά μου», εκφράζοντας έτσι την απόφασή τους τα παιδιά «πάση θυσία να μορφωθούν» και να φύγουν…
«Εγώ στην πρώτη τάξη», θυμάται μετά από 44 χρόνια, «μπήκα πενταμισάρης! Καθόμουνα στο πρώτο θρανίο με το χωριανό μου Γιάννη Βρυλλάκη και δεν χωρίσαμε σε όλο το σχολειό ποτέ. Στην παρέα μας ήταν και ο Μανώλης Βλατάκης, η Φωτεινή Ριτσάτου και η Πόπη Αγαπάκη, κόρη του Σπύρου του χωροφύλακα. Πρώτη μας δασκάλα ήταν η Αντιγόνη Σπιταδάκη και αυτή, πολλή καλή εκπαιδευτικός, μας έμαθε και τα πρώτα γράμματα.
Εκδήλωση το σχολικό έτος 1969-70 στο δημοτικό σχολείο Σπηλίου. Από δεξιά τα «πρωτάκια» τραγουδούν επετειακό τραγούδι: Γιάννης Ταταράκης, Μανώλης Βλατάκης, Γιάννης Βρυλλάκης, Βικτωρία Βλατάκη, Φωτεινή Παναγιωτάκη, Ρούλα Βλατάκη, Πόπη Αγαπάκη και Φωτεινή Ριτσάτου
Χρόνια φτωχά και δύσκολα και όλα τα παιδιά ήμασταν το ίδιο! Παιδιά,και όλα σχεδόν υποστήριζαν και τη δική τους ομάδα και εγώ ήμουνα Παναθηναϊκός. Ο Βρυλλάκης και ο Βλατάκης δεν ήταν σταθεροί και μετά από κάθε αγώνα ήταν με την ομάδα που κέρδιζε. Ήταν Ολυμπιακοί και μια φορά ήταν και ΠΑΟΚ!»
Ήταν τόσες δύσκολες οι συνθήκες ζωής, που πολλοί μαθητές γνώρισαν την πόλη μεγάλοι και όλα τα χρόνια ήταν εγκλωβισμένοι στο περιβάλλον του χωριού. Ο Γιάννης Ταταράκης, ας πούμε, είδε για πρώτη φορά το Ρέθυμνο στην τελευταία τάξη και τότε, θυμάται, ότι ο πατέρας του τον «κέρασε ένα γλυκό στου Τσάκαλη το ζαχαροπλαστείο και ένα κουλούρι».
Και αυτό το ταξίδι το ζούσε τόσο έντονα, που «το προηγούμενο βράδυ δεν έκλεισε μάτι».
Από τη Γερμανία στην Κασταμονίτσα
Γνωρίζοντας την ελληνική γλώσσα αλλά χωρίς να έχει ακούσει την κρητική διάλεκτο, ούτε καν ότι το ψωμί λέγεται και φραντζόλα, πόσο μάλλον την αναποδαρά (!) ήρθε από τη Γερμανία στην Κρήτη, και συγκεκριμένα στην Κασταμονίτσα, ο ο Γιώργος Πιτσούλης (πρόεδρος Περιφερειακού Συμβουλίου).
Το καλοκαίρι του 1977 έφτασε στο χωριό της μητέρας του, μαζί με τους γονείς του, που έλειπαν περισσότερο από μια δεκαετία στη
Ο Γιώργος Πιτσούλης
Γερμανία.
Παιδί μεταναστών, αν και δυσκολεύτηκε λίγο να προσαρμοστεί, λίγους μήνες μετά την άφιξή του από μια γκρι –ξένη χώρα θα έρθει στα χρώματα του χωριού του και θα καθίσει στο διθέσιο σχολείο με άλλους επτά μαθητές στην τάξη της 2ας δημοτικού.
Πόσο διαφορετικά πιο μικρά αλλά πιο γλυκά ήταν όλα;
Πώς να ξεχαστεί η πρώτη ημέρα στο σχολείο και το κυριότερο ο δάσκαλος που δεν ήταν σαν τους άλλους ακόμα και η τιμωρία του ήταν διαφορετική σε μια εποχή που η βίτσα είχε την τιμητική της.
«Δε θα ξεχάσω όταν ήρθα από τη Γερμανία όπου όλα ήταν μεγαλύτερα την εντύπωση που μου έκανε το μικρό μου χωριό και η κρητική διάλεκτος. «Πήγαινε παιδί μου να φέρεις μια φραντζόλα», μου είπε η γιαγιά , και κάθισα σε ένα πεζουλάκι για αρκετές ώρες, με την απορία για το τί είναι αυτή η φραντζόλα!
Το σχολείο μας, μέσα στο χωριό, ήταν διθέσιο, είχε 52 μαθητές, στην τάξη της Β' δημοτικού ήμασταν 8. Δάσκαλος μας ήταν ο Μιχάλης Κοντάκης που όλα τα παιδιά τον λατρεύαμε.
Ο Γιώργος Πιτσούλης στη Β' δημοτικού
Αυτός ο δάσκαλος ή μάλλον ο παιδαγωγός ήταν σταθμός για την εξέλιξη του καθενός μας. Μαζί του διαβάζαμε, για το σπίτι δεν είχαμε τίποτα, ήθελε απλά να μας μάθει γράμματα. Γράμματα μάθαμε και στις σκανδαλιές πρώτοι! Πώς και πώς περιμέναμε τα διαλείμματα - μόνο δυο - για να παίξουμε και να φάμε το εφτάζυμο παξιμάδι και το ένα κομμάτι τυρί που είχαμε για κολατσιό».
Κι εκείνη την εποχή τα χρόνια στην ύπαιθρο ήταν φτωχά, οι πολυτέλειες δεν είχαν χώρο. Τα παιδιά έβαζαν ό,τι ήταν βολικό, πάντα καθαρό και περιποιημένο, και άμα υπήρχαν μεγαλύτερα ξαδέρφια ακόμα καλύτερα. Όσο για τα βιβλία και τα τετράδια… ας ήταν καλά το μπακάλικο της περιοχής.
ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΝΝΑ
Ο Μανώλης Μανωλακάκης και αυτός πρώην δήμαρχος στο δήμο Αρκαδίου, ήλθε για πρώτη φορά σε επαφή με τα γράμματα στο δημοτικό σχολείο του χωριού του, της Κυριάννας στα ανατολικά του Ρεθύμνου, το σχολικό έτος 1963- ’64. Εκείνη τη χρονιά φοίτησαν στην Α’ τάξη ο ίδιος και ο συγχωριανός του Γιάννης Μπιρλιράκης με τον οποίο κάθισαν στο ίδιο θρανίο, «δίπλα στον πίνακα» και πέντε κορίτσια, η Ελένη Κατσανέβα, η Δέσποινα Πετουσάκη, η Κούλα Τζανιδάκη, η Μαρία Λεφάκη και η Λίτσα Δοκιμάκη…
Ο Μανώλης Μανωλακάκης, πρώην δήμαρχος Αρκαδίου
«Στο σχολείο», γυρίζει σε εκείνα τα χρόνια, «την πρώτη μέρα στην πρώτη τάξη πήγα μόνος μου από το καλντερίμι. Ήμασταν σε όλο το σχολειό 42 μαθητές και δάσκαλός μας ήταν ο Σήφης Δοκιμάκης, πολύ αυστηρός. Μας τιμωρούσε πάντα με τη βίτσα και μας έστελνε, την κόβαμε από βαγιονιά, του την φέρναμε οι ίδιοι και πρώτοι τις «τρώγαμε».
Τα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα και εμείς, πρωτάκια, σε σχέση με τους άλλους μεγαλύτερων τάξεων ήμασταν πολύ φοβισμένοι. Δεν ξέραμε και μπαίναμε για πρώτη φορά σε ένα τέτοιο κλίμα.
Τα ρούχα φτωχά και το χειμώνα με τις βροχές και το κρύο μόνιμα φορούσαμε τα μαύρα γαλοτσάκια. Χρόνια πραγματικά μέσα στην ανέχεια όμως ανέμελα που τα αναζητάμε…»
Πραγματική ελευθερία… Κι ας ήταν χούντα!
Ακόμα ακούει το τιτίβισμα των πουλιών στα αυτιά του από το κελάηδημα των πουλιών ο γνωστός συνδικαλιστής και διευθυντής του ΕΕΕΕΚ Τυμπακίου κ. Ζαχαρίας Καψαλάκης! Τί χρόνια και 'κείνα, και ας ήταν Χούντα. Εκείνα ήταν παιδιά στον Κουσέ της Μεσαράς πήγαιναν σχολείο … για χρόνια.. και μάλιστα αντισεισμικό, που εκείνη την εποχή ήταν … προηγμένης τεχνολογίας.
Αίθουσες από λαμαρίνες που το χειμώνα πάγωναν και το καλοκαίρι πύρωναν, που ήρθαν να αντικαταστήσουν τα ψηλά πετρόχτιστα σχολεία. Όμως ποιος θυμάται το λιοπύρι και την παγωνιά;
"Γεννήθηκα στο σχολείο… Ίσως και για το λόγο αυτό να το αγαπώ τόσο πολύ! Ο πατέρας μου ήταν δάσκαλος στο χωριό που μέναμε και απ΄ όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, μαθητής ήταν… Με παπούτσια ή χωρίς, με κοντά ή μακριά παντελονάκια, πάντα μπαλωμένα αφού μονίμως τα σκίζαμε, θυμάμαι τον εαυτό μου μαθητή στην Α' Δημοτικού!
Δε θυμάμαι πόσες χρονιές κάθισα εκεί… Κάποια στιγμή προβιβάστηκα και ακολούθησα μια τάξη ως το τέλος… Μα δεν μου ήταν γραφτό να πάω στο Γυμνάσιο, καθώς δεν είχα ηλικία εγγραφής.
Έτσι έμεινα μια χρονιά ακόμα στην ΣΤ' τάξη… Το σχολείο μου ήταν μικρό, μονοθέσιο, στον Κουσέ της Μεσαράς με 30 πάνω - κάτω μαθητές, από τα αντισεισμικά της εποχής, δηλ. με λαμαρίνες που το χειμώνα πάγωναν και το καλοκαίρι πύρωναν. Όμως δε θυμάμαι ούτε κρύο ούτε ζέστη να μας ακουμπά…
Σχολικό έτος 1965-1966. Όρθιος τρίτος από αριστερά,ο κ. Καψαλάκης, μπροστά από το δάσκαλό του στη Β΄ Δημοτικού!
Θυμάμαι όμως την άνοιξη να μπαίνει ένα δροσερό αεράκι από τα παράθυρα και τα πουλιά, πολλά πουλιά να κάθονται στους
Ο εκπαιδευτικός Ζαχαρίας Καψαλάκης
ευκαλύπτους που σκιάζανε το σκολειό και να κελαηδούν… Τι κελάηδημα Θεέ μου… θεϊκό! Ακόμα το ακούω στ'αυτιά μου…
Όλα τα είχαμε… Μάθημα το απόγευμα, μάθημα το Σάββατο, νηστεία το διάλλειμα όταν κάναμε αταξίες, παιχνίδι, πολύ παιχνίδι, τραγούδι, εκδρομές και το σχετικό διάβασμα… Είχαμε όμως την ελευθερία μας… Πραγματική ελευθερία!
Τα ζήσαμε τα μαθητικά μας χρονιά… Ζωή πραγματική! Με τα γόνατα μονίμως γρατζουνισμένα από το παιχνίδι, με το λαιμό μας να κλείνει από τις φωνές, με τη ζωή μας να μην μπαίνει σε καλούπια… Πραγματική ελευθερία… Κι ας ήταν χούντα!"
ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
Μαθητής των χρόνων του εμφύλιου διχασμού ο Θεόδωρος Θεοδωράκης, φοίτησε στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου Σπηλίου τον
Ο Θεόδωρος Θεοδωράκης. Φοίτησε στην πρώτη τάξη το σχολικό έτος 1951-52
σχολικό χρόνο 1951-’52. Φοίτησαν εκείνη τη χρονιά σ’ αυτή την τάξη συνολικά 17 μαθητές, όταν το σύνολο των μαθητών σε ολόκληρο το σχολείο ήταν 105.
«Εκείνη τη μέρα», έχει στη μνήμη του, «ήλθε από το σπίτι και με πήρε ο εξάδελφός μου Χαράλαμπος Παντινάκης, που ήταν ένα χρόνο μεγαλύτερος και ήταν σε μεγαλύτερη τάξη. Δασκάλα μου ήταν η Ερωφίλη Παπαδάκη και μπήκαμε στην ίδια αίθουσα με τους μαθητές της Β’ τάξης.
Κάθισα στην τρίτη σειρά των θρανίων με τον Γιάννη Λουλούδη, που από τότε ήμασταν φίλοι και συνεχίζουμε, αν και διαφωνούμε σε κάποια θέματα.
Μαθητής στην Α΄ τάξη σε αποκριάτικη εκδήλωση στο Σπήλι πάνω στο… στολισμένο υποζύγιο του Μαρκογιώργη
Εν πάση περιπτώσει! Τα μισά παιδιά του σχολείου και παραπάνω ήταν ξυπόλυτα και τα χρόνια ήταν λίγα από τότε που έφυγαν οι Γερμανοί και ζούσαμε τον εμφύλιο. Είχαμε τα μαθητικά συσσίτια με το γάλα και το τυρί που μας έστελνε η ξένη βοήθεια, και μια θεία μου μας έστελνε ρούχα από την Αμερική που ζούσε. Αυτή η βοήθεια μας έσωσε. Υπήρχε ανέχεια και δυστυχία…
«Θυμάμαι την πρώτη μέρα: Ήμουνα φοβισμένος γιατί δεν ήξερα τι με περίμενε και η Ερωφίλη ήταν η δασκάλα που έβαλε τις βάσεις στη γνώση. Στις άλλες τάξεις με δίδαξε η Ζακάκη, ο Γιάννης ο Σταματογιαννάκης από τα Ακούμια, η Νίτσα η Καλογρίδη, ο Μανώλης ο Βιτωράκης και λιγότερο η γυναίκα του η Αδαμαντία.
Τώρα μεγαλώσαμε και για τις ηλικίες μας τα χρόνια ήταν σκληρά, αλλά όπως και να το κάνουμε τα αναζητούμε. Δε γυρίζουν όμως…»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου