Λατέρνα, φτώχεια και Πειραιάς του 1957

Του Στέφανου Μίλεση

Ο Πειραιάς στον κινηματογράφο, έχει αποτυπωθεί σε δεκάδες ταινίες και πλήθος αφιερωμάτων έχουν γίνει κατά καιρούς, ενώ μέχρι και ειδικά λευκώματα έχουν κυκλοφορήσει. Όμως ο Πειραιάς δεν βρίσκεται μόνο σε ταινίες που έχουν φανερά πειραϊκό περιεχόμενο όπως η Τρούμπα, το λιμάνι, το ρεμπέτικο, τη θάλασσα και τα πλοία. Ο Πειραιάς υπάρχει αποτυπωμένος σε πλήθος άλλων ταινιών, έστω και στιγμαία, που εκ πρώτης φαίνεται πως ουδεμία σχέση έχουν με αυτόν, χαρίζοντάς μας μοναδικές εικόνες. 

Τέτοια είναι και η περίπτωση της ταινίας "Λατέρνα, φτώχεια και γαρύφαλλο" μια ταινία της Φίνος Φίλμς του 1957. Το σενάριο και η σκηνοθεσία ήταν του Αλέκου Σακελλάριου με πρωταγωνιστές τους Τζένη Καρέζη, Βασίλη Αυλωνίτη και τον Μίμη Φωτόπουλο. Τον Απρίλιο του 1957 που πρωτοανέβηκε η ταινία σημείωσε τεράστια επιτυχία. Ήταν το δεύτερο μέρος ή η συνέχεια αν θέλετε της ταινίας "Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο" που είχε γυριστεί δύο χρόνια νωρίτερα. Σε αυτήν ο Βασίλης Αυλωνίτης (ο Παυλάρας στην ταινία) εμφανίζεται μαζί με τον φίλο του Πετράκη (Μίμη Φωτόπουλο) να παίζουν με τη λατέρνα στο Τουρκολίμανο. 

Στις σκηνές του Τουρκολίμανου καταγράφονται οι ταβέρνες με τραπέζια δίπλα στην θάλασσα, οι βαρκάρηδες που ανέμεναν με τις βάρκες που είχαν προς ενοικίαση για μια βόλτα τους επισκέπτες, αλλά και τους ψαράδες που έχουν απλώσει τα δίχτυα τους στον δρόμο. Στην τρίτη φωτογραφία από κάτω, η κάμερα επιτηδευμένα καδράρει στην επιβλητική παρουσία του Ναυτικού Ομίλου, τοποθετώντας ο Σακελλάριος τον Φωτόπουλο να βρίσκεται στα αριστερά. Εκεί στο Τουρκολίμανο είναι που ο Παυλάρας τραγουδά και το "Αχ βρε παλιομισοφόρια" ένα τραγούδι με στίχους αποκλειστικά για τον Πειραιά, υπογραμμίζοντας με το τραγούδι την εικόνα.

Ένα βράδυ στη Καστέλλα

σε μια όμορφη κοπέλα

που ΄παιρνε τ΄ απεριτίφ της

ρίχτηκε ένας τσίφτης απ΄ την Κοκκινιά

Δεν εγνώριζε όμως ότι 

τα ΄χε μ΄έναν Πειραιώτη

Πειραιώτη ντερμεντέρη

σίδερο στο χέρι

άσσο στη μπουνιά

Αχ βρε παλιομισοφόρια

τι τραβάν για σας τ΄ αγόρια

τι τραβάν για σας τ΄ αγόρια

Αλλά και ο Κοκκινιώτης

ήταν παλληκάρι πρώτης 

και στο τέλος και οι δύο

στο νοσοκομείο πήγαν σηκωτοί

Και οι δύο σε αφασία

μα εκείνη σημασία

που τους έφαγε η μαρμάγκα

και με άλλο μάγκα έκανε χαρτί

Εκεί ο Παυλάρας παθαίνει καρδιακό επεισόδιο και ο Πετράκης ειδοποιεί το ασθενοφόρο να έρθει στο Τουρκολίμανο για να τον παραλάβει.

Και όσο το ασθενοφόρο καταφθάνει τόσο γίνεται μέσα από το ευρύτερο πλάνο εμφανές πως το Τουρκολίμανο μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του '50 διατηρούσε ακέραια τον αλιευτικό του χαρακτήρα. Ο Πετράκης, μεταφέρει τον Παυλάρα, επειγόντως στο Ζάννειο Νοσοκομείο Πειραιώς όπου καταγράφεται και μια σπάνια λήψη, η εξωτερική όψη του παλαιού κτηρίου του Ζαννείου Νοσοκομείου. Σε αυτή φαίνεται καθαρά η πρόσοψη με τη μαρμάρινη αφιερωματική πλάκα στον ευεργέτη του νοσοκομείου, να δεσπόζει στο κέντρο του αετώματος, πάνω από την κεντρική πύλη. Ακόμα διακρίνεται το φυλάκειο της εισόδου και ο φύλακας την στιγμή που ανοίγει την σιδερένια καγκελόπορτα για να εξέλθουν οι δύο φίλοι. Στα δεξιά βλέπουμε πλήθος πειραιωτών που είτε έχουν συγκεντρωθεί για να δουν από κοντά τους δύο δημοφιλείς ηθοποιούς, είτε αναμένουν την επαναλειτουργία του νοσοκομείου καθώς φαίνεται πως έχει διακόψει για λίγο, προκειμένου να γυριστεί η σκηνή της εξόδου.

Μόλις ο Πετράκης εξέρχεται με τον Παυλάρα από το νοσοκομείο στέκεται επί της λεωφόρου Ζαννή, η κάμερα δείχνει προς το Πασαλιμάνι. Κατά μήκος της Λεωφόρου Ζαννή οι ευκάλυπτοι δίνουν έναν άλλο αέρα. Οι συγκεκριμένοι ευκάλυπτοι μπορεί σήμερα να μην υπάρχουν, διατηρούνται όμως κάποιοι της ίδιας εποχής με αυτούς επί της Ακτής Θεμιστοκλέους (Πειραϊκή). Οι ευκάλυπτοι ήταν τα δένδρα που κυριαρχούσαν έξω από όλα τα θεραπευτικά ιδρύματα της χώρας, καθώς απομάκρυναν αφενός τα κουνούπια, αφετέρου ήταν γνωστοί για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Λέγεται πως ο ίδιος ο Θεόδωρος Ορφανίδης (βοτανολόγος) είχε συστήσει να υπάρχουν έξω από το Ζάννειο ευκάλυπτοι. 

Στο μεταξύ ο Πετράκης είχε αναγκαστεί να πωλήσει τη λατέρνα προκειμένου να βοηθήσει τον φίλο του με τους γιατρούς και τα άλλα έξοδα στης ασθενείας του. Όμως η φιλία χρήματα δεν κοιτά, είναι πάνω και από την αγαπημένη τους λατέρνα κι έτσι οι δύο φίλοι αγκαλιασμένοι κατηφορίζουν τη Λεωφόρο Ζαννή προς το Πασαλιμάνι, ενώ διακρίνεται στο κέντρο της λεωφόρου τα κηπάκια πρασίνου του Δημάρχου Πειραιώς Μιχάλη Μανούσκου, που είχε κατασκευάσει το 1939 λίγο πρίν τον πόλεμο, μαζί με το ρολόι στο Πασαλιμάνι. 

Νηολογήθηκε από PIREORAMA STEFANOS MILESIS στις 11/15/2015 02:34:00 μ.μ. 1 σχόλιο: