Το σπίτι του τραπεζίτη
Σ’ ένα ταξίδι μου στη μακρινή Τραπεζούντα, ζήτησα να δω τα μουσεία της πόλης. Ο ξεναγός και ο οδηγός μου πρότειναν με μια φωνή να πάω στο «κιόσκι του Ατατούρκ». Πρόκειται για καταπληκτική έπαυλη…
Σ’ ένα ταξίδι μου στη μακρινή Τραπεζούντα, ζήτησα να δω τα μουσεία της πόλης. Ο ξεναγός και ο οδηγός μου πρότειναν με μια φωνή να πάω στο «κιόσκι του Ατατούρκ». Πρόκειται για καταπληκτική έπαυλη με εντυπωσιακούς κήπους πάνω σε ένα λόφο, ένα μοναδικό αρχιτεκτόνημα των αρχών του 20ού αιώνα που θεωρείται ως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά κτίσματα της αρ νουβό. Όμοιό του σπάνια βρίσκει κανείς ακόμη και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Όπως μου είπαν, είχε κτισθεί το 1903 για τον Έλληνα τραπεζίτη Κωνσταντίνο Καπαγιαννίδη και φιλοξενεί μια αυθεντική συλλογή επίπλων της εποχής και μερικές σπάνιες φωτογραφίες του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Ο Καπαγιαννίδης, θερμός εθνικιστής και στέλεχος της βραχύβιας Δημοκρατίας του Πόντου, αναγκάσθηκε εκ των πραγμάτων να παραχωρήσει το σπίτι του στον Κεμάλ. Το σπίτι έχει μετατραπεί σήμερα σε Μουσείο του Ατατούρκ.
Η επιβλητική του είσοδος ακτινοβολεί χλιδή, πλούτο και τις γεωμετρικές ανησυχίες μιας στιβαρής νεοκλασικής αρχιτεκτονικής.
Όμως ακόμη πιο κοσμοπολίτικο είναι το αστικό σπίτι στο κέντρο της Τραπεζούντας που λέγεται Μουσείο της Τραπεζούντας και κτίσθηκε για να στεγάσει έναν άλλο σημαντικό Έλληνα τραπεζίτη, τον Κωστάκη Θεοφύλακτο.
Έχει κτισθεί την ίδια εποχή, από το 1888 μέχρι το 1913, από άγνωστους Ιταλούς αρχιτέκτονες που είχαν φέρει πολλά από τα υλικά από την Ιταλία. Διάφανοι κρυστάλλινοι θόλοι, μοναδικά χρώματα, εσωτερικοί φωτισμοί, βιτρό, γύψινα και μαρμάρινα γλυπτά μοναδικής αξίας κοσμούν το εσωτερικό.
Στο τέλος της μέρας αναρωτήθηκα πώς έγινε και τα καλύτερα σπίτια της εποχής σε μια ακμάζουσα πόλη με στιβαρό οικονομικά πληθυσμό τα είχαν οι δυο ισχυροί τραπεζίτες. Η αλήθεια είναι ότι και σήμερα σε όλο τον κόσμο οι ισχυροί τραπεζίτες δεν μένουν σε φτωχόσπιτα!
Τι κάνει λοιπόν τις κοινωνίες να εμπιστεύονται στους τραπεζίτες το βιος τους, τις οικονομίες τους, γνωρίζοντας ότι ένα μέρος θα γίνει «τραπεζική πίστη», δηλαδή επενδύσεις βιτρίνας, χλιδάτα σπίτια και παχυλά μπόνους;
Πρώτον, η προσδοκία ότι θα επενδύσουν μεγάλο μέρος των κεφαλαίων σε παραγωγικές επενδύσεις που όχι μόνο θα σπρώξουν την οικονομία στην ανάπτυξη, αλλά κυρίως θα αποφέρουν μεγάλα κέρδη. Δεύτερον, η ανομολόγητη βεβαιότητα ότι θα βρουν επικερδείς χρηματο-οικονομικές τοποθετήσεις, καμιά φορά αμφισβητούμενης οικονομικής ηθικής, που όμως εξασφαλίζουν πλούσια μερίσματα και εγγυημένους τόκους. Και τρίτον η ελπίδα ότι θα είναι ταυτόχρονα καλοί τραπεζίτες, δηλαδή θα έχουν το νου τους και στο ευρύτερο οικονομικό καλό.
Ξεχωριστός είναι ο ρόλος των κεντρικών τραπεζιτών που όχι μόνο διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της διατραπεζικής αγοράς, την τήρηση της νομισματικής πολιτικής και τον έλεγχο του πληθωρισμού, αλλά με τις παρεμβάσεις τους μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία της οικονομίας κι επομένως των κοινωνιών.
Στις 13 Δεκεμβρίου το πρωτοσέλιδο των Financial Times ήταν αφιερωμένο στον Αμερικανό κεντρικό τραπεζίτη, Μπεν Μπερνάνκι, και στην απόφαση της FED να κρατήσει τα επιτόκια κοντά στο μηδέν. Η έκπληξη έρχεται αμέσως μετά. Ο Μπερνάνκι συνδέει την πολιτική επιτοκίων για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία με ρήτρα όχι οικονομικής ανάπτυξης, όχι πληθωριστικών πιέσεων όχι κάποιου άλλου χρηματο-οικονομικού συντελεστή αλλά με το ποσοστό της ανεργίας.
Ο καλός Αμερικανός τραπεζίτης λέει ότι δεν πρόκειται να αυξήσει τα επιτόκια όσο η ανεργία παραμένει πάνω από το 6,5%. Πρόκειται για μια επανάσταση στην οικονομική πρακτική, αφού η ανεργία είναι μεν δείκτης της οικονομικής δραστηριότητας, είναι όμως ταυτόχρονα μια χειροπιαστή κοινωνική παράμετρος που μπορεί να εξελιχθεί σε ωρολογιακή βόμβα.
Και μπορεί ο κ. Μπερνάνκι να μένει στο πανέμορφο αυτό σπίτι, στο Κάπιτολ Χιλ, όμως δεν ξεχνάει ότι δεν φτάνει να μη σου ξεφύγουν τα επιτόκια, πρέπει να ελέγξεις και την ανεργία. Τελικά, καμιά φορά στο σπίτι του τραπεζίτη μιλάνε και για την ανεργία.
Σ’ ένα ταξίδι μου στη μακρινή Τραπεζούντα, ζήτησα να δω τα μουσεία της πόλης. Ο ξεναγός και ο οδηγός μου πρότειναν με μια φωνή να πάω στο «κιόσκι του Ατατούρκ». Πρόκειται για καταπληκτική έπαυλη…
Σ’ ένα ταξίδι μου στη μακρινή Τραπεζούντα, ζήτησα να δω τα μουσεία της πόλης. Ο ξεναγός και ο οδηγός μου πρότειναν με μια φωνή να πάω στο «κιόσκι του Ατατούρκ». Πρόκειται για καταπληκτική έπαυλη με εντυπωσιακούς κήπους πάνω σε ένα λόφο, ένα μοναδικό αρχιτεκτόνημα των αρχών του 20ού αιώνα που θεωρείται ως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά κτίσματα της αρ νουβό. Όμοιό του σπάνια βρίσκει κανείς ακόμη και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Όπως μου είπαν, είχε κτισθεί το 1903 για τον Έλληνα τραπεζίτη Κωνσταντίνο Καπαγιαννίδη και φιλοξενεί μια αυθεντική συλλογή επίπλων της εποχής και μερικές σπάνιες φωτογραφίες του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Ο Καπαγιαννίδης, θερμός εθνικιστής και στέλεχος της βραχύβιας Δημοκρατίας του Πόντου, αναγκάσθηκε εκ των πραγμάτων να παραχωρήσει το σπίτι του στον Κεμάλ. Το σπίτι έχει μετατραπεί σήμερα σε Μουσείο του Ατατούρκ.
Η επιβλητική του είσοδος ακτινοβολεί χλιδή, πλούτο και τις γεωμετρικές ανησυχίες μιας στιβαρής νεοκλασικής αρχιτεκτονικής.
Όμως ακόμη πιο κοσμοπολίτικο είναι το αστικό σπίτι στο κέντρο της Τραπεζούντας που λέγεται Μουσείο της Τραπεζούντας και κτίσθηκε για να στεγάσει έναν άλλο σημαντικό Έλληνα τραπεζίτη, τον Κωστάκη Θεοφύλακτο.
Έχει κτισθεί την ίδια εποχή, από το 1888 μέχρι το 1913, από άγνωστους Ιταλούς αρχιτέκτονες που είχαν φέρει πολλά από τα υλικά από την Ιταλία. Διάφανοι κρυστάλλινοι θόλοι, μοναδικά χρώματα, εσωτερικοί φωτισμοί, βιτρό, γύψινα και μαρμάρινα γλυπτά μοναδικής αξίας κοσμούν το εσωτερικό.
Στο τέλος της μέρας αναρωτήθηκα πώς έγινε και τα καλύτερα σπίτια της εποχής σε μια ακμάζουσα πόλη με στιβαρό οικονομικά πληθυσμό τα είχαν οι δυο ισχυροί τραπεζίτες. Η αλήθεια είναι ότι και σήμερα σε όλο τον κόσμο οι ισχυροί τραπεζίτες δεν μένουν σε φτωχόσπιτα!
Τι κάνει λοιπόν τις κοινωνίες να εμπιστεύονται στους τραπεζίτες το βιος τους, τις οικονομίες τους, γνωρίζοντας ότι ένα μέρος θα γίνει «τραπεζική πίστη», δηλαδή επενδύσεις βιτρίνας, χλιδάτα σπίτια και παχυλά μπόνους;
Πρώτον, η προσδοκία ότι θα επενδύσουν μεγάλο μέρος των κεφαλαίων σε παραγωγικές επενδύσεις που όχι μόνο θα σπρώξουν την οικονομία στην ανάπτυξη, αλλά κυρίως θα αποφέρουν μεγάλα κέρδη. Δεύτερον, η ανομολόγητη βεβαιότητα ότι θα βρουν επικερδείς χρηματο-οικονομικές τοποθετήσεις, καμιά φορά αμφισβητούμενης οικονομικής ηθικής, που όμως εξασφαλίζουν πλούσια μερίσματα και εγγυημένους τόκους. Και τρίτον η ελπίδα ότι θα είναι ταυτόχρονα καλοί τραπεζίτες, δηλαδή θα έχουν το νου τους και στο ευρύτερο οικονομικό καλό.
Ξεχωριστός είναι ο ρόλος των κεντρικών τραπεζιτών που όχι μόνο διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της διατραπεζικής αγοράς, την τήρηση της νομισματικής πολιτικής και τον έλεγχο του πληθωρισμού, αλλά με τις παρεμβάσεις τους μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία της οικονομίας κι επομένως των κοινωνιών.
Στις 13 Δεκεμβρίου το πρωτοσέλιδο των Financial Times ήταν αφιερωμένο στον Αμερικανό κεντρικό τραπεζίτη, Μπεν Μπερνάνκι, και στην απόφαση της FED να κρατήσει τα επιτόκια κοντά στο μηδέν. Η έκπληξη έρχεται αμέσως μετά. Ο Μπερνάνκι συνδέει την πολιτική επιτοκίων για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία με ρήτρα όχι οικονομικής ανάπτυξης, όχι πληθωριστικών πιέσεων όχι κάποιου άλλου χρηματο-οικονομικού συντελεστή αλλά με το ποσοστό της ανεργίας.
Ο καλός Αμερικανός τραπεζίτης λέει ότι δεν πρόκειται να αυξήσει τα επιτόκια όσο η ανεργία παραμένει πάνω από το 6,5%. Πρόκειται για μια επανάσταση στην οικονομική πρακτική, αφού η ανεργία είναι μεν δείκτης της οικονομικής δραστηριότητας, είναι όμως ταυτόχρονα μια χειροπιαστή κοινωνική παράμετρος που μπορεί να εξελιχθεί σε ωρολογιακή βόμβα.
Και μπορεί ο κ. Μπερνάνκι να μένει στο πανέμορφο αυτό σπίτι, στο Κάπιτολ Χιλ, όμως δεν ξεχνάει ότι δεν φτάνει να μη σου ξεφύγουν τα επιτόκια, πρέπει να ελέγξεις και την ανεργία. Τελικά, καμιά φορά στο σπίτι του τραπεζίτη μιλάνε και για την ανεργία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου