Που βρισκόταν το καταφύγιο των ανθρώπων του πνεύματος που χρειάστηκαν ψυχιατρική βοήθεια. Χτίστηκε στη μέση μιας πεδιάδας με πυκνή δεντροφύτευση και ήταν δωρεά ενός Χιώτη εμπόρου που γλύτωσε από τα σκλαβοπάζαρα των Οθωμανών

01/07/2016 Κατηγορίες: FEATURED, ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη αρχές του περασμένου αιώνα. Ένα κτιριακό συγκρότημα με πολλά δέντρα βρίσκεται καταμεσής μιας πεδιάδας. Τριγύρω δεν υπάρχουν άλλα κτίρια.
Ήταν το πρώτο ψυχιατρικό νοσοκομείο που χτίστηκε στην Ελλάδα και κάλυπτε μια μεγάλη έκταση κοντά στην Ιερά Οδό. Στην αυλή του ιδρύματος υπήρχαν δεντροστοιχίες που βοηθούσαν στην ηρεμία των ασθενών.

Σπουδαίοι άνθρωποι του περασμένου αιώνα νοσηλεύτηκαν σε αυτό το φρενοκομείο. Ανάμεσα τους ο ζωγράφος Ανδρέας Κρυστάλλης, ο αδερφός του Ίωνα Δραγούμη, Νικόλαος Δραγούμης, ο Βαλεντίνος Ίλβες και ο Γιώργος Βιζυηνός, ο λογοτέχνης που έγραψε «Το αμάρτημα της μητρός μου» και εισήχθη στο φρενοκομείο με την γνωμάτευση ότι«πάσχει εκ γενικής παραλύσεως των φρένων». Το 1896 ο Βιζυηνός πέθανε στο Ίδρυμα. Έπειτα από δύο ημέρες στο ίδιο δωμάτιο νοσηλεύτηκε ο δημοσιογράφος Μιχαήλ Μητσάκης, ο οποίος πέθανε αργότερα το 1916 από περιπνευμονία.

Δρομοκαΐτειο 1915. Αρχικά το Δρομοκαΐτειο διέθετε 110 κλίνες αλλά με τη προσθήκη νέων κτισμάτων έφτασαν τις 880 κλίνες. Αρχείο Γιάννη Ιγγλέση

Το φρενοκομείο χτίστηκε το 1887 με χρήματα που διέθεσε μέσω της διαθήκης του ο Χιώτης έμπορος, Ζωρζής Δρομοκαΐτης.
Το 1822 μετά την καταστροφή της Χίου ο Ζωρζής είχε μεταφερθεί στην Κωνσταντινούπολη για να πουληθεί ως δούλος. Για καλή του τύχη ο Θείος του έμαθε που βρισκόταν και τον αγόρασε.
Τότε ο Ζωρζής ήταν 16 ετών και ξεκίνησε να ασχολείται με το εμπόριο. Χάρη στην εργατικότητά του εξελίχτηκε σε πλούσιο έμπορο της Αλεξάνδρειας και της Μασσαλίας και όπως οι περισσότεροι ευεργέτες της εποχής δεν παρέλειψε να διαθέσει τα πλούτη του στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

«Σεβαστοπούλειο», κτίριο του 1890 το οποίο ανεγέρθηκε από τον επιχειρηματία Κ. Σεβαστόπουλο.

Στη διαθήκη του άφηνε το ποσό των 500.000 δραχμών για την κατασκευή και τη λειτουργία του πρώτου ιδιωτικού ψυχιατρείου της χώρας.
Το μόνο που ζητούσε από τους εκτελεστές της διαθήκης, οι οποίοι ήταν στενοί του φίλοι, ήταν το ίδρυμα να πάρει το όνομα της γυναίκας και το δικό του, όπως και έγινε.
Τον Οκτώβριο του 1887 το «ΦΡΕΝΟΚΟΜΕΙΟΝ ΖΩΡΖΗ ΚΑΙ ΤΑΡΣΗΣ ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΟΥ» άνοιξε τις πύλες του στους ασθενείς.

Ο Ναός των Αγίων Αναργύρων, στο κέντρο το Σύγγρειο και δεξιά το κτίριο Διοικήσεως. Πηγη: dromokaiteio.gr

Εις τα θεμέλια του Φρενοκομείου

«Φρενοκομείον κτίζεται και στην σοφήν Ελλάδα.
Ώ! Ο θεός εφώτισε τον Χιώτη τον Ζωρζή
Και τώρα μέσα στου Δαφνιού την τόση πρασινάδα
θα βρίσκωμε παρηγοριά και η μνήμη του θα ζη.
Ώ μέγα ευεργέτημα των ευεργετημάτων
Ώ μόνον οικοδόμημα των οικοδομημάτων».
Γιώργος Σουρής

H πρώτη ιματιοθήκη του νοσοκομείου. Το συγκρότημα αρχικά είχε γραφεία, οικία διευθυντού, θυρωρείο, μαγειρεία, φαρμακείο, πλυντήρια, υδροθεραπευτήριο και στάβλο. Φωτογραφία

Η κατασκευή του Δρομοκαϊτειου

Χρειάστηκαν συνολικά 8 χρόνια για να ολοκληρωθεί το έργο. Μετά το θάνατο του Δρομοκαΐτη, ο Δημήτρης Βικέλας που βρισκόταν στη Γαλλία κλήθηκε να βοηθήσει, καθώς στην Ελλάδα δεν υπήρχε εμπειρία στην κατασκευή παρόμοιων έργων. Ο Βικέλας ζήτησε τη βοήθεια ενός Γάλλου ψυχίατρου, του Lunier, ο οποίος πρότεινε τα σχέδια των κτιρίων και συμβούλευσε τους υπεύθυνους να ασχοληθούν ιδιαίτερα με την δεντροφύτευση της αυλής.
Την περίοδο εκείνη ο Χαρίλαος Τρικούπης ήταν υπουργός Οικονομικός και παραχώρησε 321 στρέμματα δημόσιας γης στο Χαϊδάρι για την ανέγερση του ιδρύματος.

Το προσωπικό του Δρομοκαΐτείου. Φωτογραφία 

Κατά τη διάρκεια των εργασιών στον χώρο λέγεται ότι συνέβη ένα αστείο συμβάν. Ένας περαστικός σταμάτησε στην Ιερά Οδό και ρώτησε από περιέργεια έναν από τους μηχανικούς που μετρούσαν τον χώρο, τι πρόκειται να χτίσουν.  Εκείνος του απάντησε: «Θα φτιάξουμε τρελοκομείο», και ο περαστικός τον συμβούλευσε: «Τράβα κορδέλα», θέλοντας να δηλώσει ότι ο χώρος έπρεπε να μεγαλώσει για να χωρέσουν οι τρελοί της χώρας!

Τι ίδρυμα έθεσε σε εφαρμογή σημαντικές ψυχοκοινωνικές μεθόδους. Εργαστήριο ζωγραφικής, φωτογραφία: dromokaiteio.gr

Συνολικά ανεγέρθηκαν τέσσερα κτίρια, δύο για άντρες και δύο για γυναίκες. Τα επόμενα χρόνια χάρη στην χρηματική βοήθεια Ελλήνων επιχειρηματιών το θεραπευτήριο επεκτάθηκε και το 1901 χτίστηκε στον χώρο και η εκκλησία των Αγ. Αναργύρων. Η λειτουργία του βοήθησε στην ανάπτυξη της περιοχής, αλλά και πολλούς ασθενείς που βρέθηκαν κάποια στιγμή της ζωής τους έγκλειστοι στο Δρομοκαΐτειο.

Αντλήθηκαν πληροφορίες από το βιβλίο «Τα δημόσια Νοσοκομεία στην Αθήνα και τον Πειραιά».