α) Γεώργιος Γεννάδιος
(Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια) Γεννήθηκε το 1786 στη Σηλυβρία Ανατολικής Θράκης και κατάγονταν από τα Δολιανά του Ζαγορίου. Πατέρας του ήταν ο ιερέας Αναστάσιος, ο λεγόμενος Παπαναστασίου, και μητέρα του η Άννα ή Σωσάννα. Λόγω της ωμότητας των Τούρκων ο πατέρας του αναγκάστηκε να καταφύγει μαζί με την οικογένειά του στα Σηλύμβρια της Θράκης, όπου και πέθανε μετά από τρία χρόνια. Η μητέρα του πήρε τον μικρό Γιωργάκη και επέστρεψε στα Δολιανά, όπου διέμεινε σε συγγενείς της. Αυτοί φρόντισαν την μητέρα και το παιδί και έδωσαν στον μικρό Γεώργιο αξιόλογη μόρφωση. Αφού ο Γεώργιος έμαθε τα πρώτα του γράμματα στο χωριό, συνέχισε το σχολείο στα Ιωάννινα, και αργότερα πήγε στο Βουκουρέστι για σπουδές, όπου ένας θείος του ήταν ηγούμενος σε μοναστήρι της πόλης αυτής. Δάσκαλός του στο Βουκουρέστι ήταν ο Λάμπρος Φωτιάδης.
Από εκεί πήγε στην Λειψία για να συνεχίσει τις σπουδές του στα Γερμανικά. Έλαβε μέρος σε μερικές μάχες στην Ελλάδα και κινδύνεψε. Μετά από την αποκατάσταση της ειρήνης μόχθησε υπέρ του ορφανοτροφείου στην Αίγινα και για τον σχηματισμό δημόσιας βιβλιοθήκης. Χρημάτισε καθηγητής Πανεπιστημίου και Γυμνασιάρχης. Πέθανε τον Νοέμβριο του 1854 και τιμήθηκε από τον υπουργό Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαίδευσης ο οποίος, σε επιστολή του στην χήρα του, αποκάλεσε τον θάνατό του εθνική συμφορά.
β) Ιωάννης Γεννάδιος
Ο ιδρυτής της Γενναδείου Βιβλιοθήκης ήταν γιός του Διδασκάλου του Γένους Γεωργίου Γενναδίου, μιας από τις πιο μεγάλες ελληνικές πνευματικές μορφές του 19ου αιώνα. Ο καταγόμενος από τα Δολιανά των Ιωαννίνων - εκεί όπου βρίσκεται και η προτομή του - Γεώργιος Γεννάδιος, γεννήθηκε στη Σηλυβρία της Θράκης στα 1786. Έκανε λαμπρές σπουδές κοντά σε γνωστούς έλληνες δασκάλους όπως στον, επίσης Ηπειρώτη, Λάμπρο Φωτιάδη (1752-1805) και σπούδασε σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια ιατρική και φιλολογία. Αγωνίστηκε στην Ελληνική Επανάσταση, έγραψε πλήθος συγγραμμάτων και ήταν από τους ιδρυτές του Πανεπιστημίου Αθηνών, της Εθνικής Βιβλιοθήκης καθώς και άλλων πολιτιστικών ιδρυμάτων στην ελεύθερη Ελλάδα. Απεβίωσε στην Αθήνα το 1854, θύμα μιας επιδημίας χολέρας, σε ηλικία 68 ετών.
Ο Ιωάννης Γεννάδιος γεννήθηκε το 1844 στην Αθήνα. Γνώρισε πολύ λίγο τον πατέρα του. Ήταν μόλις 10 ετών όταν πέθανε. Τα λίγα χρόνια εντούτοις που έζησε κοντά του ήταν αρκετά για να ενστερνιστεί την πατρική διδασκαλία: «Οι δύο νεώτεροι υιοί αυτού, Ιωάννης και Κωνσταντίνος, εκάθηντο εις τα κράσπεδα της έδρας, αυτού διδάσκοντος. Ούτως, νήπια σχεδόν έτι όντες, εισέπνευαν λεληθότως τα του ευγενούς ήθους και του πατριωτισμού του...», γράφει ο ίδιος. Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές στη Μάλτα και στην Αθήνα, πηγαίνει στο Λονδίνο, όπου εργάζεται για σύντομο χρονικό διάστημα στον οίκο ‘‘Αδελφοί Ράλλη’’.
Την εποχή εκείνη επικρατούσε στην Αγγλία έντονο ανθελληνικό κλίμα λόγω της πασίγνωστης ληστείας του Δήλεσι (1870). Ο Ιωάννης Γεννάδιος θέλοντας να διαφωτίσει σχετικά το βρετανικό κοινό δημοσίευσε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο που προκάλεσε την αγανάκτηση της προκατειλημμένης αγγλικής κοινής γνώμης και έτσι έχασε τη δουλειά του. Τον ίδιο χρόνο, ύστερα από σύσταση του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα, διορίστηκε άμισθος δεύτερος γραμματέας της Ελληνικής Πρεσβείας στην Ουάσιγκτον και τρία χρόνια αργότερα μετατέθηκε στην Ελληνική Πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης. Από τότε άρχισε ουσιαστικά η σταδιοδρομία του στο διπλωματικό σώμα, όπου έφτασε μέχρι το βαθμό του Πληρεξουσίου Υπουργού. Υπηρέτησε στο Λονδίνο, τη Βιέννη, τη Χάγη, για δεύτερη φορά στην Ουάσιγκτον και τέλος πάλι στο Λονδίνο, όπου διετέλεσε Πρέσβης από το 1900 ως το 1918, όταν και αποσύρθηκε από την ενεργό υπηρεσία.
Από τη θέση του διπλωμάτη ο Γεννάδιος βοήθησε ουσιαστικά στην προώθηση των ελληνικών ζητημάτων. Στα 1888 ως Πληρεξούσιος Υπουργός στις ΗΠΑ, πέτυχε να απαλλαγεί η Ελλάδα από τους τελωνειακούς δασμούς από την εξαγω- γή της σταφίδας (ένας σημαντικός ελληνικός οικονομικός πόρος για την εποχή), ενώ και στο Λονδίνο κατόρθωσε να εξασφαλίσει τη σημαντική μείωση των δασμών της. Υπήρξε επίσης και μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας που υπέγραψε τη συνθήκη με την οποία έληξε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος. Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υποστήριξε αρχικά την ελληνική ουδετερότητα, αλλά από το 1916 και μετά προσχώρησε στη βενιζελική παράταξη και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ευνοϊκή αντιμετώπιση της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου από τους ΄Αγγλους. Στις διπλωματικές του επιτυχίες σχετικά με την εξυπηρέτηση των ελληνικών συμφερόντων συνέβαλε και ο γάμος του με την κόρη του γνωστού άγγλου πολιτικού Σάμιουελ Λένγκ, τη Φλόρενς, της οποίας το μικρό όνομα εξελλήνισε σε ‘‘Ανθή’’. Ο γάμος αυτός τον βοήθησε σημαντικά στη διπλωματική σταδιοδρομία του και αύξησε τις οικονομικές του δυνατότητες.
Ο Ιωάννης Γεννάδιος δεν περιορίστηκε μόνο στη διπλωματική δραστηριότητα. Γνωστός λόγιος, διακρινόταν για την πολυμάθειά του και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για τα βιβλία. ΄Ηταν ο πρώτος μη βρετανός υπήκοος που εκλέχτηκε μέλος της ‘‘Εταιρείας των Ντιλλετάντι’’. Ανακηρύχτηκε επίσης επίτιμος διδάκτορας των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης, του Αγίου Ανδρέα της Σκωτίας και του Καίμπριτζ. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση της έδρας Βυζαντινής και Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, με χρηματικές προσφορές Χίων την καταγωγή, που ζούσαν στην αγγλική πρωτεύουσα. Ο ίδιος ομιλεί για την περίοδο αυτή της ζωής του ως εποχή πολλών κατακτήσεων, αφού πλέον οι οικονομικές του δυνατότητες του έδωσαν την ευκαιρία να επιδοθεί με μεγαλύτερη άνεση στο μεγάλο πάθος του, που ήταν η συλλογή βιβλίων. Βέβαια αγόραζε -πολλές φορές- πάνω από τις δυνάμεις του, ενώ η επίμονη αναζήτηση όλο και περισσότερων αποκτημάτων τον είχε αποστερήσει από τις χαρές της ζωής.
Το έτος 1892 ο Ιωάννης Γεννάδιος ανακλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση για λόγους οικονομίας, όπως του γνωστοποιήθηκε. Ουσιαστικά όμως, επρόκειτο για απόλυση, η οποία στάθηκε ισχυρό πλήγμα για έναν άνθρωπο που δεν είχε άλλα περιουσιακά στοιχεία εκτός από τη συλλογή των βιβλίων του, την οποία έτσι αναγκάστηκε να εκποιήσει (!), προς μεγάλη του απογοήτευση. Ωστόσο ο ζήλος του δεν αναχαιτίστηκε παρά μόνο προσωρινά. Λίγα χρόνια αργότερα χάρη και στην οικονομική βοήθεια της πλούσιας αγγλίδας συζύγου του, της Φλόρενς - Ανθής, - που είχε και αυτή το ίδιο πάθος για τα βιβλία - ο Γεννάδιος μπόρεσε να επανέλθει στις βιβλιοφιλικές του επιδόσεις και να επανακτήσει, σε μεγάλο ποσοστό, τα βιβλία που είχε υποχρεωθεί να πουλήσει. Η επιλογή των βιβλίων από το μεγάλο συλλέκτη δεν ήταν τυχαία. Ο Γεννάδιος εργάστηκε, όπως το φανερώνει η συγκρότηση των συλλογών του, με επιμονή και συνέπεια για τη διάσωση της ελληνικής πολιτισμικής κληρονομιάς, μέσα από τον πλούτο μιας γραμματείας που μέχρι τότε ήταν σχεδόν άγνωστη, ακόμη και στα Πανεπιστήμια.
Το 1922 ιδρύει στην Αθήνα τη ‘‘Γεννάδειο Βιβλιοθήκη’’, στη μνήμη του πατέρα του, στην οποία κληροδότησε την πλουσιότατη και με πολλά σπάνια βιβλία - και όχι μόνον - συλλογή του. Ήταν η μεγάλη στιγμή του ηπειρώτη συλλέκτη που έβλεπε τις προσπάθειες μιας ολόκληρης ζωής να δικαιώνονται. Ο Ιωάννης Γεννάδιος πέθανε, πλήρης ημερών, στην Αγγλία το 1932, σε ηλικία 88 ετών. Εκτός από τη γνωστή γλύπτρια και ζωγράφο Κλεονίκη Γενναδίου (Αθήνα 1830-Ρώμη 1909), είχε και άλλους δύο αδερφούς, τον ιστορικό, δημοσιογράφο, πολιτευτή και καθηγητή Πανεπιστημίου Αναστάσιο (1840-1911) και τον γεωπόνο και φυσικομαθηματικό Παναγιώτη (1847-1918), που σπούδασε στις ΗΠΑ με χορηγία του εθνικού ευεργέτη Χρηστάκη Ζωγράφου, ο οποίος στη συνέχεια τον προσέλαβε ως διευθυντή στις αγροτικές του επιχειρήσεις στο θεσσαλικό κάμπο.
(Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια) Γεννήθηκε το 1786 στη Σηλυβρία Ανατολικής Θράκης και κατάγονταν από τα Δολιανά του Ζαγορίου. Πατέρας του ήταν ο ιερέας Αναστάσιος, ο λεγόμενος Παπαναστασίου, και μητέρα του η Άννα ή Σωσάννα. Λόγω της ωμότητας των Τούρκων ο πατέρας του αναγκάστηκε να καταφύγει μαζί με την οικογένειά του στα Σηλύμβρια της Θράκης, όπου και πέθανε μετά από τρία χρόνια. Η μητέρα του πήρε τον μικρό Γιωργάκη και επέστρεψε στα Δολιανά, όπου διέμεινε σε συγγενείς της. Αυτοί φρόντισαν την μητέρα και το παιδί και έδωσαν στον μικρό Γεώργιο αξιόλογη μόρφωση. Αφού ο Γεώργιος έμαθε τα πρώτα του γράμματα στο χωριό, συνέχισε το σχολείο στα Ιωάννινα, και αργότερα πήγε στο Βουκουρέστι για σπουδές, όπου ένας θείος του ήταν ηγούμενος σε μοναστήρι της πόλης αυτής. Δάσκαλός του στο Βουκουρέστι ήταν ο Λάμπρος Φωτιάδης.
Από εκεί πήγε στην Λειψία για να συνεχίσει τις σπουδές του στα Γερμανικά. Έλαβε μέρος σε μερικές μάχες στην Ελλάδα και κινδύνεψε. Μετά από την αποκατάσταση της ειρήνης μόχθησε υπέρ του ορφανοτροφείου στην Αίγινα και για τον σχηματισμό δημόσιας βιβλιοθήκης. Χρημάτισε καθηγητής Πανεπιστημίου και Γυμνασιάρχης. Πέθανε τον Νοέμβριο του 1854 και τιμήθηκε από τον υπουργό Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαίδευσης ο οποίος, σε επιστολή του στην χήρα του, αποκάλεσε τον θάνατό του εθνική συμφορά.
β) Ιωάννης Γεννάδιος
Ο ιδρυτής της Γενναδείου Βιβλιοθήκης ήταν γιός του Διδασκάλου του Γένους Γεωργίου Γενναδίου, μιας από τις πιο μεγάλες ελληνικές πνευματικές μορφές του 19ου αιώνα. Ο καταγόμενος από τα Δολιανά των Ιωαννίνων - εκεί όπου βρίσκεται και η προτομή του - Γεώργιος Γεννάδιος, γεννήθηκε στη Σηλυβρία της Θράκης στα 1786. Έκανε λαμπρές σπουδές κοντά σε γνωστούς έλληνες δασκάλους όπως στον, επίσης Ηπειρώτη, Λάμπρο Φωτιάδη (1752-1805) και σπούδασε σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια ιατρική και φιλολογία. Αγωνίστηκε στην Ελληνική Επανάσταση, έγραψε πλήθος συγγραμμάτων και ήταν από τους ιδρυτές του Πανεπιστημίου Αθηνών, της Εθνικής Βιβλιοθήκης καθώς και άλλων πολιτιστικών ιδρυμάτων στην ελεύθερη Ελλάδα. Απεβίωσε στην Αθήνα το 1854, θύμα μιας επιδημίας χολέρας, σε ηλικία 68 ετών.
Ο Ιωάννης Γεννάδιος γεννήθηκε το 1844 στην Αθήνα. Γνώρισε πολύ λίγο τον πατέρα του. Ήταν μόλις 10 ετών όταν πέθανε. Τα λίγα χρόνια εντούτοις που έζησε κοντά του ήταν αρκετά για να ενστερνιστεί την πατρική διδασκαλία: «Οι δύο νεώτεροι υιοί αυτού, Ιωάννης και Κωνσταντίνος, εκάθηντο εις τα κράσπεδα της έδρας, αυτού διδάσκοντος. Ούτως, νήπια σχεδόν έτι όντες, εισέπνευαν λεληθότως τα του ευγενούς ήθους και του πατριωτισμού του...», γράφει ο ίδιος. Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές στη Μάλτα και στην Αθήνα, πηγαίνει στο Λονδίνο, όπου εργάζεται για σύντομο χρονικό διάστημα στον οίκο ‘‘Αδελφοί Ράλλη’’.
Την εποχή εκείνη επικρατούσε στην Αγγλία έντονο ανθελληνικό κλίμα λόγω της πασίγνωστης ληστείας του Δήλεσι (1870). Ο Ιωάννης Γεννάδιος θέλοντας να διαφωτίσει σχετικά το βρετανικό κοινό δημοσίευσε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο που προκάλεσε την αγανάκτηση της προκατειλημμένης αγγλικής κοινής γνώμης και έτσι έχασε τη δουλειά του. Τον ίδιο χρόνο, ύστερα από σύσταση του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα, διορίστηκε άμισθος δεύτερος γραμματέας της Ελληνικής Πρεσβείας στην Ουάσιγκτον και τρία χρόνια αργότερα μετατέθηκε στην Ελληνική Πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης. Από τότε άρχισε ουσιαστικά η σταδιοδρομία του στο διπλωματικό σώμα, όπου έφτασε μέχρι το βαθμό του Πληρεξουσίου Υπουργού. Υπηρέτησε στο Λονδίνο, τη Βιέννη, τη Χάγη, για δεύτερη φορά στην Ουάσιγκτον και τέλος πάλι στο Λονδίνο, όπου διετέλεσε Πρέσβης από το 1900 ως το 1918, όταν και αποσύρθηκε από την ενεργό υπηρεσία.
Από τη θέση του διπλωμάτη ο Γεννάδιος βοήθησε ουσιαστικά στην προώθηση των ελληνικών ζητημάτων. Στα 1888 ως Πληρεξούσιος Υπουργός στις ΗΠΑ, πέτυχε να απαλλαγεί η Ελλάδα από τους τελωνειακούς δασμούς από την εξαγω- γή της σταφίδας (ένας σημαντικός ελληνικός οικονομικός πόρος για την εποχή), ενώ και στο Λονδίνο κατόρθωσε να εξασφαλίσει τη σημαντική μείωση των δασμών της. Υπήρξε επίσης και μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας που υπέγραψε τη συνθήκη με την οποία έληξε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος. Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υποστήριξε αρχικά την ελληνική ουδετερότητα, αλλά από το 1916 και μετά προσχώρησε στη βενιζελική παράταξη και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ευνοϊκή αντιμετώπιση της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου από τους ΄Αγγλους. Στις διπλωματικές του επιτυχίες σχετικά με την εξυπηρέτηση των ελληνικών συμφερόντων συνέβαλε και ο γάμος του με την κόρη του γνωστού άγγλου πολιτικού Σάμιουελ Λένγκ, τη Φλόρενς, της οποίας το μικρό όνομα εξελλήνισε σε ‘‘Ανθή’’. Ο γάμος αυτός τον βοήθησε σημαντικά στη διπλωματική σταδιοδρομία του και αύξησε τις οικονομικές του δυνατότητες.
Ο Ιωάννης Γεννάδιος δεν περιορίστηκε μόνο στη διπλωματική δραστηριότητα. Γνωστός λόγιος, διακρινόταν για την πολυμάθειά του και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για τα βιβλία. ΄Ηταν ο πρώτος μη βρετανός υπήκοος που εκλέχτηκε μέλος της ‘‘Εταιρείας των Ντιλλετάντι’’. Ανακηρύχτηκε επίσης επίτιμος διδάκτορας των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης, του Αγίου Ανδρέα της Σκωτίας και του Καίμπριτζ. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση της έδρας Βυζαντινής και Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, με χρηματικές προσφορές Χίων την καταγωγή, που ζούσαν στην αγγλική πρωτεύουσα. Ο ίδιος ομιλεί για την περίοδο αυτή της ζωής του ως εποχή πολλών κατακτήσεων, αφού πλέον οι οικονομικές του δυνατότητες του έδωσαν την ευκαιρία να επιδοθεί με μεγαλύτερη άνεση στο μεγάλο πάθος του, που ήταν η συλλογή βιβλίων. Βέβαια αγόραζε -πολλές φορές- πάνω από τις δυνάμεις του, ενώ η επίμονη αναζήτηση όλο και περισσότερων αποκτημάτων τον είχε αποστερήσει από τις χαρές της ζωής.
Το έτος 1892 ο Ιωάννης Γεννάδιος ανακλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση για λόγους οικονομίας, όπως του γνωστοποιήθηκε. Ουσιαστικά όμως, επρόκειτο για απόλυση, η οποία στάθηκε ισχυρό πλήγμα για έναν άνθρωπο που δεν είχε άλλα περιουσιακά στοιχεία εκτός από τη συλλογή των βιβλίων του, την οποία έτσι αναγκάστηκε να εκποιήσει (!), προς μεγάλη του απογοήτευση. Ωστόσο ο ζήλος του δεν αναχαιτίστηκε παρά μόνο προσωρινά. Λίγα χρόνια αργότερα χάρη και στην οικονομική βοήθεια της πλούσιας αγγλίδας συζύγου του, της Φλόρενς - Ανθής, - που είχε και αυτή το ίδιο πάθος για τα βιβλία - ο Γεννάδιος μπόρεσε να επανέλθει στις βιβλιοφιλικές του επιδόσεις και να επανακτήσει, σε μεγάλο ποσοστό, τα βιβλία που είχε υποχρεωθεί να πουλήσει. Η επιλογή των βιβλίων από το μεγάλο συλλέκτη δεν ήταν τυχαία. Ο Γεννάδιος εργάστηκε, όπως το φανερώνει η συγκρότηση των συλλογών του, με επιμονή και συνέπεια για τη διάσωση της ελληνικής πολιτισμικής κληρονομιάς, μέσα από τον πλούτο μιας γραμματείας που μέχρι τότε ήταν σχεδόν άγνωστη, ακόμη και στα Πανεπιστήμια.
Το 1922 ιδρύει στην Αθήνα τη ‘‘Γεννάδειο Βιβλιοθήκη’’, στη μνήμη του πατέρα του, στην οποία κληροδότησε την πλουσιότατη και με πολλά σπάνια βιβλία - και όχι μόνον - συλλογή του. Ήταν η μεγάλη στιγμή του ηπειρώτη συλλέκτη που έβλεπε τις προσπάθειες μιας ολόκληρης ζωής να δικαιώνονται. Ο Ιωάννης Γεννάδιος πέθανε, πλήρης ημερών, στην Αγγλία το 1932, σε ηλικία 88 ετών. Εκτός από τη γνωστή γλύπτρια και ζωγράφο Κλεονίκη Γενναδίου (Αθήνα 1830-Ρώμη 1909), είχε και άλλους δύο αδερφούς, τον ιστορικό, δημοσιογράφο, πολιτευτή και καθηγητή Πανεπιστημίου Αναστάσιο (1840-1911) και τον γεωπόνο και φυσικομαθηματικό Παναγιώτη (1847-1918), που σπούδασε στις ΗΠΑ με χορηγία του εθνικού ευεργέτη Χρηστάκη Ζωγράφου, ο οποίος στη συνέχεια τον προσέλαβε ως διευθυντή στις αγροτικές του επιχειρήσεις στο θεσσαλικό κάμπο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου