Από την δεκαετία του 1850, δεκαετία που αποτελεί οριακό σημείο για την γενικότερη πολιτιστική ανάπτυξη όλων των λαών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αρχίζει η ανάπτυξη της παιδείας στη Θεσσαλονίκη. Τότε άρχισε και η συστηματική εκπαίδευση των κοριτσιών μέσα σε μια φτωχή και συρρικνωμένη δημογραφικά κοινότητα.
Από τα μέσα του 19ου αι. λειτούργησε το περίφημο Παρθεναγωγείο ως τετρατάξιο Δημοτικό Σχολείο. Στα 1845, όπως θέλει η παράδοση, η Μαριγώ Καρανικόλα δώρισε το αρχοντικό της που βρισκόταν στη συνοικία του Αγίου Αθανασίου, όπου κατοικούσαν οι πιο εύπορες οικογένειες , στην ελληνική κοινότητα με τον όρο να ιδρυθεί Παρθεναγωγείο, πράγμα που έγινε χάρη στην ετήσια επιχορήγηση της Ελισάβετ Καστριτσίου.Το Ανώτερο Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης
Από το 1856 λειτούργησε το Ανώτερο Κεντρικό Παρθεναγωγείο ισότιμο με το Γυμνάσιο.
Πάντως η εγκατάσταση του στο δεδομένο κτίριο πρέπει να έγινε μεταξύ του 1874 και 1880 και όχι από τα μέσα του αιώνα όπως θέλει η παράδοση, αφού στα 1854 η εκκλησία προσφέρει το ναό του Αγίου Μηνά για τη λειτουργία του Παρθεναγωγείου και στα 1874 η Δημογεροντία έκρινε ότι “η οποία εν η κατώκει ο πρώην πρόξενος της Ελλάδος κ. Βατικιώτης είναι κατάλληλος ν’αγορασθεί υπό της εφορείας των Σχολείων ίνα χρησιμεύση ως Παρθεναγωγείον”, με τιμή μάλιστα 700-800 λίρες. Με δεδομένη τη στενότητα των πόρων, θα ήταν αδιανόητο η Κοινότητα να δαπανήσει τόσα χρήματα για να αγοράσει νέο μέγαρο, αν είχε από καιρό στη διάθεση της ένα άνετο κτίριο “αρχαίον, ευρύχωρον και βυζαντινού ρυθμού”, “πλουσιότατον μέγαρον”, κατά την αείμνηστη Αγγελική Μεταλληνού η οποία φοίτησε σε αυτό. Προφανώς ήταν το μεγαλύτερο και λαμπρότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα , αφού σε αυτό γίνονταν οι χοροί υπέρ των εκπαιδευτηρίων της ελληνικής κοινότητας
Στα 1917 το “Γυμνασιακό Παρθεναγωγείο “ βρισκόταν πια στην οδό Σοφοκλέους 4 και μετά την πυρκαγιά που κατασπάραξε τα σπλάχνα της πόλης , στέγασε πυροπαθείς. Η εγκατάσταση του αυτή συμπίπτει με το κτίριο παλιότερου ιδιωτικού τουρκικού σχολείου, το οποίο φαίνεται ότι κατέλαβε το Παρθεναγωγείο λόγω της παλαιότητας του κτιρίου της οδού Σωκράτους μετά την απελευθέρωση το 1912.
Πάντως το θέμα της σχολικής στέγης παραμένει φλέγον και στις αρχές του αιώνα μας σε ένα χειρόγραφο σχέδιο επιστολής του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης προς τους ομογενείς με ημερομηνία 28 Μαρτίου 1911 αντιπαρατίθενται ανοιχτά συγκριτικά στοιχεία : “Ενώ οι Βούλγαροι ,Σέρβοι, Ρουμούνοι, ως και οι Καθολικοί έχουσιν εν Θεσσαλονίκη καλλιμάρμαρα κτίρια Παρθεναγωγείων προσελκύοντας την προσοχή των ξένων , μόνον το Ελληνικόν Παρθεναγωγείον … στεγάζεται εν δυσίν οικίες παλαιαίς και σεσαθρωμένες “.
Το κτίριο του Παρθεναγωγείου της οδού Σωκράτους κατεδαφίστηκε στα 1936 ή 1937 , αφού αντιστάθηκε στο φθοροποιό χρόνο περισσότερο από ένα αιώνα .
Οι πληροφορίες που υπάρχουν για την διάρθρωση του Παρθεναγωγείου είναι ελλιπέστατες. Στη δεκαετία του 1880 πάντως λειτουργούν: Κεντρικό νηπιαγωγείο, τετρατάξιο Δημοτικό Θηλέων και Ανώτερο πεντατάξιο Παρθεναγωγείο κάτω από ενιαία διεύθυνση με 5 καθηγητές, 6 δασκάλες και από 800 συνολικά μαθήτριες.
Το 1856, με την προαγωγή του σε “Ανώτερο Κεντρικό Παρθεναγωγείο” Γυμνασιακού επιπέδου, είχε διευθύντρια την Ειρήνη Κοκκίνου, την οποία διαδέχθηκαν ειδικευμένες παιδαγωγοί από την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη. Η Διευθύντρια του Παρθεναγωγείου είχε πρωτοβάθμιο δίπλωμα διδασκαλείου και μετεκπαίδευση στην Ευρώπη στα Παιδαγωγικά ή είχε πείρα στη διεύθυνση του Ανώτερου Παρθεναγωγείου.
Οι ειδήσεις των εφημερίδων της εποχής αναπαριστούν τα οδοιπορικά των εκπαιδευτικών που οργώνουν την Μακεδονία και τον ευρύτερο βαλκανικό χώρο αφού η ίδια εκπαιδευτικός διδάσκει την νέα χρονία στην Αθήνα και τις επόμενες στη Θεσσαλονίκη και τη Φιλιππούπολη: Η πρώην διευθύντρια του ενταύθα Κεντρικού Παρθεναγωγείου αξιότιμη κ. Σοφία Γκίκα επανακάμψασα εξ Αθηνών ενταύθα το παρελθόν Σάββατο ανεχώρησε μεταβαίνουσα διά Δεδέ Αγάτς εις Φιλιππούπολη-που διορίσθη διευθύντρια του εκείσε Ζαριφείου Παρθεναγωγείου.”
Στο Παρθεναγωγείο, εκτός από τις παιδαγωγούς, δίδαξαν διάφορα μαθήματα και πολλοί καθηγητές του γυμνασίου της πόλης.
Η διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Ιφιγένεια Δημητριάδου μας δίνει για τη σχολική χρονιά 1874-1875 πολύτιμα στοιχεία : 510 μαθήτριες εγγράφονται συνολικά στο Παρθεναγωγείο από τις οποίες οι 344 στο γυμνασιακό τμήμα . Είναι η χρονιά που φοίτησαν και 5 Ισραηλίτισσες μαθήτριες, αρχή μιας νέας ακτινοβολίας της ελληνικής παιδείας στη Θεσσαλονίκη.
Αργότερα, το 1880 –1881 οι μαθήτριες αυξάνονται σε 800 (μαζί με το κεντρικό νηπιαγωγείο +τετρατάξιο δημοτικό) και από το 1881 ως 1914 εγγράφονται 31 Ιουδαίες 6 Καθολικές , 1 Αρμένια και μια Οθωμανή. Προφανής η εμβέλεια του ανώτερου Παρθεναγωγείου όχι μόνο ανάμεσα στον ελληνικό πληθυσμό αλλά και στον ξένο .
Το λαμπρό αυτό εκπαιδευτήριο θηλέων της Θεσσαλονίκης ,εκτός από την ελληνοπρεπή μόρφωση που έδινε στις μαθήτριες του πρόσφερε μεγάλες υπηρεσίες στον ελληνισμό και τις δασκάλες και νηπιαγωγούς που προετοίμασε. Πολλές από τις απόφοιτες του εργάστηκαν ως εκπαιδευτικοί και μετέδωσαν τα φώτα και τον πατριωτισμό τους όχι μόνο σε κάθε γωνιά της Μακεδονίας αλλά και σε πολλούς άλλους απομακρυσμένους ελληνικούς τόπους της Ανατολής .
Το 1918 το Ανώτερο Παρθεναγωγείο βρισκόταν στο διδακτήριο επί της οδού Φιλίππου 57 και Αγίας Σοφίας.
Στα 1919 μεταφέρθηκε στο τότε ξενοδοχείο Παλλάς απέναντι από σημερινό Βασιλικό Θέατρο.
Στα 1920-1922 μεταστεγάστηκε στο διδακτήριο της οδού Νοσοκομείων , το οποίο κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής χρησιμοποιήθηκε ως καταυλισμός των Αρμενίων προσφύγων.
Το 15ο Λύκειο συναντά την ιστορία του, Θεσσαλονίκη
ιστοσελίδα
Ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης, 1870-1920
Από τα μέσα του 19ου αι. λειτούργησε το περίφημο Παρθεναγωγείο ως τετρατάξιο Δημοτικό Σχολείο. Στα 1845, όπως θέλει η παράδοση, η Μαριγώ Καρανικόλα δώρισε το αρχοντικό της που βρισκόταν στη συνοικία του Αγίου Αθανασίου, όπου κατοικούσαν οι πιο εύπορες οικογένειες , στην ελληνική κοινότητα με τον όρο να ιδρυθεί Παρθεναγωγείο, πράγμα που έγινε χάρη στην ετήσια επιχορήγηση της Ελισάβετ Καστριτσίου.Το Ανώτερο Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης
Από το 1856 λειτούργησε το Ανώτερο Κεντρικό Παρθεναγωγείο ισότιμο με το Γυμνάσιο.
Πάντως η εγκατάσταση του στο δεδομένο κτίριο πρέπει να έγινε μεταξύ του 1874 και 1880 και όχι από τα μέσα του αιώνα όπως θέλει η παράδοση, αφού στα 1854 η εκκλησία προσφέρει το ναό του Αγίου Μηνά για τη λειτουργία του Παρθεναγωγείου και στα 1874 η Δημογεροντία έκρινε ότι “η οποία εν η κατώκει ο πρώην πρόξενος της Ελλάδος κ. Βατικιώτης είναι κατάλληλος ν’αγορασθεί υπό της εφορείας των Σχολείων ίνα χρησιμεύση ως Παρθεναγωγείον”, με τιμή μάλιστα 700-800 λίρες. Με δεδομένη τη στενότητα των πόρων, θα ήταν αδιανόητο η Κοινότητα να δαπανήσει τόσα χρήματα για να αγοράσει νέο μέγαρο, αν είχε από καιρό στη διάθεση της ένα άνετο κτίριο “αρχαίον, ευρύχωρον και βυζαντινού ρυθμού”, “πλουσιότατον μέγαρον”, κατά την αείμνηστη Αγγελική Μεταλληνού η οποία φοίτησε σε αυτό. Προφανώς ήταν το μεγαλύτερο και λαμπρότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα , αφού σε αυτό γίνονταν οι χοροί υπέρ των εκπαιδευτηρίων της ελληνικής κοινότητας
Στα 1917 το “Γυμνασιακό Παρθεναγωγείο “ βρισκόταν πια στην οδό Σοφοκλέους 4 και μετά την πυρκαγιά που κατασπάραξε τα σπλάχνα της πόλης , στέγασε πυροπαθείς. Η εγκατάσταση του αυτή συμπίπτει με το κτίριο παλιότερου ιδιωτικού τουρκικού σχολείου, το οποίο φαίνεται ότι κατέλαβε το Παρθεναγωγείο λόγω της παλαιότητας του κτιρίου της οδού Σωκράτους μετά την απελευθέρωση το 1912.
Πάντως το θέμα της σχολικής στέγης παραμένει φλέγον και στις αρχές του αιώνα μας σε ένα χειρόγραφο σχέδιο επιστολής του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης προς τους ομογενείς με ημερομηνία 28 Μαρτίου 1911 αντιπαρατίθενται ανοιχτά συγκριτικά στοιχεία : “Ενώ οι Βούλγαροι ,Σέρβοι, Ρουμούνοι, ως και οι Καθολικοί έχουσιν εν Θεσσαλονίκη καλλιμάρμαρα κτίρια Παρθεναγωγείων προσελκύοντας την προσοχή των ξένων , μόνον το Ελληνικόν Παρθεναγωγείον … στεγάζεται εν δυσίν οικίες παλαιαίς και σεσαθρωμένες “.
Το κτίριο του Παρθεναγωγείου της οδού Σωκράτους κατεδαφίστηκε στα 1936 ή 1937 , αφού αντιστάθηκε στο φθοροποιό χρόνο περισσότερο από ένα αιώνα .
Οι πληροφορίες που υπάρχουν για την διάρθρωση του Παρθεναγωγείου είναι ελλιπέστατες. Στη δεκαετία του 1880 πάντως λειτουργούν: Κεντρικό νηπιαγωγείο, τετρατάξιο Δημοτικό Θηλέων και Ανώτερο πεντατάξιο Παρθεναγωγείο κάτω από ενιαία διεύθυνση με 5 καθηγητές, 6 δασκάλες και από 800 συνολικά μαθήτριες.
Το 1856, με την προαγωγή του σε “Ανώτερο Κεντρικό Παρθεναγωγείο” Γυμνασιακού επιπέδου, είχε διευθύντρια την Ειρήνη Κοκκίνου, την οποία διαδέχθηκαν ειδικευμένες παιδαγωγοί από την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη. Η Διευθύντρια του Παρθεναγωγείου είχε πρωτοβάθμιο δίπλωμα διδασκαλείου και μετεκπαίδευση στην Ευρώπη στα Παιδαγωγικά ή είχε πείρα στη διεύθυνση του Ανώτερου Παρθεναγωγείου.
Οι ειδήσεις των εφημερίδων της εποχής αναπαριστούν τα οδοιπορικά των εκπαιδευτικών που οργώνουν την Μακεδονία και τον ευρύτερο βαλκανικό χώρο αφού η ίδια εκπαιδευτικός διδάσκει την νέα χρονία στην Αθήνα και τις επόμενες στη Θεσσαλονίκη και τη Φιλιππούπολη: Η πρώην διευθύντρια του ενταύθα Κεντρικού Παρθεναγωγείου αξιότιμη κ. Σοφία Γκίκα επανακάμψασα εξ Αθηνών ενταύθα το παρελθόν Σάββατο ανεχώρησε μεταβαίνουσα διά Δεδέ Αγάτς εις Φιλιππούπολη-που διορίσθη διευθύντρια του εκείσε Ζαριφείου Παρθεναγωγείου.”
Στο Παρθεναγωγείο, εκτός από τις παιδαγωγούς, δίδαξαν διάφορα μαθήματα και πολλοί καθηγητές του γυμνασίου της πόλης.
Η διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Ιφιγένεια Δημητριάδου μας δίνει για τη σχολική χρονιά 1874-1875 πολύτιμα στοιχεία : 510 μαθήτριες εγγράφονται συνολικά στο Παρθεναγωγείο από τις οποίες οι 344 στο γυμνασιακό τμήμα . Είναι η χρονιά που φοίτησαν και 5 Ισραηλίτισσες μαθήτριες, αρχή μιας νέας ακτινοβολίας της ελληνικής παιδείας στη Θεσσαλονίκη.
Αργότερα, το 1880 –1881 οι μαθήτριες αυξάνονται σε 800 (μαζί με το κεντρικό νηπιαγωγείο +τετρατάξιο δημοτικό) και από το 1881 ως 1914 εγγράφονται 31 Ιουδαίες 6 Καθολικές , 1 Αρμένια και μια Οθωμανή. Προφανής η εμβέλεια του ανώτερου Παρθεναγωγείου όχι μόνο ανάμεσα στον ελληνικό πληθυσμό αλλά και στον ξένο .
Το λαμπρό αυτό εκπαιδευτήριο θηλέων της Θεσσαλονίκης ,εκτός από την ελληνοπρεπή μόρφωση που έδινε στις μαθήτριες του πρόσφερε μεγάλες υπηρεσίες στον ελληνισμό και τις δασκάλες και νηπιαγωγούς που προετοίμασε. Πολλές από τις απόφοιτες του εργάστηκαν ως εκπαιδευτικοί και μετέδωσαν τα φώτα και τον πατριωτισμό τους όχι μόνο σε κάθε γωνιά της Μακεδονίας αλλά και σε πολλούς άλλους απομακρυσμένους ελληνικούς τόπους της Ανατολής .
Το 1918 το Ανώτερο Παρθεναγωγείο βρισκόταν στο διδακτήριο επί της οδού Φιλίππου 57 και Αγίας Σοφίας.
Στα 1919 μεταφέρθηκε στο τότε ξενοδοχείο Παλλάς απέναντι από σημερινό Βασιλικό Θέατρο.
Στα 1920-1922 μεταστεγάστηκε στο διδακτήριο της οδού Νοσοκομείων , το οποίο κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής χρησιμοποιήθηκε ως καταυλισμός των Αρμενίων προσφύγων.
Το 15ο Λύκειο συναντά την ιστορία του, Θεσσαλονίκη
ιστοσελίδα
Ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης, 1870-1920
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου