Κείμενα του Λευτέρη Τσίλογλου

Οι Ευεργέτες του Μεσολογγίου» Μια ξεχωριστή εκδήλωση από το Λαογραφικό- Πολιτιστικό Σύλλογο Μεσολογγίου

Με εξαιρετική επιτυχία και με μεγάλη συμμετοχή του κόσμου πραγματοποιήθηκε από το Λαογραφικό – Πολιτιστικό Σύλλογο Μεσολογγίουστο Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο, το Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2012.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με σύντομο χαιρετισμό από τον Πρόεδρο του Συλλόγου κοΧρήστο Σιάσο, ο οποίος αναφέρθηκε στο έργο και τους σκοπούς του Συλλόγου λέγοντας, «…Από ιδρύσεώς του έβαλε ψηλά τον πήχη υλοποιώντας στόχουςόπως, την ανάδειξη και προβολή του Αρχαιολογικού χώρου της Πλευρώναςαπό το 1996, την ίδρυση και λειτουργία του Λαογραφικού Μουσείου Μεσολογγίου από το 1997, σήμερα γίνονται συντονισμένες προσπάθειες για την ανέγερση κτιρίου σε δικό μας οικόπεδο.....

Την καθιέρωση των Πλευρωνίων από το 1998. Την καθιέρωση τηςΑυγουστιάτικης Πανσελήνου από τον Αύγουστο του 2010 και άλλα…

για την εκδήλωση είπε, Η Ελληνική Πολιτεία με Προεδρικό Διάταγμα του 2007 καθιέρωσε την ημέρα αυτή ως «Ημέρα Μνήμης των Εθνικών μας Ευεργετών». Την ημέρα αυτή πραγματοποιούνται από Φορείς και Συλλόγους εκδηλώσεις ως ελάχιστο φόρο τιμής σ΄ αυτούς που έστελναν τα χρήματά τους στην πάμπτωχη Πατρίδα μας για να φτιάξουν Νοσοκομεία, Σχολεία, Ευαγή Ιδρύματα κ.ά.

Εμείς με αφορμή την ημέρα αυτή προγραμματίσαμε την σημερινή μας εκδήλωση με κεντρικό ομιλητή τον πολύ καλό φίλο του Μεσολογγίου και του Συλλόγου μας Καθηγητή φιλόλογο, ιστορικό, συγγραφέα κο Σαράντο Καργάκο.

Μέσα από τις σελίδες της Ιστορίας συγκεντρώσαμε τα στοιχεία εκείνα που μας οδήγησαν στο να ασχοληθούμε με τους Ευεργέτες του χθες, της Πόλης του Μεσολογγίου, δυσκολευόμαστε όμως να γράψουμε για τους Ευεργέτες του σήμερα…

Ο ευεργετισμός στην Ελλάδα έχει μεγάλη παράδοση, από την Αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία μέχρι τα νεότερα χρόνια με πρώτους και καλύτερους τους Ηπειρώτες,Αβέρωφ, Ζωσιμάδες, Ριζάριδες, Χατζηκωσταίους κ.ά…

Τα κληροδοτήματά τους όταν διευθύνονται, επιτηρούνται και λειτουργούν επακριβώς με τους όρους των Ευεργετών τους τότε παράγουν έργο άλλως καταρρέουν, καταστρέφονται, χάνονται…

Κλείνοντας τον χαιρετισμό μου θα ήθελα να τονίσω ότι η προσπάθειά μας αυτή δεν εξαντλεί το όλο θέμα, ούτε φιλοδοξούμε να έχουμε το αλάθητο, ευελπιστούμε όμως να δώσουμε το ερέθισμα στους ειδικότερους για πληρέστερη έρευνα δίνοντας και σε μας μεγάλη χαρά και ικανοποίηση για την ολοκλήρωση του έργου αυτού που ξεκινάμε από σήμερα…

Ευελπιστούμε ότι οι προσπάθειές μας, με την παράλληλη αξιοποίηση και των δικών σας ιδεών και παρατηρήσεων θα οδηγήσουν σταδιακά στην υλοποίηση των οραμάτων μας».

Ακολούθησε χαιρετισμός από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κο Κοσμά ο οποίος εξήρε την προσπάθεια που κάνει ο Λαογραφικός – Πολιτιστικός Σύλλογος με το άξιο Διοικητικό του Συμβούλιο προκειμένου να αναδείξει τους Ευεργέτες της Πόλεώς μας και να ολοκληρώσει το έργο αυτό γράφοντας ένα βιβλίο.

Οι άνθρωποι που σε δύσκολες εποχές βοήθησαν την Χώρα μας αλλά και τοΜεσολόγγι μας χτίζοντας Νοσοκομεία, Σχολεία, Ιδρύματα και άλλα οφείλουμε να τους τιμούμε και να τους ευχαριστούμε γιατί αυτοί έδωσαν τους κόπους τους, όλα τα χρήματά τους για να βρίσκουμε εμείς σήμερα την ευεργεσία τους.

Ακολούθησε εμπεριστατωμένη αναφορά του Αντιπροέδρου κου Θεοδώρου Μυλωνά για τους ευεργέτες του Μεσολογγίου λέγοντας: «…Η καταγραφή περιορίζεται μόνο σ αυτούς που ευεργέτησαν την πόλη, με την έννοια της συνεχούς προσφοράς έργου, και δεν περιλαμβάνει τους τόσους και τόσους, πράγματι, δωρητές σε εκκλησίες, σχολεία κοινωνικά ιδρύματα κ.λ.π. …

Μιχαήλ Πετ. Κοκκίνης, ήταν ο οχυρωματοποιός που κατασκεύασε το νέο τείχος του Μεσολογγίου. Το τείχος αυτό έγινε, όπως αναφέρει ο ίδιος ο Κοκκίνης σε επιστολή του, στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, σύμφωνα με τα συστήματα επιφανών Γάλλων στρατιωτικών μηχανικών. Κατάγονταν από τη Χίο, σπούδασε στην Ευρώπη, πιθανότατα στη Γαλλία, στρατιωτικός μηχανικός.

Λόρδος Νοέλ Μπάυρον Διάλεξε το Μεσολόγγι, ως τόπο αγώνα, το μόνο ελεύθερο προπύργιο της Ρούμελης, για τέσσερα χρόνια. Όπως προκύπτει μέσα από την καθημερινή σχεδόν αλληλογραφία, που είχε ο μέγας αυτός φιλέλληνας, εδώ από το Μεσολόγγι, έκανε ότι μπορούσε για την ειρήνευση των αντιμαχόμενων μερίδων, συνεχή οικονομική ενίσχυση, οποιαδήποτε προσφορά με γνώμονα την παροχή του δικαίου… Ο Ελληνικός αγώνας μου έχει στοιχίσει ως αυτή τη στιγμή γύρω στις τριάντα χιλιάδες ισπανικά τάλιρα σε προκαταβολές, χωρίς να υπολογίσω τα παντοειδή έκτακτα έξοδά μου. Είναι, όμως, γεγονός ότι αν δεν είχα δώσει αυτά τα λεφτά, τα πάντα θα είχαν παραλύσει στο Μεσολόγγι…

Στην εφημερίδα Ελληνικά χρονικά διαβάζουμε. Απαρηγόρητα θρηνεί μεταξύ των χαρμοσύνων του Πάσχα ημερών, η Ελλάς, διότι αιφνιδίως στερείται από τας αγκάλας της τον πολύτιμον αυτής ευεργέτην, τον Λαμπρόν Λόρδον Νόελ Βύρωνα… Πικρώς θλίβεται και κατάκαρδα λυπείται ο λαός της Ελλάδος στερούμενος τοιούτον Πατέρα και ευεργέτην… η Πόλις ΜισολογγίουΕυεργέτην αυτόν ανακηρύττει, και Πολίτην Μισολογγίτην ψηφίζεται…

Γεώργιος και Αναστάσιος Χατζή-Κώστας

Ο Γεώργιος Χατζή-Κώστας γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1753. Στα Γιάννενα έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Σε ηλικία 15 ετών ήλθε στην Κωνσταντινούπολη και ασχολήθηκε με το εμπόριο πολύτιμων ειδών. Συνεργαζόταν με τον αδελφό του Αναστάσιο, που είχε εγκατασταθεί στη Μόσχα Από το εμπόριο αυτό αποκόμισαν πλούσια κέρδη. Το 1815 πέθανε ο αδελφός του Αναστάσιος και έτσι ο Γεώργιος πήγε στη Μόσχα για να διευθετήσει την περιουσία τους. Έμεινε εκεί για πάντα και πέθανε σε κάποιο μοναστήρι της Μόσχας το 1845. προέβη σε ευεργετήματα προς την ιδιαίτερη πατρίδα του, στο όνομα του και του αδελφού του. Σε αυτά συγκαταλέγονται τα δύο Νοσοκομεία του Μεσολογγίου και των Ιωαννίνων«ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΑΤΖΗ-ΚΩΣΤΑ».

Θεόκλητος Αβραντινής, κατά κόσμο Λουκάς Αβραντινής, γεννήθηκε το 1920 στο Χωριό Κάτω Βλασία Καλαβρύτων από πτωχούς και πολύτεκνους γονείς. Το 1943 χειροτονήθηκε διάκονος από τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Θεόκλητο, εξ ου και το όνομά του. Τον Ιούνιο του 1946 του απονεμήθηκε το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτη.

Το 1965 στις 21 Νοεμβρίου εκλέχτηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδας και χειροτονείται Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Βοήθησε και χτίστηκαν πάρα πολύ Ιεροί Ναοί σε όλο το Νομό, ίδρυσε φιλόπτωχα ταμεία, οικοτροφεία, γηροκομείο και ορφανοτροφείο, ενώ ποτέ δεν έχασε την επαφή με τους πιστούς της Μητροπόλεώς του φλογερός κήρυκας του Θείου Λόγου. Διέθεσε από τους μισθούς της Ιερατικής του σταδιοδρομίας και άλλων οικονομιών του, ποσό 50.000.000 δραχμών και συνέστησε κοινωφελές Ίδρυμα που το ονόμασε «ΘΕΟΚΛΗΤΕΙΟΝ ΚΟΙΝΟΦΕΛΕΣ ΙΔΡΥΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΑΣ & ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ» με έδρα το Μεσολόγγι. Το ίδρυμα αυτό έχει σκοπό την παροχή, από τους τόκους του κεφαλαίου του, δέκα γαμήλιων βοηθημάτων κάθε χρόνο σε ισάριθμες κόρες πολυτέκνων οικογενειών της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.

Αθανάσιος Δροσίνης γεννήθηκε στο Μεσολόγγι. Γόνος της μεγάλης Μεσολογγίτικης οικογένειας Δροσίνη. Ολοκληρώνοντας τις εγκύκλιες σπουδές του ο Αθανάσιος γράφεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών την οποία τελειώνει με επιτυχία. Ως νέος επιστήμων της Ιατρικής επιστρέφει στην Πατρίδα του, το Μεσολόγγι, ασκώντας το Ιατρικό λειτούργημα. Αναλαμβάνει Διευθυντής του τότε Δημοτικού Νοσοκομείου Μεσολογγίου Χατζηκώστα. Ήταν παντρεμένος με την Πηνελόπη, αδελφή του Πρωθυπουργού Επαμεινώνδα Δεληγιώργη. Η περιουσία του που αποτελούταν από πολλές μετοχές, χρεόγραφα, ακίνητα, χρήματα μετρητά και άλλα περιήλθαν στο Δήμο Μεσολογγίου με ρητή εντολή να δημιουργηθεί ένα Ίδρυμα με την ονομασία «ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟΝ ΚΟΡΑΣΙΔΩΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΔΡΟΣΙΝΗ». Πράγματι στο πατρικό σπίτι του Αθανασίου Δροσίνη λειτούργησε οικοτροφείο για κορίτσια το οποίο λειτουργεί συνεχώς.

Μαντώ Μαυρογένους γεννήθηκε στο χωριό Μαρμαρά της Πάρου το 1796. Ο πατέρας της Νικόλαος ήταν μεγαλέμπορος Με δικά της χρήματα εξοπλίζει δύο πλοία και τα στέλνει να πάρουν μέρος στον Αγώνα. Η Μαντώ πρόσφερε στον Αγώνα 700.000 γρόσια. Το 1826 έδωσε να εκποιηθούν τα κοσμήματά της και να διατεθούν προς περίθαλψη δύο χιλιάδων Μεσολογγιτών που σώθηκαν από την Έξοδο.

Γεώργιος Κυριαζής γεννήθηκε στον Πλάτανο της επαρχίας Ναυπακτίας το 1830. Ο πατέρας του ήταν εφημέριος στον Πλάτανο. Τις εγκύκλιες σπουδές του τις ολοκλήρωσε στη γενέτειρά του, στη συνέχεια γράφεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πηγαίνει για Μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Ασκεί το επάγγελμα του Ιατρού στο Μεσολόγγι. Όταν στην Επαρχία της Αιτωλίας παρουσιάστηκαν κρούσματα χολέρας ο Κυριαζής αντιμετώπισε την αρρώστια αυτή με μεγάλη επιτυχία. Καταθέτει στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος το ποσό των 600.000 χρυσών φράγκων της εποχής εκείνης και έδωσε εντολή με τους τόκους των χρημάτων να χτιστεί στην Πόλη του Μεσολογγίου Τεχνική Επαγγελματική Σχολή (Πολυτεχνείο της εποχής) με το όνομα «Επαγγελματική Σχολή Γεωργίου και Ελένης Κυριαζή».

Οι αδελφοί Ξενοκράτη είχαν Πατρίδα το Σαμμακόβι, το νέο Σιδηροχώρι σήμερα, της Ανατολικής Θράκης. Η οικογένεια ήταν πολύ φτωχή και ο πρώτος γιός Θεόδωρος αποφάσισε να φύγει και να πάει στην Κωνσταντινούπολη για δουλειά. καλεί και τα αδέλφια του τα οποία ασχολήθηκαν με το εμπόριο της γούνας και την γεωργία στο Βουκουρέστι. Με τα χρήματα που απόκτησαν αγόρασαν πολλά κτήματα. Από τα πρώτα έργα είναι η ίδρυση του «ΞΕΝΟΚΡΑΤΕΙΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ» στο Βουκουρέστι το 1881 που το έχτισαν για την περίθαλψη των ξενιτεμένων Ελλήνων. σεβόμενοι τις θυσίες των Μεσολογγιτών για την Ελευθερία του Έθνους θεώρησαν χρέος και τιμή τους να βοηθήσουν το Μεσολόγγι. Έτσι πήραν την απόφαση να χτίσουν στο Μεσολόγγι το «ΞΕΝΟΚΡΑΤΕΙΟ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ», την όλη επιμέλεια του έργου την ανέθεσαν στον γαμπρό τους Κυριαζή.

Ελληνικό Σχολείο Μεσολογγίου Κωνσταντίνου Χατζηκώστα, βρίσκεται δίπλα από τον ιερό Ναό του Αγίου Παντελεήμονα θεωρείται ένα από τα διατηρητέα κτίρια της πόλης του Μεσολογγίου. Πληροφορίες για το σχολείο αυτό δόθηκαν από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Η κατασκευή του φέρεται να ξεκίνησε κατά τη δεκαετία του 1850, την εποχή δηλαδή που στην πόλη χτίζονταν και το Νοσοκομείο Μεσολογγίου, δωρεά και αυτό της οικογένειας Χατζηκώστα.

Η ίδρυση του Σελίβειου Γηροκομείου Μεσολογγίου πραγματοποιήθηκε το έτος 1947 με την διαθήκη του αειμνήστου Κωνσταντίνου Σελίβου. Η πρώτη λειτουργία του έγινε το έτος 1960 σαν Πτωχοκομείο – Γηροκομείο Μεσολογγίου και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Για την λειτουργία του Γηροκομείου αυτού βοήθησαν και οι ευεργέτες Κωνσταντίνος Γαΐτσης, Γεώργιος και Χαράλαμπος Ζαμπακόλας καθώς και ο Μητροπολίτης Θεόκλητος. Πρόσφατα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας, εγκαινίασε την νέα πτέρυγα του γηροκομείου.

Συνέχεια στο βήμα κλήθηκε ο Ιστορικός, Συγγραφέας κος Σαράντος Καργάκος ο οποίος αναφερόμενος στη συμβολή των Εθνικών Ευεργετών στην Πνευματική και Πολιτιστική Αναγέννηση του Ελληνισμού μεταξύ των άλλων είπε: «…Ποιος σήμερα έχει διάθεση να προβεί σε μια γενναία οικονομική χειρονομία προσφοράς, όταν ενδέχεται να εισπράξει αχαριστία? Να γιατί στέρεψε η πηγή που λεγόταν Εθνική ευεργεσία.

Οι αρχαίοι μας που για όλα ήσαν προβλεπτικοί είχαν πει, (Αχάριστος όστις ευ παθών αμνημονεί), δηλαδή είναι αχάριστος όποιος ευεργετείται και λησμονεί την ευεργεσία που του έγινε.

Δυστυχώς, στη σύγχρονη Ελλάδα ισχύει η ακόλουθη αρχή: τον αδικήσαντα συγχωρούν πολλοί, τον ευεργέτη… ολίγοι! Η αυθαιρεσία ευλογείται, η ευεργεσία, οσάκις δεν τιμωρείται δυσφημείται ή αγνωείται.

Προφανώς, εννοείτε τι εννοώ, αλλά δεν κατανοώ τη συμπεριφορά πολιτών και πολιτικών έναντι του μεγάλου αυτού Εθνικού κεφαλαίου που ονομάζεται «Εθνικοί Ευεργέτες». Δεν κατανοώ το μίσος κάποιων ανεγκέφαλων-κυρίως νεαρών- πουβεβηλώνουν τα μνημεία τους και τα ιρδύματά τους.

Αν έλειπε από τη Χώρα μας ο «Μαικηνισμός» η Ελλάς θα έμοιαζε με μίααπέραντη… καρβουναποθήκη… Γενικά Εθνικοί Ευεργέτες ονομάσθηκαν τα πρόσωπα που με ποικίλους τρόπους ευεργέτησαν το Έθνος.

Για παράδειγμα: φέτος και του χρόνου τιμάμε τα εκατόχρονα από την εποποιία των Βαλκανικών πολέμων. Διερωτώμαι, θα είχαμε τα αθάνατα εκείνα τρόπαια και το διπλασιασμό της Ελλάδος, αν δεν υπήρχε το θωρηκτό «γ. Αβέρωφ» που αποπληρώθηκε χάρη στη διαθήκη του Μετσοβίτη ευεργέτη?

Πριν ένα δίμηνο έγιναν οι Ολυμπιακοί αγώνες στο Λονδίνο και πολλοί εμνήσθησαν των πρώτων Ολυμπιακών των νεωτέρων καιρών που έγιναν μεγαλοπρεπώς στην Αθήνα το 1896. Διερωτώμαι, θα μπορούσε η προ τριετίας (1893) χρεοκοπημένη Ελλάς να οργανώσει αγώνες χωρίς τη προσφορά του Γ. Αβέρωφ, που με δικά του χρήματα έγινε η αναμαρμάρωση του Παναθηναϊκού Σταδίου?

Οι νέοι της Πατρίδας μας αν είχαν λάβει σωστή Ελληνική παιδεία, όφειλαν να γνωρίζουν ότι όλα τα μεγάλα διδακτήρια, τα περισσότερα νοσοκομεία καιεπιστημονικά ιδρύματα είναι προσφορά ευεργετών… επιγραμματικά αναφέρουμε: Αστεροσκοπείο και Ακαδημία δωρεά του βαρόνου Σίνα, ο αυτοκράτορας Αδριανός και ο Ηρώδης ο Αττικός εκόσμησαν την πόλη των Αθηνών με αριστουργήματα τέχνης και τεχνικής όπως το Αδριάνειο υδραγωγείο και το Ηρώδειο αντίστοιχα, το ναό του Ολυμπίου Διός… οι Ζωσιμάδες με τα Ζωσιμαία ιδρύματα… Χάρη στον Σίνα, τον Βαρβάκη, τους Ζαππαίους, τουςΑρσάκηδες, τον Αβέρωφ, τους Τοσιτσαίους, τους Στουρνάρηδες και τόσους άλλους δημιουργήθηκαν τα θαυμάσια έργα που ανόρθωσαν την Ελλάδα από τα ερείπια και της έδωσαν ζωοποιό πνοή… και αφού αναφέρθηκε σε δεκάδες άλλους ευεργέτες τελειώνοντας είπε: