Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, ένα θησαυροφυλάκιο βιβλίων, αρχείων και έργων τέχνης που αποτελούν μαρτυρίες για την κληρονομιά του Ελληνισμού από το τέλος της αρχαιότητας μέχρι τις μέρες μας, στεγάζεται σε ένα μεγαλόπρεπο μαρμάρινο κτήριο στις πλαγιές του Λυκαβηττού. Oνομάστηκε «Γεννάδειον» για να τιμηθεί η μνήμη του Γεώργιου Γεννάδιου (1786-1854) πατέρα του ιδρυτή του, αλλά συγχρόνως είναι ένα μνημείο που τιμά και τον ίδιο τον ιδρυτή, τον Ιωάννη Γεννάδιο (1844-1932), γιατί η βιβλιοθήκη που δημιούργησε συνοψίζει όλη του τη σταδιοδρομία: διπλωμάτης, λόγιος και βιβλιόφιλος διακρινόταν πάντα από την έντονη και γεμάτη πάθος αφοσίωσή του στην Ελλάδα.
Η Βιβλιοθήκη ξεκίνησε από την προσωπική συλλογή του δωρητή, που τη στιγμή της δωρεάς έφτανε τους 26.000 τόμους. Ο Γεννάδιος είχε πάντοτε την επιθυμία η βιβλιοθήκη του να βρει κάποτε μόνιμη στέγη στην Ελλάδα. Το 1922 προσέφερε επίσημα τη συλλογή του στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τον όρο να στεγαστεί χωριστά, να φυλαχτεί σαν παρακαταθήκη για τον ελληνικό λαό και να είναι ανοιχτή και προσιτή σε όλους τους επιστήμονες όλων των εθνών. Το ίδρυμα Carnegie ανέλαβε γενναιόδωρα να κτίσει το κτήριο και η ελληνική κυβέρνηση παραχώρησε ένα χώρο κοντά στην Αμερικανική και τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή.
Το κτήριο σχεδιάστηκε και κτίστηκε από την εταιρεία Van Pelt and Thompson της Νέας Υόρκης. Η επιγραφή στο επιστύλιο της πρόσοψης «ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΤΗΣ ΗΜΕΤΕΡΑΣ ΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ» είναι παρμένη από τον Πανηγυρικό του Ισοκράτη. Τα επίσημα εγκαίνια της Βιβλιοθήκης έγιναν στις 23 Απριλίου του 1926 από τον ίδιο τον Ιωάννη Γεννάδιο και τη γυναίκα του.
Όταν εγκαινιάστηκε η Γεννάδειος ήταν λίγο απόμακρη από το κέντρο της μικρής προπολεμικής Αθήνας, στην περιοχή των Αρχαιολογικών Σχολών και ήταν προσιτή σε δύο έως πέντε αναγνώστες την ημέρα. Στο τέλος της δεκαετίας του ’60 συνειδητοποιήθηκε η ανάγκη επέκτασης των χώρων της Βιβλιοθήκης με την προσθήκη γραφείων, βιβλιοστασίων και χώρου για εκθέσεις. Την επέκταση, που αποτελούσαν δύο πτέρυγες πίσω από τις κιονοστοιχίες, σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Παύλος Μυλωνάς.
Η Γεννάδειος σήμερα
80 χρόνια αφότου πρωτάνοιξε τις πύλες της η Γεννάδειος, ο κήπος της δίνει ανάσα στο ασφυκτικό κέντρο της πόλης και οι συλλογές έχουν πλέον ξεπεράσει τους 119.000 τόμους και συνεχίζουν να αυξάνονται με γοργό ρυθμό. Το καινούργιο υλικό της Βιβλιοθήκης ταξινομείται σύμφωνα με το αρχικό σύστημα του Ιωάννη Γεννάδιου με μικρές αλλαγές και προσθήκες στα ταξιθετικά σύμβολα, που επιτρέπουν την προσθήκη μεγάλου αριθμού βιβλίων και καινούργιων θεματικών κατηγοριών, όπως αυτής των παιδικών βιβλίων. Τώρα η Βιβλιοθήκη δέχεται συστηματικά 40 με 50 αναγνώστες κάθε μέρα.
Η οργάνωση και η κτηριακή υποδομή της Βιβλιοθήκης μέχρι πριν μερικά χρόνια παρέμεναν πιο κοντά στην αρχική σύλληψη παρά στις σημερινές ανάγκες της βιβλιοθήκης. Από το 1995 μια συστηματική εκστρατεία συλλογής πόρων σε Αμερική και Ελλάδα συγκέντρωσε χρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών και τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων και της λειτουργίας της Βιβλιοθήκης.
Σε πρώτη φάση το 1999 κατασκευάστηκε ένας υπόγειος όροφος κάτω από την αίθουσα του αναγνωστηρίου, όπου εγκαταστάθηκαν καινούργια βιβλιοστάσια και ένα νέο μηχανοστάσιο με σύγχρονα συστήματα πυρασφάλειας και ελέγχου της ατμόσφαιρας.
Τα έργα ανακατασκευής της Βιβλιοθήκης συνεχίστηκαν με την ανακαίνιση της ανατολικής πτέρυγας, που εγκαινιάστηκε το 2005 και προσφέρει στη βιβλιοθήκη καινούργιους χώρους σεμιναρίων και ανάγνωσης βιβλίων και αρχειακού υλικού, γραφεία, καθώς επίσης και σύγχρονες εγκαταστάσεις για τη φύλαξη των αρχειακών και άλλων συλλογών της Βιβλιοθήκης.
Μια νέα αίθουσα διαλέξεων, το Cotsen Hall, που πήρε το όνομά της από το βασικό χορηγό, τον Lloyd Cotsen, εγκαινιάστηκε το 2005 στα ανατολικά της Βιβλιοθήκης. Το νέο αυτό υπερσύγχρονο αμφιθέατρο είναι χωρητικότητας 370 ατόμων και χρησιμοποιείται για διαλέξεις, συνέδρια και άλλες εκδηλώσεις.
Στο άμεσο μέλλον προβλέπεται και η ανακαίνιση της δυτικής πτέρυγας για την προσαρμογή των χώρων στις ανάγκες της Βιβλιοθήκης.
Η βιβλιοθήκη του Ιωάννη Γεννάδιου ήταν η πιο πλούσια συλλογή βιβλίων σχετικών με την Ελλάδα που μπόρεσε ποτέ να συγκεντρώσει ένας άνθρωπος μόνος του, γιατί ο Γεννάδιος οραματιζόταν την Ελλάδα σαν μία συνέχεια, από την αρχαιότητα ως τις μέρες του. Συλλέκτης και βιβλιόφιλος, ήθελε η συλλογή του να αντιπροσωπεύει την Ελλάδα σε όλες της τις φάσεις και η βιβλιοθήκη που κατάρτισε μένει πιστή στο όραμα του ιδρυτή της. Ήθελε “…να διαμορφώσει μία βιβλιοθήκη η οποία θα εκπροσωπεί την δημιουργική ιδιοφυΐα της Ελλάδος σε όλες τις περιόδους, την επίδραση των τεχνών και των επιστημών της στο δυτικό κόσμο και την εντύπωση που δημιουργεί η φυσική της ομορφιά στον περιηγητή.”
Διευθυντές της Βιβλιοθήκης
1925 - 1931: Gilbert Campbell Scoggin, Βιβλιοθηκάριος
1931 - 1937: Clarence Lowe, Βιβλιοθηκάριος
1937 - 1941: Shirley Howard Weber, Βιβλιοθηκάριος
Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη παρέμεινε κλειστή στη διάρκεια του πολέμου (1941-1946)
1946 - 1953: Shirley Howard Weber, Βιβλιοθηκάριος
1953 - 1961: Peter Topping, Βιβλιοθηκάριος
1961 - 1976: Francis R. Walton, Βιβλιοθηκάριος μέχρι το 1970; Διευθυντής μετά το 1971
1976 - 1983: Σόφη Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Βιβλιοθηκάριος
1978 - 1979: Angelike Laiou – Thomadakis, Samuel H. Kress Professor of Hellenic Studies *
1979 - 1981: Timothy E. Gregory, Samuel H. Kress Professor of Hellenic Studies *
1981 - 1982: J. W. Nesbitt, Samuel H. Kress Professor of Hellenic Studies *
1982 - 1983: Μπεάτα Παναγοπούλου, Samuel H. Kress Professor of Hellenic Studies *
1983 - 1986: Μπεάτα Παναγοπούλου, Διευθύντρια
1986 - 1989: George Huxley, Διευθυντής
1989 - 1992: Donald M. Nicol, Διευθυντής
1993 - 1995: David Jordan, Διευθυντής
1996 - 2004: Χάρις Καλλιγά, Διευθύντρια
2004 - : Μαρία Γεωργοπούλου, Διευθύντρια
* Ο ρόλος των καθηγητών Ελληνικών Σπουδών Samuel E. Kress ήταν να υποστηρίζουν τον Αναπληρωτή Βιβλιοθηκάριο στη διεύθυνση της Βιβλιοθήκης και να συμβουλεύουν την Επιτροπή της Γενναδείου Βιβλιοθήκης για την πορεία της Βιβλιοθήκης.
Η Βιβλιοθήκη ξεκίνησε από την προσωπική συλλογή του δωρητή, που τη στιγμή της δωρεάς έφτανε τους 26.000 τόμους. Ο Γεννάδιος είχε πάντοτε την επιθυμία η βιβλιοθήκη του να βρει κάποτε μόνιμη στέγη στην Ελλάδα. Το 1922 προσέφερε επίσημα τη συλλογή του στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τον όρο να στεγαστεί χωριστά, να φυλαχτεί σαν παρακαταθήκη για τον ελληνικό λαό και να είναι ανοιχτή και προσιτή σε όλους τους επιστήμονες όλων των εθνών. Το ίδρυμα Carnegie ανέλαβε γενναιόδωρα να κτίσει το κτήριο και η ελληνική κυβέρνηση παραχώρησε ένα χώρο κοντά στην Αμερικανική και τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή.
Το κτήριο σχεδιάστηκε και κτίστηκε από την εταιρεία Van Pelt and Thompson της Νέας Υόρκης. Η επιγραφή στο επιστύλιο της πρόσοψης «ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΤΗΣ ΗΜΕΤΕΡΑΣ ΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ» είναι παρμένη από τον Πανηγυρικό του Ισοκράτη. Τα επίσημα εγκαίνια της Βιβλιοθήκης έγιναν στις 23 Απριλίου του 1926 από τον ίδιο τον Ιωάννη Γεννάδιο και τη γυναίκα του.
Όταν εγκαινιάστηκε η Γεννάδειος ήταν λίγο απόμακρη από το κέντρο της μικρής προπολεμικής Αθήνας, στην περιοχή των Αρχαιολογικών Σχολών και ήταν προσιτή σε δύο έως πέντε αναγνώστες την ημέρα. Στο τέλος της δεκαετίας του ’60 συνειδητοποιήθηκε η ανάγκη επέκτασης των χώρων της Βιβλιοθήκης με την προσθήκη γραφείων, βιβλιοστασίων και χώρου για εκθέσεις. Την επέκταση, που αποτελούσαν δύο πτέρυγες πίσω από τις κιονοστοιχίες, σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Παύλος Μυλωνάς.
Η Γεννάδειος σήμερα
80 χρόνια αφότου πρωτάνοιξε τις πύλες της η Γεννάδειος, ο κήπος της δίνει ανάσα στο ασφυκτικό κέντρο της πόλης και οι συλλογές έχουν πλέον ξεπεράσει τους 119.000 τόμους και συνεχίζουν να αυξάνονται με γοργό ρυθμό. Το καινούργιο υλικό της Βιβλιοθήκης ταξινομείται σύμφωνα με το αρχικό σύστημα του Ιωάννη Γεννάδιου με μικρές αλλαγές και προσθήκες στα ταξιθετικά σύμβολα, που επιτρέπουν την προσθήκη μεγάλου αριθμού βιβλίων και καινούργιων θεματικών κατηγοριών, όπως αυτής των παιδικών βιβλίων. Τώρα η Βιβλιοθήκη δέχεται συστηματικά 40 με 50 αναγνώστες κάθε μέρα.
Η οργάνωση και η κτηριακή υποδομή της Βιβλιοθήκης μέχρι πριν μερικά χρόνια παρέμεναν πιο κοντά στην αρχική σύλληψη παρά στις σημερινές ανάγκες της βιβλιοθήκης. Από το 1995 μια συστηματική εκστρατεία συλλογής πόρων σε Αμερική και Ελλάδα συγκέντρωσε χρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών και τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων και της λειτουργίας της Βιβλιοθήκης.
Σε πρώτη φάση το 1999 κατασκευάστηκε ένας υπόγειος όροφος κάτω από την αίθουσα του αναγνωστηρίου, όπου εγκαταστάθηκαν καινούργια βιβλιοστάσια και ένα νέο μηχανοστάσιο με σύγχρονα συστήματα πυρασφάλειας και ελέγχου της ατμόσφαιρας.
Τα έργα ανακατασκευής της Βιβλιοθήκης συνεχίστηκαν με την ανακαίνιση της ανατολικής πτέρυγας, που εγκαινιάστηκε το 2005 και προσφέρει στη βιβλιοθήκη καινούργιους χώρους σεμιναρίων και ανάγνωσης βιβλίων και αρχειακού υλικού, γραφεία, καθώς επίσης και σύγχρονες εγκαταστάσεις για τη φύλαξη των αρχειακών και άλλων συλλογών της Βιβλιοθήκης.
Μια νέα αίθουσα διαλέξεων, το Cotsen Hall, που πήρε το όνομά της από το βασικό χορηγό, τον Lloyd Cotsen, εγκαινιάστηκε το 2005 στα ανατολικά της Βιβλιοθήκης. Το νέο αυτό υπερσύγχρονο αμφιθέατρο είναι χωρητικότητας 370 ατόμων και χρησιμοποιείται για διαλέξεις, συνέδρια και άλλες εκδηλώσεις.
Στο άμεσο μέλλον προβλέπεται και η ανακαίνιση της δυτικής πτέρυγας για την προσαρμογή των χώρων στις ανάγκες της Βιβλιοθήκης.
Η βιβλιοθήκη του Ιωάννη Γεννάδιου ήταν η πιο πλούσια συλλογή βιβλίων σχετικών με την Ελλάδα που μπόρεσε ποτέ να συγκεντρώσει ένας άνθρωπος μόνος του, γιατί ο Γεννάδιος οραματιζόταν την Ελλάδα σαν μία συνέχεια, από την αρχαιότητα ως τις μέρες του. Συλλέκτης και βιβλιόφιλος, ήθελε η συλλογή του να αντιπροσωπεύει την Ελλάδα σε όλες της τις φάσεις και η βιβλιοθήκη που κατάρτισε μένει πιστή στο όραμα του ιδρυτή της. Ήθελε “…να διαμορφώσει μία βιβλιοθήκη η οποία θα εκπροσωπεί την δημιουργική ιδιοφυΐα της Ελλάδος σε όλες τις περιόδους, την επίδραση των τεχνών και των επιστημών της στο δυτικό κόσμο και την εντύπωση που δημιουργεί η φυσική της ομορφιά στον περιηγητή.”
Διευθυντές της Βιβλιοθήκης
1925 - 1931: Gilbert Campbell Scoggin, Βιβλιοθηκάριος
1931 - 1937: Clarence Lowe, Βιβλιοθηκάριος
1937 - 1941: Shirley Howard Weber, Βιβλιοθηκάριος
Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη παρέμεινε κλειστή στη διάρκεια του πολέμου (1941-1946)
1946 - 1953: Shirley Howard Weber, Βιβλιοθηκάριος
1953 - 1961: Peter Topping, Βιβλιοθηκάριος
1961 - 1976: Francis R. Walton, Βιβλιοθηκάριος μέχρι το 1970; Διευθυντής μετά το 1971
1976 - 1983: Σόφη Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Βιβλιοθηκάριος
1978 - 1979: Angelike Laiou – Thomadakis, Samuel H. Kress Professor of Hellenic Studies *
1979 - 1981: Timothy E. Gregory, Samuel H. Kress Professor of Hellenic Studies *
1981 - 1982: J. W. Nesbitt, Samuel H. Kress Professor of Hellenic Studies *
1982 - 1983: Μπεάτα Παναγοπούλου, Samuel H. Kress Professor of Hellenic Studies *
1983 - 1986: Μπεάτα Παναγοπούλου, Διευθύντρια
1986 - 1989: George Huxley, Διευθυντής
1989 - 1992: Donald M. Nicol, Διευθυντής
1993 - 1995: David Jordan, Διευθυντής
1996 - 2004: Χάρις Καλλιγά, Διευθύντρια
2004 - : Μαρία Γεωργοπούλου, Διευθύντρια
* Ο ρόλος των καθηγητών Ελληνικών Σπουδών Samuel E. Kress ήταν να υποστηρίζουν τον Αναπληρωτή Βιβλιοθηκάριο στη διεύθυνση της Βιβλιοθήκης και να συμβουλεύουν την Επιτροπή της Γενναδείου Βιβλιοθήκης για την πορεία της Βιβλιοθήκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου