Δημοτικό Σχολείο Χιονάτων Κεφαλονιά

Στην επαρχία Κραναίας και από τη νότια πλευρά του Αίνου μέχρι τη θάλασσα εκτείνεται μια κατάφυτη και γόνιμη περιοχή που ονομάζεται Ελείος.
Η περιοχή αυτή περιλαμβάνει τα χωρία Χιονάτα, Κατελείος, Μαυράτα, Μαρκόπουλο, Αργίνια, Κολαϊτη, Ατσουπάδες, Βαλερίανο, Θηράμονα, και Πλατείες που αποτελούσαν άλλοτε το Δήμο Ελείου. Τα χωριά αυτά αν και είναι μικρά δεν είναι νέα, έχουν ηλικία αρκετών αιώνων, εικάζεται ότι ιδρύθηκαν πριν την Ενετοκρατία.
Το χωρίο Χιονάτα με 130 κατοίκους την εποχή αυτή είναι μικρότερο από τα άλλα, λόγω της θέσεως του, που βρίσκεται στο κέντρο της περιοχής , είναι η έδρα του Δήμου και κανένα από τα γύρο χωρία δεν απέχει πέρα τα 5 χιλιόμετρα.
Μετά την διάλυση του Δήμου χωρίστηκαν σε κοινότητες που κατά καιρούς τα χωρία Αργίνια, Μαυράτα, Βαλεριάνο με κέντρο το Μαρκόπουλο αποτελούσαν μια κοινότητα. Τα χώρια Κατελειός, Κολαϊτη, Ατσουπάδες, Θηράμονα αποτέλεσαν μια άλλη κοινότητα διατηρώντας την έδρα του Δήμου που ήταν τα Χιονάτα.

Η κυβέρνηση μετά την ένωση των Επτανήσιων με την κυρίως Ελλάδα μερίμνησε για την ίδρυση 3/ξίου Δημοτικού Σχολείου Αρρένων κατά τον Ιούλιο του έτους 1867. Το σχολείο αυτό στην αρχή θα εξυπηρετούσε ολόκληρο το Δήμο, αργότερα όμως ιδρύθηκαν μονοτάξια σχολεία στα απομακρυσμένα χωριά.
Έχουμε την δυνατότητα να χωρίσουμε την ιστορία του σχολείου στο οποίο αναφερόμαστε στις εξής περιόδους:
1. Πριν το 1867
2. Από το 1867 μέχρι το 1892 – 95 που ιδρύθηκε το 2/ξιο σχολείο Θηλέων.
3. Από το 1895 μέχρι το 1909 που το σχολείο Αρρένων εγκαταστάθηκε στο νέο διδακτήριο , χρονολογία από την οποία σώζονται και τα αρχεία του σχολείου.
4. Από το 1910 μέχρι το 1929, όπου το 3/ξιο Αρρένων και το 2/ξιο Θηλέων συγχωνεύτηκαν σε 5/ξιο σχολείο.
5. Από το 1930 μέχρι το μεγάλο σεισμό του 1953 που έγινε στην Κεφαλονιά. Μετά το σεισμό δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία για την μετέπειτα ιστορική διαδρομή του σχολείου.
6. Σήμερα το έτος 2003 που γίνεται η καταγραφή των στοιχείων αυτών το σχολείο λειτουργεί ως 2/θέσιο και αριθμοί μόνο (25) μαθητές.
Α΄ Πριν το έτος 1867
Η εκπαίδευση κατά την περίοδο της Αγγλικής προστασίας 1815 - 1864 ανήκε αποκλείστηκα στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Από πληροφορίες που μας έδωσαν ο Παναγής Διον. Λευκαδίτης και ο Γεράσιμος Επαμ. Κολαϊτης από τα Χιονάτα και οι Γερασιμός Τσιλιμιδός , Νικόλαος κ΄ Γεράσιμος Μελισσαράτος από το Βαλεριάνο, την περίοδο αυτή από το 1835 – 40 και μέχρι το 1867 ιδρύθηκε σχολείο το οποίο είναι ιδιωτικό και ανήκει στον Ιάκωβο Κυπριώτη που ήταν παππούς του γιατρού Διονυσίου Κυπριώτη.
Αρκετοί μαθητές απ’ όλων το Δήμο ερχόταν και φοιτούσαν επί πληρωμή καθώς και ενήλικες. Ο τρόπος με τον οποίο πληρώνονταν οι αμοιβή του δασκάλου και το πόσο που κατέβαλαν οι μαθητές για τα δίδακτρα τους δεν μπόρεσαν να μας τα καθορίσουν.
Θυμήθηκε και μας ανέφερε ο Παναγής Λευκαδίτης ότι προγονικό κτήμα παραχωρήθηκε ως αμοιβή στο δάσκαλο που ήταν ο παππούς του, με αυτών τον τρόπο λειτούργησε το σχολείο μέχρι τον Ιούλιο του 1867.
Β΄ Από το 1867 μέχρι 1895
Τον Ιούλιο του 1867 όπως με πληροφόρησαν από το γραφείο του κ. Επιθεωρητή και όπως επίσης θυμούνται οι κάτοικοι που αναφέραμε το 3/ξιο σχολείο αρρένων ιδρύθηκε από το Δημόσιο. Το διδακτήριο ανεγέρθη με τη φροντίδα του τότε Δημάρχου Επαμ. Κολαϊτη.
Το σχολείο ενώ ήταν τριτάξιο φαίνεται να λειτουργεί για πολλά έτη μόνο με έναν δάσκαλο μέχρι το 1892.
Πρώτος τοποθετηθείς διδάσκαλος υπήρξε ο υιός του Ιακώβου Κυπριώτη Γεράσιμος Κυπριώτης. Όταν μετατέθηκε στο Αργοστόλι ο παραπάνω τον διαδέχθηκε ο Λοβέρδος Γεράσιμος από το Ληξούρι και κατά σειρά ο Ιακώβος Μεταξάς του Αντωνίου από τα Μαυράτα, Προκόπης Λιναρδάτος από το Ληξούρι και πάλι ο Προκόπης Λιναρδάτος.
Μεταξύ το 1893 – 1895 το σχολείο αρρένων μεταφέρθηκε στην οικία του Διον. Τσιλιμιδού στην τοποθεσία Άγιος Σπυρίδων και στον παρόν χώρο του Δήμου ιδρύεται 2/ξιον θηλέων.
Την χρονική αυτή περίοδο ο αριθμός των φοιτούντων μαθητών κυμαίνεται από 60 έως 100 , τα θρανία που χρησιμοποιούνταν πολύεδρα παλαιού τύπου.
Οι κάτοικοι διατηρούν καλές αναμνήσεις για την δραστηριότητα και εργατικότητα των δασκάλων τούτων.
Γ΄ Από το 1895 μέχρι το 1909
α΄ Σχολείο αρρένων
Την περίοδο αυτή στο σχολείο δίδασκαν άλλοτε ένα , δύο ή και τρεις δάσκαλοι , επίσης το 1909 γίνεται η αποπεράτωση του νέου διδακτηρίου και η οριστική εγκατάσταση σ’ αυτό. Ο αριθμός των μαθητών αυξαίνεται διαρκώς ώσπου φτάνει τους 163.
β΄ Σχολείο θηλέων
Παράλληλα με το σχολείο αρρένων λειτούργησε σχολείο θηλέων με μία ή δύο δασκάλες το οποίο όπως αναφέρεται παραπάνω στεγάστηκε στο παλαιό διδακτήριο που είχε ιδρύσει ο Δήμος. Το 1909 αυτό κρίθηκε ακατάλληλο και μεταφέρθηκε στο σπίτι της Μαρίας Αμπάτη όπου και παρέμεινε μέχρι το 1929 , οπότε και συγχωνεύτηκε με το 3/ξιο Αρρένων σε ένα 5/ξιο σχολείο που στεγάστηκε στο νέο διδακτήριο.
Το παλαιό διδακτήριο που είχε ιδρυθεί από το Δήμο πουλήθηκε από την τότε σχολική επιτροπή (1909) στον Γεώργιο Αυγερινό και από εκείνον στο Σπύρο Δημ. Ρουμελιώτη οποίος και τώρα διαμένει.
Στο σχολείο Θηλέων φοιτούσαν όλα τα κορίτσια του τότε Δήμου εκτός της κοινότητας Αργινίων όπου είχε ιδρυθεί 1/ξιο μικτό σχολείο.
Κατά την περίοδο 1895 –1909 υπηρετούσαν στο σχολείο η Κατίνα Ρεκατσίνα και η Αικατερίνη Αραζού από την Κέρκυρα.
Δ ΄ Από το 1910 έως το 1929
Κατά το 1909 το σχολείο αρρένων εγκαταστάθηκε σε νέο διδακτήριο το οποίο έγινε η ανέγερση τούτου με δαπάνη του κληροδοτήματος Ανδρέα Συγγρού και η διάρκεια της ανέγερσης κράτησε τρία χρόνια.
Είναι ένα από τα καλύτερα διδακτήρια του νήσου κατά την περίοδο αυτή που εξυπηρετούσε άριστα τα παρακάτω χωριά:Βαλεριάνο, Χιονάτα, Θηράμονα, Κολαϊτη.
Είχε υποστεί αρκετές ζημίες από τις καθιζήσεις του εδάφους και των σεισμών που επισκευάστηκε κατά το έτος 1938 όπως αναφέρεται πιο κάτω.
Β/ Σχολείο αρρένων
Από το 1909 σώζονται τα αρχεία του σχολείου από τα οποία και πήραμε τα παρακάτω στοιχεία.
Μέχρι το 1909 διευθυντής του σχολείου ήταν ο κ. Μαρτζούκος Σπυρίδων με συνεργάτες τους Σ.Δημησιάνο και Μαυρομάτη.
Κατά το 1910 και 1911 διευθυντής του σχολείου ήταν ο κ. Αντώνιος Δανελάτος με συνεργάτες τους Σ. Δημησιάνο και Ηλία Καλό.
Από το 1912 μέχρι το 1917 διευθύνει το σχολείο ο κ. Λεωνίδας Μαρούλης με συνεργάτες τον κ. Δημησιάνο για ένα έτος και μετά τους κ. Ιωάννη Πανταζάτο και Ηλία Καλό.
Κατά το διάστημα αυτό ( 1909-1917) γραφόντουσαν κατά μέσο όρο 190 μαθητές κάθε χρόνο ,οι μισοί προχωρούσαν στην επόμενη τάξη, τελείωναν δε την ΣΤ’ τάξη κάθε έτος 7 μαθητές.
Για τους δασκάλους αυτούς οι κάτοικοι διατηρούν τις καλύτερες αναμνήσεις .Όταν ήταν διευθυντής ο κ. Αντώνιος Δανελάτος και αργότερα ο κ. Λεωνίδας Μαρούλης έγινε η δενδροφύτευση στην αυλή του σχολείου. Τα δένδρα αυτά καλλιεργούνται ακόμα. Κατά τη διάρκεια που διευθυντής του σχολείου είναι ο κ. Λεωνίδας Μαρούλης στην αυλή του σχολείου διατηρούνται μελίσσια και σε μια αίθουσα μεταξοσκόληκες.Από το 1915 μέχρι το 1920 διευθύνει το σχολείο ο κ. Πανταζάτος Ιωάννης με συνεργάτη τον Ηλ. Καλό.
Από το 1920 μέχρι το 1924 ο Θεόδ. Αλεξανδράτος με συνεργάτες την Ειρήνη Καππάτου και τη Δημ. Στεριώτου.
Από το 1925 μέχρι το 1929 διευθύνουν το σχολείο πότε ο κ. Γερ.Τζουγουνάτος, πότε ο κ. Γαβριελάτος Ανδρέας καιμ πότε ο κ. Σπυρίδων Τσιλιμιδός.
Το διάστημα αυτό (1918-1929) γράφονται κατά μέσο όρο 160 μαθητές προχωρούν στην επόμενη τάξη κάτι περισσότερο από το μισό και τελειώνουν την ΣΤ ΄τάξη 6.
Γ) Σχολείο θηλέων
Το σχολείο όπως αναφέραμε στεγάζεται από το 1909 στην οικία της κ. Μαρίας Αμπάτη του Δημητρίου.
Κατά τα έτη 1910-1911 δε γνωρίζουμε ποιοι διδάσκουν στο σχολείο.Πιθανότατα οι κ. Κατίνα Ρεκατσίνα και Αικ. Αραζού. Τα αρχεία του σχολείου σώζονται από το 1912.
Από το 1912 μέχρι το 1929 το σχολείο διευθύνει η δασκάλα Ρεγγίνα Γιαννάτου σύζυγος ιατρού Διον. Κυπριώτη με συνεργάτες, τα πρώτα χρόνια τη Θεόπλ. Ρουσολίμου, κατόπιν τη Σοφία Γιαννάτου και τελευταία την Ελένη Γεωργοπούλου.
Κατά το διάστημα αυτό γράφονται στο σχολείο κατά μέσο όρο 130 μαθητές, προχωρούν στη επόμενη τάξη οι μισοί και απολύονται τα τελευταία χρόνια συνολικά 13 μαθητές.
Και για τους δασκάλους και δασκάλες της περιόδου αυτής οι εντυπώσεις των κατοίκων είναι εξαιρετικά καλές.
Ε! Από το 1930 μέχρι σήμερα.
Α) Διδακτήριο
Στο διδακτήριο εγκαταστάθηκαν και τα δύο σχολεία αρρένων και θηλέων αφού συγχωνεύθηκαν σε ένα 5/τάξιο, με διάταγμα που εκδόθηκε την 28-10-29 και δημοσιεύθηκε στις 2-11-29 στο υπ. Αρίθ. 393 Φ.Ε.Κ.
Το διδακτήριο επισκευάστηκε λόγω ζημιών που είχε υποστεί από καθιζήσεις του εδάφους και άλλων αιτιών το 1938, 1939 και 1940 χρονιές που διευθυντής είναι ο κ. Διον. Τραυλός. Δαπανήθηκαν συνολικά 306.078,50 δρχ. ,που δόθηκαν από το κράτος. Τότε κατασκευάστηκε εκ νέου η οροφή και τα κουφώματα και επισκευάστηκαν μερικοί από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς τοίχους. Μικρή επισκευή και ελαιοχρωματισμός των πορτών έγινε κατά το έτος 1949 και τα χρήματα που δαπανήθηκαν ανέρχονται στο ποσό των 382.000 δρχ. Το σχολείο διευθύνει η δασκάλα κ. Δημ. Στεριώτου.
Β) Σχολείο
Μετά την συγχώνευση των δύο σχολείων και κατά το έτος 1930 διευθύνει το σχολείο ο κ. Γερ. Τζουγανάτος με συνεργάτες τους Ρεγ. Γιαννάτου, Ελένη Γεωργοπούλου Καγγελάρη Ευανθία και Διον. Τραυλό.
Από το 1931 μέχρι το 1937 διευθύντρια είναι η κ. Ρεγ. Γιαννάτου με συνεργάτες τον Διον. Τραυλό,την Ειρήνη Καππάτου,την Ελένη Γεωργοπούλου και τελευταία τον Γρηγόρη Ανδρεάτο.
Από το 1938 μέχρι το 1945 διευθυντής είναι ο κ. Διονύσης Τραυλός
Με συνεργάτες τους Γερ. Ζαπάντη,Δημ. Στεριώτου,Ειρ.Καππάτου και τελευταία Αγγελ. Μεταξά.
Το 1946 διευθύνει το σχολείο η κ.Δημ. Στεριώτου χωρίς συνεργάτη και από το 1947 μέχρι το 1951 με μόνη συνεργάτη τη δασκάλα Αγγελ. Μελισσαράτου.Το 1952 προστέθηκαν οι δάσκαλοι Αντ. Αλιβιζάτος και
Σταμ.Μαρκάτου. Μετά την παραίτηση της διευθύντριας Δημ. Στεριώτου το έτος 1953 παρέμειναν στο σχονείο οι παραπάνω δάσκαλοι.
Το 1930 μετά από διάταγμα που εκδόθηκε στις 7-8-30 και δημοσιεύθηκε στις 14-8-30 στο υπ’ αρίθ. 283 Φ.Ε.Κ. το σχολείο χωρίστηκε σε 4/θέσιο Χιονάτων και 1/θέσιο Μαυράτων.
Το ίδιο έτος ιδρύεται μονοθέσιο σχολείο στο Κατελειό και στο Μαρκόπουλο.
Το διάστημα αυτό (1930-1953) ο αριθμός των εγγραφέντων μαθητών αυξομειώνεται λόγω της αποχώρησης των μαθητών του Κατελειού και του Μαρκοπούλου ή και Μαυράτων, αλλά και της επανόδου ορισμένων από αυτούς όσες φορές το σχολείο παρέμεινε κλειστό επειδή δεν υπήρχαν δάσκαλοι.Ετσι το έτος 1929-30 οι εγγραφέντες μαθητές ήταν 275,ενώ το έτος 1930-31 μόνο 192.Το ίδιο συνέβη και το έτος 1937-38.Ο αριθμός των μαθητών ανήλθε στο 286 για να κατέβει στους 248 το σχολικό έτος 1938-39 και στους 205 το 1939-40.
Τα τελευταία σχολικά έτη παρατηρείται μείωση του αριθμού των εγγραφέντων που οφείλεται στις μειωμένες γεννήσεις στα χρόνια της κατοχής, αλλά και στη εσωτερική μετανάστευση των κατοίκων. Ετσι ο αριθμός των εγγραφέντων το σχολικό έτος 1950-51 είναι 120, για να ανέβει ελαφρά το 1951-52 στους 126 και να μειωθεί πάλι το 1952-53 στους 117.
Γ) ΄Άλλες παρατηρήσεις
1. Το γυμναστήριο ιδρύθηκε το 1951 και εκεί γινόντουσαν οι γυμναστικές επιδείξεις τις οποίες παρακολουθούσαν όλοι οι κάτοικοι.Το γυμναστήριο καταστράφηκε με το σεισμό του 1953.
2. Το σχολείο δεν διέθετε σχολικό κήπο.Υπήρχαν όμως παρτέρια με διάφορα δέντρα και λουλούδια.
3. Το σχολείο διοργάνωνε σχολικές εορτές,σπουδαιότερες των οποίων ήταν η 28η Οκτωβρίου και 25η Μαρτίου.
4. Κάθε χρόνο οι μαθητές οργανώνονται σε ομάδες ερυθροσταυριτών και εκτελούν έργα κοινής ωφελείας όπως: καθαριότητας,υγιεινής.
5. Από το 1935 και μετά λειτούργησαν μαθητικά συσσίτια.Το 1952 τα μαθητικά συσσίτια σταμάτησαν.
6. Η σχολική βιβλιοθήκη διαθέτει 57 βιβλία για τους δασκάλους και 30 βιβλία για τους μαθητές. Κάθε χρόνο η βιβλιοθήκη πλουτίζεται συνεχώς.
7. Οι μαθητές φρόντιζαν και για το πράσινο της περιοχής φυτεύοντας καρυδιές και αμυγδαλιές.
8. Ασχολούνται με τη χειροτεχνία. Μερικά από τα έργα τους εκτίθενται στη γιορτή που πραγματοποιείται τη τελευταία μέρα του σχολικού έτους και ακολουθεί λαχειοφόρος αγορά.
9. Η Σχολική Εφορεία δείχνει ενδιαφέρον για την κάλυψη των αναγκών του σχολείου ,το δε σχολικό ταμείο παρουσιάζει κίνηση την εποχή εκείνη 1-2 εκατομμυρίων δραχμών κάθε έτος.
10. Εις το σχολείο υπηρετεί ως υπηρέτρια η Αμαλία Παν. Μαρκάτου συνεχώς από το σχολικό έτος 1923-24 μέχρι σήμερα(1953),επιδεικνύοντας εξαιρετικό ενδιαφέρον και εργατικότητα. Είναι άξια επαίνου για τη στοργή και την αφοσίωση την οποία αισθάνεται για το διδακτήριο και το σχολείο.
Το διδακτήριο πέρασε στα χέρια της Σχολικής Εφορείας με το νόμο 5019 «Περί ιδρύσεως σχολικών Ταμείων κ.λ.π.».Η μεταβολή αυτή είναι καταχωρημένη στον τόμο 27 και αριθμό 405 των βιβλίων Μεταγραφών του τέως Δήμου Ελειού στις 26-5-38 κατόπιν του υπ’αριθ. 118/19-5-38 εγγράφου του Δ/ντού του σχολείου κ. Τραυλού.
Χιονάτα 15 Ιουνίου 1953
Ο τότε Δ/ντής
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε και τον δάσκαλο που πρωτοξεκίνησε την ιστοσελίδα του σχολείου μας. Ήταν ο κύριος Τσόδουλος Κυριάκος προϊστάμενος του σχολείου μας την περίοδο 2002- 2004