Δευτέρα 10 Αυγούστου 2015

Ανάπτυξη της Επαίδευσης στα Πέρα Ορεινής

Ν α κι ένα παράδειγμα του ζωοφόρου ρεύματος της ευεργεσίας από τις πολλές δεκάδες της αγαπημένης μας Κύπρου
Ανάπτυξη της Δημοτικής Εκπαίδευσης στα Πέρα Ορεινής
Η Δημοτική Εκπαίδευση στα Πέρα Ορεινής οφείλει τη ανάπτυξή της κυρίως σε τρεις παράγοντες.
1. Το φιλόμουσο πνεύμα και την ενεργητικότητα των κατοίκων της Κοινότητας
2. Τις δωρεές φιλόμουσων τέκνων της.
3. Την αξιοποίηση της κυβερνητικής χορηγίας για ίδρυση και λειτουργία σχολείων.
Οι κάτοικοι της Κοινότητας, διαπνεόμενοι από φιλόμουσο πνεύμα, σύστησαν σχολική επιτροπή από προύχοντες και λειτούργησαν την πρώτη Κοινοτική Σχολή το σχολικό έτος 1861-1862 υπό τη διεύθυνση του Ιωάννη Τζουβανάκη, αγωνιστή του Μεσολογγίου που καταγόταν από τη Ζαγορά της Ηπείρου. Σ’ αυτόν προσφερόταν ετήσιος μισθός 60 γρόσιων, διαμονή και εκ περιτροπής διατροφή από τους κατοίκους.
Ο δάσκαλος έδινε βιβλία στους μαθητές και τους δίδασκε καθισμένους σταυροπόδι την αριθμητική με υποδειγματικό τρόπο, χρησιμοποιώντας πετρίτσες ή μικρά χαλίκια. Στη διάρκεια των εκδρομών γύμναζε τους μαθητές με στρατιωτικές ασκήσεις και ελεύθερα γυμνάσματα.
Κατασκεύασε δύο σημαίες με λευκό ύφασμα και έγραψε στη μια «Αλληλοδιδακτική Σχολή Περάτων», ενώ στην άλλη «Σχολή Περάτων, Πατρίς, Ελευθερία». Οι λέξεις Πατρίς, Ελευθερία ενόχλησαν τόσο το μουδίρη ώστε έκανε παραστάσεις και πέτυχε την απάλειψή τους.
Στη σχολή φοίτησαν και παιδιά προερχόμενα από τα γειτονικά χωριά: Επισκοπειό, Πολιτικό, Εργάτες, Ψιμολόφου, Καμπιά, Αναλιόντα, Καπέδες, Τσέρι και Κλήρου.
Εκτιμώντας την πρωτοβουλία των ομοχωρίων του ο Χατζηθεόδουλος Ανδρεάδης, που ευδοκιμούσε ως έμπορος στην Αλεξάνδρεια ανήγειρε, με δικές του δαπάνες μεγαλόπρεπο σχολικό κτήριο στο οποίο λειτούργησε η Χατζηθεοδούλειος Σχολή που στέγασε το αρρεναγωγείο στο οποίο φοιτούσαν αγόρια και από τα γειτονικά χωριά ως το σχολικό έτος 1934-1935 και ακολούθως ως μικτό μέχρι τον Απρίλιο του 1964. Για τη συντήρηση του Σχολείου ο ευεργέτης δώρισε ικανό αριθμό ελαιόδεντρων στο Λυθροδόντα από τα έσοδα των οποίων καλύπτονταν, κατά το Spenser, πρώτο επιθεωρητή των σχολείων, η δαπάνη για τη λειτουργία του σχολείου (Accounts and Papers Vol. LXV 1881).
Το υπόλοιπο της δαπάνης καλυπτόταν από την Κοινότητα και τα δίδακτρα που πλήρωναν οι μαθητές. Τα πράγματα άλλαξαν, όταν, πιθανώς με την εισήγηση του Spencer ο Αρχιγραμματέας (Chief Secretary to the State) απέστειλε σε κάθε Κοινότητα εγκύκλιο (28 Ιουλίου 1881) με την οποία κοινοποιούσε την πρόθεση της αποικιακής κυβέρνησης να παράσχει χορηγία για τη λειτουργία σχολείων με τον όρο ότι η Κοινότητα θα εκλέξει σχολική επιτροπή από 3 ως 5 πρόσωπα που θα διαχειριζόταν τα της λειτουργίας του σχολείου: συλλογή της εισφοράς των κατοίκων, κοινοποίηση στο Διευθυντή Εκπαίδευσης του προϋπολογισμού των ετήσιων εισφορών (υπό μορφή διδάκτρων ή προαιρετικών εισφορών), πληροφόρηση του Διευθυντή Εκπαίδευσης για το όνομα, προσόντα και το χαρακτήρα του δασκάλου, που έπρεπε να ήταν απαλλαγμένος από δημόσιο ψόγο (free from public reproach), αποδείξεις ότι ο δάσκαλος πληρώθηκε, πιστοποίηση ότι ο δάσκαλος εκτέλεσε τα καθήκοντά του σε ικανοποιητικό βαθμό και πληροφόρηση για την κατάσταση του σχολικού κτηρίου (C.E Pantelides 1982 σελ. 46-47).
Η Κοινότητα έχοντας σχολική επιτροπή και κοινοτική σχολή που στεγαζόταν σε μεγαλόπρεπο κτήριο αποτάθηκε στην αποικιακή κυβέρνηση και εξασφάλισε την κρατική χορηγία για τη λειτουργία του σχολείου τον Απρίλιο 1882, δηλαδή από το πρώτο έτος λειτουργίας του θεσμού.
Η χορηγία πέρα από την οικονομική ενίσχυση της λειτουργίας του σχολείου εξασφάλισε προϋποθέσεις για ποιοτική εκπαίδευση και χρηστή διοίκηση, αφού έθετε όρους για τα προσόντα, το χαρακτήρα και την αποτελεσματικότητα του δασκάλου και την κατάσταση του σχολικού κτηρίου, όπως και για τον προϋπολογισμό για τη λειτουργία του σχολείου και αποδείξεις ότι πράγματι ο δάσκαλος πληρώθηκε τους μισθούς του.
Ένα άλλο φιλόμουσο τέκνο της Κοινότητας ο Νικόλαος Χριστοφίδης, που και αυτός ευδοκιμούσε στην Αίγυπτο ως έμπορος, ανήγειρε ακριβώς απέναντι από τη Χατζηθεοδούλειο Σχολή, μεγαλόπρεπο σχολικό κτήριο στο οποίο στεγάστηκε η Χριστοφίδειος Σχολή (1885) που λειτουργούσε ως παρθεναγωγείο για τα κορίτσια της Κοινότητας και των περιχώρων μέχρι το σχολικό έτος 1934-1935 και ακολούθως ως μικτό μέχρι τον Απρίλιο του 1964. Ο ευεργέτης άφησε κληροδότημα ώστε η Σχολή να συντηρείται πλήρως από τα εισοδήματά του. Τούτο επιβεβαιώνεται από την έκθεση του επιθεωρητή (1888) στην οποία αναφέρει ότι στην Κύπρο υπάρχουν 29 σχολεία που δεν παίρνουν κρατική χορηγία. Σ’ αυτά περιλαμβάνονταν τρία ανώτερα σχολεία (High schools), τρία προικοδοτημένα (endowed) που είναι τα σχολεία στην Ορά, στα Καμινάρια και στα Πέρα (Παρθεναγωγείο), τρία συντηρούμενα από την Κυπριακή αδελφότητα που είναι τα σχολεία Πύργου, Λύσης και Δρούσιας, δέκα που η εργασία τους κρίθηκε από τον επιθεωρητή μη ικανοποιητική και δέκα νεοϊδρυθέντα που δεν μπορούν να επιχορηγηθούν μέχρις ότου εξευρεθεί η απαιτούμενη δαπάνη (Report by the inspector of Schools 1.8.1888. Enclosure No 10, Accounts and Papers p. 62)
Τόσο στο Αρρεναγωγείο όσο και στο Παρθεναγωγείο φοιτούσαν μαθητές και μαθήτριες από τα γειτονικά χωρά μέχρι και που αυτά απέκτησαν το δικό τους σχολείο ως εξής: Ψιμολόφου (1890), Εργάτες (1900), Καμπιά (1914), Πολιτικό (1926), Επισκοπειό (1927).
Από το Απρίλιο (1964) το μικτό Δημοτικό Σχολείο Πέρα που στεγαζόταν στο Αρρεναγωγείο (Θεοδούλειος Σχολή) και στο Παρθεναγωγείο (Χριστοφίδειος Σχολή) στεγάζεται σ’ ένα νέο κτήριο που βρίσκεται σε ύψωμα στην είσοδο του χωριού, όταν κάποιος πλησιάζει το χωριό κατευθυνόμενος προς το Μαχαιρά. Μερικοί από τους λόγους επιλογής της θέσης ήταν ότι αυτή δεσπόζει της περιοχής, έχει εύκολη πρόσβαση για τα γειτονικά χωριά και προσφερόταν να λειτουργήσει ως οκτατάξιο, ένας τύπος σχολείου που λειτουργούσε σε μερικά μεγαλοχώρια για μερικά χρόνια και καταργήθηκε με τη λειτουργία γυμνασίων σε αγροτικές Κοινότητες. Στα Πέρα για διάφορους λόγους δε λειτούργησε οκτατάξιο σχολείο.
Τα πρώτα σχολικά κτήρια διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση και το Παρθεναγωγείο χρησιμοποιείται ως Πολιτιστικό Κέντρο στο οποίο πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις, σχολικές γιορτές κ.ά.
Το νέο σχολικό κτήριο ανεγέρθηκε με χρήματα από τις δωρεές των ευεργετών της Κοινότητας και γι’ αυτό ονομάστηκε Θεοδούλειον και Χριστοφίδειον Δημοτικό Σχολείο Πέρα Ορεινής.
Το σχολικό έτος 2006-2007 το σχολείο είχε 73 μαθητές και 10 δασκάλους (διευθυντή, βοηθό διευθυντή, 6 δασκάλους τμημάτων, ένα λογοθεραπευτή και ένα δάσκαλο ειδικής αγωγής).
Από το σχολικό έτος 2007-2008 λειτουργεί ως Θεοδούλειον και Χριστοφίδειον Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο Ταμασού και σ’ αυτό φοιτούν και τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Πολιτικού.
Προδημοτική Εκπαίδευση στα Πέρα Ορεινής
Η Προδημοτική εκπαίδευση στα Πέρα Ορεινής, όπως και η Δημοτική, οφείλει την έναρξή της στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Συγκεκριμένα, στη δεκαετία του ΄70 η Χωριτική Αρχή με πρόεδρο τον κ.Χαράλαμπο Αγροκηπιώτη, συμπαραστατούμενη από φιλοπρόοδους, κυρίως μορφωμένους, κατοίκους της Κοινότητας ίδρυσαν το 1977, σε συνεργασία με το Επαρχιακό Γραφείο Ευημερίας το Συμβούλιο Κοινοτικής Ευημερίας (ΣΚΕ) με βασικό στόχο την προαγωγή της ευημερίας της Κοινότητας. Η κατασκευή του θαυμάσιου σχολικού πάρκου (1975-1976) γέννησε την ιδέα της ίδρυσης του πιο πάνω συμβουλίου. Το ΣΚΕ, αφού πέτυχε τους ευκολότερα επιτευκτούς στόχους του, όπως η ίδρυση και λειτουργία Σχολής Γονέων και η εκστρατεία καθαριότητας, αποφάσισε την ανέγερση Κοινοτικού Νηπιαγωγείου στο χώρο του Δημοτικού Σχολείου. Για εξασφάλιση της σχετικής δαπάνης το ΣΚΕ απευθύνθηκε με ανακοίνωση που τοιχοκολλήθηκε σε δημόσιους χώρους στους κατοίκους της Κοινότητας και με προσωπική επιστολή στους απόδημους Πέρατίτες και ζητούσε τη συνεισφορά τους για την υλοποίηση της απόφασής του. Η ανακοίνωση και η επιστολή αναφέρονταν στην αναγκαιότητα λειτουργίας νηπιαγωγείου και στο γεγονός ότι «το χωριό μας είναι εδώ και πολλές δεκαετίες πρωτοπόρο στα εκπαιδευτικά ιδρύματα μας δημιουργεί επιπρόσθετες ευθύνες»
Παράλληλα τα μέλη του Δ.Σ. του ΣΚΕ, συμπαραστατούμενα από εθελοντές με βάση πρόγραμμα και καθορισμένο τομέα επισκέφθηκαν τους κατοίκους στο σπίτι τους και, αφού τους ενημέρωσαν για τις ωφέλειες του νηπιαγωγείου, ζήτησαν τη συνεισφορά τους.
Αφού συνελέγη κάποιο ποσό χρημάτων το ΣΚΕ απευθύνθηκε στις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για συμβουλές, άδεια και εκπόνηση των αρχιτεκτονικών σχεδίων. Οι Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού συμβούλευσαν τη Χωριτική Αρχή να υποβάλει προσφορά για Λ.Κ 4000 για την ανέγερση της αίθουσας διδασκαλίας. Αυτή ασφαλώς θα ήταν η χαμηλότερη και έτσι θα κακακυρωνόταν στον Πρόεδρο της Χωριτικής Αρχής. Επειδή δεν υπήρχε ακόμη ολόκληρο το ποσό και επειδή δεν ήταν βέβαιο ότι το ποσό των ΛΚ 4000 θα επαρκούσε, τα μέλη του Δ.Σ του ΣΚΕ, ύστερα από εισήγηση του τότε αντιπροέδρου κ. Ανδρέα Τακκίδη εγγυήθηκαν ενυπογράφως τον κ. Χαράλαμπο Αγροκηπιώτη που ενεργούσε ως εργολάβος.
Η ανοικοδόμηση του νηπιαγωγείου που αποτελείτο από μόνο μια αίθουσα διδασκαλίας και βοηθητικούς χώρους εκείνους του δημοτικού σχολείου περατώθηκε το 1980 και το σχολικό έτος 1980-1981 λειτούργησε με 27 παιδιά ηλικίας τριών χρόνων και άνω που δεν μπορούσαν να γίνουν δεκτά στο δημοτικό σχολείο λόγω ηλικίας. Πρώτη νηπιαγωγός ήταν η κ. Ζούλα Χατζηβαρνάβα.
Το 1990 χτίστηκε δεύτερη αίθουσα διδασκαλίας, γραφείο διευθύντριας και αποθηκευτικοί χώροι.
Από το σχολικό έτος 2007-2008 φοιτούν στο Νηπιαγωγείο και παιδιά από το Πολιτικό, αφού τα παιδιά της σχολικής ηλικίας από το Πολιτικό φοιτούν στο Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο Ταμασού που βρίσκεται δίπλα στο Νηπιαγωγείο.
Χρίστος Παντελίδης

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου