|
Ομιλία του Διευθυντή του 5ου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης Ηλία Κων/νου Γάγαλη με τη συμπλήρωση 100 χρόνων (εκατονταετηρίδα) από την αρχική λειτουργία του Σχολείου. ……………………………………………………………………
…………Νιώθω ιδιαίτερη χαρά που σε μένα έλαχε η μοίρα να βρίσκομαι τη στιγμή αυτή μπροστά σας για να σας παρουσιάσω κάποια από τα στοιχεία της ιστορίας του Σχολείου μας που φέτος συμπληρώνει 100 έτη από τη λειτουργία του. Βλέπω μπροστά μου πρόσωπα που έχουν αφήσει στο χώρο αυτό και αφήνουν ένα κομμάτι του εαυτού τους και της ζωής τους.
Θέλω να ευχαριστήσω από τη μεριά του Σχολείου όλους τους δασκάλους και τις δασκάλες που πέρασαν από το Σχολείο αυτό και το βοηθητικό προσωπικό, γιατί όλοι ανεξαιρέτως προσέφεραν ένα κομμάτι της ψυχής τους για να φτάσει σήμερα το Σχολείο μας να έχει τη θέση που του αξίζει στις καρδιές όλων μας.
Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους αυτούς που υπηρέτησαν από τη θέση των Εφόρων των Συλλόγων Γονέων στηρίζοντας το Ρόλο του Σχολείου ενεργά και αφιερώνοντας προσωπικό χρόνο γι αυτό το σκοπό.
Όλα αυτά τα χρόνια έχουν φοιτήσει στο κτίσμα αυτό γενιές και γενιές παιδιών του Δημοτικού Σχολείου, κοριτσιών του Γυμνασίου και δασκάλων που έγιναν δάσκαλοι στο Διδασκαλείο που λειτουργούσε κάποτε στο χώρο όπου σας μιλάω σήμερα.
Το 5ο Δημοτικό Σχολείο, συγκαταλέγεται μεταξύ των 15 σχολείων που λειτουργούν σήμερα στη πόλη της Κοζάνης είναι ένα από τα αρχαιότερα κι από τα μεγαλύτερα σε αριθμητικό δυναμικό φοιτούντων μαθητών.
Ιδρύθηκε από την ελληνορθόδοξη κοινότητα Κοζάνης, το Σεπτέμβριο του 1911,τελευταίου έτους της τουρκικής σκλαβιάς, ως παράρτημα των δυο Αστικών Σχολών Αρρένων, που λειτουργούσαν τότε στην πόλη, με τον τίτλο Γ΄ Αστική Σχολή του Προφήτου Ηλιού
Με οργανικότητα σημερινού 3/θεσίου Σχολείου ξεκίνησε η λειτουργία του. Το πρώτο έτος είχε 137 μαθητές που ανήκαν στις τέσσερις κατώτερες τάξεις του Δημοτικού (Τετράτακτος Σχολή).Πρώτος Διευθυντής ορίστηκε από την Κοινότητα Κοζάνης ο Αστέριος Δημητρίου Καραγκούνης, αργότερα Δήμαρχος Κοζάνης (1929-1934), και διδάσκαλοι οι: Ιωάννης Κίτσιος και Εμμανουήλ Καραπατσίδης.
Από τον Οκτώβριο του 1912 έως και το Μάρτιο του 1913 Σχολείο δεν λειτουργεί γιατί κτίρια της πόλης επιτάσσονται ,μεταξύ των οποίων και το σπίτι που νοίκιαζε το Σχολείο και φιλοξενείται ο Στρατός.
Το σχολικό έτος 1913-14 μετονομάζεται σε 3ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης.
Το σχολικό έτος 1916-17 λειτουργεί ως 4/θέσιο
Το σχολικό έτος 1918-19 λειτουργεί ως 6/θέσιο
Το σχολικό έτος 1921-1922 μεταστεγάζεται στο νέο ιδιόκτητο διδακτήριο.
Από το Σχολικό έτος 1924-25 στον πάνω όροφο λειτουργεί το Διδασκαλείο Κοζάνης και στον κάτω όροφο λειτουργεί το Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο του Διδασκαλείου Αρρένων Κοζάνης. Από το 1925 και έως το 1939 στον κάτω όροφο του διδακτηρίου λειτουργεί παράλληλα και το Μονοτάξιο Δημοτικό Σχολείο.
Το σχολικό έτος 1929-1930 θεσμοθετείται η κοινή φοίτηση Αρρένων και Θηλέων.
Το 1937 το Σχολείο μετονομάζεται από Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο του Διδασκαλείου Αρρένων Κοζάνης σε 5ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης.
Από το 1938 μέχρι το Μάιο του 1984 συστεγάζεται μαζί με το 5ο Δημοτικό το Γυμνάσιο Θηλέων Κοζάνης.
Στην Κοζάνη την περίοδο της Κατοχής (Απρίλιος 1941-Οκτώβριος 1944), τα διδακτήρια των δημοτικών σχολείων και των γυμνασίων επιτάσσονται από τους Γερμανούς, που τα χρησιμοποιούν σα διοικητήρια ή ακόμη και σαν φυλακές .
Σύμφωνα με μαρτυρία της Κούλας Διαμαντοπούλου-Παπαγεωργίου γεννημένης το 1931 που φοιτούσε στο 5ο Δημοτικό, το κτίριο του 5ου Δημοτικού Σχολείου είχε επιταχθεί και λειτουργούσε ως νοσοκομείο την περίοδο της Κατοχής. Οι μαθητές έκαναν μάθημα το διάστημα εκείνο στο νάρθηκα της εκκλησίας του Αγίου Κωνσταντίνου .
Το σχολικό έτος 1963-1964 λειτουργεί ως 6/θέσιο.
Το σχολικό έτος 1970-1971 προβιβάζεται από 7/θέσιο σε 8/θέσιο.
Το σχολικό έτος 1971-1972 υποβιβάζεται από 8/θέσιο σε 6/θέσιο.
Το σχολικό έτος 1976-1977 προβιβάζεται από 6/θέσιο σε 8/θέσιο.
Ο σεισμός της 13ης Μαΐου 1995 προκάλεσε ζημιές στο οικοδόμημα και μέχρι το Σεπτέμβριο του 1997 γίνονται εργασίες αντισεισμικής θωράκισης και προστασίας.
Από το Σεπτέμβριο του 1997 το διδακτήριο λειτουργεί και πάλι κανονικά.
Το 2009 ιδρύεται και λειτουργεί τμήμα Ένταξης στο Σχολείο.
Το σχολικό έτος 2010-2011 οργανικά είναι 10/θέσιο αλλά λειτουργεί με 8 τμήματα και το Τμήμα Ένταξης.
Το 2011 συγχωνεύεται με το 15ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης με το οποίο συστεγάζονταν από το 1985.
Το φετινό σχολικό έτος 2011-2012 λειτουργεί οργανικά ως 12/θέσιο. Έχει 15 τμήματα και το Τμήμα ένταξης στην πρωινή ζώνη και ένα τμήμα που λειτουργεί ως Ολοήμερο στην απογευματινή ζώνη. Ακολουθεί Ενιαίο αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα σπουδών ,έχει 280 μαθητές και απασχολούνται συνολικά 38 εκπαιδευτικοί και δυο άτομα ως βοηθητικό προσωπικό.
Από το 1911 έως και το σχολικό έτος 1920-1921 το Σχολείο φιλοξενείται σε οικίες που νοικιάζονται. Αρχικά στεγάζεται στην οικία του Κων/νου Γκάγκαλη (έως και το καλοκαίρι του 1918) στη συνοικία Προφήτη Ηλία (Χαμηλού Αι-Λιά), στην συνέχεια στην οικία Τέρπου κοντά στα λουτρά για το σχολικό έτος 1918-19 και έπειτα στην οικία Βαμβακά όπου είναι σήμερα χτισμένο το ξενοδοχείο «Ερμιόνιον» μέχρι και το σχολικό έτος 1920-1921.Από το 1918 έχει ξεκινήσει η ανέγερση του σημερινού διδακτηρίου με σημαντικό χρηματικό ποσό από τα έσοδα της γεωργικής του παραγωγής χρήματα του Γεωργίου Τιόλη και 100.000 δραχμών του ταμείου επισιτισμού που διατέθηκαν από τον τότε Γενικό Διοικητή Δυτικής Μακεδονίας δικηγόρου Ιωάννη Ηλιάκη καταγόμενου από την Κρήτη για το σκοπό αυτό. Την επιτροπή ανεγέρσεως του διδακτηρίου αποτελούσαν ο Αρχιερατικός επίτροπος Ιωάννης Παπασιώπης και ο ιατρός Νικόλαος Γκιουλέκας. Πολλοί κάτοικοι επίσης της συνοικίας του Αγίου Κωνσταντίνου προσέφεραν προσωπική εργασία, διάφορα υλικά και χρήματα για να χτιστεί το διδακτήριο.
Μετά την αποχώρηση του Γυμνασίου το Μάιο του 1984 το διδακτήριο ανακαινίζεται με κρατική επιχορήγηση από τη Νομαρχία Κοζάνης και εργολάβο το Δημήτριο Πλιάτσιο. Το 5ο Δημοτικό έχει τότε διευθυντή το κ. Μάρκο Παπαδημητρίου. Την ίδια χρονιά στεγάστηκε στο πάνω όροφο του κτιρίου και το νεοσυσταθέν 15ο Δημοτικό Σχολείο με το οποίο συστεγάστηκε το 5ο Δημοτικό μέχρι τον περασμένο Ιούνιο του 2011.
Μετά τον καταστροφικό σεισμό των 6,6 R της 13ης Μαΐου 1995 στο κτιριακό οικοδόμημα γίνονται εργασίες αντισεισμικής θωράκισης και πυροπροστασίας.
Όλα ξεκίνησαν από έναν άνθρωπο απλό, ευκατάστατο που όμως κουβαλούσε μέσα του το πνεύμα της προσφοράς προς τον τόπο του, τον Γεώργιο Σπυρίδωνος Τιόλη.
Με το θάνατο της μητέρας του το 1914 διαβάζουμε σε τοπική εφημερίδα της Κοζάνης :
«Την παρελθούσαν Τρίτην 23 φθίνοντος μηνός εξεμέτρησε το ζην χρηστή ενάρετος δέσποινα ,η αοίδημος Ελένη Σπυρίδωνος Τιόλη , μήτηρ των ευφήμων ενταύθα εμπορευομένων και κτηματιών αδελφών Τιόλη και του εν Ευρώπη από πολλών ετών τας σπουδάς αυτού ποιουμένου φερέλπιδος ιατρού κ. Δημητρίου Τιόλη. Επί τω θανάτω αυτής ο πρεσβύτερος αυτής υιός κ. Γεώργιος Τιόλης ,γνωστός και εξ άλλων κοινωφελών έργων, εδωρήσατο εις την κοινότητα Κοζάνης, πολύτιμον και ευρύχωρον οικόπεδον, αξίας άνω των δύο χιλιάδων δραχμών προς ίδρυσιν εν αυτώ σχολείω χάριν των παίδων της κοινότητος.
Η κηδεία της μεταστάσης εγένετο την επομένην του θανάτου 24 του μηνός μετά πολλής της επιβλητικότητος ,απονεμηθεισών εις τον νεκρόν αυτής πασών των υπό του κανονισμού της Κοινότητος οριζομένων ως μεγάλης δωρητρίας τιμών. Λόγον κατάλληλον τη περιστάσει εξεφώνησε ο εκ των καθηγητών του ενταύθα Γυμνασίου αιδεσιμώτατος Ιωάννης Κ. Σιώπης ».
Έτσι ο Γεώργιος Τιόλης δωρίζει το οικόπεδο με σκοπό να γίνει Σχολείο για τα παιδιά των Κοζανιτών.
Ποιος ήταν όμως ο Γεώργιος Τιόλης ;
Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1866 και πέθανε το 1942.Διέθετε μεγάλη κτηματική περιουσία.
Στις 23 Νοεμβρίου 1914 όπως προαναφέραμε δώρισε στην κοινότητα Κοζάνης 1,5 στρέμμα Αυλαγά στη μνήμη της μητέρας του για να ανεγερθεί Δημοτικό Σχολείο.
Στις 27-5 1931 έστειλε δήλωση στον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Κοζάνης ότι δωρίζει 3000 τ.μ. οικόπεδο και 50000 δραχμές για ανέγερση Ορφανοτροφείου. Στην έκταση αυτή έχουν ανεγερθεί το Διδακτήριο του Σχολείου και ο παιδικός σταθμός.
Το σχετικό πρακτικό αποδοχής της δωρεάς στη μνήμη της μητρός του ,που είναι καταχωρημένο στο βιβλίο Πρακτικών της Εφορείας του Σχολείου υπ’ αυξ. Αριθμ. 20 με ημερομηνία 24-9-1914 στο οποίο αναφέρεται:
«Προεδρεύοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φωτίου η Εφορεία συνήλθεν εις συνεδρίασιν τη ορισμένη αιθούση σήμερον 24η παρόντος μηνός ημέραν Τετάρτην και ώραν 9ην π.μ. παρόντων των μελών Γεωργίου Μάνου και Αστερίου Παπαργυρούδη.
Κατά την συνεδρίασιν ταύτην ανεγνώστη το από 23 παρόντος μηνός δωρητήριον έγγραφον του κ. Γεωργίου Σπυρίδωνος Τιόλη δι ου γνωρίζει ότι αποβιωσάσης της μητρός του δωρείται τη Κοινότητι προς τιμή και μνήμην αυτής εν και ήμισυ στρέμμα Αυλαγά παρά την οικίαν του κείμενον, επί εκφραζομένη υπ’ αυτού επιθυμία ίνα χρησιμεύση δια ίδρυσιν Δημοτικής Σχολής.
Αποδεκτού δε γενομένου του ειρημένου εγγράφου εγένετο συζήτησις περί απονομής τιμών τη μεταστάση καθ’ ήν απεφασίστη να σταλή εις τον δωρητήν κ. Γεώργιον Σπ. Τιόλην ευχαριστήριον έγγραφον και συνοδεύσωσι την εκφοράν του λειψάνου της μακαρίτιδος οι μαθηταί όλων των εκπαιδευτηρίων μετά των καθηγητών και διδασκάλων» .
Τα Δημοσιεύματα για τις δωρεές του Τιόλη συνεχίζονται έτσι διαβάζουμε στην εφημερίδα «Βόρειος Ελλάς» το 1939 με τον τίτλο:
ΕΥΕΡΓΕΣΙΑΙ Ο κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΤΟΛΙΟΣ .Η ΝΕΑ ΔΩΡΕΑ ΤΟΥ
Ο ευεργέτης της Πόλεως κ. Γεώργιος Σπυρίδωνος Τιόλιος δι’ επιστολής του προς τον κ. Δήμαρχον Κοζάνης δωρείται και πάλιν προς τον Παιδικόν Σταθμόν 60 πλήρεις κλίνας μετά των κλινοσκεπασμάτων αυτών, προς συμπλήρωσιν προηγουμένης δωρεάς.
-Αι από της εποχής της Τουρκοκρατίας ακόμη αρξάμεναι δωρεαί του αξίου Πολίτου Κοζάνης κ. Γεωργίου Σπυρίδωνος Τιόλιου είναι πολλαί και άξιαι ιδιαιτέρας μνείας.
Η δι’ ιδίαις του δαπάναις κατασκευή του Συντριβανιού Δημισκή της πηγής (Καμάρας) του Αγίου Αθανασίου και της Γέφυρας των Παλαιών Σφαγείων είναι τα γνωστότερα έργα Κοινής ωφελείας τότε και σήμερον ακόμη.
Η κατά το έτος 1914 δωρεά του δύο χιλιάδων περίπου (2.000) τετραγωνικών μέτρων οικοπέδου του, εις μνήμην της μητρός του Ελένης προς ανέγερσιν εν τη συνοικία του Διδακτηρίου, συμπληρωθείσα δι’ ετέρων χιλίων (1.000) περίπου τετραγωνικών μέτρων, προς συμπλήρωσιν του περιβόλου του ανεγερθέντος Εκπαιδευτηρίου, έλαβε σάρκα και οστά, και το Μέγαρον ήδη του Γυμνασίου Θηλέων κοσμεί την προς τιμήν του ευεργέτου ονομασθείσαν παρά του Δήμου οδόν Γεωργίου Σπυρίδωνος Τιόλη.
Κατά το έτος 1917-18, εποχήν καθ’ ην λόγω της εμπολέμου καταστάσεως και της επιστρατεύσεως, ο πληθυσμός της πόλεως λιμώττει, ο Γεώργιος Σπυρίδωνος Τιόλης διανέμων αυτούσιον σίτον, εις τας αποροτέρας των οικογενειών, εκ της Γεωργικής του παραγωγής , αμέσως κατά τον αλωνισμόν.
Συνεχίζων δωρείται τρεις χιλιάδας (3.000) τετραγωνικών μέτρων οικοπέδου προς ίδρυσιν Παιδικού Σταθμού εν Κοζάνη και καταθέτει ποσόν πεντήκοντα χιλιάδων (50.000) ως πρώτον οβολόν, δια την επίτευξιν του σκοπού.
Εγκριθείσης αρμοδίως της ανεγέρσεως του Παιδικού τούτου Σταθμού σπεύδει και καταθέτει ετέρας πεντήκοντα χιλιάδας (50.000) δραχμάς υπέρ του σκοπού αυτού, και μεθ’ ικανοποιήσεως παρακολουθών την πρόοδον των εργασιών της ανεγέρσεως των Κτιρίων του Παιδικού Σταθμού Κοζάνης, προσφέρει 60 πλήρεις κλίνας μετά των σχετικών κλινοσκεπασμάτων αυτών.
Δωρεαί υπερβαίνουσαι το εκατομμύριον (1.000.000) εάν προχείρως επιχειρήση τις να εκτιμήση ταύτας.
Ποία όμως η έκτασις της απ’ ευθείας εξασκουμένης παρ’ αυτού Φιλανθρωπίας ,είναι άγνωστος, διότι ασκεί ταύτην Χριστιανικώτατα, και δεν επιτρέπεται να μανθάνη η αριστερά του τι ποιεί η δεξιά αυτού.
Αυτός εν συντόμω σκιαγραφία, ο Γεώργιος Σπύρου Τιόλιος, ο ταπεινός πολίτης της Κοζάνης, ο σεμνός, ο τίμιος ,ο αγνός Πατριώτης.
Του ανήκει δικαιωματικώς, πάσα τιμή ,έπαινος και ευγνωμοσύνη ,υπέρ πάντα άλλον ευεργέτην της πόλεως .
Σε πρακτικό της 14ης Μαρτίου 1922 αναφέρεται ότι ο Γ. Τιόλης παραχωρεί τόπο της παρακείμενης ιδιοκτησίας του για να χτιστεί το παρεκκλήσιο του Αγίου Μιχαήλ στη Βόρεια πλευρά του Αγίου Κωνσταντίνου. Χαρίζει χρυσοκέντητες στολές και πλάκες χρυσές σε πολλές εκκλησίες.
Κληροδοτεί την πλούσια βιβλιοθήκη του στο Δήμο Κοζάνης για την οποία χρειάστηκε διάστημα ενός μηνός για να μεταφερθεί με χαμάλα (ανοικτό κάρο) .
Ο Γεώργιος Τιόλης πέθανε ανύπαντρος το 1942 μη αφήνοντας απογόνους όταν βρισκόμασταν στην διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Ζούσε το τελευταίο διάστημα της ζωής του με την οικογένεια του αδερφού του Αθανάσιου και της νύφης του Σάνα Τιόλη στο ίδιο σπίτι η οποία και τον φρόντιζε.
Η εγγονή του Άννα Ρεπανά αναφέρει γι αυτόν στο βιβλίο της:…ου Γιώρ’ς τ’ Τιόλ’ απού’ χιν κι αυτός κτήματα πουλλά κι τσιουφλίκια στα χουργιά,όλου τουν κιρό έφτκιανιν καλουσύνις κι πάντριβιν τα φτουχά τα κουρίτσια.Μοίραζιν στιάρ’ απ’ τ’ αλώνι τ’ στουν κόζμου κι έχτ’τζιν σκουλειά,δρόμ’,πηγάδια,γέφυρις,’ν ικκλησιές,ένα κιαμέτ’ βιργισίις έφκιανιν .
Σήμερα στην δύσκολη οικονομική συγκυρία που η χώρα μας και όλοι μας προσωπικά βιώνουμε συναισθανόμαστε ότι άντρες σαν τον Τιόλη λείπουν από κοντά μας. Η προσφορά του όμως είναι τεράστια σε βάθος χρόνου. Ας αναλογιστούμε πόσο είναι εύκολο σήμερα να κατασκευάσει κανείς ένα σχολείο ή και να παραχωρήσει ακόμη και 1τ.μ. από την περιουσία του.
Αυτός ο απλός Κοζανίτης δεν σκέφτηκε τα χρόνια εκείνα το προσωπικό και ατομικό του συμφέρον αλλά το συμφέρον της πόλης του. Οραματίστηκε για τα παιδιά της πόλης του ένα κόσμο που ακουμπά στη γνώση, με το λαμπρό οικοδόμημα που κατασκευάστηκε και φιλοξενεί μέχρι σήμερα το Σχολείο μας.
Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να πω ότι πριν 4-5 χρόνια ομόφωνα όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό και των δυο Σχολείων που λειτουργούσαν τότε πρότειναν προς την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Δυτικής Μακεδονίας δίπλα στο 5ο Δημοτικό να μπει και το όνομα του μεγάλου Δωρητή «Γεωργίου Τιόλη».Νομίζω ότι του αξίζει κάθε τιμή για την μεγάλη του προσφορά στην εκπαίδευση στην πόλη μας.
Σε δημοσίευμα της εφημερίδος «Βόρειος Ελλάς» του 1928 ο τότε Διευθυντής του Προτύπου Δημοτικού Σχολείου Γεώργιος Παπαδέλης που λειτουργούσε στον κάτω όροφο σε συνέντευξή του επισημαίνει τα προβλήματα που τότε αντιμετώπιζε:
Ότι δηλαδή πρέπει να αποπερατωθεί η επέκταση του διδακτηρίου προς τη Δυτική του πλευρά που είχε αρχίσει το 1926 την άνοιξη του 1929. Χαρακτηρίζει το σχολείο ως το φτωχότερο σχολείο της πόλης. Αναφέρει ότι «τα έσοδα από το Δήμο και τις ελάχιστες εισφορές των παιδιών δεν επαρκούν για να καλύψουν την καύσιμο ύλη και τα γενικά έξοδα. Από το 1927 αφηγείται ότι σταμάτησε κι από την πλευρά της Μητρόπολης επιχορήγηση του Σχολείου και η οικονομική κατάστασή του έγινε χειρότερη. Αναφέρει επίσης την έλλειψη προσωπικού! Είναι λέει 3 δάσκαλοι και ο τέταρτος μετεκπαιδεύεται στο Παρίσι!
Μας λέει ότι στο σχολείο δεν έγιναν μαθήματα για 15 μέρες λόγω του δάγκειου πυρετού.
Κλείνει τέλος την συνέντευξη με την ευχή ο Γεώργιος Τιόλης να συμπληρώσει το καλό και να δωρίσει και τον κήπο (το οικόπεδο του σημερινού παιδικού σταθμού) ώστε να μεγαλώσει η αυλή του Σχολείου.
Στο κείμενο υπάρχει η περιγραφή των αιθουσών με τα θρανία βελτιωμένου τύπου, τον κλασικό μαυροπίνακα, την έδρα, τις κρεμάστρες για τα καπέλα των παιδιών. Περιγράφονται επίσης οι τοίχοι με τις εικόνες των ηρώων και η καθαρίστρια με τη σκούπα στο χέρι .
Από το διδακτήριο αυτό πέρασαν και θα περάσουν δεκάδες εκπαιδευτικοί οι οποίοι μοχθώντας προσφέρουν με φιλότιμο τον καλύτερό του εαυτό για τους μαθητές τους. Αξίζει να αναφέρουμε στη συνέχεια τα ονόματα των διευθυντών των δυο σχολείων που έχουν φιλοξενηθεί μέχρι σήμερα στο διδακτήριο. Δίπλα σε κάθε όνομα υπάρχει το διάστημα που άσκησαν τα καθήκοντά τους καθώς και ο τόπος καταγωγής τους:
ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΤΟΥ 5ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
• 1911-1912 Αστέριος Καραγκούνης Κοζάνη
• 1912-1917 Ιωάννης Παπαμιχαήλ Κοζάνη
• 1917-1922 & 1922-1925 Κίτσιος Ιωάννης Κοζάνη
• 1921-1922 Ευάγγελος Καραμήτσιος Κοζάνη
• 1925-1927 Δημήτριος Χαντζάρας
• 1927—1930 &1930-1933 &1936-1940 &1942-1952 &1952-1955 Παπαδέλης Γεώργιος Κοζάνη,έτη 23
• 1929-1930 & 1933-1934 &1934-1935 Γκουρομίχος Γεώργιος Καστανιά Σερβίων
• 1935-1936 Μάζης Μιχαήλ Κέρκυρα
• 1941-1942 Βούρκα Αικατερίνη Κοζάνη
• 1951-1952 Σκούρτης Θεόφιλος Παλιούριον Βοΐου
• 1955-1958 Σίσκος Δημήτριος Ζώνη Βοΐου
• 1958-1960 & 1962-1968 Παντούλης Γεώργιος Σέρβια
• 1960-1962 Λαζάρου Ηλίας
• 1968-1971 Τζήκας Ζήσης Κοζάνη
• 1971-1974 Δαλκαφούκης Δημήτριος Καλάμαι
• 1974-1976 Καρπούζος Δημήτριος Τρίπολις
• 1975-1976 Παπαδημητρίου Μάρκος Κοζάνη
• 1976-1979 Σιαμπανόπουλος Κωνσταντίνος Χρώμιο Κοζάνης
• 1980-1985 Παπαδημητρίου Μάρκος Κοζάνη
• 1985-1986 Οικονόμου Ματίνα Κοζάνη
• 1986-1990 Δερβίσης Αθανάσιος Βλάστη Εορδαίας
• 1990-1992 Τζανίδης Ευάγγελος Σκαλοχώρι Βοΐου
• 1992-1996 Γεωργόπουλος Χρήστος Ιτέα Φλώρινας
• 1997-2000 Χαρτοματζίδης Κωνσταντίνος Λυγερή Κοζάνης
• 2000-2001 Μεταξάς Χαράλαμπος Βροντή Τσοτυλίου Κοζάνης
• 2001 Χαρτοματζίδης Κωνσταντίνος Λυγερή Κοζάνης
• 2002 Παπαδημητρίου Χαράλαμπος Καρδίτσα
• 2002-2003 Νάνος Λάζαρος Αιανή Κοζάνης
• 2003-2005 Γακόπουλος Κωνσταντίνος Δραγασιά Βοΐου
• 2005-2007 Μησιούλης Στέφανος Τύρναβος Λάρισας
ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΤΟΥ 15 ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ 1986-2011
• 1985-1989 Γερασιμίδης Χαράλαμπος Ξηρολίμνη Κοζάνης
• 1989-1992 Μεταξάς Χαράλαμπος Βροντή Τσοτυλίου Κοζάνης
• 1992-2000 Καβουρίδης Ευστάθιος Μικρόβαλτο Κοζάνης
• 2001-2002 Μαγειρίας Ζήσης Μέτσοβο Ιωαννίνων
• 2002-2010 Μπαχτσεβάνος Στυλιανός Γαλάνι Κοζάνης
• 2010-2011 Μιχαηλίδης Απόστολος Nέα Τρίγλια Χαλκιδικής
Στο βιβλίο ιστορίας του Σχολείο αναφέρονται τα ονόματα όλων των εκπαιδευτικών ανά σχολικό έτος που δίδαξαν σ’ αυτό.
Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα από όλους μας έχοντας το πνεύμα της προσφοράς να σταθούμε δίπλα στην δύσκολη αυτή συγκυρία στο Σχολείο ,ώστε το Σχολείο να συνεχίσει να προσφέρει και στη συνέχεια ότι μπορεί για το καλό της πόλης και των μαθητών που φοιτούν ή μελλοντικά θα φοιτήσουν σ’ αυτό.
Διαχρονικό αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας του Σχολείου (εκπαιδευτικού προσωπικού, γονέων-κηδεμόνων αλλά και όλων των μαθητών/τριών ,η κατασκευή γυμναστηρίου-αίθουσας πολλαπλών χρήσεων στο οικόπεδο Γαζή που παραχωρήθηκε για εκπαιδευτικό σκοπό στο Δήμο Κοζάνης μετά το θάνατό του και που σήμερα μένει ανεκμετάλλευτο, με παράλληλη παραχώρηση μικρού μέρους του αύλειου χώρου για τον παραπάνω σκοπό. Ελπίζουμε ότι οι αρχές του τόπου μας οι οποίες σήμερα εδώ εκπροσωπούνται να ικανοποιήσουν το δίκαιο αυτό αίτημά μας για την καλύτερη λειτουργία της Σχολικής μας μονάδος.
Αιωνία η μνήμη του μεγάλου μας Δωρητή και όλων των συναδέλφων που έφυγαν από κοντά μας και εργάστηκαν στο χώρο αυτό.
Σας ευχαριστώ
Ομιλία του Διευθυντή του 5ου Δημοτικού Σχολείου Κοζάνης Ηλία Κων/νου Γάγαλη με τη συμπλήρωση 100 χρόνων (εκατονταετηρίδα) από την αρχική λειτουργία του Σχολείου. ……………………………………………………………………
…………Νιώθω ιδιαίτερη χαρά που σε μένα έλαχε η μοίρα να βρίσκομαι τη στιγμή αυτή μπροστά σας για να σας παρουσιάσω κάποια από τα στοιχεία της ιστορίας του Σχολείου μας που φέτος συμπληρώνει 100 έτη από τη λειτουργία του. Βλέπω μπροστά μου πρόσωπα που έχουν αφήσει στο χώρο αυτό και αφήνουν ένα κομμάτι του εαυτού τους και της ζωής τους.
Θέλω να ευχαριστήσω από τη μεριά του Σχολείου όλους τους δασκάλους και τις δασκάλες που πέρασαν από το Σχολείο αυτό και το βοηθητικό προσωπικό, γιατί όλοι ανεξαιρέτως προσέφεραν ένα κομμάτι της ψυχής τους για να φτάσει σήμερα το Σχολείο μας να έχει τη θέση που του αξίζει στις καρδιές όλων μας.
Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους αυτούς που υπηρέτησαν από τη θέση των Εφόρων των Συλλόγων Γονέων στηρίζοντας το Ρόλο του Σχολείου ενεργά και αφιερώνοντας προσωπικό χρόνο γι αυτό το σκοπό.
Όλα αυτά τα χρόνια έχουν φοιτήσει στο κτίσμα αυτό γενιές και γενιές παιδιών του Δημοτικού Σχολείου, κοριτσιών του Γυμνασίου και δασκάλων που έγιναν δάσκαλοι στο Διδασκαλείο που λειτουργούσε κάποτε στο χώρο όπου σας μιλάω σήμερα.
Το 5ο Δημοτικό Σχολείο, συγκαταλέγεται μεταξύ των 15 σχολείων που λειτουργούν σήμερα στη πόλη της Κοζάνης είναι ένα από τα αρχαιότερα κι από τα μεγαλύτερα σε αριθμητικό δυναμικό φοιτούντων μαθητών.
Ιδρύθηκε από την ελληνορθόδοξη κοινότητα Κοζάνης, το Σεπτέμβριο του 1911,τελευταίου έτους της τουρκικής σκλαβιάς, ως παράρτημα των δυο Αστικών Σχολών Αρρένων, που λειτουργούσαν τότε στην πόλη, με τον τίτλο Γ΄ Αστική Σχολή του Προφήτου Ηλιού
Με οργανικότητα σημερινού 3/θεσίου Σχολείου ξεκίνησε η λειτουργία του. Το πρώτο έτος είχε 137 μαθητές που ανήκαν στις τέσσερις κατώτερες τάξεις του Δημοτικού (Τετράτακτος Σχολή).Πρώτος Διευθυντής ορίστηκε από την Κοινότητα Κοζάνης ο Αστέριος Δημητρίου Καραγκούνης, αργότερα Δήμαρχος Κοζάνης (1929-1934), και διδάσκαλοι οι: Ιωάννης Κίτσιος και Εμμανουήλ Καραπατσίδης.
Από τον Οκτώβριο του 1912 έως και το Μάρτιο του 1913 Σχολείο δεν λειτουργεί γιατί κτίρια της πόλης επιτάσσονται ,μεταξύ των οποίων και το σπίτι που νοίκιαζε το Σχολείο και φιλοξενείται ο Στρατός.
Το σχολικό έτος 1913-14 μετονομάζεται σε 3ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης.
Το σχολικό έτος 1916-17 λειτουργεί ως 4/θέσιο
Το σχολικό έτος 1918-19 λειτουργεί ως 6/θέσιο
Το σχολικό έτος 1921-1922 μεταστεγάζεται στο νέο ιδιόκτητο διδακτήριο.
Από το Σχολικό έτος 1924-25 στον πάνω όροφο λειτουργεί το Διδασκαλείο Κοζάνης και στον κάτω όροφο λειτουργεί το Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο του Διδασκαλείου Αρρένων Κοζάνης. Από το 1925 και έως το 1939 στον κάτω όροφο του διδακτηρίου λειτουργεί παράλληλα και το Μονοτάξιο Δημοτικό Σχολείο.
Το σχολικό έτος 1929-1930 θεσμοθετείται η κοινή φοίτηση Αρρένων και Θηλέων.
Το 1937 το Σχολείο μετονομάζεται από Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο του Διδασκαλείου Αρρένων Κοζάνης σε 5ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης.
Από το 1938 μέχρι το Μάιο του 1984 συστεγάζεται μαζί με το 5ο Δημοτικό το Γυμνάσιο Θηλέων Κοζάνης.
Στην Κοζάνη την περίοδο της Κατοχής (Απρίλιος 1941-Οκτώβριος 1944), τα διδακτήρια των δημοτικών σχολείων και των γυμνασίων επιτάσσονται από τους Γερμανούς, που τα χρησιμοποιούν σα διοικητήρια ή ακόμη και σαν φυλακές .
Σύμφωνα με μαρτυρία της Κούλας Διαμαντοπούλου-Παπαγεωργίου γεννημένης το 1931 που φοιτούσε στο 5ο Δημοτικό, το κτίριο του 5ου Δημοτικού Σχολείου είχε επιταχθεί και λειτουργούσε ως νοσοκομείο την περίοδο της Κατοχής. Οι μαθητές έκαναν μάθημα το διάστημα εκείνο στο νάρθηκα της εκκλησίας του Αγίου Κωνσταντίνου .
Το σχολικό έτος 1963-1964 λειτουργεί ως 6/θέσιο.
Το σχολικό έτος 1970-1971 προβιβάζεται από 7/θέσιο σε 8/θέσιο.
Το σχολικό έτος 1971-1972 υποβιβάζεται από 8/θέσιο σε 6/θέσιο.
Το σχολικό έτος 1976-1977 προβιβάζεται από 6/θέσιο σε 8/θέσιο.
Ο σεισμός της 13ης Μαΐου 1995 προκάλεσε ζημιές στο οικοδόμημα και μέχρι το Σεπτέμβριο του 1997 γίνονται εργασίες αντισεισμικής θωράκισης και προστασίας.
Από το Σεπτέμβριο του 1997 το διδακτήριο λειτουργεί και πάλι κανονικά.
Το 2009 ιδρύεται και λειτουργεί τμήμα Ένταξης στο Σχολείο.
Το σχολικό έτος 2010-2011 οργανικά είναι 10/θέσιο αλλά λειτουργεί με 8 τμήματα και το Τμήμα Ένταξης.
Το 2011 συγχωνεύεται με το 15ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης με το οποίο συστεγάζονταν από το 1985.
Το φετινό σχολικό έτος 2011-2012 λειτουργεί οργανικά ως 12/θέσιο. Έχει 15 τμήματα και το Τμήμα ένταξης στην πρωινή ζώνη και ένα τμήμα που λειτουργεί ως Ολοήμερο στην απογευματινή ζώνη. Ακολουθεί Ενιαίο αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα σπουδών ,έχει 280 μαθητές και απασχολούνται συνολικά 38 εκπαιδευτικοί και δυο άτομα ως βοηθητικό προσωπικό.
Από το 1911 έως και το σχολικό έτος 1920-1921 το Σχολείο φιλοξενείται σε οικίες που νοικιάζονται. Αρχικά στεγάζεται στην οικία του Κων/νου Γκάγκαλη (έως και το καλοκαίρι του 1918) στη συνοικία Προφήτη Ηλία (Χαμηλού Αι-Λιά), στην συνέχεια στην οικία Τέρπου κοντά στα λουτρά για το σχολικό έτος 1918-19 και έπειτα στην οικία Βαμβακά όπου είναι σήμερα χτισμένο το ξενοδοχείο «Ερμιόνιον» μέχρι και το σχολικό έτος 1920-1921.Από το 1918 έχει ξεκινήσει η ανέγερση του σημερινού διδακτηρίου με σημαντικό χρηματικό ποσό από τα έσοδα της γεωργικής του παραγωγής χρήματα του Γεωργίου Τιόλη και 100.000 δραχμών του ταμείου επισιτισμού που διατέθηκαν από τον τότε Γενικό Διοικητή Δυτικής Μακεδονίας δικηγόρου Ιωάννη Ηλιάκη καταγόμενου από την Κρήτη για το σκοπό αυτό. Την επιτροπή ανεγέρσεως του διδακτηρίου αποτελούσαν ο Αρχιερατικός επίτροπος Ιωάννης Παπασιώπης και ο ιατρός Νικόλαος Γκιουλέκας. Πολλοί κάτοικοι επίσης της συνοικίας του Αγίου Κωνσταντίνου προσέφεραν προσωπική εργασία, διάφορα υλικά και χρήματα για να χτιστεί το διδακτήριο.
Μετά την αποχώρηση του Γυμνασίου το Μάιο του 1984 το διδακτήριο ανακαινίζεται με κρατική επιχορήγηση από τη Νομαρχία Κοζάνης και εργολάβο το Δημήτριο Πλιάτσιο. Το 5ο Δημοτικό έχει τότε διευθυντή το κ. Μάρκο Παπαδημητρίου. Την ίδια χρονιά στεγάστηκε στο πάνω όροφο του κτιρίου και το νεοσυσταθέν 15ο Δημοτικό Σχολείο με το οποίο συστεγάστηκε το 5ο Δημοτικό μέχρι τον περασμένο Ιούνιο του 2011.
Μετά τον καταστροφικό σεισμό των 6,6 R της 13ης Μαΐου 1995 στο κτιριακό οικοδόμημα γίνονται εργασίες αντισεισμικής θωράκισης και πυροπροστασίας.
Όλα ξεκίνησαν από έναν άνθρωπο απλό, ευκατάστατο που όμως κουβαλούσε μέσα του το πνεύμα της προσφοράς προς τον τόπο του, τον Γεώργιο Σπυρίδωνος Τιόλη.
Με το θάνατο της μητέρας του το 1914 διαβάζουμε σε τοπική εφημερίδα της Κοζάνης :
«Την παρελθούσαν Τρίτην 23 φθίνοντος μηνός εξεμέτρησε το ζην χρηστή ενάρετος δέσποινα ,η αοίδημος Ελένη Σπυρίδωνος Τιόλη , μήτηρ των ευφήμων ενταύθα εμπορευομένων και κτηματιών αδελφών Τιόλη και του εν Ευρώπη από πολλών ετών τας σπουδάς αυτού ποιουμένου φερέλπιδος ιατρού κ. Δημητρίου Τιόλη. Επί τω θανάτω αυτής ο πρεσβύτερος αυτής υιός κ. Γεώργιος Τιόλης ,γνωστός και εξ άλλων κοινωφελών έργων, εδωρήσατο εις την κοινότητα Κοζάνης, πολύτιμον και ευρύχωρον οικόπεδον, αξίας άνω των δύο χιλιάδων δραχμών προς ίδρυσιν εν αυτώ σχολείω χάριν των παίδων της κοινότητος.
Η κηδεία της μεταστάσης εγένετο την επομένην του θανάτου 24 του μηνός μετά πολλής της επιβλητικότητος ,απονεμηθεισών εις τον νεκρόν αυτής πασών των υπό του κανονισμού της Κοινότητος οριζομένων ως μεγάλης δωρητρίας τιμών. Λόγον κατάλληλον τη περιστάσει εξεφώνησε ο εκ των καθηγητών του ενταύθα Γυμνασίου αιδεσιμώτατος Ιωάννης Κ. Σιώπης ».
Έτσι ο Γεώργιος Τιόλης δωρίζει το οικόπεδο με σκοπό να γίνει Σχολείο για τα παιδιά των Κοζανιτών.
Ποιος ήταν όμως ο Γεώργιος Τιόλης ;
Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1866 και πέθανε το 1942.Διέθετε μεγάλη κτηματική περιουσία.
Στις 23 Νοεμβρίου 1914 όπως προαναφέραμε δώρισε στην κοινότητα Κοζάνης 1,5 στρέμμα Αυλαγά στη μνήμη της μητέρας του για να ανεγερθεί Δημοτικό Σχολείο.
Στις 27-5 1931 έστειλε δήλωση στον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Κοζάνης ότι δωρίζει 3000 τ.μ. οικόπεδο και 50000 δραχμές για ανέγερση Ορφανοτροφείου. Στην έκταση αυτή έχουν ανεγερθεί το Διδακτήριο του Σχολείου και ο παιδικός σταθμός.
Το σχετικό πρακτικό αποδοχής της δωρεάς στη μνήμη της μητρός του ,που είναι καταχωρημένο στο βιβλίο Πρακτικών της Εφορείας του Σχολείου υπ’ αυξ. Αριθμ. 20 με ημερομηνία 24-9-1914 στο οποίο αναφέρεται:
«Προεδρεύοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φωτίου η Εφορεία συνήλθεν εις συνεδρίασιν τη ορισμένη αιθούση σήμερον 24η παρόντος μηνός ημέραν Τετάρτην και ώραν 9ην π.μ. παρόντων των μελών Γεωργίου Μάνου και Αστερίου Παπαργυρούδη.
Κατά την συνεδρίασιν ταύτην ανεγνώστη το από 23 παρόντος μηνός δωρητήριον έγγραφον του κ. Γεωργίου Σπυρίδωνος Τιόλη δι ου γνωρίζει ότι αποβιωσάσης της μητρός του δωρείται τη Κοινότητι προς τιμή και μνήμην αυτής εν και ήμισυ στρέμμα Αυλαγά παρά την οικίαν του κείμενον, επί εκφραζομένη υπ’ αυτού επιθυμία ίνα χρησιμεύση δια ίδρυσιν Δημοτικής Σχολής.
Αποδεκτού δε γενομένου του ειρημένου εγγράφου εγένετο συζήτησις περί απονομής τιμών τη μεταστάση καθ’ ήν απεφασίστη να σταλή εις τον δωρητήν κ. Γεώργιον Σπ. Τιόλην ευχαριστήριον έγγραφον και συνοδεύσωσι την εκφοράν του λειψάνου της μακαρίτιδος οι μαθηταί όλων των εκπαιδευτηρίων μετά των καθηγητών και διδασκάλων» .
Τα Δημοσιεύματα για τις δωρεές του Τιόλη συνεχίζονται έτσι διαβάζουμε στην εφημερίδα «Βόρειος Ελλάς» το 1939 με τον τίτλο:
ΕΥΕΡΓΕΣΙΑΙ Ο κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΤΟΛΙΟΣ .Η ΝΕΑ ΔΩΡΕΑ ΤΟΥ
Ο ευεργέτης της Πόλεως κ. Γεώργιος Σπυρίδωνος Τιόλιος δι’ επιστολής του προς τον κ. Δήμαρχον Κοζάνης δωρείται και πάλιν προς τον Παιδικόν Σταθμόν 60 πλήρεις κλίνας μετά των κλινοσκεπασμάτων αυτών, προς συμπλήρωσιν προηγουμένης δωρεάς.
-Αι από της εποχής της Τουρκοκρατίας ακόμη αρξάμεναι δωρεαί του αξίου Πολίτου Κοζάνης κ. Γεωργίου Σπυρίδωνος Τιόλιου είναι πολλαί και άξιαι ιδιαιτέρας μνείας.
Η δι’ ιδίαις του δαπάναις κατασκευή του Συντριβανιού Δημισκή της πηγής (Καμάρας) του Αγίου Αθανασίου και της Γέφυρας των Παλαιών Σφαγείων είναι τα γνωστότερα έργα Κοινής ωφελείας τότε και σήμερον ακόμη.
Η κατά το έτος 1914 δωρεά του δύο χιλιάδων περίπου (2.000) τετραγωνικών μέτρων οικοπέδου του, εις μνήμην της μητρός του Ελένης προς ανέγερσιν εν τη συνοικία του Διδακτηρίου, συμπληρωθείσα δι’ ετέρων χιλίων (1.000) περίπου τετραγωνικών μέτρων, προς συμπλήρωσιν του περιβόλου του ανεγερθέντος Εκπαιδευτηρίου, έλαβε σάρκα και οστά, και το Μέγαρον ήδη του Γυμνασίου Θηλέων κοσμεί την προς τιμήν του ευεργέτου ονομασθείσαν παρά του Δήμου οδόν Γεωργίου Σπυρίδωνος Τιόλη.
Κατά το έτος 1917-18, εποχήν καθ’ ην λόγω της εμπολέμου καταστάσεως και της επιστρατεύσεως, ο πληθυσμός της πόλεως λιμώττει, ο Γεώργιος Σπυρίδωνος Τιόλης διανέμων αυτούσιον σίτον, εις τας αποροτέρας των οικογενειών, εκ της Γεωργικής του παραγωγής , αμέσως κατά τον αλωνισμόν.
Συνεχίζων δωρείται τρεις χιλιάδας (3.000) τετραγωνικών μέτρων οικοπέδου προς ίδρυσιν Παιδικού Σταθμού εν Κοζάνη και καταθέτει ποσόν πεντήκοντα χιλιάδων (50.000) ως πρώτον οβολόν, δια την επίτευξιν του σκοπού.
Εγκριθείσης αρμοδίως της ανεγέρσεως του Παιδικού τούτου Σταθμού σπεύδει και καταθέτει ετέρας πεντήκοντα χιλιάδας (50.000) δραχμάς υπέρ του σκοπού αυτού, και μεθ’ ικανοποιήσεως παρακολουθών την πρόοδον των εργασιών της ανεγέρσεως των Κτιρίων του Παιδικού Σταθμού Κοζάνης, προσφέρει 60 πλήρεις κλίνας μετά των σχετικών κλινοσκεπασμάτων αυτών.
Δωρεαί υπερβαίνουσαι το εκατομμύριον (1.000.000) εάν προχείρως επιχειρήση τις να εκτιμήση ταύτας.
Ποία όμως η έκτασις της απ’ ευθείας εξασκουμένης παρ’ αυτού Φιλανθρωπίας ,είναι άγνωστος, διότι ασκεί ταύτην Χριστιανικώτατα, και δεν επιτρέπεται να μανθάνη η αριστερά του τι ποιεί η δεξιά αυτού.
Αυτός εν συντόμω σκιαγραφία, ο Γεώργιος Σπύρου Τιόλιος, ο ταπεινός πολίτης της Κοζάνης, ο σεμνός, ο τίμιος ,ο αγνός Πατριώτης.
Του ανήκει δικαιωματικώς, πάσα τιμή ,έπαινος και ευγνωμοσύνη ,υπέρ πάντα άλλον ευεργέτην της πόλεως .
Σε πρακτικό της 14ης Μαρτίου 1922 αναφέρεται ότι ο Γ. Τιόλης παραχωρεί τόπο της παρακείμενης ιδιοκτησίας του για να χτιστεί το παρεκκλήσιο του Αγίου Μιχαήλ στη Βόρεια πλευρά του Αγίου Κωνσταντίνου. Χαρίζει χρυσοκέντητες στολές και πλάκες χρυσές σε πολλές εκκλησίες.
Κληροδοτεί την πλούσια βιβλιοθήκη του στο Δήμο Κοζάνης για την οποία χρειάστηκε διάστημα ενός μηνός για να μεταφερθεί με χαμάλα (ανοικτό κάρο) .
Ο Γεώργιος Τιόλης πέθανε ανύπαντρος το 1942 μη αφήνοντας απογόνους όταν βρισκόμασταν στην διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Ζούσε το τελευταίο διάστημα της ζωής του με την οικογένεια του αδερφού του Αθανάσιου και της νύφης του Σάνα Τιόλη στο ίδιο σπίτι η οποία και τον φρόντιζε.
Η εγγονή του Άννα Ρεπανά αναφέρει γι αυτόν στο βιβλίο της:…ου Γιώρ’ς τ’ Τιόλ’ απού’ χιν κι αυτός κτήματα πουλλά κι τσιουφλίκια στα χουργιά,όλου τουν κιρό έφτκιανιν καλουσύνις κι πάντριβιν τα φτουχά τα κουρίτσια.Μοίραζιν στιάρ’ απ’ τ’ αλώνι τ’ στουν κόζμου κι έχτ’τζιν σκουλειά,δρόμ’,πηγάδια,γέφυρις,’ν ικκλησιές,ένα κιαμέτ’ βιργισίις έφκιανιν .
Σήμερα στην δύσκολη οικονομική συγκυρία που η χώρα μας και όλοι μας προσωπικά βιώνουμε συναισθανόμαστε ότι άντρες σαν τον Τιόλη λείπουν από κοντά μας. Η προσφορά του όμως είναι τεράστια σε βάθος χρόνου. Ας αναλογιστούμε πόσο είναι εύκολο σήμερα να κατασκευάσει κανείς ένα σχολείο ή και να παραχωρήσει ακόμη και 1τ.μ. από την περιουσία του.
Αυτός ο απλός Κοζανίτης δεν σκέφτηκε τα χρόνια εκείνα το προσωπικό και ατομικό του συμφέρον αλλά το συμφέρον της πόλης του. Οραματίστηκε για τα παιδιά της πόλης του ένα κόσμο που ακουμπά στη γνώση, με το λαμπρό οικοδόμημα που κατασκευάστηκε και φιλοξενεί μέχρι σήμερα το Σχολείο μας.
Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να πω ότι πριν 4-5 χρόνια ομόφωνα όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό και των δυο Σχολείων που λειτουργούσαν τότε πρότειναν προς την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Δυτικής Μακεδονίας δίπλα στο 5ο Δημοτικό να μπει και το όνομα του μεγάλου Δωρητή «Γεωργίου Τιόλη».Νομίζω ότι του αξίζει κάθε τιμή για την μεγάλη του προσφορά στην εκπαίδευση στην πόλη μας.
Σε δημοσίευμα της εφημερίδος «Βόρειος Ελλάς» του 1928 ο τότε Διευθυντής του Προτύπου Δημοτικού Σχολείου Γεώργιος Παπαδέλης που λειτουργούσε στον κάτω όροφο σε συνέντευξή του επισημαίνει τα προβλήματα που τότε αντιμετώπιζε:
Ότι δηλαδή πρέπει να αποπερατωθεί η επέκταση του διδακτηρίου προς τη Δυτική του πλευρά που είχε αρχίσει το 1926 την άνοιξη του 1929. Χαρακτηρίζει το σχολείο ως το φτωχότερο σχολείο της πόλης. Αναφέρει ότι «τα έσοδα από το Δήμο και τις ελάχιστες εισφορές των παιδιών δεν επαρκούν για να καλύψουν την καύσιμο ύλη και τα γενικά έξοδα. Από το 1927 αφηγείται ότι σταμάτησε κι από την πλευρά της Μητρόπολης επιχορήγηση του Σχολείου και η οικονομική κατάστασή του έγινε χειρότερη. Αναφέρει επίσης την έλλειψη προσωπικού! Είναι λέει 3 δάσκαλοι και ο τέταρτος μετεκπαιδεύεται στο Παρίσι!
Μας λέει ότι στο σχολείο δεν έγιναν μαθήματα για 15 μέρες λόγω του δάγκειου πυρετού.
Κλείνει τέλος την συνέντευξη με την ευχή ο Γεώργιος Τιόλης να συμπληρώσει το καλό και να δωρίσει και τον κήπο (το οικόπεδο του σημερινού παιδικού σταθμού) ώστε να μεγαλώσει η αυλή του Σχολείου.
Στο κείμενο υπάρχει η περιγραφή των αιθουσών με τα θρανία βελτιωμένου τύπου, τον κλασικό μαυροπίνακα, την έδρα, τις κρεμάστρες για τα καπέλα των παιδιών. Περιγράφονται επίσης οι τοίχοι με τις εικόνες των ηρώων και η καθαρίστρια με τη σκούπα στο χέρι .
Από το διδακτήριο αυτό πέρασαν και θα περάσουν δεκάδες εκπαιδευτικοί οι οποίοι μοχθώντας προσφέρουν με φιλότιμο τον καλύτερό του εαυτό για τους μαθητές τους. Αξίζει να αναφέρουμε στη συνέχεια τα ονόματα των διευθυντών των δυο σχολείων που έχουν φιλοξενηθεί μέχρι σήμερα στο διδακτήριο. Δίπλα σε κάθε όνομα υπάρχει το διάστημα που άσκησαν τα καθήκοντά τους καθώς και ο τόπος καταγωγής τους:
ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΤΟΥ 5ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
• 1911-1912 Αστέριος Καραγκούνης Κοζάνη
• 1912-1917 Ιωάννης Παπαμιχαήλ Κοζάνη
• 1917-1922 & 1922-1925 Κίτσιος Ιωάννης Κοζάνη
• 1921-1922 Ευάγγελος Καραμήτσιος Κοζάνη
• 1925-1927 Δημήτριος Χαντζάρας
• 1927—1930 &1930-1933 &1936-1940 &1942-1952 &1952-1955 Παπαδέλης Γεώργιος Κοζάνη,έτη 23
• 1929-1930 & 1933-1934 &1934-1935 Γκουρομίχος Γεώργιος Καστανιά Σερβίων
• 1935-1936 Μάζης Μιχαήλ Κέρκυρα
• 1941-1942 Βούρκα Αικατερίνη Κοζάνη
• 1951-1952 Σκούρτης Θεόφιλος Παλιούριον Βοΐου
• 1955-1958 Σίσκος Δημήτριος Ζώνη Βοΐου
• 1958-1960 & 1962-1968 Παντούλης Γεώργιος Σέρβια
• 1960-1962 Λαζάρου Ηλίας
• 1968-1971 Τζήκας Ζήσης Κοζάνη
• 1971-1974 Δαλκαφούκης Δημήτριος Καλάμαι
• 1974-1976 Καρπούζος Δημήτριος Τρίπολις
• 1975-1976 Παπαδημητρίου Μάρκος Κοζάνη
• 1976-1979 Σιαμπανόπουλος Κωνσταντίνος Χρώμιο Κοζάνης
• 1980-1985 Παπαδημητρίου Μάρκος Κοζάνη
• 1985-1986 Οικονόμου Ματίνα Κοζάνη
• 1986-1990 Δερβίσης Αθανάσιος Βλάστη Εορδαίας
• 1990-1992 Τζανίδης Ευάγγελος Σκαλοχώρι Βοΐου
• 1992-1996 Γεωργόπουλος Χρήστος Ιτέα Φλώρινας
• 1997-2000 Χαρτοματζίδης Κωνσταντίνος Λυγερή Κοζάνης
• 2000-2001 Μεταξάς Χαράλαμπος Βροντή Τσοτυλίου Κοζάνης
• 2001 Χαρτοματζίδης Κωνσταντίνος Λυγερή Κοζάνης
• 2002 Παπαδημητρίου Χαράλαμπος Καρδίτσα
• 2002-2003 Νάνος Λάζαρος Αιανή Κοζάνης
• 2003-2005 Γακόπουλος Κωνσταντίνος Δραγασιά Βοΐου
• 2005-2007 Μησιούλης Στέφανος Τύρναβος Λάρισας
ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΤΟΥ 15 ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ 1986-2011
• 1985-1989 Γερασιμίδης Χαράλαμπος Ξηρολίμνη Κοζάνης
• 1989-1992 Μεταξάς Χαράλαμπος Βροντή Τσοτυλίου Κοζάνης
• 1992-2000 Καβουρίδης Ευστάθιος Μικρόβαλτο Κοζάνης
• 2001-2002 Μαγειρίας Ζήσης Μέτσοβο Ιωαννίνων
• 2002-2010 Μπαχτσεβάνος Στυλιανός Γαλάνι Κοζάνης
• 2010-2011 Μιχαηλίδης Απόστολος Nέα Τρίγλια Χαλκιδικής
Στο βιβλίο ιστορίας του Σχολείο αναφέρονται τα ονόματα όλων των εκπαιδευτικών ανά σχολικό έτος που δίδαξαν σ’ αυτό.
Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα από όλους μας έχοντας το πνεύμα της προσφοράς να σταθούμε δίπλα στην δύσκολη αυτή συγκυρία στο Σχολείο ,ώστε το Σχολείο να συνεχίσει να προσφέρει και στη συνέχεια ότι μπορεί για το καλό της πόλης και των μαθητών που φοιτούν ή μελλοντικά θα φοιτήσουν σ’ αυτό.
Διαχρονικό αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας του Σχολείου (εκπαιδευτικού προσωπικού, γονέων-κηδεμόνων αλλά και όλων των μαθητών/τριών ,η κατασκευή γυμναστηρίου-αίθουσας πολλαπλών χρήσεων στο οικόπεδο Γαζή που παραχωρήθηκε για εκπαιδευτικό σκοπό στο Δήμο Κοζάνης μετά το θάνατό του και που σήμερα μένει ανεκμετάλλευτο, με παράλληλη παραχώρηση μικρού μέρους του αύλειου χώρου για τον παραπάνω σκοπό. Ελπίζουμε ότι οι αρχές του τόπου μας οι οποίες σήμερα εδώ εκπροσωπούνται να ικανοποιήσουν το δίκαιο αυτό αίτημά μας για την καλύτερη λειτουργία της Σχολικής μας μονάδος.
Αιωνία η μνήμη του μεγάλου μας Δωρητή και όλων των συναδέλφων που έφυγαν από κοντά μας και εργάστηκαν στο χώρο αυτό.
Σας ευχαριστώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου