Συνόψιση 2
…… Όμως η μετέπειτα πορεία μου καθορίστηκε από την ένταξή μου στην παράταξη της Αριστεράς. Ήταν αναπόφευκτο κάτι τέτοιο εκείνη την εποχή; Για τον εαυτό μου πιστεύω ναι! Με την ατμόσφαιρα που κυριαρχούσε γύρω μας και την προσωπική μου ψυχολογία ήταν νομοτελειακή αυτή η πορεία. Η μόνη ένσταση που μπορεί να ασκηθεί- και αυτή εκ των υστέρων βέβαια- είναι η ευκολία με την οποία έγινε αυτή η ένταξη και η ολοκληρωτική και άνευ όρων παράδοση του εαυτού μου, χωρίς κανένα κράτημα και μέτρο. Εδώ χρειάζεται να γίνει μια διευκρίνιση, ένα προκαταρκτικό ξεκαθάρισμα.
Όταν τοποθετήθηκα στην αριστερή παράταξη δεν ήταν γιατί με κέρδισε η ακτινοβολία της μαρξιστικής ιδεολογίας της, ούτε το όραμα της κομμουνιστικής κοινωνίας που επαγγελλόταν ότι θα οικοδομήσει. Σ’ εκείνη τη φάση δε χαμπάριζα τίποτα για όλα αυτά. Εκείνο που με έκανε να αγαπήσω τον κόσμο της Αριστεράς ήταν οι άνθρωποι γύρω μου. Αυτοί που καταδιώκονταν για τις ιδέες τους, που αντιμετώπιζαν τη σκληρότητα και τα κυνηγητά της κρατικής εξουσίας που προέκυψε μετά την ήττα. Προσωπικά δε με κυνηγούσε καμιά οικογενειακή παράδοση. Η οικογένειά μου ήταν από τους σιωπηλούς εκείνους ανθρώπους, που η αποκλειστική σχεδόν έγνοια τους είναι το καθημερινό κυνηγητό του επιούσιου. Δεν είχαν καμιά ουσιαστική συμμετοχή στα τραγικά γεγονότα των τελευταίων χρόνων, που τραυμάτισαν την πατρίδα μας. Μόνο μια υπόγεια και μη ομολογημένη συμπάθεια στους κυνηγημένους. Σε μένα λειτούργησε η αυθόρμητη τάση που έχει ο άνθρωπος να υποστηρίξει τον κάθε κυνηγημένο, τον κάθε αδικούμενο. Σε άλλη ευκαιρία το έχω ονομάσει «σύνδρομο του Ζορό». Αργότερα μπήκε στη ζυγαριά η ιδεολογία και το όραμα της πιο δίκαιης κοινωνίας.
Την εποχή εκείνη η τοποθέτησή ενός ατόμου στην αριστερή παράταξη, στις πολιτικές συνθήκες εκείνης της περιόδου, είχε τις συγκεκριμένες συνέπειες που σίγουρα θα δυσκόλευαν τη ζωή του. Και πράγματι αυτό έγινε! Η ενασχόληση μου με την πολιτική, από τη πλευρά της Αριστεράς σφράγισε μεγάλο κομμάτι της ζωής μου, γιατί η ολοκληρωτική αφοσίωση με έφερε στη δυσάρεστη θέση να υποστώ τις συνέπειες που αυτό συνεπαγόταν.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίοδος- πάνω από δυο χρόνια- που υπηρέτησα την πατρίδα μου, ως στρατιώτης. Ήταν για μένα μια οδυνηρή και πλήρως αρνητική εμπειρία. Αντιμετωπίστηκα από την κρατούσα κατάσταση ως εχθρός της πατρίδας, ως μίασμα, ως …πράκτορας ξένης δύναμης. Ο στρατός, εκείνη την εποχή, απεμπόλησε το κύριο καθήκον της υπεράσπισης της ακεραιότητας της χώρας και αντί να προετοιμάζει τα παιδιά της να αρθούν στο ύψος αυτού του ιερού καθήκοντος τα χώριζε σε κατηγορίες και κάποια, χωρίς καμία αναστολή τα ποδοπατούσε. Αμφισβητήθηκε η αγάπη μου για την πατρίδα, τον τόπο που με γέννησε και ανέθρεψε. Αυτό με πλήγωσε βαθιά με το πιο οξύτερο τρόπο, ιδιαίτερα όταν έγινε από ανθρώπους νάνους που δεν είχαν τα εχέγγυα και το ηθικό ανάστημα να παίξουν το ρόλο του κριτή. Κάποιο στιχείο αυτοκριτικής της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων γι αυτή τη συμπεριφορά δε διαβασα ποτέ πουθενά
Η εναντίωσή μου στη δικτατορία των συνταγματαρχών ήταν η αναπόφευκτη συνέπεια της ευαισθησίας που έχει ή πρέπει να έχει ο δημοκρατικός πολίτης να υπερασπίσει το πολίτευμα της χώρας από αυτούς που το επιβουλεύονται. Μπήκα στην αντιστασιακή δραστηριότητα και η σύλληψη και καταδίκη μου από το έκτακτο στρατοδικείο ήταν αυτονόητη συνέπεια. Τα πέντε χρόνια που έζησα στη φυλακή, πάνω στην καλύτερη φάση της ηλικίας του ανθρώπου, ήταν μια αδικία που μου επεφύλαξε η ζωή, αλλά «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Η απομόνωση από την ζωή της κοινωνίας, η στέρηση βασικών πραγμάτων, αλλά και οι γενικότερες πολιτικές εξελίξεις στον ευρύτερο παγκόσμιο χώρο αποτέλεσαν την κατάλληλη ευκαιρία για μια πιο ψύχραιμη θεώρηση των πραγμάτων, για μια νέα ανασυγκρότηση των κεντρικών φιλοσοφικών, ιδεολογικών και πολιτικών μου πεποιθήσεων. Καμιά συγνώμη εκ μέρους της ηγεσίας του στρατεύματος επίσης δεν είδα.
Μετά τη μεταπολίτευση έζησα όλο το κραυγαλέο αναποδογύρισμα των συνθηκών της ζωής, το κυνήγι των μαγισσών που ακολούθησε μετά την πολύχρονη σιωπή της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών, τις υπερβολές σ’ όλους τους τομείς της ζωής της Ελληνικής κοινωνίας, που πήρε το όνομα: Αποχουντοποίηση. Μερικοί αυτόκλητα διορίστηκαν εισαγγελείς και οι κατηγορίες άρχισαν, χωρίς μέτρο και συγκρατημό, να εκτοξεύονται επί δικαίων και αδίκων με αποτέλεσμα να χαθεί κάθε ίχνος της αξιοπιστίας αυτής της εκστρατείας, Σ’ αυτόν τον τόπο, που πρωτοειπώθηκε το σοφό ρητό «Μηδέν άγαν», σ’ αυτό τον τόπο στις κρίσιμες πολιτικές περιόδους λείπει το μέτρο, η σοβαρότητα και η ψύχραιμη αντιμετώπιση των καταστάσεων Σα λαός έχουμε μια αυτοκτονική προδιάθεση, να χύνουμε από την τσανάκα όλο το γάλα, που με τόσο κόπο αρμέξαμε.
Χρόνια η λογική αυτή έγινε ανασταλτικός παράγοντας για την απαιτούμενη ηρεμία που χρειαζόταν ο τόπος μας. Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα της «αγωνιστικής έξαρσης» επηρεάστηκα κι εγώ αναζητώντας, παρά τα προηγούμενα συμπεράσματά μου στην ηρεμία της απομόνωσης, ενδιάμεσες καταστάσεις, θνησιγενείς προσπάθειες αναστύλωσης ξεπερασμένων δομών. Ήταν δεδομένη η αποτυχία. Προφανώς μεγάλη είναι η προσωπική μου ευθύνη, αλλά τέλειοι άνθρωποι και τέλειες καταστάσεις δεν υπάρχουν πουθενά ή υπάρχουν μόνο στη φαντασία μας. Με μεγάλη επιφυλακτικότητα πρέπει να αντιμετωπίζονται όλοι οι παρόμοιοι ισχυρισμοί.
(συνεχίζεται)
…… Όμως η μετέπειτα πορεία μου καθορίστηκε από την ένταξή μου στην παράταξη της Αριστεράς. Ήταν αναπόφευκτο κάτι τέτοιο εκείνη την εποχή; Για τον εαυτό μου πιστεύω ναι! Με την ατμόσφαιρα που κυριαρχούσε γύρω μας και την προσωπική μου ψυχολογία ήταν νομοτελειακή αυτή η πορεία. Η μόνη ένσταση που μπορεί να ασκηθεί- και αυτή εκ των υστέρων βέβαια- είναι η ευκολία με την οποία έγινε αυτή η ένταξη και η ολοκληρωτική και άνευ όρων παράδοση του εαυτού μου, χωρίς κανένα κράτημα και μέτρο. Εδώ χρειάζεται να γίνει μια διευκρίνιση, ένα προκαταρκτικό ξεκαθάρισμα.
Όταν τοποθετήθηκα στην αριστερή παράταξη δεν ήταν γιατί με κέρδισε η ακτινοβολία της μαρξιστικής ιδεολογίας της, ούτε το όραμα της κομμουνιστικής κοινωνίας που επαγγελλόταν ότι θα οικοδομήσει. Σ’ εκείνη τη φάση δε χαμπάριζα τίποτα για όλα αυτά. Εκείνο που με έκανε να αγαπήσω τον κόσμο της Αριστεράς ήταν οι άνθρωποι γύρω μου. Αυτοί που καταδιώκονταν για τις ιδέες τους, που αντιμετώπιζαν τη σκληρότητα και τα κυνηγητά της κρατικής εξουσίας που προέκυψε μετά την ήττα. Προσωπικά δε με κυνηγούσε καμιά οικογενειακή παράδοση. Η οικογένειά μου ήταν από τους σιωπηλούς εκείνους ανθρώπους, που η αποκλειστική σχεδόν έγνοια τους είναι το καθημερινό κυνηγητό του επιούσιου. Δεν είχαν καμιά ουσιαστική συμμετοχή στα τραγικά γεγονότα των τελευταίων χρόνων, που τραυμάτισαν την πατρίδα μας. Μόνο μια υπόγεια και μη ομολογημένη συμπάθεια στους κυνηγημένους. Σε μένα λειτούργησε η αυθόρμητη τάση που έχει ο άνθρωπος να υποστηρίξει τον κάθε κυνηγημένο, τον κάθε αδικούμενο. Σε άλλη ευκαιρία το έχω ονομάσει «σύνδρομο του Ζορό». Αργότερα μπήκε στη ζυγαριά η ιδεολογία και το όραμα της πιο δίκαιης κοινωνίας.
Την εποχή εκείνη η τοποθέτησή ενός ατόμου στην αριστερή παράταξη, στις πολιτικές συνθήκες εκείνης της περιόδου, είχε τις συγκεκριμένες συνέπειες που σίγουρα θα δυσκόλευαν τη ζωή του. Και πράγματι αυτό έγινε! Η ενασχόληση μου με την πολιτική, από τη πλευρά της Αριστεράς σφράγισε μεγάλο κομμάτι της ζωής μου, γιατί η ολοκληρωτική αφοσίωση με έφερε στη δυσάρεστη θέση να υποστώ τις συνέπειες που αυτό συνεπαγόταν.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίοδος- πάνω από δυο χρόνια- που υπηρέτησα την πατρίδα μου, ως στρατιώτης. Ήταν για μένα μια οδυνηρή και πλήρως αρνητική εμπειρία. Αντιμετωπίστηκα από την κρατούσα κατάσταση ως εχθρός της πατρίδας, ως μίασμα, ως …πράκτορας ξένης δύναμης. Ο στρατός, εκείνη την εποχή, απεμπόλησε το κύριο καθήκον της υπεράσπισης της ακεραιότητας της χώρας και αντί να προετοιμάζει τα παιδιά της να αρθούν στο ύψος αυτού του ιερού καθήκοντος τα χώριζε σε κατηγορίες και κάποια, χωρίς καμία αναστολή τα ποδοπατούσε. Αμφισβητήθηκε η αγάπη μου για την πατρίδα, τον τόπο που με γέννησε και ανέθρεψε. Αυτό με πλήγωσε βαθιά με το πιο οξύτερο τρόπο, ιδιαίτερα όταν έγινε από ανθρώπους νάνους που δεν είχαν τα εχέγγυα και το ηθικό ανάστημα να παίξουν το ρόλο του κριτή. Κάποιο στιχείο αυτοκριτικής της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων γι αυτή τη συμπεριφορά δε διαβασα ποτέ πουθενά
Η εναντίωσή μου στη δικτατορία των συνταγματαρχών ήταν η αναπόφευκτη συνέπεια της ευαισθησίας που έχει ή πρέπει να έχει ο δημοκρατικός πολίτης να υπερασπίσει το πολίτευμα της χώρας από αυτούς που το επιβουλεύονται. Μπήκα στην αντιστασιακή δραστηριότητα και η σύλληψη και καταδίκη μου από το έκτακτο στρατοδικείο ήταν αυτονόητη συνέπεια. Τα πέντε χρόνια που έζησα στη φυλακή, πάνω στην καλύτερη φάση της ηλικίας του ανθρώπου, ήταν μια αδικία που μου επεφύλαξε η ζωή, αλλά «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Η απομόνωση από την ζωή της κοινωνίας, η στέρηση βασικών πραγμάτων, αλλά και οι γενικότερες πολιτικές εξελίξεις στον ευρύτερο παγκόσμιο χώρο αποτέλεσαν την κατάλληλη ευκαιρία για μια πιο ψύχραιμη θεώρηση των πραγμάτων, για μια νέα ανασυγκρότηση των κεντρικών φιλοσοφικών, ιδεολογικών και πολιτικών μου πεποιθήσεων. Καμιά συγνώμη εκ μέρους της ηγεσίας του στρατεύματος επίσης δεν είδα.
Μετά τη μεταπολίτευση έζησα όλο το κραυγαλέο αναποδογύρισμα των συνθηκών της ζωής, το κυνήγι των μαγισσών που ακολούθησε μετά την πολύχρονη σιωπή της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών, τις υπερβολές σ’ όλους τους τομείς της ζωής της Ελληνικής κοινωνίας, που πήρε το όνομα: Αποχουντοποίηση. Μερικοί αυτόκλητα διορίστηκαν εισαγγελείς και οι κατηγορίες άρχισαν, χωρίς μέτρο και συγκρατημό, να εκτοξεύονται επί δικαίων και αδίκων με αποτέλεσμα να χαθεί κάθε ίχνος της αξιοπιστίας αυτής της εκστρατείας, Σ’ αυτόν τον τόπο, που πρωτοειπώθηκε το σοφό ρητό «Μηδέν άγαν», σ’ αυτό τον τόπο στις κρίσιμες πολιτικές περιόδους λείπει το μέτρο, η σοβαρότητα και η ψύχραιμη αντιμετώπιση των καταστάσεων Σα λαός έχουμε μια αυτοκτονική προδιάθεση, να χύνουμε από την τσανάκα όλο το γάλα, που με τόσο κόπο αρμέξαμε.
Χρόνια η λογική αυτή έγινε ανασταλτικός παράγοντας για την απαιτούμενη ηρεμία που χρειαζόταν ο τόπος μας. Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα της «αγωνιστικής έξαρσης» επηρεάστηκα κι εγώ αναζητώντας, παρά τα προηγούμενα συμπεράσματά μου στην ηρεμία της απομόνωσης, ενδιάμεσες καταστάσεις, θνησιγενείς προσπάθειες αναστύλωσης ξεπερασμένων δομών. Ήταν δεδομένη η αποτυχία. Προφανώς μεγάλη είναι η προσωπική μου ευθύνη, αλλά τέλειοι άνθρωποι και τέλειες καταστάσεις δεν υπάρχουν πουθενά ή υπάρχουν μόνο στη φαντασία μας. Με μεγάλη επιφυλακτικότητα πρέπει να αντιμετωπίζονται όλοι οι παρόμοιοι ισχυρισμοί.
(συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου