Το σύνταγμα της χώρας : Λύτης ή δημιουργός προβλημάτων ;
Όταν ακούμε τη λέξη ΣΥΝΤΑΓΜΑ τότε αυθόρμητα μας έρχεται η τάση να κάτσουμε σε στάση προσοχής όπως συμπεριφερόμαστε στην έπαρση της σημαίας μας, που είναι το εθνικό μας σύμβολο. Ναι ! Είναι βλέπεις ο καταστατικός χάρτης, που ρυθμίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών, τη λειτουργία των θεσμών του κράτους και την ανεξαρτησία των εξουσιών. Φιλοδοξεί να εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία της πολιτείας και είναι ο οδικός χάρτης με βάση τον οποίο θα πρέπει να λύνονται οι πάσης φύσεως αντιθέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους και φορείς.
Είναι όμως έτσι ; Νομικός δεν είμαι, ούτε ειδικός επί του θέματος. Ελπίζω όμως πως είμαι ένας μέσος παρατηρητής των συμβαινόντων στην πατρίδα μας. Ας γίνουμε ρεαλιστές, παραπέμποντας στις εμπειρίες μας για το τι γίνεται στην πράξη. Αν επικαλεστούμε τη μνήμη μας κι αν εντρυφήσουμε στ’ άρθρα του κειμένου θ’ ανακαλύψουμε μια σειρά από πτυχές της εγχώριας κατανομής της εξουσίας και των δικαιωμάτων διαφόρων ισχυρών ομάδων πίεσης, που στο πέρασμα του χρόνου κέρδισαν καταχρηστικά πόντους σε βάρος άλλων ασθενέστερων κατηγοριών συμπολιτών μας. Αυτό το κείμενο που έπρεπε να εξασφαλίζει ισότητα δικαιωμάτων σε όλους επαληθεύει το Οργουελικό λεχθέν:
«Όλοι είμαστε ίσοι, μα μερικοί είναι πιο ίσοι απ’ τους ίσους»
Ας δούμε ένα -δυο παραδείγματα. Η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων. Ενώ ένας ιδιώτης εργοδότης μπορεί με ευκολία να απολύσει έναν υπάλληλό του, το κράτος δεν έχει αυτήν την δυνατότητα. Η μονιμότητα καθιερώθηκε από την ανάγκη να προφυλαχθεί ο υπάλληλος από τον κομματισμό που επικρατούσε παλαιότερα και θεωρήθηκε σαν προοδευτικό μέτρο στην εποχή του. Βεβαίως σε περιόδους ανωμαλίας η εξουσία εύρισκε τρόπους με αναγκαστικούς νόμους και διατάγματα να υπερπηδά το «ενοχλητικό» αυτό εμπόδιο. Αργότερα όμως σε συνθήκες δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας η μονιμότητα, δυστυχώς, έγινε το μαξιλάρι πάνω στο οποίο κοιμήθηκε η προθυμία του υπάλληλου για βελτίωση, πολλαπλασιάστηκε η παραμέληση των υποχρεώσεων και ο εκμαυλισμός αρκετών εξ αυτών, αφού κάθε έλεγχος και αξιολόγηση θεωρήθηκαν ως μέτρα «αυταρχισμού» και «περιορισμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Σε αυτή τη χώρα όλοι έχουν πάρει ντοκτορά στο σχολείο των δικαιωμάτων και έμειναν στάσιμοι στο δημοτικό του σχολείου των υποχρεώσεων.
Από τη δεκαετία του ‘80 βρέθηκε άλλη λύση που το δημόσιο υπάλληλο και την ευθύνη του η εκάστοτε κυβέρνηση την ξεπέρασε διορίζοντας «προσωρινά» σε όλες τις καίριες θέσεις, που παίρνονται αποφάσεις έμπιστα κομματικά της στελέχη. Άρα μια πρώτη αναγκαία σήμερα αλλαγή είναι η κατάργηση της μονιμότητας, αλλά συγχρόνως η ψήφιση αναλυτικών και σαφών κριτηρίων για προσόντα πρόσληψης, έλεγχος της απόδοσης, αξιολογικές προαγωγές κι όχι αυτόματη «ωρίμανση». Σήμερα μετά την ουσιαστική χρεοκοπία του κράτους ο κρατικός προϋπολογισμός δεν αντέχει τόσο και τέτοιο κράτος. Πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές που θα περιορίζουν δραστικά την ανάγκη της κρατικής παρέμβασης στους κρίσιμους τομείς της κοινωνίας με καθορισμό κριτηρίων για τις μεθόδους και τους τρόπους λειτουργίας των αγορών, γενναία κίνητρα για επενδύσεις και σαφή νομοθεσία φορολόγησης και επιβολή αυστηρών ποινών στις παραβατικές συμπεριφορές. Αποκατάσταση της τραυματισμένης εμπιστοσύνης στις σχέσεις κράτους και πολίτη, κράτους και επιχείρησης. Γιατί υπάρχει το προφανές, που όλοι τα ξέρουν αλλά σπάνια ομολογείται δημοσίως. Ενώ το κράτος φαλίρισε στους ιδιώτες συνολικά υπάρχει πολύς πλούτος που με νόμιμους και παράνομους τρόπους πέρασε στα χέρια τους.
Ας θέσω το ερώτημα: Ο κυκεώνας των νόμων, των διατάξεων, των πολλαπλών ελεγκτικών οργάνων και διορισμένων υπαλλήλων μας έσωσε από το άθλημα των αυθαίρετων, από τα φακελάκια στους γιατρούς του ΕΣΥ, από το απαραίτητο «γρηγορόσημο» στις πολεοδομίες και άλλες συναφείς «εξυπηρετήσεις» ; Θα βρισκόμασταν προ εκπλήξεων αν ερευνούσαμε ενδελεχώς το περιουσιολόγιο και τις καταθέσεις αυτών που στη διάρκεια της επαγγελματικής καριέρας τους είχαν δικαίωμα υπογραφής και έγκρισης των αποφάσεων. Κάποιοι προνοητικοί βεβαίως φρόντισαν εγκαίρως να γίνουν με έμμεσο τρόπο « νικητές» διαφόρων τυχερών παιχνιδιών.
Ας δούμε άλλο παράδειγμα. Η κρίση ανέδειξε χαρακτηριστικά κρυμμένα στη ραστώνη της αφθονίας. Όταν άρχισαν τα τσεκούρια να κόβουν μισθούς και συντάξεις είδαμε την αμεσότητα της αντίδρασης των ισχυρών ομάδων. Αντισυνταγματική η μείωση των μισθών των δικαστών και στρατιωτικών, συνταγματικό όμως το τσεκούρωμα όλων των άλλων. Η ημιτελής κάθαρση του δικαστικού κλάδου, ακούμπησε μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Η Κώνστα συνεχίζει να κάνει διακοπές στο Λονδίνο με χρήματα του ελληνικού λαού και το ενδιαφέρον για την έκδοσή της κινείται με την ιλιγγιώδη ταχύτητα της χελώνας.
Για τους στρατιωτικούς μια παρατήρηση έχω να κάνω. Ο στρατιωτικός αξιωματικός είναι κι αυτό ένα επάγγελμα, που στην περίοδο των τελευταίων δεκαετιών δεν είχε περισσότερους κινδύνους από μια σειρά άλλων επαγγελμάτων κι ακόμα για όλους ήταν δική τους επιλογή. Δε βρέθηκαν τυχαία σε αυτή τη θέση. Η αγάπη προς την πατρίδα είναι αυτονόητο γνώρισμα κάθε πατριώτη και δε ζητά ανταμοιβή για αυτό. Έτσι μου είναι δύσκολο να καταλάβω γιατί απαιτείται από την πολιτεία ιδιαίτερη μεταχείριση. Αντιθέτως έχω να παρατηρήσω ότι μέσα στην διαδρομή των δυο αιώνων της ύπαρξης του Ελληνικού κράτους αρκετές φορές ο ρόλος του στρατού ήταν αρκετά συζητήσιμος. Στο νου μου έρχεται μια δήλωση του καλού μου φίλου και αξιωματικού Αντρέα, που έφυγε δυστυχώς νωρίς απ’ τη ζωή
«Μέχρι πότε, βρε Λευτέρη, θα μας πληρώνουν για τη δικτατορία που κάναμε ;»
Θα μπορούσε οποιοσδήποτε να συνεχίσει και με άλλα παραδείγματα, αλλά αρκεί πιστεύω η αναφορά στο λαϊκό ρητό
«Χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει…»
Όταν ακούμε τη λέξη ΣΥΝΤΑΓΜΑ τότε αυθόρμητα μας έρχεται η τάση να κάτσουμε σε στάση προσοχής όπως συμπεριφερόμαστε στην έπαρση της σημαίας μας, που είναι το εθνικό μας σύμβολο. Ναι ! Είναι βλέπεις ο καταστατικός χάρτης, που ρυθμίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών, τη λειτουργία των θεσμών του κράτους και την ανεξαρτησία των εξουσιών. Φιλοδοξεί να εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία της πολιτείας και είναι ο οδικός χάρτης με βάση τον οποίο θα πρέπει να λύνονται οι πάσης φύσεως αντιθέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους και φορείς.
Είναι όμως έτσι ; Νομικός δεν είμαι, ούτε ειδικός επί του θέματος. Ελπίζω όμως πως είμαι ένας μέσος παρατηρητής των συμβαινόντων στην πατρίδα μας. Ας γίνουμε ρεαλιστές, παραπέμποντας στις εμπειρίες μας για το τι γίνεται στην πράξη. Αν επικαλεστούμε τη μνήμη μας κι αν εντρυφήσουμε στ’ άρθρα του κειμένου θ’ ανακαλύψουμε μια σειρά από πτυχές της εγχώριας κατανομής της εξουσίας και των δικαιωμάτων διαφόρων ισχυρών ομάδων πίεσης, που στο πέρασμα του χρόνου κέρδισαν καταχρηστικά πόντους σε βάρος άλλων ασθενέστερων κατηγοριών συμπολιτών μας. Αυτό το κείμενο που έπρεπε να εξασφαλίζει ισότητα δικαιωμάτων σε όλους επαληθεύει το Οργουελικό λεχθέν:
«Όλοι είμαστε ίσοι, μα μερικοί είναι πιο ίσοι απ’ τους ίσους»
Ας δούμε ένα -δυο παραδείγματα. Η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων. Ενώ ένας ιδιώτης εργοδότης μπορεί με ευκολία να απολύσει έναν υπάλληλό του, το κράτος δεν έχει αυτήν την δυνατότητα. Η μονιμότητα καθιερώθηκε από την ανάγκη να προφυλαχθεί ο υπάλληλος από τον κομματισμό που επικρατούσε παλαιότερα και θεωρήθηκε σαν προοδευτικό μέτρο στην εποχή του. Βεβαίως σε περιόδους ανωμαλίας η εξουσία εύρισκε τρόπους με αναγκαστικούς νόμους και διατάγματα να υπερπηδά το «ενοχλητικό» αυτό εμπόδιο. Αργότερα όμως σε συνθήκες δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας η μονιμότητα, δυστυχώς, έγινε το μαξιλάρι πάνω στο οποίο κοιμήθηκε η προθυμία του υπάλληλου για βελτίωση, πολλαπλασιάστηκε η παραμέληση των υποχρεώσεων και ο εκμαυλισμός αρκετών εξ αυτών, αφού κάθε έλεγχος και αξιολόγηση θεωρήθηκαν ως μέτρα «αυταρχισμού» και «περιορισμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Σε αυτή τη χώρα όλοι έχουν πάρει ντοκτορά στο σχολείο των δικαιωμάτων και έμειναν στάσιμοι στο δημοτικό του σχολείου των υποχρεώσεων.
Από τη δεκαετία του ‘80 βρέθηκε άλλη λύση που το δημόσιο υπάλληλο και την ευθύνη του η εκάστοτε κυβέρνηση την ξεπέρασε διορίζοντας «προσωρινά» σε όλες τις καίριες θέσεις, που παίρνονται αποφάσεις έμπιστα κομματικά της στελέχη. Άρα μια πρώτη αναγκαία σήμερα αλλαγή είναι η κατάργηση της μονιμότητας, αλλά συγχρόνως η ψήφιση αναλυτικών και σαφών κριτηρίων για προσόντα πρόσληψης, έλεγχος της απόδοσης, αξιολογικές προαγωγές κι όχι αυτόματη «ωρίμανση». Σήμερα μετά την ουσιαστική χρεοκοπία του κράτους ο κρατικός προϋπολογισμός δεν αντέχει τόσο και τέτοιο κράτος. Πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές που θα περιορίζουν δραστικά την ανάγκη της κρατικής παρέμβασης στους κρίσιμους τομείς της κοινωνίας με καθορισμό κριτηρίων για τις μεθόδους και τους τρόπους λειτουργίας των αγορών, γενναία κίνητρα για επενδύσεις και σαφή νομοθεσία φορολόγησης και επιβολή αυστηρών ποινών στις παραβατικές συμπεριφορές. Αποκατάσταση της τραυματισμένης εμπιστοσύνης στις σχέσεις κράτους και πολίτη, κράτους και επιχείρησης. Γιατί υπάρχει το προφανές, που όλοι τα ξέρουν αλλά σπάνια ομολογείται δημοσίως. Ενώ το κράτος φαλίρισε στους ιδιώτες συνολικά υπάρχει πολύς πλούτος που με νόμιμους και παράνομους τρόπους πέρασε στα χέρια τους.
Ας θέσω το ερώτημα: Ο κυκεώνας των νόμων, των διατάξεων, των πολλαπλών ελεγκτικών οργάνων και διορισμένων υπαλλήλων μας έσωσε από το άθλημα των αυθαίρετων, από τα φακελάκια στους γιατρούς του ΕΣΥ, από το απαραίτητο «γρηγορόσημο» στις πολεοδομίες και άλλες συναφείς «εξυπηρετήσεις» ; Θα βρισκόμασταν προ εκπλήξεων αν ερευνούσαμε ενδελεχώς το περιουσιολόγιο και τις καταθέσεις αυτών που στη διάρκεια της επαγγελματικής καριέρας τους είχαν δικαίωμα υπογραφής και έγκρισης των αποφάσεων. Κάποιοι προνοητικοί βεβαίως φρόντισαν εγκαίρως να γίνουν με έμμεσο τρόπο « νικητές» διαφόρων τυχερών παιχνιδιών.
Ας δούμε άλλο παράδειγμα. Η κρίση ανέδειξε χαρακτηριστικά κρυμμένα στη ραστώνη της αφθονίας. Όταν άρχισαν τα τσεκούρια να κόβουν μισθούς και συντάξεις είδαμε την αμεσότητα της αντίδρασης των ισχυρών ομάδων. Αντισυνταγματική η μείωση των μισθών των δικαστών και στρατιωτικών, συνταγματικό όμως το τσεκούρωμα όλων των άλλων. Η ημιτελής κάθαρση του δικαστικού κλάδου, ακούμπησε μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Η Κώνστα συνεχίζει να κάνει διακοπές στο Λονδίνο με χρήματα του ελληνικού λαού και το ενδιαφέρον για την έκδοσή της κινείται με την ιλιγγιώδη ταχύτητα της χελώνας.
Για τους στρατιωτικούς μια παρατήρηση έχω να κάνω. Ο στρατιωτικός αξιωματικός είναι κι αυτό ένα επάγγελμα, που στην περίοδο των τελευταίων δεκαετιών δεν είχε περισσότερους κινδύνους από μια σειρά άλλων επαγγελμάτων κι ακόμα για όλους ήταν δική τους επιλογή. Δε βρέθηκαν τυχαία σε αυτή τη θέση. Η αγάπη προς την πατρίδα είναι αυτονόητο γνώρισμα κάθε πατριώτη και δε ζητά ανταμοιβή για αυτό. Έτσι μου είναι δύσκολο να καταλάβω γιατί απαιτείται από την πολιτεία ιδιαίτερη μεταχείριση. Αντιθέτως έχω να παρατηρήσω ότι μέσα στην διαδρομή των δυο αιώνων της ύπαρξης του Ελληνικού κράτους αρκετές φορές ο ρόλος του στρατού ήταν αρκετά συζητήσιμος. Στο νου μου έρχεται μια δήλωση του καλού μου φίλου και αξιωματικού Αντρέα, που έφυγε δυστυχώς νωρίς απ’ τη ζωή
«Μέχρι πότε, βρε Λευτέρη, θα μας πληρώνουν για τη δικτατορία που κάναμε ;»
Θα μπορούσε οποιοσδήποτε να συνεχίσει και με άλλα παραδείγματα, αλλά αρκεί πιστεύω η αναφορά στο λαϊκό ρητό
«Χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει…»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου