στον τομέα Τεχνική κι Επαγγελματική εκπαίδευση (ΤΕΕ)
Η περιδιάβαση που επί τόσες ημέρες επιχειρήσαμε σε εκπαιδευτικά κέντρα και φορείς κατά μήκος και πλάτος της χώρας, από την ίδρυσή του Ελληνικού κράτους έως τις μέρες μας έδειξε- με πλήρη ενάργεια και καθαρότητα- ότι υπήρξαν άφθονοι σκαπανείς Έλληνες, που αγαπούσαν την πατρίδα τους, άνθρωποι που μ’ επιτυχία σταδιοδρόμησαν στον τόπο τους ή ξενητευόμενοι άπλωσαν το δημιουργικό ταλέντο τους κι ευτύχησαν ν’ αποκτήσουν σεβαστό πλούτο. Αυτό δε μπορεί να είναι τυχαίο, αλλά αποτέλεσμα της δημιουργικότητας τους και της επίμονης και πολύχρονης εργασίας τους. Κάποιοι αρέσκονται να ερμηνεύουν τη συσσώρευση του πλούτου σε δόλιες τακτικές και πράξεις. Σίγουρα υπάρχουν και τέτοια φαινόμενα, αλλά η εύκολη γενίκευση ίσως υποκρύπτει απόπειρα υποτίμησης των γεγονότων και έτσι εφησυχάζει τη μακαριότητα, σε αγκάλη με την προσωπική τους μετριότητα.
Τέτοιοι, λοιπόν άνθρωποι, έχοντας ίδια γνώση των τάσεων του πολιτισμού και της οικονομικής εξέλιξης προοδευμένων χωρών της Ευρώπης, με εξελιγμένη όσφρηση των μελλοντικών τάσεων, έγκαιρα συνειδητοποιούν την ανάγκη προσανατολισμού της εκπαίδευσης στην Ελλάδα στην προετοιμασία εξειδικευμένων στελεχών σε διάφορα επαγγέλματα για την εξυπηρέτηση των σημερινών αναγκών, αλλά και ως υπόβαθρο για μελλοντική ανάπτυξη της χώρας και πατρίδας τους και το άλμα που πρέπει η πατρίδα μας να τολμήσει.
Για το σκοπό αυτό εν ζωή ή με διαθήκες καταλείπουν στο κράτος σεβαστά για την εποχή ποσά, μέρος ή και το όλον της περιουσίας τους για το άνοιγμα τέτοιων σχολών, αναγκαία προϋπόθεση για τη μελλοντική πρόοδο. Δεν είναι μετρημένοι στα δάκτυλα. Είναι εκατοντάδες επώνυμοι δωρητές αλλά και αφανείς που τ’ όνομά τους χάθηκε άδοξα και άδικα μέσα στην αχλή του χρόνου.
Απέναντι από αυτή την επαινετή διάθεση ποια είναι η υποδοχή αυτής της προσφοράς; Εκείνο που μπορούμε εν δικαίω να ισχυριστούμε είναι ότι συνάντησαν έναν κρατικό μηχανισμό που έκανε αρκετά για να τους αποθαρρύνει. Γραφειοκρατικές δυσκολίες, απροθυμία έως εμπόδια φρέναραν ή καθυστερούσαν την υλοποίηση των σχεδίων. Αυτό έχει τη ρίζα του στην κυρίαρχη αντίληψη που επικρατεί στη πατρίδα μας για την κλασσική παιδεία, που είναι βαθειά προσκολλημένη στην ένδοξη προγονολατρεία. Άλλες φορές η καθυστέρηση έχει τη ρίζα της στην αρπακτικότητα ενίων, που είδαν τις προσφορές ως φρούτο που μπορούν να το δρέψουν για το προσωπικό τους όφελος
Είναι γεγονός ότι ένα τεχνικό σχολείο απαιτεί εγκαταστάσεις, μηχανήματα, εργαλεία και εξειδικευμένο διδακτικό προσωπικό, μάστορες γνώστες της αντίστοιχης τέχνης. Έτσι με τις πρώτες δυσκολίες, πλευρές αυτής της εκπαιδευτικής διαδικασίας εγκαταλείπονταν αντικαθιστάμενες με τα καθιερωμένα θεωρητικά αντικείμενα.
Παρόλα αυτά σε τέτοιες σχολές οφείλει η χώρα μας την παραγωγή αναγκαίων στελεχών σε τομείς της οικονομικής μας ζωής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εμπορική ναυτιλία. Αναρωτήθηκαν οι κρατικοί υπεύθυνοι πώς επανδρώθηκαν με τα απαραίτητα πληρώματα τα Ελληνικά σκάφη και κατέστησαν τη χώρα μας πρώτη δύναμη στον τομέα αυτό ; Δεύτερο παράδειγμα στην επερχόμενη τεχνολογία είναι η Ραδιοτεχνική Σχολή του Αναστασιάδη που εφοδίασε έγκαιρα τα απαιτούμενα τεχνικά στελέχη στην ΔΕΗ, τον ΟΤΕ, την Ελληνική Ραδιοφωνία κι αργότερα την τηλεόραση.
Βεβαίως στη διάρκεια της ιστορικής διαδρομής υπήρξαν και αντικειμενικές δυσκολίες για τις οποίες παρατηρήθηκαν αναβολές, αλλαγή προγραμματισμού έως οριστική ματαίωση. Πόλεμοι, Μικρασιατική καταστροφή, Κατοχή, εμφύλιες διαμάχες που στη διάρκειά τους, οι χώροι των σχολών επιτάχτηκαν και χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς. Έτσι η λειτουργία για κάποια διαστήματα ανεστάλη.
Εύκολες δικαιολογίες ότι δεν υπάρχουν χρήματα για τη λειτουργία τους- τα κληροδοτήματα πολλάκις λεηλατήθηκαν - έδωσαν την ευκαιρία σε κυβερνητικούς λειτουργούς να κάνουν αυθαίρετες αλλαγές στη λειτουργία των σχολών, αγνοώντας τις προθέσεις του αρχικού δωρητή
Τρανταχτά φαινόμενα αναξιοπιστίας του κράτους η μη τήρηση των όρων της δωρεάς, τα φαινόμενα κατάχρησης των δωρηθέντων χρημάτων, αυθαίρετες αλλαγές περαστικών υπουργών, ανέκοψε σιγά-σιγά αυτό το ζωογόνο ρεύμα των δωρεών. Δωρεές με τις οποίες χτίστηκαν τα ωραιότερα οικοδομήματα που διαθέτει η σύγχρονη Ελλάδα. Για ένα δε διάστημα κυριάρχησε στη χώρα η κρατικιστική αντίληψη και η υποτίμηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ο ιδιώτης αντιμετωπιζόταν με καχυποψία, λες και θέλει να εκμεταλλευτεί καταστάσεις κι αυτό από εκείνους που τελικώς άλωσαν τη δημόσια περιουσία, καθόσον ήταν στη πλειοψηφία τους δημόσιοι λειτουργοί
Η σημερινή τάση είναι για τους έχοντες τη δυνατότητα και τη διάθεση κοινωνικής προσφοράς είναι να δημιουργούν δικά τους ιδρύματα , ρυθμίζοντας με κάθε λεπτομέρεια τους όρους λειτουργίας και ορίζοντας τους ανθρώπους που θα τα διοικούν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα ιδρύματα που υπάρχουν από τις διαθήκες δυο μεγάλων Ελλήνων. Του Αριστοτέλη Ωνάση και του Σταύρου Νιάρχου.
Όμως η ανάγκη να αναζωογονηθεί το ρεύμα της ευεργεσίας. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να παρθούν μια σειρά μέτρα. Σαν πρώτες ιδέες είναι
α) Να δημιουργηθεί ένας ολιγομελής οργανισμός υποδοχής κι αξιολόγησης των δωρεών. Αυτοί δεν είναι απαραίτητο να μισθοδοτούνται. Υπάρχει διάθεση εθελοντικής προσφοράς. Η τεχνολογία εξασφαλίζει σήμερα όλα να είναι σε κοινή θέα και διαρκή έλεγχο.
β) Να υπάρχει δυνατότητα αποδοχής ή απόρριψης της δωρεάς εντός όμως εύλογου και καθορισμένου χρονικού διαστήματος. Και οι κληρονομιές εκ των πραγμάτων κατά τη σύνταξή τους να έχουν και εναλλακτική δεύτερη πρόταση
γ) Να υπάρξει νομοθετημένη διαβεβαίωση της πολιτείας ότι θα σεβαστεί τις επιθυμίες των δωρητών
Σημείωση – Υστερόγραφο Είναι γνωστό ότι τα κτίρια και ο εξοπλισμός των σπουδαιότερων εκπαιδευτικών και πνευματικών ιδρυμάτων της χώρας οφείλονται, κατά μεγάλο μέρος, σε τέτοιου είδους χορηγίες: Πανεπιστήμιο Αθηνών (δωρεά Δόμπολη, Τοσίτσα, Βερναρδάκη κ.ά.), Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (δωρεά Τοσίτσα, Στουρνάρα, Αβέρωφ), Ακαδημία Αθηνών (δωρεά Σίνα), Πάντειος Σχολή Πολιτικών Επιστημών (δωρεά Πάντου), Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή (δωρεά αδελφών Ριζάρη), Βαρβάκειο (δωρεά Βαρβάκη), Αρσάκειο (δωρεά Αρσάκη), Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (δωρεά Αβέρωφ), Μαράσλειος Παιδαγωγική Ακαδημία (δωρεά Μαρασλή), Ωδείο Αθηνών (δωρεά Αριστάρχη, Αβέρωφ), Αστεροσκοπείο (δωρεά Σίνα), Εθνική Βιβλιοθήκη (δωρεά αδελφών Βαλλιάνων,) Γεννάδειος Βιβλιοθήκη (δωρεά Γενναδίου), Ζάππειο μέγαρο εκθέσεων (δωρεά εξαδέλφων Ζάππα), Δημοτικό θέατρο Αθηνών και μουσεία Ολυμπίας και Δελφών (δωρεά Συγγρού), Μουσείο Μπενάκη, Μπενάκειος Βιβλιοθήκη και Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Κηφισιάς (δωρεά Εμμανουήλ Μπενάκη). Πλάι σε αυτά δημιουργήθηκαν πολλά άλλα μικρότερης ακτινοβολίας ιδρύματα (γυμνάσια, παρθεναγωγεία, σχολές κ.ά.) που οφείλουν την ύπαρξή τους στην πρωτοβουλία διαφόρων ε.ε. Επίσης, σημαντικές δωρεές έγιναν υπέρ κοινωφελών ιδρυμάτων και γενικότερα υπέρ κοινωνικών σκοπών: νοσοκομείων (Γεώργιος Σταύρου, Συγγρός, Δρομοκαΐτης κ.ά.), ορφανοτροφείων (Σταύρου, Χατζηκώστας), φυλακών (Αβέρωφ, Συγγρός), υπέρ της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων (Ζάππας), του Σταδίου και του πολεμικού στόλου (Αβέρωφ), της Εθνικής Τράπεζας (Σταύρου, Σίνας), της ανέγερσης του μητροπολιτικού ναού (Σίνας) κλπ. Αλλά και πέρα από τα σύνορα του ελληνικού κράτους…..
Η περιδιάβαση που επί τόσες ημέρες επιχειρήσαμε σε εκπαιδευτικά κέντρα και φορείς κατά μήκος και πλάτος της χώρας, από την ίδρυσή του Ελληνικού κράτους έως τις μέρες μας έδειξε- με πλήρη ενάργεια και καθαρότητα- ότι υπήρξαν άφθονοι σκαπανείς Έλληνες, που αγαπούσαν την πατρίδα τους, άνθρωποι που μ’ επιτυχία σταδιοδρόμησαν στον τόπο τους ή ξενητευόμενοι άπλωσαν το δημιουργικό ταλέντο τους κι ευτύχησαν ν’ αποκτήσουν σεβαστό πλούτο. Αυτό δε μπορεί να είναι τυχαίο, αλλά αποτέλεσμα της δημιουργικότητας τους και της επίμονης και πολύχρονης εργασίας τους. Κάποιοι αρέσκονται να ερμηνεύουν τη συσσώρευση του πλούτου σε δόλιες τακτικές και πράξεις. Σίγουρα υπάρχουν και τέτοια φαινόμενα, αλλά η εύκολη γενίκευση ίσως υποκρύπτει απόπειρα υποτίμησης των γεγονότων και έτσι εφησυχάζει τη μακαριότητα, σε αγκάλη με την προσωπική τους μετριότητα.
Τέτοιοι, λοιπόν άνθρωποι, έχοντας ίδια γνώση των τάσεων του πολιτισμού και της οικονομικής εξέλιξης προοδευμένων χωρών της Ευρώπης, με εξελιγμένη όσφρηση των μελλοντικών τάσεων, έγκαιρα συνειδητοποιούν την ανάγκη προσανατολισμού της εκπαίδευσης στην Ελλάδα στην προετοιμασία εξειδικευμένων στελεχών σε διάφορα επαγγέλματα για την εξυπηρέτηση των σημερινών αναγκών, αλλά και ως υπόβαθρο για μελλοντική ανάπτυξη της χώρας και πατρίδας τους και το άλμα που πρέπει η πατρίδα μας να τολμήσει.
Για το σκοπό αυτό εν ζωή ή με διαθήκες καταλείπουν στο κράτος σεβαστά για την εποχή ποσά, μέρος ή και το όλον της περιουσίας τους για το άνοιγμα τέτοιων σχολών, αναγκαία προϋπόθεση για τη μελλοντική πρόοδο. Δεν είναι μετρημένοι στα δάκτυλα. Είναι εκατοντάδες επώνυμοι δωρητές αλλά και αφανείς που τ’ όνομά τους χάθηκε άδοξα και άδικα μέσα στην αχλή του χρόνου.
Απέναντι από αυτή την επαινετή διάθεση ποια είναι η υποδοχή αυτής της προσφοράς; Εκείνο που μπορούμε εν δικαίω να ισχυριστούμε είναι ότι συνάντησαν έναν κρατικό μηχανισμό που έκανε αρκετά για να τους αποθαρρύνει. Γραφειοκρατικές δυσκολίες, απροθυμία έως εμπόδια φρέναραν ή καθυστερούσαν την υλοποίηση των σχεδίων. Αυτό έχει τη ρίζα του στην κυρίαρχη αντίληψη που επικρατεί στη πατρίδα μας για την κλασσική παιδεία, που είναι βαθειά προσκολλημένη στην ένδοξη προγονολατρεία. Άλλες φορές η καθυστέρηση έχει τη ρίζα της στην αρπακτικότητα ενίων, που είδαν τις προσφορές ως φρούτο που μπορούν να το δρέψουν για το προσωπικό τους όφελος
Είναι γεγονός ότι ένα τεχνικό σχολείο απαιτεί εγκαταστάσεις, μηχανήματα, εργαλεία και εξειδικευμένο διδακτικό προσωπικό, μάστορες γνώστες της αντίστοιχης τέχνης. Έτσι με τις πρώτες δυσκολίες, πλευρές αυτής της εκπαιδευτικής διαδικασίας εγκαταλείπονταν αντικαθιστάμενες με τα καθιερωμένα θεωρητικά αντικείμενα.
Παρόλα αυτά σε τέτοιες σχολές οφείλει η χώρα μας την παραγωγή αναγκαίων στελεχών σε τομείς της οικονομικής μας ζωής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εμπορική ναυτιλία. Αναρωτήθηκαν οι κρατικοί υπεύθυνοι πώς επανδρώθηκαν με τα απαραίτητα πληρώματα τα Ελληνικά σκάφη και κατέστησαν τη χώρα μας πρώτη δύναμη στον τομέα αυτό ; Δεύτερο παράδειγμα στην επερχόμενη τεχνολογία είναι η Ραδιοτεχνική Σχολή του Αναστασιάδη που εφοδίασε έγκαιρα τα απαιτούμενα τεχνικά στελέχη στην ΔΕΗ, τον ΟΤΕ, την Ελληνική Ραδιοφωνία κι αργότερα την τηλεόραση.
Βεβαίως στη διάρκεια της ιστορικής διαδρομής υπήρξαν και αντικειμενικές δυσκολίες για τις οποίες παρατηρήθηκαν αναβολές, αλλαγή προγραμματισμού έως οριστική ματαίωση. Πόλεμοι, Μικρασιατική καταστροφή, Κατοχή, εμφύλιες διαμάχες που στη διάρκειά τους, οι χώροι των σχολών επιτάχτηκαν και χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς. Έτσι η λειτουργία για κάποια διαστήματα ανεστάλη.
Εύκολες δικαιολογίες ότι δεν υπάρχουν χρήματα για τη λειτουργία τους- τα κληροδοτήματα πολλάκις λεηλατήθηκαν - έδωσαν την ευκαιρία σε κυβερνητικούς λειτουργούς να κάνουν αυθαίρετες αλλαγές στη λειτουργία των σχολών, αγνοώντας τις προθέσεις του αρχικού δωρητή
Τρανταχτά φαινόμενα αναξιοπιστίας του κράτους η μη τήρηση των όρων της δωρεάς, τα φαινόμενα κατάχρησης των δωρηθέντων χρημάτων, αυθαίρετες αλλαγές περαστικών υπουργών, ανέκοψε σιγά-σιγά αυτό το ζωογόνο ρεύμα των δωρεών. Δωρεές με τις οποίες χτίστηκαν τα ωραιότερα οικοδομήματα που διαθέτει η σύγχρονη Ελλάδα. Για ένα δε διάστημα κυριάρχησε στη χώρα η κρατικιστική αντίληψη και η υποτίμηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ο ιδιώτης αντιμετωπιζόταν με καχυποψία, λες και θέλει να εκμεταλλευτεί καταστάσεις κι αυτό από εκείνους που τελικώς άλωσαν τη δημόσια περιουσία, καθόσον ήταν στη πλειοψηφία τους δημόσιοι λειτουργοί
Η σημερινή τάση είναι για τους έχοντες τη δυνατότητα και τη διάθεση κοινωνικής προσφοράς είναι να δημιουργούν δικά τους ιδρύματα , ρυθμίζοντας με κάθε λεπτομέρεια τους όρους λειτουργίας και ορίζοντας τους ανθρώπους που θα τα διοικούν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα ιδρύματα που υπάρχουν από τις διαθήκες δυο μεγάλων Ελλήνων. Του Αριστοτέλη Ωνάση και του Σταύρου Νιάρχου.
Όμως η ανάγκη να αναζωογονηθεί το ρεύμα της ευεργεσίας. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να παρθούν μια σειρά μέτρα. Σαν πρώτες ιδέες είναι
α) Να δημιουργηθεί ένας ολιγομελής οργανισμός υποδοχής κι αξιολόγησης των δωρεών. Αυτοί δεν είναι απαραίτητο να μισθοδοτούνται. Υπάρχει διάθεση εθελοντικής προσφοράς. Η τεχνολογία εξασφαλίζει σήμερα όλα να είναι σε κοινή θέα και διαρκή έλεγχο.
β) Να υπάρχει δυνατότητα αποδοχής ή απόρριψης της δωρεάς εντός όμως εύλογου και καθορισμένου χρονικού διαστήματος. Και οι κληρονομιές εκ των πραγμάτων κατά τη σύνταξή τους να έχουν και εναλλακτική δεύτερη πρόταση
γ) Να υπάρξει νομοθετημένη διαβεβαίωση της πολιτείας ότι θα σεβαστεί τις επιθυμίες των δωρητών
Σημείωση – Υστερόγραφο Είναι γνωστό ότι τα κτίρια και ο εξοπλισμός των σπουδαιότερων εκπαιδευτικών και πνευματικών ιδρυμάτων της χώρας οφείλονται, κατά μεγάλο μέρος, σε τέτοιου είδους χορηγίες: Πανεπιστήμιο Αθηνών (δωρεά Δόμπολη, Τοσίτσα, Βερναρδάκη κ.ά.), Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (δωρεά Τοσίτσα, Στουρνάρα, Αβέρωφ), Ακαδημία Αθηνών (δωρεά Σίνα), Πάντειος Σχολή Πολιτικών Επιστημών (δωρεά Πάντου), Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή (δωρεά αδελφών Ριζάρη), Βαρβάκειο (δωρεά Βαρβάκη), Αρσάκειο (δωρεά Αρσάκη), Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (δωρεά Αβέρωφ), Μαράσλειος Παιδαγωγική Ακαδημία (δωρεά Μαρασλή), Ωδείο Αθηνών (δωρεά Αριστάρχη, Αβέρωφ), Αστεροσκοπείο (δωρεά Σίνα), Εθνική Βιβλιοθήκη (δωρεά αδελφών Βαλλιάνων,) Γεννάδειος Βιβλιοθήκη (δωρεά Γενναδίου), Ζάππειο μέγαρο εκθέσεων (δωρεά εξαδέλφων Ζάππα), Δημοτικό θέατρο Αθηνών και μουσεία Ολυμπίας και Δελφών (δωρεά Συγγρού), Μουσείο Μπενάκη, Μπενάκειος Βιβλιοθήκη και Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Κηφισιάς (δωρεά Εμμανουήλ Μπενάκη). Πλάι σε αυτά δημιουργήθηκαν πολλά άλλα μικρότερης ακτινοβολίας ιδρύματα (γυμνάσια, παρθεναγωγεία, σχολές κ.ά.) που οφείλουν την ύπαρξή τους στην πρωτοβουλία διαφόρων ε.ε. Επίσης, σημαντικές δωρεές έγιναν υπέρ κοινωφελών ιδρυμάτων και γενικότερα υπέρ κοινωνικών σκοπών: νοσοκομείων (Γεώργιος Σταύρου, Συγγρός, Δρομοκαΐτης κ.ά.), ορφανοτροφείων (Σταύρου, Χατζηκώστας), φυλακών (Αβέρωφ, Συγγρός), υπέρ της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων (Ζάππας), του Σταδίου και του πολεμικού στόλου (Αβέρωφ), της Εθνικής Τράπεζας (Σταύρου, Σίνας), της ανέγερσης του μητροπολιτικού ναού (Σίνας) κλπ. Αλλά και πέρα από τα σύνορα του ελληνικού κράτους…..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου