Αρχείο Αγιάς
Η Αγιά αν και δεν αποτελεί έδρα νομού έχει την τύχη να είναι από τις λίγες πόλεις στην Ελλάδα που διαθέτει την δικιά της αρχειακή υπηρεσία, το Τοπικό Αρχειό Αγιάς. Το Τοπικό Αρχείο Αγιάς ανήκει στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) που αποτελούν αυτοτελή, δημόσια υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας. Κύριος σκοπός του είναι η διάσωση, η συγκέντρωση, καταγραφή και ταξινόμηση του αρχειακού υλικού της ευρύτερης περιοχής της Αγιάς. Ιδρύθηκε και λειτούργησε ως το πρώτο Κρατικό Αρχείο στο Νομό Λάρισας το 1978, χάρη στις προσπάθειες του Δημήτρη Αγραφιώτη (ο οποίος επί πολλά χρόνια διετέλεσε Διευθυντής του) καθώς και άλλων δραστήριων αγιωτών. Οι αρμοδιότητες του καλύπτει τους πρώην δήμους Αγιάς, Λακέρειας, Ευρυμενών και Μελιβοίας. Στο Αρχείο έχει συγκεντρωθεί μεγάλος όγκος δημόσιων και ιδιωτικών αρχείων, συλλογών, βιβλίων, εντύπων και φωτογραφιών από το 1700 εώς σήμερα, ωστέ να το καθιστούν ως ένα από τα πλουσιότερα σε υλικό, επαρχιακά αρχεία. Το 2001 ο Δήμος Αγιάς αποφάσισε ομόφωνα και παραχώρησε για την μόνιμη στεγάση του Γ.Α.Κ. το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου του Μεταξοχωρίου, το οποίο ανακατασκευάστηκε εξαρχής και η μεταγκατάστασή του έγινε το 2005. Το νέο κτίριο περιλαμβάνει εκθετήριο, όπου φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις αρχειακού και φωτογραφικού υλικού βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο, αίθουσα εκδηλώσεων, αρχειοστάσια, γραφεία και αποθήκες. Σήμερα το Αρχείο, παράλληλα με το κύριο έργο του, αναπτύσσει πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ώστε να γίνουν προσιτά τα τεκμήρια της τοπικής ιστορίας σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, ερευνητές, μαθητές, κοινό διοργανώνοντας:
1. Ξεναγήσεις και επισκέψεις Σχολείων στα πλαίσια των εκπαιδευτικών εκδρομών.
2. Εκθέσεις αρχειακού ή φωτογραφικού υλικού σε επετείους, ιστορικά γεγονότα ή τοπικές αρχές.
3. Ημερίδες και Εκδηλώσεις σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς (Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου, Συλλόγους κ.α).
Το Τοπικό Ιστορικό Αρχείο στο ΜεταξοχώριΜεγαλόβρυσο
Το Μεγαλόβρυσο
Στα 600μ, σε πλάτωμα του Κισσάβου βρίσκεται το Μεγαλόβρυσο (Νιβόλιανη= ουράνια πόλη). Χαρακτηρίζεται ως παραδοσιακός οικισμός, ακόμη και τα σπίτια του χαρακτηρίζονται από ομοιομορφία ως προς το χρώμα τους. Χτισμένο πάνω σε δυο λοφοσειρές στις πλαγιές της Όσσας, 7χλμ από την Αγιά και 43χλμ από την Λάρισα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία, την δενδροκομία και την κτηνοτροφία. Η βρύση «Μεσοχώρι» κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή «Μεγάλη Βρύση» που το υδρεύει και το αρδεύει, θα αποζημιώσει τον επισκέπτη που έχει πρόσβαση τόσο με τα πόδια όσο και με το αυτοκίνητο. Η θέα από τη θέση «Καραούλι, 200μ έξω από το χωριό προσφέρει επαφή με παρθένα κυριολεκτικά φύση. Από το χωριό έχετε θέα στο Αιγαίο, τον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πήλιο, τον Θεσσαλικό κάμπο, τις Σποράδες και με καθαρή ατμόσφαιρα την Χερσόνησο του Άθω.-Αξιόλογο μνημείο που σώζεται στα ΝΔ του χωριού είναι το μοναστήρι της Κοίμησεως της Θεοτόκου. Η ξυλόστεγη αυτή βασιλική οικοδομήθηκε το 1639 στη θέση παλιότερου ναού της Παλαιολόγειας εποχής (13ου αι.), ο οποίος είχε επίσης χτισθεί πάνω σε παλιότερο του 11ου αιώνα
Κάθε χρόνο ανάβουν φωτιές, οι «φανοί», τις Κυριακές της Τυροφάγου και των Απόκρεω. Ακόμη, το απόγευμα της Τρίτης της Διακαινησίμου γιορτάζονται τα Πασχαλιόγιορτα, που οργανώνονται από τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο της κοινότητας. Στη διάρκεια της γιορτής προσφέρεται κρασί και αρνί και οι κάτοικοι τραγουδούν τα καθιερωμένα για την ημέρα αυτή τραγούδια, που έχουν ποικίλο περιεχόμενο (πασχαλινά, της αγάπης, της ξενιτιάς, της Αγια-Σοφιάς) και χορεύουν «το χορό της τράτας», σε διπλό κύκλο ανδρών και γυναικών. Πανηγύρια γίνονται των Αγ. Αναργύρων (1/7), του Προφήτη Ηλία (20/7) και του Αγ. Παντελεήμονα (27/7). Το χωριό φημιζόταν κάποτε για τον πλούτο του και μάλιστα υπάρχει η πληροφορία – αν και δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί – πως η Αγιά πλήρωνε στη Νιβόλιανη το φόρο «κανίσκια». Σήμερα εξελίσσεται σε καλοκαιρινό θέρετρο. Υπάρχουν λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια και φιλοξενείται προσκοπική κατασκήνωση στη Μεγάλη Βρύση. Ταβέρνα υπάρχει στην πλατεία, όπου ευρίσκεται και το κτήριο του Δημοτικού Σχολείου που έχει πια κλείσει.
Η Kjersti Aandahl, Νορβηγή ζωγράφος, που έζησε και εργάστηκε στο Μεγαλόβρυσο
Πληθυσμός: 438 κάτ.
Υψόμετρο: 600 μ
Απόσταση από Λάρισα: 43,0 χλμ
Ασχολίες κατοίκων:
δενδροκαλλιεργητές και κτηνοτρόφοι
Νερόμυλοι (παλαιότερη ονομασία Τουρκοχώρι, Αϊντινλί)
Στους Νερομύλους το εργαστήριο της Θεονίας Δαλαβίκα
Χωριό χτισμένο στους πρόποδες του Κισσάβου με άφθονα νερά, δριστέλλες-υδροτριβές. Διασώζονται ερείπια Ρωμαϊκού λουτρού (Βαλανείο) του 2ου μ.Χ. αιώνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Γιορτή Μηλίτη Οίνου που διοργανώνεται κάθε Αύγουστο.
Η Αγιά αν και δεν αποτελεί έδρα νομού έχει την τύχη να είναι από τις λίγες πόλεις στην Ελλάδα που διαθέτει την δικιά της αρχειακή υπηρεσία, το Τοπικό Αρχειό Αγιάς. Το Τοπικό Αρχείο Αγιάς ανήκει στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) που αποτελούν αυτοτελή, δημόσια υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας. Κύριος σκοπός του είναι η διάσωση, η συγκέντρωση, καταγραφή και ταξινόμηση του αρχειακού υλικού της ευρύτερης περιοχής της Αγιάς. Ιδρύθηκε και λειτούργησε ως το πρώτο Κρατικό Αρχείο στο Νομό Λάρισας το 1978, χάρη στις προσπάθειες του Δημήτρη Αγραφιώτη (ο οποίος επί πολλά χρόνια διετέλεσε Διευθυντής του) καθώς και άλλων δραστήριων αγιωτών. Οι αρμοδιότητες του καλύπτει τους πρώην δήμους Αγιάς, Λακέρειας, Ευρυμενών και Μελιβοίας. Στο Αρχείο έχει συγκεντρωθεί μεγάλος όγκος δημόσιων και ιδιωτικών αρχείων, συλλογών, βιβλίων, εντύπων και φωτογραφιών από το 1700 εώς σήμερα, ωστέ να το καθιστούν ως ένα από τα πλουσιότερα σε υλικό, επαρχιακά αρχεία. Το 2001 ο Δήμος Αγιάς αποφάσισε ομόφωνα και παραχώρησε για την μόνιμη στεγάση του Γ.Α.Κ. το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου του Μεταξοχωρίου, το οποίο ανακατασκευάστηκε εξαρχής και η μεταγκατάστασή του έγινε το 2005. Το νέο κτίριο περιλαμβάνει εκθετήριο, όπου φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις αρχειακού και φωτογραφικού υλικού βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο, αίθουσα εκδηλώσεων, αρχειοστάσια, γραφεία και αποθήκες. Σήμερα το Αρχείο, παράλληλα με το κύριο έργο του, αναπτύσσει πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ώστε να γίνουν προσιτά τα τεκμήρια της τοπικής ιστορίας σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, ερευνητές, μαθητές, κοινό διοργανώνοντας:
1. Ξεναγήσεις και επισκέψεις Σχολείων στα πλαίσια των εκπαιδευτικών εκδρομών.
2. Εκθέσεις αρχειακού ή φωτογραφικού υλικού σε επετείους, ιστορικά γεγονότα ή τοπικές αρχές.
3. Ημερίδες και Εκδηλώσεις σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς (Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου, Συλλόγους κ.α).
Το Τοπικό Ιστορικό Αρχείο στο ΜεταξοχώριΜεγαλόβρυσο
Το Μεγαλόβρυσο
Στα 600μ, σε πλάτωμα του Κισσάβου βρίσκεται το Μεγαλόβρυσο (Νιβόλιανη= ουράνια πόλη). Χαρακτηρίζεται ως παραδοσιακός οικισμός, ακόμη και τα σπίτια του χαρακτηρίζονται από ομοιομορφία ως προς το χρώμα τους. Χτισμένο πάνω σε δυο λοφοσειρές στις πλαγιές της Όσσας, 7χλμ από την Αγιά και 43χλμ από την Λάρισα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία, την δενδροκομία και την κτηνοτροφία. Η βρύση «Μεσοχώρι» κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή «Μεγάλη Βρύση» που το υδρεύει και το αρδεύει, θα αποζημιώσει τον επισκέπτη που έχει πρόσβαση τόσο με τα πόδια όσο και με το αυτοκίνητο. Η θέα από τη θέση «Καραούλι, 200μ έξω από το χωριό προσφέρει επαφή με παρθένα κυριολεκτικά φύση. Από το χωριό έχετε θέα στο Αιγαίο, τον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πήλιο, τον Θεσσαλικό κάμπο, τις Σποράδες και με καθαρή ατμόσφαιρα την Χερσόνησο του Άθω.-Αξιόλογο μνημείο που σώζεται στα ΝΔ του χωριού είναι το μοναστήρι της Κοίμησεως της Θεοτόκου. Η ξυλόστεγη αυτή βασιλική οικοδομήθηκε το 1639 στη θέση παλιότερου ναού της Παλαιολόγειας εποχής (13ου αι.), ο οποίος είχε επίσης χτισθεί πάνω σε παλιότερο του 11ου αιώνα
Κάθε χρόνο ανάβουν φωτιές, οι «φανοί», τις Κυριακές της Τυροφάγου και των Απόκρεω. Ακόμη, το απόγευμα της Τρίτης της Διακαινησίμου γιορτάζονται τα Πασχαλιόγιορτα, που οργανώνονται από τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο της κοινότητας. Στη διάρκεια της γιορτής προσφέρεται κρασί και αρνί και οι κάτοικοι τραγουδούν τα καθιερωμένα για την ημέρα αυτή τραγούδια, που έχουν ποικίλο περιεχόμενο (πασχαλινά, της αγάπης, της ξενιτιάς, της Αγια-Σοφιάς) και χορεύουν «το χορό της τράτας», σε διπλό κύκλο ανδρών και γυναικών. Πανηγύρια γίνονται των Αγ. Αναργύρων (1/7), του Προφήτη Ηλία (20/7) και του Αγ. Παντελεήμονα (27/7). Το χωριό φημιζόταν κάποτε για τον πλούτο του και μάλιστα υπάρχει η πληροφορία – αν και δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί – πως η Αγιά πλήρωνε στη Νιβόλιανη το φόρο «κανίσκια». Σήμερα εξελίσσεται σε καλοκαιρινό θέρετρο. Υπάρχουν λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια και φιλοξενείται προσκοπική κατασκήνωση στη Μεγάλη Βρύση. Ταβέρνα υπάρχει στην πλατεία, όπου ευρίσκεται και το κτήριο του Δημοτικού Σχολείου που έχει πια κλείσει.
Η Kjersti Aandahl, Νορβηγή ζωγράφος, που έζησε και εργάστηκε στο Μεγαλόβρυσο
Πληθυσμός: 438 κάτ.
Υψόμετρο: 600 μ
Απόσταση από Λάρισα: 43,0 χλμ
Ασχολίες κατοίκων:
δενδροκαλλιεργητές και κτηνοτρόφοι
Νερόμυλοι (παλαιότερη ονομασία Τουρκοχώρι, Αϊντινλί)
Στους Νερομύλους το εργαστήριο της Θεονίας Δαλαβίκα
Χωριό χτισμένο στους πρόποδες του Κισσάβου με άφθονα νερά, δριστέλλες-υδροτριβές. Διασώζονται ερείπια Ρωμαϊκού λουτρού (Βαλανείο) του 2ου μ.Χ. αιώνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Γιορτή Μηλίτη Οίνου που διοργανώνεται κάθε Αύγουστο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου