Ειδικό δημοτικό σχολείο Κωφών-Βαρυκόων Πάτρας

Ιστορική Αναδρομή

Η εκπαίδευση των Κωφών στην Ελλάδα άρχισε αρκετά αργά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή την καθυστέρηση ίσως μπορέσουμε να τη δικαιολογήσουμε αν δούμε τις ιστορικές συνθήκες της Ελλάδος. Το 1907 ένας πλούσιος κτηματίας, ο Χαράλαμπος Σπηλιόπουλος, πήρε την άδεια να δημιουργήσει ένα ίδρυμα για κωφά παιδιά στην Αθήνα με την ονομασία «Εθνικός Οίκος Κωφαλάλων Χαραλάμπους και Ελένης Σπηλιοποΰλου», Φεκ 96/17-5 1907. Όμως λόγω γραφειοκρατίας αυτό το ίδρυμα ιδρύθηκε το 1937.

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922, η Αμερικάνικη Φιλανθρωπική οργάνωση Near East Relief ανέλαβε την εκπαίδευση 10 κωφών ορφανών από τη Μικρά Ασία. Αυτή η οργάνωση έστειλε τη Μικρασιάτισσα δασκάλα Ελένη Παλατίδου στο γνωστό σχολείο της Μασαχουσέτης Clark School for the Deaf για εξειδίκευση. Γύρισε μετά από 1 χρόνο και ανέλαβε τους 10 μαθητές. Το σχολείο της Ελένης Παλατίδου συγχωνεύτηκε με το κληροδότημα του Σπηλιόπου-λου και με το 726/15-6-1937 έχουμε το Εθνικό Ίδρυμα Προστασίας Κωφαλάλων (ΕΙΠΚ), δωρεά της οικογενείας Σπηλιόπουλου. Από το 1938 έως το Β' Παγκόσμιο πόλεμο το σχολείο λειτουργεί σε ιδιόκτητο κτίριο στους Αμπελόκηπους. Κατά τη διάρκεια του πολέμου επιτάχθηκε και χρησιμοποιήθηκε ως Γενικό Νοσοκομείο μέχρι το 1960. Από τότε μεταφέρθηκε και πάλι εκεί και λειτουργεί στο ίδιο κτίριο έως σήμερα. Το ΕΙΠΚ κάλυψε το κενό της πολιτείας σε εποχές που δεν έδιναν σημασία στην Ειδική Αγωγή.

Όπως συμβαίνει πάντα, όπου απουσιάζει η πολιτεία έρχονται οι γονείς να διεκδικούν για τα παιδιά τους τα αυτονόητα. Στις 6 Ιουλίου 1951 το τότε Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας δέχεται αίτηση του Παναγιώτη Κωτσάκη, πατέρα κωφού μαθητή, η οποία υπογράφεται από 15 γονείς και κηδεμόνες κωφών παιδιών, κατοίκων της Πάτρας και της ευρύτερης περιοχής. Παρακαλούν για τη διάθεση ενός ειδικού δασκάλου στην Πάτρα με σκοπό την εκπαίδευση των παιδιών τους.

Η αίτηση διαβιβάζεται στο ΕΙΠΚ Αθηνών και το Δ.Σ. στη συνεδρίαση της 30-7-1951 αποφασίζει να ιδρύσει παράρτημα στην Πάτρα. Τη θέση του προέδρου της σχολικής εφορίας αναλαμβάνει ο γιατρός και πρόεδρος του Ιατρικού Συλ-λόγου Πατρών Ανδρέας Σαμοΰρης. Μαζί του στο συμβούλιο θα είναι ο Παναγιώτης Σκοΰ-ρας, πρόεδρος του συνδέσμου Βιομηχάνων, και ο Σπΰρος Κουλής, πρόεδρος του Εμπορικού και Εισαγωγικού Συλλόγου Πατρών. Το σχολείο ιδρύθηκε στην Πάτρα την 1η Δεκεμβρίου 1951. Η 1η αίθουσα ήταν το σαλόνι ενός νεοκλασικού στην οδό Κανακάρη 123. Η 1η δασκάλα κωφών στην Πάτρα ήταν η Σμυρνιά Άννα Ιορδανίδου με σπουδές στο Παρίσι. Η ίδια εκπαιδεύει τη Διονυσία Ξανθωπή, όπου θα' ναι η 1η Διευθύντρια του σχολείου της Πάτρας. Η Ξανθάκη το 1965 ιδρύει την 1η Επαγγελματική Σχολή κωφών κοριτσιών στην Αρόη. Εκεί λειτουργεί και οικοτροφείο για τους μαθητές που προέρχονται από την ευρύτερη περιφέρεια. Το Μάρτιο του 2008 το ΥΠΕΠΘ ζήτησε απ' όλα τα Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης γενικής και ειδικής αγωγής, να συνέλθει σε ειδική συνεδρίαση ο Σΰλλογος Διδασκόντων και να προτείνει 3 ονόματα ιστορικών προσωπικοτήτων που να έχουν σχέση με την τοπική ιστορία ή με το σχολείο και να έχουν διακριθεί. Αυτά τα ονόματα θα προταθούν, ώστε όλα τα σχολεία να έχουν προσωνυμία και να μην είναι πλέον αριθμητικά.

Ο Σΰλλογος του Ειδικού

Δημοτικού Σχολεί-ου Κωφών - Βαρήκοων σ' αυτή την ειδική συνεδρίαση ομόφωνα αποφάσισε πως θα επιθυμούσε το σχολείο μας να φέρει το όνομα «Διονυσία Ξανθάκη».
(Να σημειώσουμε ότι το ίδιο ερώτημα θέσαμε στο Σωματείο Κωφών Πάτρας και στο Σΰλλογο Γονέων, όπου μας πρότειναν την ίδια προσωπικότητα).

Εκτός από το σύντομο ιστορικό που αναφέραμε, επιπλέον στην αιτιολογία της πρότασης μας προσθέσαμε ότι στο πρόσωπο της Διονυσίας Ξανθάκη θα θέλαμε να τιμήσουμε κάθε δάσκαλο, αυτό τον αφανή εργάτη, που παίζει
σημαντικότατο ρόλο στη δημιουργία της προσωπικότητας του κάθε μαθητή. Το 1969 φοιτούν στο σχολείο της Πάτρας 155 μαθητές, όχι μόνο από τη Νοτιοδυτική Ελλάδα, αλλά και από περιοχές της Βέροιας, Κοζάνης, Γρεβενών, Θεσσαλονίκης, Θράκης, Κρήτης. Σχολεία κωφών υπήρχαν μόνο του ΕΙΠΚ στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Σέρρες, Βόλο, Κρήτη.

Το σχολικό πρόγραμμα ήταν πρωί - απόγευμα με διακοπή για το γεύμα. Οι συνάδελφοι δούλευαν κάτω από αντίξοες συνθήκες, μέσα σε υλικοτεχνική υποδομή και χωρίς το σημερινό επίδομα του 30 %. Από το 1951 το σχολείο φιλοξενήθηκε σε διάφορα κτίρια της πόλης μας ως το Δεκέμβριο του 1999, που έγινε η μεταστέγαση του στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών στα Μποζαΐτικα Πατρών. Το Σχολείο Κωφών του ΕΙΠΚ Πάτρας είναι συνυφασμένο με την περιοχή της Αρόης, γιατί τα περισσότερα χρόνια στεγάστηκε εκεί σε ένα παλιό κτίριο της χωροφυλακής. Το 1968 δημιουργήθηκε η Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδας (ΟΜΚΕ), η οποία αντιπροσωπεύει όλες τις οργανώσεις Κωφών, αλλά και τους Κωφούς της Ελλάδας. Από το 1986 εκπροσωπείται επίσημα στο Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών. Από το 1975 άρχισαν οι επίσημες ενέργειες από την πολιτεία για την οργάνωση της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα: - ΦΕΚ 273/4-12-1975: δημιουργήθηκε το μήμα της Ειδικής Αγωγής στο
Μαράσλειο Διδασκαλείο για τη μετεκπαίδευση των δασκάλων.

- ΦΕΚ 56/15-3-1976: δημιουργήθηκε η Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής στο Υπουργείο Παιδείας.
- ΦΕΚ 202/1979: ψηφίστηκε ο νόμος για την επαγγελματική αποκατάσταση των αναπήρων.
- ΦΕΚ 287/20-1-1982: ιδρύθηκαν τα πρώτα σχολεία Κωφών του Υπουργείου Παιδείας. Μέχρι τότε ήταν αποκλειστικά ευθύνη του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας. Παράλληλα συνέχισαν να λειτουργούν και τα σχολεία του ΕΙΠΚ που ανήκαν στο Υπουργείο Υγείας, αλλά εποπτεύονταν από το Υπουργείο Παιδείας.
- Ψηφίζεται ο νόμος 1566 του 1985 που αφορά την εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Με αυτόν το νόμο εκτός από τα ειδικά σχολεία ιδρύονται και οι ειδικές τάξεις του ΥΠΕΠΘ στα κοινά σχολεία.

Ο νόμος αυτός αντικαταστάθηκε από το νόμο 2817 ΦΕΚ 78/14-3-2000 που σχετίζεται με την εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Πρώτη φορά αναφέρεται ότι η γλώσσα των Κωφών είναι η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ). Αυτό έδωσε το δικαίωμα στους Κωφούς να έχουν διερμηνέα. Όμως είμαστε ακόμα πίσω, διότι δεν έχουν στελεχωθεί με διερμηνείς τα πανεπιστημιακά τμήματα που φοιτούν Κωφοί φοιτητές. Έτσι γίνεται δύσκολη η παρακολούθηση μαθημάτων από τους ίδιους.

Επίσης σε σεμινάρια ή συνέδρια που οργανώνονται από φορείς τις περισσότερες φορές δεν προβλέπεται διερμηνέας για τους κωφούς συμμετέχοντες, εκτός και το ζητήσουν οι ίδιοι οι Κωφοί από την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος. Τα τηλεοπτικά κανάλια βάσει νόμου υποχρεούνται να έχουν κάποιο δελτίο στην ΕΝΓ. Στα τοπικά τηλεοπτικά κανάλια αυτό δεν το έχουμε δει ακόμα, ενώ στην κρατική τηλεόραση λειτουργεί ένα συνδρομητικό κανάλι με προγράμματα για Κωφούς, όπως ελληνικές ταινίες με υπότιτλους κ.α. εδώ και 1 χρόνο. Δυστυχώς στην περιοχή μας ακόμα δεν εκπέμπει.

Στον τελευταίο νόμο που αναφέραμε γίνεται λόγος για την ίδρυση και λειτουργία των ΚΔΑΥ (Κέντρο Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης). Τα ΚΔΑΥ αξιολογούν τους μαθητές και προτείνουν το εκπαιδευτικό πλαίσιο που θα ενταχθούν με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων καιτους προβληματισμούς μας για τα ΚΔΑΥ.

Από το 1988 για 1η φορά στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών διδάσκονται μαθήματα για την εκπαίδευση των Κωφών από την Βενέττα Λαμπροπούλου. Είναι το μοναδικό Πανεπιστημιακό Τμήμα το οποίο έχει πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών στην εκπαίδευση των κωφών κ.α. καθώς επίσης εκπονεί και διδακτορικές διατριβές. Το 1983 ήταν ένας σταθμός και ένα νέο ξεκίνημα για το ΕΙΠΚ, αλλά και γενικότερα για την εκπαίδευση των κωφών, την αλλαγή νοοτροπιών και στάσεων απέναντι στο Κωφό άτομο. Αυτή την περίοδο αναλαμβάνει τη θέση της Επιστημονικής Διευθύντριας του ΕΙΚ η κα. Βενέττα Λαμπροπούλου.

·         Εκπαιδεύει τους νέους δασκάλους σύμφωνα με τις νέες εκπαιδευτικές και επιστημονικές μεθόδους.

·         Δημιουργεί νέα αναλυτικά προγράμματα για όλες τις τάξεις και γίνονται τα πρώτα συνέδρια για την εκπαίδευση των κωφών.

·         Σταματά η απαγόρευση της Νοηματικής Γλώσσας στα σχολεία.

·         Πρώτη φορά ακούγεται ότι η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα είναι ισότιμη με την προφορική, έχει δομή και γραμματική.

·         Το 1986 ανοίγει στο Ε.Ι.Κ. Πατρών, μετά από εισήγηση της, Βρεφοσυμβουλευτικός Σταθμός και δέχεται μικρά από 7 μηνών έως 4μιση χρονών. Ένα από τα πρώτα παιδιά μας που παρακολουθήσαν το πρόγραμμα του Βρεφοσυμβουλευτικοΰ Σταθμοΰ είναι σήμερα συνάδελφος μας, δασκάλα.
Μετά από πολλά χρόνια αγώνων των εκπαιδευτικών του Ε.Ι.Κ. που ζητούσαν τα σχολεία αυτά να περάσουν στο φυσικό τους φορέα στο ΥΠΕΠΘ, τελικά στις 10/10/2005 με το υπ'αριθμό 1397 ΦΕΚ β'τεΰχος, ιδρύονται Δημόσια Ειδικά Δημοτικά Σχολεία Κωφών

·         Βαρήκοων, όπου στεγάζονται στις εγκαταστάσεις του Ε.Ι.Κ. Έτσι έχουμε στην Πάτρα το 3/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Κωφών-Βαρη-κόων που στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του
Ε.Ι.Κ. και λειτουργείως σχολείοτου ΥΠΕΠΘ με όλες τις ειδικότητες: εκπαιδευτικούς, βοηθό εκπαίδευσης, κοινωνική λειτουργό, ψυχολόγο, γυμναστή, μουσικό, λογοθεραπευτή. Η μεταφορά των μαθητών με ίειχί γίνεται μέσω του γραφείου της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης από και προς το σπίτι. Στις εγκαταστάσεις του Ε.Ι.Κ. (Διόδωρου 11-Πάτρα) λειτουργούν:

·         Βρεφοσυμβουλευτικός Σταθμός (έγκαιρη εκπαιδευτική παρέμβαση)

·         Το Ειδικό Νηπιαγωγείο Κωφών- Βαρήκοων του ΥΠΕΠΘ

·         Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Κωφών - Βαρήκοων του ΥΠΕΠΘ