Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος(1837-1906):Ο διάσημος ηπειρώτης δάσκαλος

Michael Anagnos  November 7 1837 - June 29 1906

Vico Ortus Graeco Tendebat sember Ad Meliora Atque Exelsiora

Αυτό είναι το επίγραμμα στην αναθηματική στήλη του Μιχάλη Αναγνωστόπουλου, που βρίσκεται στο κεντρικό κτήριο του Ινστιτούτου Perkins για τους τυφλούς. (Pear Street Boston, έτος ίδρυσης 1829).

Μετάφραση του με λατινικούς χαρακτήρες γραμμένου επιγράμματος: Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος/ 7 Νοεμβρίου 1837/ 29 Ιουνίου 1906/ κατάγονταν από ένα ελληνικό χωριό/και όραμά του ήταν πάντα/ το καλύτερο και το ανώτερο.

Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος, Michael Anagnos (Μάικλ Ανάγνος) για τους Αμερικανούς, ο μεγαλύτερος τυφλολόγος των Η.Π.Α., ένας από τους θεμελιωτές της ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ, διάσημος δάσκαλος – εκπαιδευτής τυφλών και τυφλόκωφων ατόμων.

Ο άνθρωπος!  Δάσκαλος του αγαθού και διορατικός οδηγός των τυφλών, ο Μ.Α. γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1837 στο ορεινό χωριό Πάπιγκο της Ιστορικής περιοχής Ζαγορίου της Ηπείρου. φτωχό ορεινό χωριό το Πάπιγκο και υπό Τουρκική κατοχή (απελευθέρωση Ηπείρου 1912-13), ο μικρός Μιχάλης τη μισή μέρα φοιτά στο δημοτικό σχολείο του χωριού και την υπόλοιπη βόσκει τα πρόβατα του τσοπάνη πατέρα του Δημήτρη. Με υποτροφία, κατόπιν φοιτά στην Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων και το 1856 εγγράφετε στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, της οποίας μόλις το 1861 αναγορεύεται ΔΙΔΑΚΤΩΡ της αρχαίας Ελληνικής, Λατινικής, Γαλλικής και αργότερα Αγγλικής, Γερμανικής, της Φιλοσοφίας σπουδάζει και τρία έτη στην Νομική Σχολή με στόχο καριέρα στην δημοσιογραφία.

«Εθνοφύλαξ», η αθηναϊκή εφημερίδα στην οποία αρθρογραφεί ο Μ.Α., τα καυστικά όμως κατά του Βασιλέως Όθωνος άρθρα του προκαλούν όχι μόνο την απόλυσή του αλλά και την εξάμηνη φυλάκισή του.

1867, η πρόσληψή του ως γραμματέα από τον Αμερικανό Samuel Howe (Σάμουελ Χάου). Ο Σ.Χ. μέγας φιλέλλην βρίσκετε αυτήν την περίοδο στην Αθήνα προς ενίσχυση της Κρητικής Επανάστασης. Χειρούργος, διευθυντής του Ινστιτούτου Πέρκινς από της ιδρύσεώς του από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές των σκλαβωμένων Ελλήνων μετά τη λήξη της δράσης του στην Ελλάδα προσκάλεσε τον Μ.Α., στην Αμερική.

Το 1870 ο Μιχάλης Αναγνωστόπουλος, ήδη Μάικλ Ανάγνος για τους Αμερικανούς παντρεύεται την κόρη του Σάμουελ Χάου Ιουλία Ρωμάνο και εργάζεται για 10 χρόνια ως αναπληρωτής του πεθερού του στο Πέρκινς το διασημότερο έως τώρα Ίδρυμα Τυφλών παγκοσμίως. Ο Σ. Χάου πέθανε το 1876 και την Διεύθυνση του Πέρκινς ανέλαβε ο Μιχάλης Αναγνωστόπουλος σε ηλικία 39 ετών. Το 1886 μετά από 15 χρόνια γάμου πέθανε η αγαπημένη του σύζυγος Ιουλία, αρωγός στο έργο του χαρισματικού οραματιστή Μ.Α., του οποίου οι καινοτομίες και οι μεταρρυθμίσεις στον χώρο της εκπαίδευσης τυφλών και τυφλόκωφων, τον κατέστησαν ως τον πιο γνωστό Έλληνα της Αμερικής (εκείνη την εποχή) και έναν από τους διασημότερους εκπαιδευτικούς Ειδικής Αγωγής όλων των εποχών. Ο Μ.Α., υπηρέτησε ως Δ/ντής του Perkins 30 έτη και το 1892 τιμήθηκε από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ με τον τίτλο Master of Arts (M.A.).

O δάσκαλος

Άριστος γνώστης ΤΩΝ Ελλήνων κλασικών και με πρότυπό του τον Σωκράτη ο Μ.Α., εισήγαγε πολλές παιδαγωγικές καινοτομίες στην εκπαίδευση ειδικής αγωγής. Δάσκαλος τυφλών και

τυφλόκωφων, αντιμετώπιζε τα άτομα αυτά ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας, βοηθώντας τα να αναδείξουν τις αρετές τους, να πουν «ναι» στη ζωή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η μαθήτριά του Έλεν Κέλλερ (1880-1968), η διάσημη Αμερικανίδα συγγραφέας, η οποία στο βιβλίο της: «Elen Keller: The story of my life» 2^nd ed. London 1966, εκφράζει τη βαθιά της ευγνωμοσύνη στον Μ.Α.

•  Μέγας ευεργέτης των τυφλών ο Μ.Α., ίδρυσε το 1887 το πρώτο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ για τυφλά παιδιά (5-9 ετών) στην περιοχή Τζαμέικα Πλέιν της Βοστώνης.
•  Με τις πολύ υψηλού επιπέδου διοικητικές και εκπαιδευτικές ικανότητές του ο Μ.Α. Δ/ντης του Πέρκινς και της Σχολής Τυφλών Μασαχουσέτης, κατέστησε το Ίδρυμα Πέρκινς ως το σπουδαιότερο εκπαιδευτικό συγκρότημα για τυφλούς παγκοσμίως.
•  Εισηγητής και βελτιωτής του μαθήματος μουσικής ως μάθημα επαγγελματικής κατάρτισης για τους τυφλούς.
•  Εισηγητής προοδευτικών προγραμμάτων σπουδών και παιδαγωγικών μεθόδων για την καλύτερη σωματική – ηθική – πνευματική εξέλιξη των τυφλών μαθητών.
• Καθιέρωσε τον θεσμό της επαγγελματικής απασχόλησης των τυφλών ως μέρος του εκπαιδευτικού αμερικανικού συστήματος, οργανώνοντας καινοτόμα προγράμματα απασχόλησης τυφλών στην βιομηχανία με στόχο να είναι οι τυφλοί ενήλικες αυτάρκεις.
•  Εισηγητής του μαθήματος Φυσικής Αγωγής στο πρόγραμμα του Πέρκινς και ιδρυτής του Γυμναστηρίου του.
•  Εισηγητής πρωτοπόρου προγράμματος Χειρωνακτικής Εκπαίδευσης και Δημιουργικού Παιχνιδιού στα σχολικά προγράμματα τυφλών.
•  Έμφαση στην έκδοση βιβλίων για τυφλούς.

Ο Μιχ. Αναγνωστόπουλος συνέγραψε δύο βιβλία – επιστημονικά έργα τα οποία θεωρούνται έως σήμερα αξεπέραστα.

®    M. Anagnos, Education of the blind: Historial Scetches, its origin, rise and program, Boston 1882 (Εκπαίδευση των τυφλών: Ιστορικό σχεδίασμα, αφετηρία, ανάπτυξη και προγραμματισμός).

®    M. Anagnos, Kindergarten and Primary school for the blind, Boston 1886 (Νηπιαγωγείο και δημοτικό για τους τυφλούς).

Ο ευεργέτης

Μέγας πατριώτης και εθνικός ευεργέτης ο Μιχάλης Αναγνωστόπουλος, ο κορυφαίος των 70 περίπου Εθν. ευεργετών του Πάπιγκο, του φτωχού Ηπειρώτικου χωριού που ανέδειξε την πλειοψηφία των ευεργετών του Έθνους. Μεγάλες οι χρηματικές δωρεές του Μ.Α., προς νομικά πρόσωπα, Σωματεία κ.λπ., ίδρυση δύο Δημοτικών Σχολείων στην γενέθλια γη, το Πάπιγκο, (εις μνήμη της μητέρας του Καλλίνας), ίδρυση και λειτουργία Γεωργικής σχολής στην Κόνιτσα κ.λπ.

Μέγας ευεργέτης της Ηπείρου αλλά και των ομογενών της Αμερικής, ο Μ.Α., υπήρξε ιδρυτής και Πρόεδρος της Τοπικής Ένωσης (Βοστώνης) Ελλήνων Αμερικής και επικεφαλής της τοπικής Εκκλησίας στης οποίας την ανέγερση πριμοδότησε με μεγάλο χρηματικό ποσό.

Το τέλος ………..

Ο Μιχάλης  Αναγνωστόπουλος ξεκίνησε από τις Η.Π.Α. για το τελευταίο επαγγελματικό του ταξίδι στα Βαλκάνια στις 17 Μαρτίου του 1906. Στα πλαίσια αυτού του ταξιδιού κατά την διάρκεια της επίσκεψής του στην Ρουμανία και στην πόλη Τούρνο Σεβερίν (πόλη της νοτιοδυτικής Ρουμανίας στα σύνορα με την Σερβία), εκεί όπου υπήρχε παροικία Ηπειρωτών από το Πάπιγκο και ζούσε μόνιμα ο θείος του Μ.Α., Κωνσταντίνος Παναγιωτέσκο, υπέστη υποτροπή σοβαρού προβλήματος της υγείας του και άφησε την τελευταία του πνοή στις 29 Ιουνίου του 1906, εκεί στο Τούρνο Σεβερίν (= πύργος του Σεβήρου). Εκεί, τάφηκε. Τα οστά του μεταφέρθηκαν πολύ αργότερα στην Κόνιτσα όπου και ο επίσημος τάφος του.

Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος, ο εθνικός ευεργέτης (για τους Έλληνες).

Μάικλ Ανάγνος (Michael Anagnos), ο κορυφαίος δάσκαλος, τυφλολόγος όλων των εποχών (για τους Αμερικανούς), ο παιδαγωγός τυφλών που την περίοδο της δράσης του υπήρξε το πιο γνωστό όνομα Έλληνα στην Αμερική ………

Νέα Υόρκη. Λιμάνι, Άγαλμα της Ελευθερίας. στη βάση του αγάλματος μπορεί να διαβάσει ο καθένας το χαραγμένο όνομα M. Anagnos…. Έκφραση τιμής των Η.Π.Α. προς τον διαπρεπή τυφλολόγο.

Πηγές: Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα.  Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό «ΗΛΙΟΣ».

Βιβλιοθήκη Σωματείου ΦΑΡΟΥ ΤΥΦΛΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ.

Παπαϊωάννου Ι. Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος,         Έρευνα – Παρουσίαση

                                                                        Τασσώ Γαΐλα