Παρασκευή 2 Οκτωβρίου 2015

Το Δημοτικό Σχολείο Αυλώνας Τριφυλίας
Ο Αμβρόσιος Καρατζάς το 2008, χρησιμοποιεί ως πηγή το βιβλίο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου "Καραμούσταφα-Σκλαβέικα-Τρουκάκι, Ιστορία- Λαογραφία", και δίνει χαρακτηριστικά την εικόνα της εκπαιδευτικής πραγματικότητας στην ορεινή περιοχή της Αυλώνας το 19ο αιώνα. Το χωριό τότε ονομαζόταν Καραμούσταφα και στο παρακάτω κείμενο θα συναντήσουμε το σχολείο με την παλιά του ονομασία. Το Δημοτικό Σχολείο Καραμούσταφα στεγάστηκε στην αρχή σε ιδιόκτητα κτίρια και από το 1951 αποκτά το δικό του διδακτήριο, σε δημόσιο οίκημα που κτίστηκε με την πρωτοβουλία και ενίσχυση του Συλλόγου Αυλωνιτών της Αθήνας.
"Στην ΝΑ του χωριού 100 μέτρα από τον δρόμο που ενώνει την Αυλώνα με το Σιδηρόκαστρο ευρίσκεται το κτήριο του Δημοτικού Σχολείου της Αυλώνας. Έχει δύο μεγάλες αίθουσες διδασκαλίας, ευρύχωρο γραφείο και μεγάλο προαύλιο.
Μέχρι το 1910 το σχολείο στεγαζόταν σε διάφορα σπίτια πρωτόγονα και ακατάλληλα, που δεν ήσαν εξοπλισμένα, με μέσα διδασκαλίας, ούτε θρανία.
Μετά το 1910 χρησίμευσαν για σχολείο τα παρακάτω σπίτια του χωριού: Το παλιό Βουδουρέϊκο σπίτι, στο οποίο κατοικούσε ο Δημήτριος Πέρσου Γκιουμές. Το σπίτι του Γεωργίου Γρηγ. Βουδούρη στο οποίο ανήκει στους κληρονόμους του Γεράσιμου Πάνου, του Γεωρ. Αθαν. Λυμπεροπούλου (Ντελή) που σήμερα κατοικεί η Παναγιώτα χήρα Γεωργίου Kώνσταντου . Επίσης τα σπίτια: του Παπα- Αλεβίζου, στο οποίο μένει ο εγγονός του Νίκος Ξ. Παπαγεωργίου, του Λεωνίδα Παπαδιονυσίου που έμενε ο Άγγελος Στ. Σταυρόπουλος, του Κωνστσταντίνου Δημ. Γεωργακά, το οποίο ανήκει στους κληρονόμους του Δημήτριου Γεωργακά. Γύρω στο 1910 ο Γιαννίκος Κ. Σταυρόπουλος έχτισε μία μεγάλη αίθουσα διδασκαλίας και ένα δωμάτιο, στο οποίο έμενε ο δάσκαλος. Εκεί λειτούργησε το σχολείο πολλά χρόνια. Πολλά επίσης χρόνια χρησίμευσε για σχολείο το σπίτι του Νικολάου Παν. Σταυροπούλου (Καλέση). Ήταν το καλύτερο από όλα. Είχε μια μεγάλη φωτεινή αίθουσα διδασκαλίας και ένα καλό δωμάτιο στο οποίο έμενε ο δάσκαλος. Για λίγο διάστημα χρησίμευσε για σχολείο το σπίτι του Ιωάννη Κ. Κώνσταντου, το οποίο σήμερα έχουν οι κληρονόμοι του. Τελευταίο ιδιωτικό σπίτι στο οποίο στεγάσθηκε το σχολείο είναι του Αγγελή Παναγ. Κάππου που σήμερα ανήκει στους κληρονόμους του Κώστα Κάππου. Είχε δυο μεγάλες αίθουσες και σ' αυτό παραλειτούργησε το σχολείο σαν διτάξιο.
Από του 1951 το σχολείο στεγάζεται σε δημόσιο κτήριο, το γνωστό μας σχολείο που κοσμεί την είσοδο του χωριού. Οι εργασίες για την κατασκευή του σχολείου άρχισαν το 1938, διακόπηκαν, όμως, λόγω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η κατασκευή τελείωσε και άρχισε να λειτουργεί το 1951, πρώτοι δε δάσκαλοι που δίδαξαν στο καινούργιο σχολείο είναι ο Ανδρέας Αποστολόπουλος και η σύζυγος του Ιφιγένεια. Με τις φιλότιμες προσπάθειες των κάθε φορά δασκάλων και τις προσφορές των αποδήμων στις Η.Π.Α. Αυλωνιτών, των Αυλωνιτών της Αθήνας και του Συλλόγου Αυλωνιτών, έχει πλουτισθεί με όλα τα σύγχρονα μέσα διδασκαλίας και με αξιόλογη βιβλιοθήκη. Ο εξωτερικός περίβολος έχει περιφραχθεί και διαμορφωθεί κατάλληλα, ώστε το σχολείο μας αποτελεί μια πολιτισμένη γωνιά του χωριού και είναι πρότυπο διδακτήριο όλης της περιοχής. Ο αριθμός των μαθητών σε παλιότερα χρόνια και ιδίως μεταξύ των ετών 1910 - 20 ήταν μεγαλύτερος των εκατό. Κάθε χρόνο φοιτούσαν 110 -120 μαθητές, από τους οποίους οι 20 περίπου ήσαν από την Καλλίτσαινα, όπου ιδρύθηκε σχολείο γύρω στο 1924. Από το 1960 ο αριθμός των μαθητών διαρκώς ελαττώνεται, κατά τα τελευταία δε χρόνια φοιτούν περί τους 25 μαθητές.
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΛΩΝΑ
Τα Γράμματα πριν το 1821
Δε γνωρίζουμε πού και πώς έμαθαν γράμματα οι προγονοί μας πριν το 1821, μας είναι όμως γνωστοί μερικοί από όσους γνώριζαν γράμματα εκείνη την εποχή. Οι εκατόνταρχοι Δημητράκης Μπουντούρης και Δημητράκης Κολέτσος ήξεραν γράμματα και έχουν υπογράψει αναφορές στη διάρκεια του αγώνα του 1821. Ασφαλώς ήξεραν γράμματα ο αγωνιστής του 21 και πρώτος εισπράκτορας του δήμου Αυλώνος Θεόδωρος Μπουντούρης, ο πεντηκόνταρχος Παναγιώτης Κολέτσος και ο Δήμαρχος Κωνστ. Τρουπάκης. Όλοι οι παραπάνω έχουν γεννηθεί 30 περίπου χρόνια πριν το 1821. Από όσους γεννήθηκαν ανάμεσα στα χρόνια 1800 -1832, είναι γνωστό ότι γνώριζαν γράμματα οι Παπά-Βγενής Θανασάς και Παπά-Γιώρης Βουδούρης, ο Δήμαρχος Γεώργιος Βουδούρης (Κράντος), ο Χρήστος Καν. Κανελλόπουλος και Παναγιώτης Απόστ. Κάππος. Και άλλοι ακόμη θα γνώριζαν γράμματα σ' αυτά τα χρόνια, δεν έχουμε, όμως, πληροφορίες από την παράδοση ή άλλες πηγές.
Οι πρώτοι δάσκαλοι
Τον τρόπο που έμαθαν τα πρώτα γράμματα στο χωριό μας , μπορούμε να παρακολουθούμε από το 1858-1860. Μας είναι γνωστός ο πρώτος δάσκαλος που έμαθε τα πρώτα γράμματα στα μικρά παιδιά κατά την εικοσαετία 1860-80.Μας είναι γνωστοί επίσης πολλοί μαθητές του , μερικοί από τους οποίους ζούσαν και την δεκαετία 1940 -1950, από αυτούς δε έχουμε τις πληροφορίες για δάσκαλους και μαθητές.
Πρώτος δάσκαλος στα χωριά μας υπήρξε ο Παπά - Βγενής Θανασάς.
Γνώριζε αρκετά γράμματα, είχε καλό γραφικό χαρακτήρα, έγραφε με ευχέρεια και δεν έκανε ορθογραφικά λάθη, όπως φαίνεται σε φωτοτυπία γραπτού του, που σώζεται. Μαθητές του Παπά-Βγενή υπήρξαν, και οι: Παναγιώτης Διαμαντή Κολέτσος, Γεώργιος Αλεβίζου Αλεβίζος (Παπά-Αλεβίζος), Θεμιστοκλής Δίον. Παπαδιονυσίου (γιος του Παπα - Βγενή), Νικόλαος Χρήστου Κανελλόπουλος, Κωνσταντίνος Ιωάννου Κολέτσος, Γενναίος Γεωργίου Μπινιώρης, Γεώργιος Παναγιώτη Βουδούρης, Λεωνίδας Γεωργίου Νικολόπουλος, Ευθύμιος Γιαννάκη Βουδούρης, Δημήτριος Παναγιώτη Βουδούρης, Θεμιστοκλής Αθανασίου Καρατζάς, Δημήτριος Γιαννάκη Βουδούρης, Αδάμ Δημητρίου Διαμαντόπουλος, Θεμιστοκλής Χρήστου Κανελλόπουλος. Οι παραπάνω έχουν γεννηθεί μεταξύ των ετών 1852 -1870.
Από την ηλικία των μαθητών του βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Παπά-Βγενής έκαμε το δάσκαλο από το 1858 - 60 έως το 1880. Συγκέντρωνε τα παιδιά στην Εκκλησία ή στο ύπαιθρο στην περιοχή Λεύκο, όπου είχε σπίτι και περιουσία, και τα μάθαινε γράμματα με αναγνωστικά το Ψαλτήρι και το Οχτωήχι. Ο Παπά-Βγενής ήταν από τους καλούς δασκάλους και με σεβασμό μιλούσαν γι' αυτόν οι μαθητές του. Ο Παπα - Βγενής ήταν δάσκαλος μέχρι το 1882. Στο ύπ' αριθ. 89, Φ.Ε.Κ., του Αυγούστου 1882, σελ. 471 - 473 αναγράφονται πολλές μεταθέσεις δασκάλων στη Μεσσηνία. Εκεί αναγράφεται και η μετάθεση του δασκάλου Ηλία Σπηλιώτη από το δημοτικό σχολείο Κουρτσαούσι στο δημοτικό σχολείο Καραμούσταφα (Αυλώνος). Όπως φαίνεται ο Ηλίας Σπηλιώτης διαδέχτηκε τον Παπά - Βγενή, ο όποιος, γέροντας πλέον, δεν μπορούσε να συνεχίσει τη διδασκαλία και μετά λίγο χρόνο το 1883 ή 1884 πέθανε. Η μετάθεση του Σπηλιώτη είναι αναμφισβήτητη απόδειξη, ότι το 1882 είχε ιδρυθεί δημοτικό σχολείο στο Καραμούσταφα. Δε μας είναι γνωστή η χρονολογία που ιδρύθηκε αυτό το δημοτικό σχολείο. Μάλλον είχε ιδρυθεί πολλά χρόνια πριν το 1882, την εποχή των Καραμουσταφαίων Δημάρχων Κωνστ. Τρουπάκη 1841, ή Γεωργίου Βουδούρη (Κράντου) 1866. Δε γνωρίζουμε πόσα χρόνια δίδαξε στο σχολείο Καραμούσταφα ο Ηλίας Σπηλιώτης. Μετά από αυτόν ήταν δάσκαλος ο Τσιπιανός, έτσι μένει γνωστός , γιατί καταγόταν από τα Τσιπιανά Αρκαδίας. Μετά τον Τσιπιανό και μέχρι το 1898 έγιναν δάσκαλοι οι πιο κάτω Καραμουσταφαίοι: Γενναίος Γ. Μπινιώρης, Κωνστ. Δημ. Γεωργακάς (Ρουμελιώτης), Αριστείδης Γ. Καραμπεσύνης, Διαμαντής Παν. Κολέτσος και Επαμεινώνδας Τάση Γεωργακάς, πριν γίνει παπάς.
Δημοδιδάσκαλοι και Γραμματοδιδάσκαλοι
Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους και μέχρι το 1906 τα δημοτικά σχολεία ήσαν Δημοσυντήρητα. Οι δήμοι είχαν αναλάβει τις δαπάνες για την ίδρυση και συντήρηση των δημοτικών σχολείων, καθώς και τη μισθοδοσία των δασκάλων. Οι δήμαρχοι επίσης διόριζαν τους δασκάλους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα σχολεία της κατώτερης εκπαίδευσης λέγονται ακόμη δημοτικά σχολεία και οι δάσκαλοι δημοδιδάσκαλοι. Η σωστή ονομασία σήμερα είναι σχολεία κατώτερης εκπαίδευσης και δάσκαλοι (διδάσκαλοι). Δεν υπήρχαν σχολές για την εκπαίδευση δημοδιδασκάλων. Σύμφωνα με τον ισχύοντα τότε νόμο, όσοι ήθελαν να γίνουν δημοδιδάσκαλοι, όφειλαν να δώσουν εξετάσεις ενώπιον επιτροπών, οι οποίες έδρευαν στην Αίγινα και το Ναύπλιο. Ο νόμος όριζε και τα μαθήματα, στα οποία θα έδιναν εξετάσεις. Έτσι, όσοι γνώριζαν γράμματα, διάβαζαν μόνοι τα μαθήματα, στα οποία ήσαν υποχρεωμένοι να δώσουν εξετάσεις. Κατ' αυτό τον τρόπο έγιναν οι πρώτοι δημοδιδάσκαλοι, οι οποίοι όμως δεν επαρκούσαν για όλα τα σχολεία. Οι δημοδιδάσκαλοι αυτής της μόρφωσης διορίζονταν στις πρωτεύουσες των νομών και των επαρχιών.
Για τα χωριά ίσχυσε ο θεσμός των γραμματοδιδασκάλων. Όσοι γνώριζαν λίγα γράμματα και ήθελαν να διοριστούν γραμματοδιδάσκαλοι, έδιναν εξετάσεις ενώπιον των τοπικών αρχών, δηλ. του δημάρχου και ενός δημοδιδασκάλου, έγραφαν ιδιοχείρως αίτηση στην οποία δήλωναν ότι γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, τις 4 πράξεις της αριθμητικής, καθώς και τα πρώτα στοιχεία των θρησκευτικών. Με την αίτηση αυτή παρείχαν δείγματα των γνώσεων που κατείχαν. Πολλοί γραμματοδιδάσκαλοι είχαν αρκετές γνώσεις και ήσαν κατάλληλοι να διδάσκουν τα πρώτα γράμματα σε μικρά παιδιά. Γραμματοδιδάσκαλοι, διορισμένοι από τις Δημοτικές Αρχές, ήσαν οι πιο πάνω Καραμουσταφαίοι που δίδαξαν τα γράμματα στο Καραμούσταφα.
Δάσκαλοι από το 1898 -1975
Το 1898 διορίστηκε στο Καραμούσταφα ο γραμματοδιδάσκαλος Ιωάννης Βασιλόπουλος από το Σιδηρόκαστρο. Από το 1901 έως το 1908 διορίσθηκαν στο σχολείο οι πιο κάτω γραμματοδιδάσκαλοι: Παπαβασιλείου από Βερβίτσα Όλυμπίας, Μιχαήλ Λεβής από τη Μάνη, Λυμπέρης Λυμπερόπουλος από τον Αετό Τριφυλίας, Πέτροβας από Γαράτζα Μεσσήνης και Παπαδόπουλος από το Πυργάκι Τριφυλίας. Οι γραμματοδιδάσκαλοι της περιόδου 1898 -1908 είχαν δώσει εξετάσεις σε πολλά μαθήματα και με αυστηρά κριτήρια, όσοι δε συνέχισαν να υπηρετούν, πήγαν για μετεκπαίδευση σε μονοτάξια διδασκαλεία.
Οι διδάσκαλοι που διορίζονται μετά το 1908 έχουν πτυχίο μονοτάξιου Διδασκαλείου. Από το 1908 έως το 1922, υπηρέτησαν στο σχολείο Καραμούσταφα οι εξής δάσκαλοι κατά χρονολογική σειρά: Γεώργιος Καραθανάσης από Μακρίσια Ολυμπίας, Χρήστος Μακρής από το Μπισκίνι Ολυμπίας, Παναγιώτης Παυλούρος και Αναστάσιος Τσόπελας από Ζούρτσα Ολυμπίας. Το 1922 διορίστηκε δάσκαλος στο δημοτικό σχολείο Αυλώνος (τη χρονιά αυτή έγινε η μετονομασία του Καραμούσταφα σε Αυλώνα) ο Ιωάννης Κώνσταντος από την Αυλώνα, ο οποίος υπηρέτησε μέχρι το 1936.
Το σχολικό έτος 1936-37 το σχολείο Αυλώνας έγινε διτάξιο, πρώτοι δε που συνυπηρέτησαν είναι ο Γεώργιος Πάττας από Γαργαλιάνους και Μαρία Κίτσου από τα Φιλιατρά. Ακολούθησαν ο Χρήστος Ιω. Μάμαλος από Κέρκυρα, Ντίνα Στασινόπουλου από του Κόκλα και Ιωάννης Θεμ. Κανελλόπουλος από την Αυλώνα.
τα μεταπολεμικά χρόνια 1947 - 50 δεν είχαν διορισθεί δάσκαλοι και δίδαξαν οι Διονύσιος Γ. Παπαγεωργίου συνταξιούχος δάσκαλος, Ιωάννης Γρ. Λυμπερόπουλος, αδιόριστος δάσκαλος και Διαμαντής Γ. Καρανδρέας, απόφοιτος γυμνασίου, τους οποίους πλήρωναν οι κάτοικοι. Από το 1951 συνυπηρέτησαν ο Ανδρέας Αποστολόπουλος και η σύζυγος του Ιφιγένεια, ο Κωνσταντίνος Μπρακουμάτσος και η σύζυγος του Νικολέτα Καρατζαφέρη, και αμέσως μετά ο Δημήτριος Γκούντουβας από την Αγαλιανή και η σύζυγος του Σταυρούλα Παπαδοπούλου. Οι δάσκαλοι των ετών 1936 -1975 είναι επιστήμονες με ανώτερη μόρφωση και έχουν πάρει πτυχία από Παιδαγωγική Ακαδημία.
Αυτοί είναι οι δάσκαλοι που δίδαξαν τα γράμματα στο παλιό Καραμούσταφα και τη νεώτερη Αυλώνα επί 120 περίπου χρόνια. Οι περισσότεροι από αυτούς με πρώτο τον Παπα-Βγενή Θανασά ανέπτυξαν πλούσια εξωσχολική δραστηριότητα και βοήθησαν στη γενική και εκπολιτιστική ανάπτυξη του χωριού."

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου