Σε ποια πνευματική και εθνική ατμόσφαιρα γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος;
Σε ποια πνευματική και εθνική ατμόσφαιρα γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος;
«Για έναν τέτοιο πρωτοπόρο, γνωστό βέβαια, στους ειδικούς επιστήμονες, άγνωστο όμως στους πολλούς, και σχεδόν λησμονημένο από τους ίδιους του τους πατριώτες, τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο, θα ήθελα να σας πω δυο λόγια σήμερα», έλεγε ο μεγάλος πανεπιστημιακός μας δάσκαλος Ν. Γ. Σβορώνος!.. Διαβάστε το κείμενο που ακολουθεί!.. Αξίζει τον κόπο!..
Ν. Γ. ΣΒΟΡΩΝΟΣ
Ο ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΖΑΜΠΕΛΙΟΣ
Η παρουσίαση στο μεγάλο κοινό των πνευματικών ανθρώπων του νησιού μας, νομίζω ότι ήταν μια επιτυχημένη ιδέα εκείνων που οργάνωσαν τις Γιορτές Λόγου και Τέχνης.Γιατί έτσι γίνεται όλο και περισσότερο συνειδητό ότι το μικρό νησί μαςπαρουσίασε και παρουσιάζει ακόμα τέτοια πνευματική πυκνότητα αντίστροφα ανάλογη με το μικρό πληθυσμό του. Η συμβολή του στο σημερινό ελληνικό πολιτισμό εκτείνεται από τη μεγάλη τέχνη, μουσική, ζωγραφική, τραγούδι, θέατρο και τις επιστήμες, όλες τις επιστήμες. Κι αυτό είναι άσφαλτο δείγμα ότι το νησί αυτό, που κρατεί με το δεξί του χέρι τη στεριά και με το αριστερό το Ιόνιο Πέλαγος, συνεχίζει τον παλιό και βαθύ εφτανησιώτικο πολιτισμό, που ούτε η σημερινή καταναλωτική κοινωνία και τα επακόλουθα της, ούτε οι τρικυμίες της πολιτικής, της διεθνούς πολιτικής, κατάφεραν να σβήσουν ή να αμαυρώσουν. Κρατάει ακόμα σε σημαντικό βαθμό την παλιά του αποστολή, του πολιτιστικού συνδέσμου και μεσάζοντα ανάμεσα στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό και στο λαϊκό πανάρχαιο πολιτισμό που βρίσκεται στο βάθος τών πνευματικών εκδηλώσεων ολόκληρης της Ελλάδας. Σύμβαλλε έτσι με τον τρόπο του στη διαφύλαξη της ελληνικής ταυτότητας και την πλουτίζει συνεχώς με καινούργια πρωτοπόρα στοιχεία χωρίς να τη νοθεύει.
Για έναν τέτοιο πρωτοπόρο, γνωστό βέβαια, στους ειδικούς επιστήμονες, άγνωστο όμως στους πολλούς, και σχεδόν λησμονημένο από τους ίδιους του τους πατριώτες, το Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο, θα ήθελα να σας πω δυο λόγια σήμερα.
Δεν θα σταθώ στην βιογραφία του, άλλοι συνάδελφοι σας μίλησαν γι' αυτόν. ΄Αλλωστε όπως παρατηρούν οι προηγούμενοι μελετητές του λίγα πράγματα ξέρομε για τη ζωή του. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1815. Είχε πατέρα τον Ιωάννη Ζαμπέλιο και μητέρα τη Μαρίνα Πετριτσοπούλου. Γέννημα δηλαδή παλιών αρχοντικών οικογενειών του τόπου, που εϊίχαν διακριθεί στην πολιτική και πνευματική ζωή της Επτανήσου.
Ο παππούς του από τη μάνα του Δημήτριος Πετριτσόπουλος (1764-1818) είχε διατελέσει πρόεδρος της Επτανησιακής Βουλής το 1803 και εξάσκησε ανώτερα κρατικά πόστα στην Κεφαλονιά το 1804, στή Λευκάδα το 1806 και το 1810. Είχε γίνει σύμβουλος του Άγγλου κυβερνήτη στην Λευκάδα του περίφημου Love. ΄Ενας από τους προγόνους του, ο Νεκτάριος Ζαμπέλιος (1620-1690) είχε διακριθεί επίσης στα γράμματα.
Ο πατέρας του Ιωάννης Ζαμπέλιος είχε σπουδάσει στην Ιταλία όπου το 1804 είχε συναντήσει το Φώσκολο, αργότερα στη Γαλλία συνάντησε τον Κοραή με τον οποίο είχε διατηρήσει συνεχή επαφή. Είναι ο συγγραφέας πολλών τραγωδιών που τις στέλνει χειρόγραφες στο μεγάλο δάσκαλο του Γένους και στις οποίες θέλει να εξάψει το πατριωτικό αίσθημα τών Ελλήνων που
ετοιμάζουν τη μεγάλη εθνική απελευθερωτική επανάσταση του '21. Και στην προετοιμασία αυτή συμμετέχει ενεργά όχι μόνο με το λόγο του αλλά στην πράξη. Γίνεται μέλος το 1817 της Φιλικής Εταιρείας, όπου παίζει σημαντικό ρόλο. Οργανώνει συναντήσεις φιλικών στο σπίτι του. Όταν εκρήγνυται ή Επανάσταση φεύγει από τη Λευκάδα και περνά για λίγο στην Ακαρνανία
και στην Ήπειρο για να πάρει μέρος στον Αγώνα. Αναφέρεται όμως ότι ύστερα από την συμβουλή του Μάρκου Μπότσαρη ξαναγύρισε στη Λευκάδα• ο ηρωικός οπλαρχηγός, με το αλάνθαστο λαϊκό του ένστικτο, καταλάβαινε ότι ο καλαμαράς Ζαμπέλιος θα ήταν περισσότερο χρήσιμος στο έθνος με το λόγο του και το πνευματικό του έργο, παρά με το σπαθί και το ντουφέκι, που δεν ήταν άλλωστε σίγουρο ότι θα τα χειρίζονταν καλά.
Σε τέτοια πνευματική και εθνική ατμόσφαιρα γεννήθηκε και ανατράφηκε ο νεαρός Σπυρίδων Ζαμπέλιος. Μ' όλο που ανήκε σε αρχοντική γενιά, τα οικονομικά της οικογένειας δεν φαίνεται να ήταν πλουσιοπάροχα. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε το νεαρό Σπυρίδωνα να κάμει καλές σπουδές• πρώτα στή Λευκάδα όπου είχε δασκάλους τον Αθανάσιο Ψαλλίδα, διευθυντή του Σχολείου της πόλης και τον Vincenzo Nannoucci, υπομνηματιστή του Dante και συνθέτη τραγουδιών σε λαϊκή γλώσσα. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ιόνιο Ακαδημία, στην Κέρκυρα, 1833. ΄Επειτα σπούδασε νομικά στην Ιταλία και τη Γαλλία, επισκέπτεται επίσης τη Μεγάλη Βρεττανία και τη Γερμανία.
Επανέρχεται στην Επτάνησο όπου αναλαμβάνει διάφορες θέσεις. Γίνεται βουλευτής στην Ιόνιο Βουλή (1845-1850), όπου ανήκει στο κόμμα των μετριοπαθών που θέλουν βέβαια την ένωση με την Ελλάδα αλλά σε εύθετο χρόνο, γιατί πιστεύει ότι το νεοπαγές Ελληνικό Κράτος βρισκόταν ακόμα σε σημαντική καθυστέρηση και η ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα θα συντελούσε στην πτώση του επτανησιακού πολιτισμού. Ύστερ’ από τη διάλυση της Ιονίου Βουλής το 1851, έχομε μερικά ίχνη τών ταξειδιών του, παντού: στην Κωνσταντινούπολη, στην Ιταλία, Λιβόρνο, Πίζα, Ρώμη, στην Αθήνα. Καθ' όλο αυτό το διάστημα μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα στις σπουδές του, έπειτα στην πολιτική και στις φιλολογικές του απόπειρες. Γράφει ποιήματα από 17 χρονών αργότερα θα επηρεασθεί, μάλιστα από τον Σολωμό, και θα γράψει κι αυτός ποίημα [= «΄Υστερη νυχτιά τού καταδίκου»], που παρουσιάστηκε σαν το δίδυμο αδέλφι τού «Λάμπρου» τού Σολωμού, κι έπειτα τις διάφορες ιστορικο-φιλοσοφικές του μελέτες, που είναι και το βασικό του έργο και η πραγματική του συμβολή στην πνευματική ιστορία τού τόπου.
Τελειώνοντας τα ελάχιστα βιογραφικά αυτά στοιχεία, στα οποία αρκέστηκα απόψε, θα ήθελα να τονίσω ότι δεν φθάνουν ούτε αυτά, ούτε μερικές άλλες λεπτομέρειες που παράλειψα, για να πάρουμε μια ιδέα της πνευματικής φυσιογνωμίας και της διαμόρφωσης της προσωπικότητας του εξαιρετικού αυτού ανθρώπου με τα πολυποίκιλα ενδιαφέροντα. ΄Οπως θα δούμε σε λίγο οι πολλές και από διαφορετικές κατευθύνσεις επιδράσεις τών διαφόρων πνευματικών τάσεων της Ευρώπης διαφαίνονται στο έργο του. Ή έλλειψη όμως κάθε συγκεκριμένης πληροφορίας για τα διαβάσματα του, για τη βιβλιοθήκη του, για τους σκοπούς τών άλλων αλλεπάλληλων ταξειδιών του, δεν διευκολύνουν και πολύ το σημερινό μελετητή τού έργου του, που μόλις τώρα αρχίζει. Και ευχαρίστως σας αναγγέλλω ότι η Δεσποινίς [Έλλη] Δρούλια ετοιμάζει για τη ζωή και το έργο του λευκαδίτη διανοητή ολόκληρη διδακτορική διατριβή με την καθοδήγηση τού συμπατριώτη μας κ. Σπύρου Ασδραχά από τήν οποία ελπίζομε οτι πολλά νέα στοιχεία θα προκύψουν.
Δεν μπορούμε π.χ. εύκολα να καταλάβουμε γιατί ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος εγκαταλείπει την Ελλάδα και εγκαθίσταται από το 1870 στο κτήμα του στο Antignano κοντά στο Λιβόρνο απ' όπου κάνει συχνά ταξείδια ανάμεσα Λιβόρνο και Ταυρίνο. ανάμεσα στην Ιταλία και την Ελβετία, όπου και πεθαίνει το 1881.
Δεν πρόκειται στη σύντομη αποψινή παρουσίαση ν' ασχοληθώ με το σύνολο του έργου του Σπ. Ζαμπελίου. Θα μείνω μόνον στο ιστορικό του έργο, γιατί αυτό παρουσιάζει τέτοιο ενδιαφέρον και στοιχεία πραγματικά πρωτοποριακά, σε τέτοιο βαθμό ώστε οι σύγχρονοι Έλληνες ιστορικοί να αισθάνονται την ανάγκη μιας νέας ανάγνωσης με καινούργιο μάτι, της σκέψης και της
ρηξικέλευθης σε πολλά σημεία όρασης του περίεργου αυτού διανοητή.
Και πρώτα-πρώτα θα προσπαθήσω σε ωχρές, αλλά αδρές γραμμές, να σας παρουσιάσω τα κύρια σημεία της θεωρίας του στην οποία υποτάσσει την ιστορική του έρευνα. Γιατί η μεγάλη συμβολή του Ζαμπελίου στην ιστορική ελληνική επιστήμη είναι ότι οπλισμένος με μια γενική ιστορική θεωρία, όπως την είχε διαμορφώσει από τα διάφορα ρεύματα της φιλοσοφίας της ιστορίας της Δύσης, δεν αρκέστηκε στην παρουσίαση μιας κάποιας φιλοσοφίας της ιστορίας, αλλά πρώτος ή από τους πρώτους προσπάθησε να διερευνήσει, επί τη βάσει της θεωρίας αυτής, την ιστορική ροή του Ελληνισμού κάνοντας συγχρόνως και έργο ιστοριοδίφη. Δεν αρκέστηκε, για την εξήγηση που αυτός πρότεινε του ελληνικού παρελθόντος, σε δημοσιευμένες πήγες και στην πρόχειρη ανάγνωσή τους. Αναδιφά στις ανέκδοτες συλλογές χειρογράφων των μεγάλων βιβλιοθηκών της Ευρώπης και στα πλούσια ιταλικά κυρίως αρχεία για να βρει καινούργια στοιχεία για τη σύνθεση του έργου του. Κι αυτό είναι το πρώτο μάθημα για τους νεώτερους ερευνητές.
Σε ποια πνευματική και εθνική ατμόσφαιρα γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος;
«Για έναν τέτοιο πρωτοπόρο, γνωστό βέβαια, στους ειδικούς επιστήμονες, άγνωστο όμως στους πολλούς, και σχεδόν λησμονημένο από τους ίδιους του τους πατριώτες, τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο, θα ήθελα να σας πω δυο λόγια σήμερα», έλεγε ο μεγάλος πανεπιστημιακός μας δάσκαλος Ν. Γ. Σβορώνος!.. Διαβάστε το κείμενο που ακολουθεί!.. Αξίζει τον κόπο!..
Ν. Γ. ΣΒΟΡΩΝΟΣ
Ο ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΖΑΜΠΕΛΙΟΣ
Η παρουσίαση στο μεγάλο κοινό των πνευματικών ανθρώπων του νησιού μας, νομίζω ότι ήταν μια επιτυχημένη ιδέα εκείνων που οργάνωσαν τις Γιορτές Λόγου και Τέχνης.Γιατί έτσι γίνεται όλο και περισσότερο συνειδητό ότι το μικρό νησί μαςπαρουσίασε και παρουσιάζει ακόμα τέτοια πνευματική πυκνότητα αντίστροφα ανάλογη με το μικρό πληθυσμό του. Η συμβολή του στο σημερινό ελληνικό πολιτισμό εκτείνεται από τη μεγάλη τέχνη, μουσική, ζωγραφική, τραγούδι, θέατρο και τις επιστήμες, όλες τις επιστήμες. Κι αυτό είναι άσφαλτο δείγμα ότι το νησί αυτό, που κρατεί με το δεξί του χέρι τη στεριά και με το αριστερό το Ιόνιο Πέλαγος, συνεχίζει τον παλιό και βαθύ εφτανησιώτικο πολιτισμό, που ούτε η σημερινή καταναλωτική κοινωνία και τα επακόλουθα της, ούτε οι τρικυμίες της πολιτικής, της διεθνούς πολιτικής, κατάφεραν να σβήσουν ή να αμαυρώσουν. Κρατάει ακόμα σε σημαντικό βαθμό την παλιά του αποστολή, του πολιτιστικού συνδέσμου και μεσάζοντα ανάμεσα στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό και στο λαϊκό πανάρχαιο πολιτισμό που βρίσκεται στο βάθος τών πνευματικών εκδηλώσεων ολόκληρης της Ελλάδας. Σύμβαλλε έτσι με τον τρόπο του στη διαφύλαξη της ελληνικής ταυτότητας και την πλουτίζει συνεχώς με καινούργια πρωτοπόρα στοιχεία χωρίς να τη νοθεύει.
Για έναν τέτοιο πρωτοπόρο, γνωστό βέβαια, στους ειδικούς επιστήμονες, άγνωστο όμως στους πολλούς, και σχεδόν λησμονημένο από τους ίδιους του τους πατριώτες, το Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο, θα ήθελα να σας πω δυο λόγια σήμερα.
Δεν θα σταθώ στην βιογραφία του, άλλοι συνάδελφοι σας μίλησαν γι' αυτόν. ΄Αλλωστε όπως παρατηρούν οι προηγούμενοι μελετητές του λίγα πράγματα ξέρομε για τη ζωή του. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1815. Είχε πατέρα τον Ιωάννη Ζαμπέλιο και μητέρα τη Μαρίνα Πετριτσοπούλου. Γέννημα δηλαδή παλιών αρχοντικών οικογενειών του τόπου, που εϊίχαν διακριθεί στην πολιτική και πνευματική ζωή της Επτανήσου.
Ο παππούς του από τη μάνα του Δημήτριος Πετριτσόπουλος (1764-1818) είχε διατελέσει πρόεδρος της Επτανησιακής Βουλής το 1803 και εξάσκησε ανώτερα κρατικά πόστα στην Κεφαλονιά το 1804, στή Λευκάδα το 1806 και το 1810. Είχε γίνει σύμβουλος του Άγγλου κυβερνήτη στην Λευκάδα του περίφημου Love. ΄Ενας από τους προγόνους του, ο Νεκτάριος Ζαμπέλιος (1620-1690) είχε διακριθεί επίσης στα γράμματα.
Ο πατέρας του Ιωάννης Ζαμπέλιος είχε σπουδάσει στην Ιταλία όπου το 1804 είχε συναντήσει το Φώσκολο, αργότερα στη Γαλλία συνάντησε τον Κοραή με τον οποίο είχε διατηρήσει συνεχή επαφή. Είναι ο συγγραφέας πολλών τραγωδιών που τις στέλνει χειρόγραφες στο μεγάλο δάσκαλο του Γένους και στις οποίες θέλει να εξάψει το πατριωτικό αίσθημα τών Ελλήνων που
ετοιμάζουν τη μεγάλη εθνική απελευθερωτική επανάσταση του '21. Και στην προετοιμασία αυτή συμμετέχει ενεργά όχι μόνο με το λόγο του αλλά στην πράξη. Γίνεται μέλος το 1817 της Φιλικής Εταιρείας, όπου παίζει σημαντικό ρόλο. Οργανώνει συναντήσεις φιλικών στο σπίτι του. Όταν εκρήγνυται ή Επανάσταση φεύγει από τη Λευκάδα και περνά για λίγο στην Ακαρνανία
και στην Ήπειρο για να πάρει μέρος στον Αγώνα. Αναφέρεται όμως ότι ύστερα από την συμβουλή του Μάρκου Μπότσαρη ξαναγύρισε στη Λευκάδα• ο ηρωικός οπλαρχηγός, με το αλάνθαστο λαϊκό του ένστικτο, καταλάβαινε ότι ο καλαμαράς Ζαμπέλιος θα ήταν περισσότερο χρήσιμος στο έθνος με το λόγο του και το πνευματικό του έργο, παρά με το σπαθί και το ντουφέκι, που δεν ήταν άλλωστε σίγουρο ότι θα τα χειρίζονταν καλά.
Σε τέτοια πνευματική και εθνική ατμόσφαιρα γεννήθηκε και ανατράφηκε ο νεαρός Σπυρίδων Ζαμπέλιος. Μ' όλο που ανήκε σε αρχοντική γενιά, τα οικονομικά της οικογένειας δεν φαίνεται να ήταν πλουσιοπάροχα. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε το νεαρό Σπυρίδωνα να κάμει καλές σπουδές• πρώτα στή Λευκάδα όπου είχε δασκάλους τον Αθανάσιο Ψαλλίδα, διευθυντή του Σχολείου της πόλης και τον Vincenzo Nannoucci, υπομνηματιστή του Dante και συνθέτη τραγουδιών σε λαϊκή γλώσσα. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ιόνιο Ακαδημία, στην Κέρκυρα, 1833. ΄Επειτα σπούδασε νομικά στην Ιταλία και τη Γαλλία, επισκέπτεται επίσης τη Μεγάλη Βρεττανία και τη Γερμανία.
Επανέρχεται στην Επτάνησο όπου αναλαμβάνει διάφορες θέσεις. Γίνεται βουλευτής στην Ιόνιο Βουλή (1845-1850), όπου ανήκει στο κόμμα των μετριοπαθών που θέλουν βέβαια την ένωση με την Ελλάδα αλλά σε εύθετο χρόνο, γιατί πιστεύει ότι το νεοπαγές Ελληνικό Κράτος βρισκόταν ακόμα σε σημαντική καθυστέρηση και η ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα θα συντελούσε στην πτώση του επτανησιακού πολιτισμού. Ύστερ’ από τη διάλυση της Ιονίου Βουλής το 1851, έχομε μερικά ίχνη τών ταξειδιών του, παντού: στην Κωνσταντινούπολη, στην Ιταλία, Λιβόρνο, Πίζα, Ρώμη, στην Αθήνα. Καθ' όλο αυτό το διάστημα μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα στις σπουδές του, έπειτα στην πολιτική και στις φιλολογικές του απόπειρες. Γράφει ποιήματα από 17 χρονών αργότερα θα επηρεασθεί, μάλιστα από τον Σολωμό, και θα γράψει κι αυτός ποίημα [= «΄Υστερη νυχτιά τού καταδίκου»], που παρουσιάστηκε σαν το δίδυμο αδέλφι τού «Λάμπρου» τού Σολωμού, κι έπειτα τις διάφορες ιστορικο-φιλοσοφικές του μελέτες, που είναι και το βασικό του έργο και η πραγματική του συμβολή στην πνευματική ιστορία τού τόπου.
Τελειώνοντας τα ελάχιστα βιογραφικά αυτά στοιχεία, στα οποία αρκέστηκα απόψε, θα ήθελα να τονίσω ότι δεν φθάνουν ούτε αυτά, ούτε μερικές άλλες λεπτομέρειες που παράλειψα, για να πάρουμε μια ιδέα της πνευματικής φυσιογνωμίας και της διαμόρφωσης της προσωπικότητας του εξαιρετικού αυτού ανθρώπου με τα πολυποίκιλα ενδιαφέροντα. ΄Οπως θα δούμε σε λίγο οι πολλές και από διαφορετικές κατευθύνσεις επιδράσεις τών διαφόρων πνευματικών τάσεων της Ευρώπης διαφαίνονται στο έργο του. Ή έλλειψη όμως κάθε συγκεκριμένης πληροφορίας για τα διαβάσματα του, για τη βιβλιοθήκη του, για τους σκοπούς τών άλλων αλλεπάλληλων ταξειδιών του, δεν διευκολύνουν και πολύ το σημερινό μελετητή τού έργου του, που μόλις τώρα αρχίζει. Και ευχαρίστως σας αναγγέλλω ότι η Δεσποινίς [Έλλη] Δρούλια ετοιμάζει για τη ζωή και το έργο του λευκαδίτη διανοητή ολόκληρη διδακτορική διατριβή με την καθοδήγηση τού συμπατριώτη μας κ. Σπύρου Ασδραχά από τήν οποία ελπίζομε οτι πολλά νέα στοιχεία θα προκύψουν.
Δεν μπορούμε π.χ. εύκολα να καταλάβουμε γιατί ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος εγκαταλείπει την Ελλάδα και εγκαθίσταται από το 1870 στο κτήμα του στο Antignano κοντά στο Λιβόρνο απ' όπου κάνει συχνά ταξείδια ανάμεσα Λιβόρνο και Ταυρίνο. ανάμεσα στην Ιταλία και την Ελβετία, όπου και πεθαίνει το 1881.
Δεν πρόκειται στη σύντομη αποψινή παρουσίαση ν' ασχοληθώ με το σύνολο του έργου του Σπ. Ζαμπελίου. Θα μείνω μόνον στο ιστορικό του έργο, γιατί αυτό παρουσιάζει τέτοιο ενδιαφέρον και στοιχεία πραγματικά πρωτοποριακά, σε τέτοιο βαθμό ώστε οι σύγχρονοι Έλληνες ιστορικοί να αισθάνονται την ανάγκη μιας νέας ανάγνωσης με καινούργιο μάτι, της σκέψης και της
ρηξικέλευθης σε πολλά σημεία όρασης του περίεργου αυτού διανοητή.
Και πρώτα-πρώτα θα προσπαθήσω σε ωχρές, αλλά αδρές γραμμές, να σας παρουσιάσω τα κύρια σημεία της θεωρίας του στην οποία υποτάσσει την ιστορική του έρευνα. Γιατί η μεγάλη συμβολή του Ζαμπελίου στην ιστορική ελληνική επιστήμη είναι ότι οπλισμένος με μια γενική ιστορική θεωρία, όπως την είχε διαμορφώσει από τα διάφορα ρεύματα της φιλοσοφίας της ιστορίας της Δύσης, δεν αρκέστηκε στην παρουσίαση μιας κάποιας φιλοσοφίας της ιστορίας, αλλά πρώτος ή από τους πρώτους προσπάθησε να διερευνήσει, επί τη βάσει της θεωρίας αυτής, την ιστορική ροή του Ελληνισμού κάνοντας συγχρόνως και έργο ιστοριοδίφη. Δεν αρκέστηκε, για την εξήγηση που αυτός πρότεινε του ελληνικού παρελθόντος, σε δημοσιευμένες πήγες και στην πρόχειρη ανάγνωσή τους. Αναδιφά στις ανέκδοτες συλλογές χειρογράφων των μεγάλων βιβλιοθηκών της Ευρώπης και στα πλούσια ιταλικά κυρίως αρχεία για να βρει καινούργια στοιχεία για τη σύνθεση του έργου του. Κι αυτό είναι το πρώτο μάθημα για τους νεώτερους ερευνητές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου