Αριστείδης Φουτρίδης
Πρεσβευτής της πνευματικής Ελλάδας στη Δύση χαρακτηρίστηκε ο Αριστείδης Φουτρίδης (1887 -1923), ο οποίος με το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο συνέβαλε στην αναγέννηση των ελληνικών γραμμάτων στην Αμερική.
Γεννημένος στον Εύδηλο της Ικαρίας, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα, έφυγε σε μικρή ηλικία από το νησί μαζί με τον αδελφό και προστάτη του, ιερομόναχο Νείλο, εγκαταστάθηκαν για ένα περίπου χρόνο στη Χαλκίδα και στη συνέχεια στην Αθήνα. Εκεί, τελείωσε το γυμνάσιο και το 1901 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, την οποία εγκατέλειψε το 1905 για λόγους υγείας. Τη χρονιά εκείνη ταξίδεψε και παρέμεινε για ένα χρόνο στην Αίγυπτο όπου ζούσε η αδελφή του Δέσποινα Λαχωβάρη. Δίδαξε στα σχολεία της ελληνικής κοινότητας, ενώ το 1906 η τύχη του τον οδήγησε στον νέο κόσμο, όπου εγκαταστάθηκε πλέον οριστικά.
Ο Αριστείδης Φουτρίδης (1887 - 1923) είναι ο σημαντικότερος πνευματικός άνθρωπος που ανέδειξε η Ικαρία. Με το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο συνέβαλε στην αναγέννηση των ελληνικών γραμμάτων στην Αμερική. Πέθανε σε ηλικία μόλις 36 χρόνων αφήνοντας ημιτελές μεγάλο μέρος του έργου του (φωτ.: ιδιωτική συλλογή).
Φοίτησε στο Mount Hermont School της Μασσαχουσέττης και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Harvard, αποφοιτώντας το 1911 από τη Σχολή Κλασικής Φιλολογίας. Για τη λαμπρή του επίδοση κατά τη διάρκεια των σπουδών του απέσπασε διάφορα βραβεία από το Harvard (Bawdoin 1910, Suzan Potter 1911), ενώ το ίδιο Ίδρυμα του χορήγησε υποτροφία το 1913 για εκπαιδευτικό ταξίδι δύο χρόνων σε πανεπιστήμια της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Αιγύπτου. Στο ταξίδι αυτό περιόδευσε στα βουνά της Ελλάδας με τους φίλους του από τα φοιτητικά χρόνια Χρήστο Λαμπράκη και Σωκράτη Κουγέα αφήνοντας θαυμάσιες περιγραφές, μερικές από τις οποίες συμπεριλαμβάνονται στο δημοσιευμένο έργο του.
Το ταξίδι εκείνο υπήρξε επίσης καθοριστικό για τη γνωριμία του με τον Κωστή Παλαμά και στάθηκε η αφορμή για τη μετέπειτα ενασχόληση με το έργο του. Ο ίδιος ένα χρόνο αργότερα εκμυστηρευόταν σε επιστολή προς την ανιψιά του Ασπασία Παυλίδου τη μεταστροφή των αισθημάτων του απέναντι στον μεγάλο ποιητή τον οποίο χαρακτήριζε ως ποιητή της ψυχής. Υποστηρίζει ακόμη ότι Για νέους είναι πάρα πολύ φιλοσοφικός και ο ίδιος όταν ήταν φοιτητής στο ελληνικό πανεπιστήμιο και όταν πήγαινε να τον διαβάσει του κάθιζε φοβερά στο στομάχι (Επιστολή 2 Ιουλίου 1915). Σε άλλη επιστολή αναφέρει ότι με τον Παλαμά περνά ευχάριστες ώρες και ότι άρχισε στα σωστά να τον μεταφράζει. (Επιστολή 3 Δεκεμβρίου 1915). Ήδη την εποχή εκείνη είχε μεταφράσει καμιά χιλιάδα στίχους. Έκτοτε ασχολήθηκε σοβαρά και μελέτησε βαθιά το έργο του Παλαμά, μεταφράζοντας στα αγγλικά μεγάλο μέρος του, δίνοντας διαλέξεις και δημοσιεύοντας άρθρα. Κατόρθωσε να δώσει σε έμμετρη μετάφραση την «Ασάλευτη Ζωή» που δημοσιεύθηκε στα 1919 και 1921 και όπως ο ίδιος ανέμενε, προξένησε μεγάλη εντύπωση (Επιστολή 12 Δεκεμβρίου 1919). Μετέφρασε ακόμη τα: «Ο θάνατος του Παλληκαριού», τις «Εκατό φωνές», «Τρισεύγενη» κ.ά.
Εξίσου σημαντικό υπήρξε και το φιλολογικό έργο του Φουτρίδη, το οποίο του έδωσε τη δυνατότητα να αναγορευθεί διδάκτορας και να αναλάβει έδρα διδασκαλίας στα Πανεπιστήμια Harvard και Yale. Η πρώτη του διατριβή, γραμμένη στα λατινικά με τον τίτλο: «De choro Euripideo», μεταφράστηκε από τον ίδιο στα αγγλικά για να δημοσιευθεί στο περιοδικό του πανεπιστημίου Harvard Studies Classical Philology. Ακολούθησαν οι μελέτες σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά, όπως: «Τα παλάτια των Μουσών» και «Το πρώτο γεωπονικό κολέγιο του κόσμου» το 1916, «Ησιοδικά χαρακτηριστικά στον Ασκραίο του Παλαμά» το 1917, οι «Βωμοί του Κωστή Παλαμά» επίσης το 1917, ενώ το 1919 και 1920 δημοσιεύει τα: «Σουρής και ο κόσμος του», «Ανδρέας Καρκαβίτσας: Διηγηματογράφος της Νέας Ελλάδος», «Δημοτικισμός και επανάσταση» κ.ά.
Το γυμνάσιο του Αγίου Κηρύκου Ικαρίας. Ιδρύθηκε στις αρχές του αιώνα, δίνοντας την ευκαιρία μόρφωσης στους νέους του νησιού, όπου παλαιότερα η παιδεία ήταν σχεδόν ανύπαρκτη (φωτ.: αρχείο Λ. Βαρδαρού).
Πάνω απ' όλα ο Φουτρίδης ήταν ποιητής. Η ομορφιά του χρώματος και του ήχου τον συγκινούσε βαθιά. Το ποιητικό έργο που άφησε στη σύντομη διαδρομή της ζωής του είναι εμπνευσμένο τόσο από τη φύση και το περιβάλλον όσο και από τους προβληματισμούς του γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη. Ένα από τα πρώτα ποιητικά του σχεδιάσματα, το τετράστιχο «Την εικόνα μου», έγραψε στην Αθήνα στις 16 Μαΐου 1905 πίσω από μια φωτογραφία και αφιέρωσε στα αδέλφια του Δημήτριο και Αικατερίνη. Στον αδελφό του Νείλο αφιέρωσε το πρώτο του διήγημα ο Ραβίνος Ρουβήμ, το οποίο έγραψε στην Κέρκυρα το 1901, στο προλογικό σημείωμα του οποίου εκφράζει συναισθήματα αγάπης και ευγνωμοσύνης για τους κόπους και τις φροντίδες που κατέβαλε ο αδελφός του για χάρη του.
Ο γάμος του με τη Margaret Garrison το 1921, θυγατέρα του μεγάλου Αμερικανού ανθρωπιστή Charles Garrison, δεν διήρκεσε πολύ. Πέθανε το 1923 σε ηλικία 36 χρόνων, έχοντας αφήσει ημιτελές μεγάλο μέρος του έργου του.
Οι φίλοι και συνεργάτες του, γνωρίζοντας την αγάπη του για ό,τι ελληνικό και για να τιμήσουν τη μνήμη του, σχημάτισαν επιτροπή για τη συγκέντρωση χρημάτων με σκοπό τη χορήγηση υποτροφίας σε έναν Έλληνα φοιτητή και την προαγωγή της εκπαίδευσης στη γενέτειρα του. Όπως ανέφερε ο επιστήθιος φίλος του Ραφαήλ Δήμος, ο Φουτρίδης υπήρξε ο ιδεώδης τύπος του Έλληνα μετανάστη, ο οποίος παρέλαβε και αφομοίωσε όλα τα στοιχεία του πολιτισμού και της προόδου που του παρείχε η Αμερική, αλλά δεν λησμόνησε ποτέ την ελληνική του καταγωγή.
Βιβλιογραφία:
Μοραΐτης Σταύρος, «Ο διδάσκαλος τον γένους Ιωάννης Τζελεπής ο μαθηματικώτατος», Πρακτικά ΣΤ’ Συμποσίου του Αιγαίου, 17-21 Ιουλίου 1980, Η Ικαρία μέσα από τα πρακτικά, Αθήνα 1993.
Βαλέτας Γ, «Η πνευματική και καλλιτεχνική Ικαρία», Πρακτικά ΣΤ’ Συμποσίου του Αιγαίου, 17-21 Ιουλίου 1980, «Η Ικαρία μέσα από τα πρακτικά», Αθήνα 1993.
Διαμαντίδης Ν.Δ., «Αριστείδης Φουτρίδης, Ένας Ικάριος της διασποράς», Πρακτικά ΣΤ’ Συμποσίου του Αιγαίου, 17-21 Ιουλίου 1980, «Π Ικαρία μέσα από τα πρακτικά», Αθήνα 1993.
Clifford Moore - Ραφαήλ Δήμος, «Εις μνήμην του Αριστ. Φουτρίδου», Απόκομμα εφημερίδας.
Μοραΐτης Σταύρος, «Αριστείδης Φουτρίδης (Η Ζωή και το έργο του)», Ικαριακά, τεύχος 29,1988.
Σταυρινάδης Στέλιος, «Γεώργιος Λομβαρδάς», Ικαριακά, τεύχος 29,1988.
ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΤΣΕΛΙΚΑ
εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
21.6.1998
Δημοσιεύτηκε 13th August 2015 από τον χρήστη Γεώργιος Αργυρίου
Πρεσβευτής της πνευματικής Ελλάδας στη Δύση χαρακτηρίστηκε ο Αριστείδης Φουτρίδης (1887 -1923), ο οποίος με το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο συνέβαλε στην αναγέννηση των ελληνικών γραμμάτων στην Αμερική.
Γεννημένος στον Εύδηλο της Ικαρίας, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα, έφυγε σε μικρή ηλικία από το νησί μαζί με τον αδελφό και προστάτη του, ιερομόναχο Νείλο, εγκαταστάθηκαν για ένα περίπου χρόνο στη Χαλκίδα και στη συνέχεια στην Αθήνα. Εκεί, τελείωσε το γυμνάσιο και το 1901 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, την οποία εγκατέλειψε το 1905 για λόγους υγείας. Τη χρονιά εκείνη ταξίδεψε και παρέμεινε για ένα χρόνο στην Αίγυπτο όπου ζούσε η αδελφή του Δέσποινα Λαχωβάρη. Δίδαξε στα σχολεία της ελληνικής κοινότητας, ενώ το 1906 η τύχη του τον οδήγησε στον νέο κόσμο, όπου εγκαταστάθηκε πλέον οριστικά.
Ο Αριστείδης Φουτρίδης (1887 - 1923) είναι ο σημαντικότερος πνευματικός άνθρωπος που ανέδειξε η Ικαρία. Με το συγγραφικό και μεταφραστικό του έργο συνέβαλε στην αναγέννηση των ελληνικών γραμμάτων στην Αμερική. Πέθανε σε ηλικία μόλις 36 χρόνων αφήνοντας ημιτελές μεγάλο μέρος του έργου του (φωτ.: ιδιωτική συλλογή).
Φοίτησε στο Mount Hermont School της Μασσαχουσέττης και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Harvard, αποφοιτώντας το 1911 από τη Σχολή Κλασικής Φιλολογίας. Για τη λαμπρή του επίδοση κατά τη διάρκεια των σπουδών του απέσπασε διάφορα βραβεία από το Harvard (Bawdoin 1910, Suzan Potter 1911), ενώ το ίδιο Ίδρυμα του χορήγησε υποτροφία το 1913 για εκπαιδευτικό ταξίδι δύο χρόνων σε πανεπιστήμια της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Αιγύπτου. Στο ταξίδι αυτό περιόδευσε στα βουνά της Ελλάδας με τους φίλους του από τα φοιτητικά χρόνια Χρήστο Λαμπράκη και Σωκράτη Κουγέα αφήνοντας θαυμάσιες περιγραφές, μερικές από τις οποίες συμπεριλαμβάνονται στο δημοσιευμένο έργο του.
Το ταξίδι εκείνο υπήρξε επίσης καθοριστικό για τη γνωριμία του με τον Κωστή Παλαμά και στάθηκε η αφορμή για τη μετέπειτα ενασχόληση με το έργο του. Ο ίδιος ένα χρόνο αργότερα εκμυστηρευόταν σε επιστολή προς την ανιψιά του Ασπασία Παυλίδου τη μεταστροφή των αισθημάτων του απέναντι στον μεγάλο ποιητή τον οποίο χαρακτήριζε ως ποιητή της ψυχής. Υποστηρίζει ακόμη ότι Για νέους είναι πάρα πολύ φιλοσοφικός και ο ίδιος όταν ήταν φοιτητής στο ελληνικό πανεπιστήμιο και όταν πήγαινε να τον διαβάσει του κάθιζε φοβερά στο στομάχι (Επιστολή 2 Ιουλίου 1915). Σε άλλη επιστολή αναφέρει ότι με τον Παλαμά περνά ευχάριστες ώρες και ότι άρχισε στα σωστά να τον μεταφράζει. (Επιστολή 3 Δεκεμβρίου 1915). Ήδη την εποχή εκείνη είχε μεταφράσει καμιά χιλιάδα στίχους. Έκτοτε ασχολήθηκε σοβαρά και μελέτησε βαθιά το έργο του Παλαμά, μεταφράζοντας στα αγγλικά μεγάλο μέρος του, δίνοντας διαλέξεις και δημοσιεύοντας άρθρα. Κατόρθωσε να δώσει σε έμμετρη μετάφραση την «Ασάλευτη Ζωή» που δημοσιεύθηκε στα 1919 και 1921 και όπως ο ίδιος ανέμενε, προξένησε μεγάλη εντύπωση (Επιστολή 12 Δεκεμβρίου 1919). Μετέφρασε ακόμη τα: «Ο θάνατος του Παλληκαριού», τις «Εκατό φωνές», «Τρισεύγενη» κ.ά.
Εξίσου σημαντικό υπήρξε και το φιλολογικό έργο του Φουτρίδη, το οποίο του έδωσε τη δυνατότητα να αναγορευθεί διδάκτορας και να αναλάβει έδρα διδασκαλίας στα Πανεπιστήμια Harvard και Yale. Η πρώτη του διατριβή, γραμμένη στα λατινικά με τον τίτλο: «De choro Euripideo», μεταφράστηκε από τον ίδιο στα αγγλικά για να δημοσιευθεί στο περιοδικό του πανεπιστημίου Harvard Studies Classical Philology. Ακολούθησαν οι μελέτες σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά, όπως: «Τα παλάτια των Μουσών» και «Το πρώτο γεωπονικό κολέγιο του κόσμου» το 1916, «Ησιοδικά χαρακτηριστικά στον Ασκραίο του Παλαμά» το 1917, οι «Βωμοί του Κωστή Παλαμά» επίσης το 1917, ενώ το 1919 και 1920 δημοσιεύει τα: «Σουρής και ο κόσμος του», «Ανδρέας Καρκαβίτσας: Διηγηματογράφος της Νέας Ελλάδος», «Δημοτικισμός και επανάσταση» κ.ά.
Το γυμνάσιο του Αγίου Κηρύκου Ικαρίας. Ιδρύθηκε στις αρχές του αιώνα, δίνοντας την ευκαιρία μόρφωσης στους νέους του νησιού, όπου παλαιότερα η παιδεία ήταν σχεδόν ανύπαρκτη (φωτ.: αρχείο Λ. Βαρδαρού).
Πάνω απ' όλα ο Φουτρίδης ήταν ποιητής. Η ομορφιά του χρώματος και του ήχου τον συγκινούσε βαθιά. Το ποιητικό έργο που άφησε στη σύντομη διαδρομή της ζωής του είναι εμπνευσμένο τόσο από τη φύση και το περιβάλλον όσο και από τους προβληματισμούς του γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη. Ένα από τα πρώτα ποιητικά του σχεδιάσματα, το τετράστιχο «Την εικόνα μου», έγραψε στην Αθήνα στις 16 Μαΐου 1905 πίσω από μια φωτογραφία και αφιέρωσε στα αδέλφια του Δημήτριο και Αικατερίνη. Στον αδελφό του Νείλο αφιέρωσε το πρώτο του διήγημα ο Ραβίνος Ρουβήμ, το οποίο έγραψε στην Κέρκυρα το 1901, στο προλογικό σημείωμα του οποίου εκφράζει συναισθήματα αγάπης και ευγνωμοσύνης για τους κόπους και τις φροντίδες που κατέβαλε ο αδελφός του για χάρη του.
Ο γάμος του με τη Margaret Garrison το 1921, θυγατέρα του μεγάλου Αμερικανού ανθρωπιστή Charles Garrison, δεν διήρκεσε πολύ. Πέθανε το 1923 σε ηλικία 36 χρόνων, έχοντας αφήσει ημιτελές μεγάλο μέρος του έργου του.
Οι φίλοι και συνεργάτες του, γνωρίζοντας την αγάπη του για ό,τι ελληνικό και για να τιμήσουν τη μνήμη του, σχημάτισαν επιτροπή για τη συγκέντρωση χρημάτων με σκοπό τη χορήγηση υποτροφίας σε έναν Έλληνα φοιτητή και την προαγωγή της εκπαίδευσης στη γενέτειρα του. Όπως ανέφερε ο επιστήθιος φίλος του Ραφαήλ Δήμος, ο Φουτρίδης υπήρξε ο ιδεώδης τύπος του Έλληνα μετανάστη, ο οποίος παρέλαβε και αφομοίωσε όλα τα στοιχεία του πολιτισμού και της προόδου που του παρείχε η Αμερική, αλλά δεν λησμόνησε ποτέ την ελληνική του καταγωγή.
Βιβλιογραφία:
Μοραΐτης Σταύρος, «Ο διδάσκαλος τον γένους Ιωάννης Τζελεπής ο μαθηματικώτατος», Πρακτικά ΣΤ’ Συμποσίου του Αιγαίου, 17-21 Ιουλίου 1980, Η Ικαρία μέσα από τα πρακτικά, Αθήνα 1993.
Βαλέτας Γ, «Η πνευματική και καλλιτεχνική Ικαρία», Πρακτικά ΣΤ’ Συμποσίου του Αιγαίου, 17-21 Ιουλίου 1980, «Η Ικαρία μέσα από τα πρακτικά», Αθήνα 1993.
Διαμαντίδης Ν.Δ., «Αριστείδης Φουτρίδης, Ένας Ικάριος της διασποράς», Πρακτικά ΣΤ’ Συμποσίου του Αιγαίου, 17-21 Ιουλίου 1980, «Π Ικαρία μέσα από τα πρακτικά», Αθήνα 1993.
Clifford Moore - Ραφαήλ Δήμος, «Εις μνήμην του Αριστ. Φουτρίδου», Απόκομμα εφημερίδας.
Μοραΐτης Σταύρος, «Αριστείδης Φουτρίδης (Η Ζωή και το έργο του)», Ικαριακά, τεύχος 29,1988.
Σταυρινάδης Στέλιος, «Γεώργιος Λομβαρδάς», Ικαριακά, τεύχος 29,1988.
ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΤΣΕΛΙΚΑ
εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
21.6.1998
Δημοσιεύτηκε 13th August 2015 από τον χρήστη Γεώργιος Αργυρίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου