Άνω Πεδινά - Λαμπριάδειος Οικοκυρική Σχολή                     ΑΝΩ ΠΕΔΙΝΑ

Ο Ιωάννης Λαμπριάδης (ή Δάλλας) γεννήθηκε περί το 1810 στα Άνω Πεδινά, αλλά έζησε στην Βραΐλα της Ρουμανίας (Βλαχίας), όπου δραστηριοποιήθηκε ως έμπορος ξυλείας και απέκτησε σημαντική περιουσία. Αργότερα εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα, όπου και πέθανε το 1889.

Έδωσε χρήματα προκειμένου να γίνει στην πατρίδα του Παρθεναγωγείο. Στη διαθήκη του όρισε να ιδρυθεί στην γενέτειρά του Οικοκυρική Σχολή για τα φτωχά κορίτσια του Ζαγορίου. Η σχολή αυτή άρχισε να λειτουργεί πολύ αργότερα, το 1933, στο κτίριο του Παρθεναγωγείου. Στη Σχολή οι μαθήτριες διδάσκονταν ταπητουργία, υφαντική, κέντημα και ραπτική, αλλά και τα μαθήματα της εγκύκλιας εκπαίδευσης, ανάγνωση, γραφή και αριθμητική.

Το 1979 η Σχολή μεταστεγάστηκε στο σύγχρονο κτίριο, με εκθετήριο χαλιών και χειροποίητων ειδών.

Δεχόταν απόφοιτες Δημοτικού τουλάχιστον, 14-18 ετών. Η φοίτηση ήταν τετραετής (μαθήματα γενικής μόρφωσης πλαισίωναν την θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση των ειδικοτήτων της Κεντητικής, της Υφαντικής, της Ραπτικής και της Ταπητουργίας) και παρεχόταν δωρεάν, συμπεριλαμβανομένης της σίτισης και στέγασης, αφού στη Σχολή λειτουργούσε και Οικοτροφείο.

Η Οικοκυρική Σχολή συνέχισε τη λειτουργία της μέχρι το 2006, οπότε και έκλεισε, λόγω έλλειψης μαθητριών.

Στις 3/9/2012 υπογράφτηκε πρωτόκολλο συνεργασίας της Διαχειριστικής Επιτροπής της Λαμπριαδείου Σχολής με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, για τη δημιουργία του Πανεπιστημιακού Λαμπριαδείου Σταθμού Έρευνας. Η συνεργασία αυτή σφραγίστηκε με τη μεταβίβαση του κτιρίου της Λαμπριαδείου Οικοκυρικής Σχολής των Άνω Πεδινών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων την 1/7/2014.

Ο σταθμός, που πλέον ονομάζεται ΠΑΛΑΣΕ (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων - Λαμπριάδειος Σταθμός Έρευνας), διευθύνεται από ενδεκαμελές Συμβούλιο, το οποίο σχεδιάζει στοχευμένες δράσεις και αναζητά πόρους, τόσο για την υλοποίηση των δράσεων, όσο και για την βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών. Σε αυτό, συμμετέχουν εκπρόσωποι του Πανεπιστημίου, της Λαμπριαδείου, του Δήμου Ζαγορίου, της τοπικής κοινότητας Άνω Πεδινών, του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Ηπειρωτικών Σπουδών.

Προτεραιότητα αποτελεί η περιβαλλοντική έρευνα, αλλά και άλλα εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα. Υποστηρίζεται η διοργάνωση ειδικών εκδηλώσεων, όπως θερινών σχολείων και θεματικών συναντήσεων, η στέγαση ερευνητών όλων των ειδικοτήτων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, όπως και οι υπαίθριες ασκήσεις των προπτυχιακών φοιτητών του Πανεπιστημίου. Παράλληλα, η λειτουργία του σταθμού ενισχύει την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και την αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της περιοχής.

Το 2012, το ΠΑΛΑΣΕ εντάχθηκε στη Διεθνή Οργάνωση Βιολογικών Σταθμών Έρευνας Πεδίου (OBFS).

Το 2011 (18-25 Σεπτεμβρίου) έλαβε χώρα το Α΄ φθινοπωρινό σχολείο Άνω Πεδινών με αντικείμενο την ιστορία, την κοινωνία και τον πολιτισμό της εργασίας. Συνδιοργανώθηκε από το Εργαστήριο Λαογραφίας του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε συνεργασία με το Κέντρο Κοινωνικής Μορφολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Πάντειου Πανεπιστήμιου και τη συμμετοχή και άλλων Πανεπιστημίων και ερευνητικών φορέων.

Το 2012 (27 Σεπτεμβρίου - 7 Οκτωβρίου) έλαβε χώρα το Β΄ φθινοπωρινό σχολείο Άνω Πεδινών με το ίδιο αντικείμενο.

Το 2013 (7-14 Σεπτεμβρίου) έλαβε χώρα το Γ΄ φθινοπωρινό σχολείο Άνω Πεδινών με το ίδιο αντικείμενο, πάντα σε διεπιστημονική προσέγγιση.

Το 2014 (22 Ιουνίου - 4 Ιουλίου), οι εγκαταστάσεις της Λαμπριαδείου φιλοξένησαν το Ελληνικό Θερινό Σχολείο της Βιολογίας Διατήρησης με τίτλο: “Βιοποικιλότητα: θεωρία και πρακτική” (GSS-2014), που συντόνισε το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Γεώργιος Δούβλης, Λαμπριάδειος Οικοκυρική Σχολή Άνω Πεδινών. Ένα αρχείο, μια ιστορία, Ιωάννινα : Έκδοση Λαμπριαδείου Οικοκυρικής Σχολής, 2013