ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ-2
Ο πρώτος Κυβερνήτης της χώρας έχει σαφή οράματα και στο χώρο της παιδείας. Από τα πρώτα μελήματά του ήταν να ιδρύσει γεωργικό σχολείο στην Τίρυνθα, τεχνικό σχολείο στην Αίγινα κ.α. Αλλά δεν πρόλαβε να προχωρήσει τα σχέδιά του. Αυστηρός και ηθικός με οδηγό το προσωπικό του παράδειγμα, υπερβαίνει τις προσωπικές προσδοκίες διαφόρων ομάδων που ήθελαν για ίδιο όφελος να γίνουν μπέηδες και πασάδες στη θέση των προηγούμενων αφεντικών. Ελεύθεροι να λαφυραγωγήσουν τις εκτάσεις και τον πλούτο της χώρας, ως ανταμοιβή για την «προσφορά τους στον αγώνα» Δεν υπήρξε καμιά δυσκολία να βρεθεί η πρόφαση και το εκτελεστικό όργανο για τον αφανισμό του. Μια δολοφονία, που έδειξε το επίπεδο και τις αντοχές ενός λαού που ακόμα δεν έχει σαφή ταυτότητα
Έτσι μας επιβάλλεται εκ των πραγμάτων ένας ξένος ηγέτης, με τις εξουσίες του απόλυτου κι ανεύθυνου άρχοντα. Όταν ο Λουδοβίκος της Βαυαρίας στέλνει στην Ελλάδα τον δευτερότοκο γιο του Όθωνα η κύρια ιδέα, αλλά συγχρόνως και ψευδαίσθηση, είναι η αναβίωση στους ιερούς αυτούς τόπους του πνεύματος ότι θα δημιουργηθεί ένας νέος χρυσός αιώνας. Λάτρεις οι Ευρωπαίοι φιλέλληνες με τον αρχαίο πολιτισμό πιστεύουν ότι μπορεί να επαναληφθεί το θαύμα. Σύντομα συνειδητοποιούν την κατάσταση που τώρα υπάρχει δεν αφήνει χώρο για τέτοια προοπτικά, αλλά η εξουσία είναι γλυκιά και επιχειρούν με αυταρχικούς μεθόδους να την διατηρήσουν.
Για πολλά χρόνια η εκπαίδευση στην Ελλάδα περιορίζεται στο σκοπό να μάθει το παιδί να διαβάζει, να κάνει κάποιους στοιχειώδεις λογαριασμούς, με ιδιαίτερη όμως μέριμνα να μάθει τα ιερά κείμενα και μέσω της κατηχήσεως στους αυστηρούς κανόνες της χρηστής συμπεριφοράς. Πρέπει να ψάξεις πολύ να βρεις στην πράξη στοιχεία προετοιμασίας για την έξοδο του νέου στη ζωή και στην βιοπάλη. Όλα τα χρήσιμα θα τ’ αντιμετωπίσει ο ίδιος στη ζωή. Εκεί θα μάθει πως λειτουργεί η αγορά, εκεί στον αντίστοιχο μάστορα θα αρχίσει να μπαίνει στα μυστικά μιας τέχνης.
Το Πανεπιστήμιο που αρχίζει τυπικά να λειτουργεί από το 1837 αργεί αφάνταστα να βγάλει χρήσιμους σε άλλους τομείς πτυχιούχους πέρα από άφθονους δικηγόρους και γιατρούς. Κάποιοι φιλόλογοι, αντίστοιχοι θεολόγοι και ολίγοι μαθηματικοί. Ο πρώτος φυσικός πτυχιούχος εμφανίζεται την όγδοη δεκαετία του 19ου αιώνα, ενώ πτυχιούχος χημικός εμφανίζεται τον 20ο αιώνα. Το ίδιο και χειρότερο ισχύει για τους οικονομολόγους. Αυτές οι ειδικότητες καλύπτονται, όσο αυτό είναι δυνατόν, από την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Μια αξιοσημείωτη τέτοια περίπτωση είναι οι σχολές που άνοιξε την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα ένας πολυτάλαντος επιστήμονας, ο Όθωνας Ρουσόπουλος με ένα εκλεκτό επιτελείο συνεργατών. Ήταν η « ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉ ΑΚΑΔΗΜΙΑ». Οι σχολές αυτές αξίζουν ειδικής μνείας για πολλούς και σοβαρούς λόγους. Κατ’ αρχήν ήταν η πιο πρώιμη –απ’ ότι γνωρίζω– προσπάθεια στροφής της κλασσικίζουσας παιδείας της χώρας μας σε πρακτικές, χρήσιμες και απαραίτητες επαγγελματικές σπουδές. Ήταν μια πρωτοπόρα και οραματική πρωτοβουλία του προοδευτικού τμήματος της ανερχόμενης αστικής τάξης, που εμπνεόμενη από την πορεία των ανεπτυγμένων χωρών της δύσης αποπειράται να προετοιμάσει τα αναγκαία και επιστημονικώς καταρτισμένα στελέχη, που θα ανοίξουν την οδό της εμπορικής, βιομηχανικής, τεχνολογικής και παραγωγικής ανάπτυξης της χώρας.
Κρινόμενη εκ του αποτελέσματος, αυτή η πολύχρονη προσπάθεια αναδεικνύεται επιτυχής και αποδοτική. Οι πτυχιούχοι αυτής της σχολής στελέχωσαν, ή ακόμα περισσότερο, δημιούργησαν τις πρώτες σύγχρονες για την εποχή τους χημικές βιομηχανίες, τις μονάδες επεξεργασίας και αξιοποίησης γεωργικών προϊόντων με επιστημονικό τρόπο. Στελέχωσαν ακόμα τράπεζες, κοινωφελείς οργανισμούς, που ιδρύονταν αυτή την εποχή στη χώρα, διασκορπίστηκαν σ’ όλες τις γωνιές που δρούσε και μεγαλουργούσε ακόμα ο ελληνισμός, ίδρυσαν παρόμοιες οικονομικές σχολές σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και εκτός αυτής. Εξέδωσαν, σειρά χρήσιμων και πρακτικών βιβλίων σε τομείς όπως η ελαιουργία, η αμπελουργία, η οινοποιία, η μελισσοκομία, η πτηνοτροφία, η σηροτροφία, η γαλακτοκομία, η τυροκομία και όχι μόνο! Βιβλία για το εμπόριο και τις συναλλαγές όπως εμποριολογία, εμπορευματολογία, λογιστική, νομοθεσία τελωνείων, καταστιχογραφία κλπ. Βιβλία για αρώματα, για τη φωτογραφική τέχνη, τις ξένες γλώσσες, την εμπορική αλληλογραφία.
(συνεχίζεται)
Ο πρώτος Κυβερνήτης της χώρας έχει σαφή οράματα και στο χώρο της παιδείας. Από τα πρώτα μελήματά του ήταν να ιδρύσει γεωργικό σχολείο στην Τίρυνθα, τεχνικό σχολείο στην Αίγινα κ.α. Αλλά δεν πρόλαβε να προχωρήσει τα σχέδιά του. Αυστηρός και ηθικός με οδηγό το προσωπικό του παράδειγμα, υπερβαίνει τις προσωπικές προσδοκίες διαφόρων ομάδων που ήθελαν για ίδιο όφελος να γίνουν μπέηδες και πασάδες στη θέση των προηγούμενων αφεντικών. Ελεύθεροι να λαφυραγωγήσουν τις εκτάσεις και τον πλούτο της χώρας, ως ανταμοιβή για την «προσφορά τους στον αγώνα» Δεν υπήρξε καμιά δυσκολία να βρεθεί η πρόφαση και το εκτελεστικό όργανο για τον αφανισμό του. Μια δολοφονία, που έδειξε το επίπεδο και τις αντοχές ενός λαού που ακόμα δεν έχει σαφή ταυτότητα
Έτσι μας επιβάλλεται εκ των πραγμάτων ένας ξένος ηγέτης, με τις εξουσίες του απόλυτου κι ανεύθυνου άρχοντα. Όταν ο Λουδοβίκος της Βαυαρίας στέλνει στην Ελλάδα τον δευτερότοκο γιο του Όθωνα η κύρια ιδέα, αλλά συγχρόνως και ψευδαίσθηση, είναι η αναβίωση στους ιερούς αυτούς τόπους του πνεύματος ότι θα δημιουργηθεί ένας νέος χρυσός αιώνας. Λάτρεις οι Ευρωπαίοι φιλέλληνες με τον αρχαίο πολιτισμό πιστεύουν ότι μπορεί να επαναληφθεί το θαύμα. Σύντομα συνειδητοποιούν την κατάσταση που τώρα υπάρχει δεν αφήνει χώρο για τέτοια προοπτικά, αλλά η εξουσία είναι γλυκιά και επιχειρούν με αυταρχικούς μεθόδους να την διατηρήσουν.
Για πολλά χρόνια η εκπαίδευση στην Ελλάδα περιορίζεται στο σκοπό να μάθει το παιδί να διαβάζει, να κάνει κάποιους στοιχειώδεις λογαριασμούς, με ιδιαίτερη όμως μέριμνα να μάθει τα ιερά κείμενα και μέσω της κατηχήσεως στους αυστηρούς κανόνες της χρηστής συμπεριφοράς. Πρέπει να ψάξεις πολύ να βρεις στην πράξη στοιχεία προετοιμασίας για την έξοδο του νέου στη ζωή και στην βιοπάλη. Όλα τα χρήσιμα θα τ’ αντιμετωπίσει ο ίδιος στη ζωή. Εκεί θα μάθει πως λειτουργεί η αγορά, εκεί στον αντίστοιχο μάστορα θα αρχίσει να μπαίνει στα μυστικά μιας τέχνης.
Το Πανεπιστήμιο που αρχίζει τυπικά να λειτουργεί από το 1837 αργεί αφάνταστα να βγάλει χρήσιμους σε άλλους τομείς πτυχιούχους πέρα από άφθονους δικηγόρους και γιατρούς. Κάποιοι φιλόλογοι, αντίστοιχοι θεολόγοι και ολίγοι μαθηματικοί. Ο πρώτος φυσικός πτυχιούχος εμφανίζεται την όγδοη δεκαετία του 19ου αιώνα, ενώ πτυχιούχος χημικός εμφανίζεται τον 20ο αιώνα. Το ίδιο και χειρότερο ισχύει για τους οικονομολόγους. Αυτές οι ειδικότητες καλύπτονται, όσο αυτό είναι δυνατόν, από την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Μια αξιοσημείωτη τέτοια περίπτωση είναι οι σχολές που άνοιξε την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα ένας πολυτάλαντος επιστήμονας, ο Όθωνας Ρουσόπουλος με ένα εκλεκτό επιτελείο συνεργατών. Ήταν η « ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉ ΑΚΑΔΗΜΙΑ». Οι σχολές αυτές αξίζουν ειδικής μνείας για πολλούς και σοβαρούς λόγους. Κατ’ αρχήν ήταν η πιο πρώιμη –απ’ ότι γνωρίζω– προσπάθεια στροφής της κλασσικίζουσας παιδείας της χώρας μας σε πρακτικές, χρήσιμες και απαραίτητες επαγγελματικές σπουδές. Ήταν μια πρωτοπόρα και οραματική πρωτοβουλία του προοδευτικού τμήματος της ανερχόμενης αστικής τάξης, που εμπνεόμενη από την πορεία των ανεπτυγμένων χωρών της δύσης αποπειράται να προετοιμάσει τα αναγκαία και επιστημονικώς καταρτισμένα στελέχη, που θα ανοίξουν την οδό της εμπορικής, βιομηχανικής, τεχνολογικής και παραγωγικής ανάπτυξης της χώρας.
Κρινόμενη εκ του αποτελέσματος, αυτή η πολύχρονη προσπάθεια αναδεικνύεται επιτυχής και αποδοτική. Οι πτυχιούχοι αυτής της σχολής στελέχωσαν, ή ακόμα περισσότερο, δημιούργησαν τις πρώτες σύγχρονες για την εποχή τους χημικές βιομηχανίες, τις μονάδες επεξεργασίας και αξιοποίησης γεωργικών προϊόντων με επιστημονικό τρόπο. Στελέχωσαν ακόμα τράπεζες, κοινωφελείς οργανισμούς, που ιδρύονταν αυτή την εποχή στη χώρα, διασκορπίστηκαν σ’ όλες τις γωνιές που δρούσε και μεγαλουργούσε ακόμα ο ελληνισμός, ίδρυσαν παρόμοιες οικονομικές σχολές σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και εκτός αυτής. Εξέδωσαν, σειρά χρήσιμων και πρακτικών βιβλίων σε τομείς όπως η ελαιουργία, η αμπελουργία, η οινοποιία, η μελισσοκομία, η πτηνοτροφία, η σηροτροφία, η γαλακτοκομία, η τυροκομία και όχι μόνο! Βιβλία για το εμπόριο και τις συναλλαγές όπως εμποριολογία, εμπορευματολογία, λογιστική, νομοθεσία τελωνείων, καταστιχογραφία κλπ. Βιβλία για αρώματα, για τη φωτογραφική τέχνη, τις ξένες γλώσσες, την εμπορική αλληλογραφία.
(συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου