ΣΧΟΛΕΙΑ νεα Σμύρνη
Μετά την εγκατάσταση των Μικρασιατών στην Ελλάδα, κάποια από τα σχολεία της Σμύρνης, ελληνικά και ξένα, συνέχισαν τη λειτουργία τους ή επανιδρύθηκαν στην Αθήνα. Όταν λοιπόν δημιουργήθηκε η Νέα Σμύρνη, η οποία, ας μην ξεχνάμε, στόχευε αρχικά στη δημιουργία ενός σμυρναϊκού περιβάλλοντος, οι πρόσφυγες φρόντισαν αμέσως για την εκπαίδευση των παιδιών τους, αλλά θέλησαν ταυτόχρονα να αναβιώσουν κάποια από τα σχολεία της πατρίδας τους. Έτσι σταδιακά στη Νέα Σμύρνη επανιδρύθηκαν τα σημαντικότερα εκπαιδευτήρια της Σμύρνης, η Ευαγγελική Σχολή και τα Παρθεναγωγεία «Ομήρειον» και «Κεντρικόν», ως δημόσια σχολεία μέσης εκπαίδευσης της πόλης. Ας παρακολουθήσουμε όμως την ιστορία αυτών των σχολείων από τη Σμύρνη στη Νέα Σμύρνη, την εξέλιξή τους στον χρόνο και την προσαρμογή τους στις αλλαγές του εκπαιδευτικού συστήματος στη χώρα μας.
Η παιδεία στη Σμύρνη γνώρισε μεγάλη άνθιση ειδικά στη διάρκεια του 19ου αι. και από τις αρχές του 20ού αι. μέχρι την Καταστροφή. Ήδη, από τα μέσα του 17ου αι., με την κατάργηση του παιδομαζώματος και τη χαλάρωση της καταπίεσης του χριστιανικού πληθυσμού, η εκπαιδευτική δραστηριότητα στις μικρασιατικές ελληνικές κοινότητες της οθωμανικής αυτοκρατορίας γνώρισε ανάπτυξη. Πολλά σχολεία ιδρύθηκαν σε μικρασιατικές πόλεις, και ασφαλώς στη Σμύρνη, τη μητρόπολη του μικρασιατικού ελληνισμού. Το πιο σημαντικό σχολείο της πόλης ήταν η Ευαγγελική Σχολή. Παράλληλα με την εξέλιξη της Ευαγγελικής Σχολής ιδρύθηκαν και λειτουργούσαν πολλά ακόμα σχολεία, κοινοτικά αλλά και ιδιωτικά. Στη διάρκεια του 19ου αι., μαζί με τα σχολεία γι’ αγόρια δημιουργήθηκαν σταδιακά και σχολεία για κορίτσια. Ανάμεσά τους ξεχώρισαν το αλληλοδιδακτικό σχολείο της Αγίας Φωτεινής, που ιδρύθηκε το 1835 (αργότερα μετεξελίχθηκε στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο) και το Ομήρειο Παρθεναγωγείο, που ιδρύθηκε το 1881. Υπήρχαν ακόμα είκοσι ιδιωτικά παρθεναγωγεία. Ας σημειωθεί ακόμη ότι την περίοδο της Ύπατης Αρμοστείας, δηλαδή την περίοδο 1919-1922, όταν η Σμύρνη ήταν υπό ελληνική διοίκηση, το ελληνικό κράτος συνέβαλε στην αναβάθμιση των υπαρχόντων σχολείων της Σμύρνης, ενώ ίδρυσε και καινούργια. Την έντονη εκπαιδευτική και γενικότερα πνευματική δραστηριότητα στη Σμύρνη, η οποία επιστεγάστηκε και με την Ίδρυση του Ιωνίου Πανεπιστημίου, που θα λειτουργούσε το Σεπτέμβριο του 1922, ανέκοψαν βίαια τα γεγονότα της Καταστροφής και ο ξεριζωμός των Μικρασιατών Ελλήνων από τις κοιτίδες τους.
Η Ευαγγελική Σχολή Στη Σμύρνη
Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης ιδρύθηκε το 1733. Σταδιακά αποκόπηκε από την Κοινότητα Σμύρνης και τέθηκε υπό αγγλική προστασία, καθεστώς που αναγνώρισε και ο Σουλτάνος και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Τα έξοδα της λειτουργίας της καλύπτονταν από δωρεές, εράνους, εκμετάλλευση περιουσιακών στοιχείων. Το 1747 η Σχολή ίδρυσε βιβλιοθήκη και μουσείο, το 1764 απέκτησε τυπογραφείο. Το 1778 το σχολείο κάηκε και ξαναχτίστηκε με δωρεές. Ανάμεσα στους δασκάλους που δίδαξαν στο σχολείο μνημονεύουμε τον Θεόφιλο Καΐρη, τον Βενιαμίν τον Λέσβιο, τον Παναγιώτη Βενετοκλή κ.ά Στις αρχές του 19ου αι. βρέθηκε σε «διαμάχη» με το «Φιλολογικό Γυμνάσιο», ένα σχολείο που ίδρυσαν πνευματικοί άνθρωποι της Σμύρνης, που εμφορούνταν από το πνεύμα του Διαφωτισμού κι έκριναν την Ευαγγελική Σχολή ως σχολείο συντηρητικό, με έντονο το θρησκευτικό στοιχεία στην εκπαίδευση που πρόσφερε. Το 1821, με την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης και τις σφαγές στη Σμύρνη, η Ευαγγελική Σχολή διέκοψε τη λειτουργία της μέχρι το 1828 που αποκαταστάθηκε η ηρεμία στην πόλη. Το 1844 το κτίριό της κάηκε και πάλι, αλλά ανοικοδομήθηκε και συνέχισε την πορεία του υπό τη διεύθυνση σημαντικών δασκάλων. Εξελίχθηκε σε ένα αξιολογότατο σχολείο, όχι μόνο της Σμύρνης αλλά ολόκληρου του ελληνικού χώρου. Ας σημειωθεί ότι οι απόφοιτοι της Σχολής εγγράφονταν χωρίς εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Δημιούργησε πολλά παραρτήματα, ενώ το 1894 ίδρυσε ανεξάρτητη εμπορική σχολή. Σχεδόν συγχρόνως ίδρυσε και τμήματα ξένων γλωσσών. Κατά το σχολικό έτος 1919-1920 αριθμούσε συνολικά 775 μαθητές και τον επόμενο χρόνο 900. Το 1922 ήταν έτοιμο το νέο της κτίριο, στο οποίο δεν πρόλαβε ποτέ να εγκατασταθεί.
Στη Νέα Σμύρνη
Μετά την ίδρυση της Νέας Σμύρνης, ήδη το 1933, με έξοδα του Συλλόγου Γονέων, Κηδεμόνων και Φιλομούσων Νέας Σμύρνης λειτούργησε γυμνάσιο ως παράρτημα του Γυμνασίου Καλλιθέας και το 1934 ιδρύθηκε το Μεικτό Γυμνάσιο Νέας Σμύρνης, που τον επόμενο χρόνο ονομάστηκε Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης σε ανάμνηση της παλαιάς ιστορικής Σχολής. Το 1934 εγκαταστάθηκε σε μισθωμένο οίκημα στην κεντρική πλατεία. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν το 1935 με μεγάλη επισημότητα. Τότε έγινε και η αποκάλυψη της επιγραφής «Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης 1717-1934
Από τα εγκαίνια της Ευαγγελικής Σχολής στη Νέα Σμύρνη στις 7 Απριλίου 1935. Δήμος Νέας Σμύρνη, Από την Καταστροφή στη δημιουργία, Αθήνα, χ.χ.
Το κτίριο της Ευαγγελικής Σχολής στην πλατεία της Νέας Σμύρνης. Δήμος Νέας Σμύρνη, Από την Καταστροφή στη δημιουργία, Αθήνα, χ.χ.
Μέχρι το 1946, οπότε αποσπάστηκε το τμήμα θηλέων, το σχολείο παρέμενε μεικτό. Το 1965 εγκαταστάθηκε σε νέο κτίριο στην οδό Κοραή. Το 1974, ως Πρότυπο πλέον (από το 1971) Γυμνάσιο, εγκαταστάθηκε στο οριστικό της κτίριο στη συμβολή των οδών Αγίας Σοφίας και Λέσβου, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τομπάζη.
Στο παλιό της κτίριο στεγάστηκε το 1ο Γυμνάσιο Αρένων Νέας Σμύρνης (Λ.Α.Ν.Σ). Το 1982, όπως όλα τα πρότυπα σχολεία της χώρας μετατράπηκε σε Πειραματικό Γυμνάσιο και Λύκειο. Στο μεταξύ το σχολείο έγινε και πάλι μεικτό, δεχόμενο και μαθήτριες.
Από τη σχολική χρονιά 2011-2012 η Ευαγγελική Σχολή αποτελεί Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο και Λύκειο αντίστοιχα.
Τα παρθεναγωγεία «Κεντρικόν» και «Ομήρειον»
Στη Σμύρνη
Τα σχολεία θηλέων που ιδρύθηκαν στη Σμύρνη τον 19ο αι. αποσκοπούσαν, όπως όλη η εκπαίδευση της εποχής για κορίτσια, στην εθνική διαπαιδαγώγηση των κοριτσιών και την προετοιμασία τους για τον ρόλο της συζύγου και μητέρας με τις απαραίτητες σχετικές γνώσεις για τη σωστή αγωγή των παιδιών τους, την τέχνη ραπτικής και εργοχείρων κ.ά
Το Κεντρικόν Παρθεναγωγείον
Το Κεντρικόν Παρθεναγωγείον Σμύρνης ιδρύθηκε το 1830 ως Παρθεναγωγείο της Αγίας Φωτεινής. Ήταν το πρώτο σχολείο θηλέων στη Σμύρνη. Λειτούργησε ως αλληλοδιδακτικό, πρωτοστεγάστηκε σε δωμάτιο του «Γραικικού Νοσοκομείου» και από το 1837 στεγάστηκε σε οίκημα μέσα στον περίβολο του μητροπολιτικού ναού της Αγίας Φωτεινής, γι’ αυτό και ονομαζόταν «παρθεναγωγείο της Αγίας Φωτεινής». Αργότερα μετονομάστηκε σε «Κεντρικόν Παρθεναγωγείον». Από το 1886 εγκαταστάθηκε σε δικό του κτίριο. Από το 1874 κατέστη πλήρες γυμνάσιο και επόπτευε τα υπόλοιπα παρθεναγωγεία της Σμύρνης.
Από το 1886 απέκτησε δικό του κτίριο. Σημαντικές διευθύντριες του σχολείου υπήρξαν η Σαπφώ Λεοντιάδου, η Σπετσιώτου, η Σαπφώ Λαίλιου, η Καρολίνα Σμολένσκι, η Ουρανία Δούκα. Το 1922, το Κεντρικό Παρθεναγωγείο είχε εξατάξιο δημοτικό σχολείο (με εννέα τμήματα), τριτάξιο διδασκαλείο (με τέσσερα τμήματα), γυμνάσιο θηλέων, διδασκαλείο νηπιαγωγών και σχεδιαζόταν η ίδρυση επαγγελματικής και οικοκυρικής σχολής.
Το Ομήρειον Παρθεναγωγείον
Το 1881, αντιδρώντας στα ξένα εκπαιδευτήρια θηλέων, που αντιμετωπίζονταν με καχυποψία για προσηλυτικές προθέσεις, ιδρύθηκε το «Ομήρειο Παρθεναγωγείο», στοχεύοντας να προσφέρει ποιοτική και ελληνοπρεπή εκπαίδευση στα κορίτσια των ανωτέρων κοινωνικών τάξεων της Σμύρνης και να τα ελκύσει από τα ξένα παρθεναγωγεία. Περιλάμβανε νηπιαγωγείο, ελληνικό σχολείο και πεντατάξιο κλασικό γυμνάσιο. Ακολούθησε και ίδρυση διδασκαλείου, που δεχόταν υποτρόφους απ’ όλη τη Μικρά Ασία και τις εκπαίδευε να γίνουν δασκάλες επιστρέφοντας στις ιδιαίτερες πατρίδες τους.
Στη Νέα Σμύρνη
Από το Α΄ Γυμνάσιο Θηλέων στο 2ο και 3ο Γυμνάσιο και Λύκειο Νέας Σμύρνης
Τα σημερινά 2ο και 3ο Γυμνάσιο και Λύκειο Νέας Σμύρνης φέρουν από το 1973 αντιστοίχως την επωνυμία «Ομήρειο» και «Κεντρικό», σε ανάμνηση των ιστορικών παρθεναγωγείων της Σμύρνης. Γυμνάσιο Θηλέων στη Νέα Σμύρνη υπάρχει από το 1964, όταν το τμήμα θηλέων αποσπάσθηκε από το μεικτό τότε Γυμνάσιο της Ευαγγελικής Σχολής και αποτέλεσε αυτοτελές Γυμνάσιο. Το νέο Γυμνάσιο Θηλέων στεγαζόταν σε ένα κτήριο κοντά στην πλατεία της Νέας Σμύρνης. Το κτήριο αυτό εθεωρείτο ακατάλληλο για σχολική χρήση και ο Σύλλογος Γονέων έκανε κρούσεις στην τότε κυβέρνηση να χτιστεί ένα καινούριο σχολικό συγκρότημα. Έτσι το 1967 θεμελιώθηκε νέο σχολικό συγκρότημα στη συμβολή των οδών Νικομηδείας και Τραπεζούντος. Το οικόπεδο παραχωρήθηκε από τον Δήμο και η μελέτη ήταν του τεχνικού γραφείου Α. Μπίρη. Το 1971 εγκαταστάθηκε στο νεότευκτο αυτό σχολικό συγκρότημα ως Α΄ Γυμνάσιο Θηλέων.
Το 1974, χωρίστηκε σε δύο σχολεία λόγου της αύξησης του αριθμού των μαθητριών, στο 2ο και στο 3ο Γυμνάσιο Νέας Σμύρνης. Πήραν τότε τα δύο σχολεία τις επωνυμίες, το μεν ένα “Ομήρειο” το δε άλλο “Κεντρικό”, αναβιώνοντας έτσι τα δύο σπουδαία παρθεναγωγεία της Σμύρνης. Τη μετονομασία των σχολείων θηλέων πέτυχαν, κατόπιν συντονισμένων προσπαθειών, οι σύλλογοι φοιτησάντων στα αντίστοιχα σχολεία της Σμύρνης. Από τη σχολική χρονιά 1979-1980, τα σχολεία αυτά έγιναν μεικτά, όπως όλα τα σχολεία της χώρας, και άρχισαν να εγγράφονται και αγόρια.
ΠΗΓΕΣ:
Χρήστος Σολδάτος, «Η παιδεία στη Σμύρνη», στο «Σμύρνη. Το καύχημα της Ιωνίας», Επτά Ημέρες. Η Καθημερινή, 3-5-1998, σ. 3-6.
Σταύρος Ανεστίδης «Η παιδεία και ο πολιτισμός», στο Σμύρνη. Η μητρόπολη του Μικρασιατικού Ελληνισμού, Αθήνα 2002, σ. 91-106 (βλ. κυρίως, σ. 91-95)
Γιώργος Γιαννακόπουλος, «Η Σμύρνη πριν από την Καταστροφή», στο «Σμύρνη. Η ζωή και το τέλος της πόλης των “Γκιαούρηδων”», Ε Ιστορικά, Αθήνα, Ελευθεροτυπία, 199, σ. 33-46. Αναστασία Λερίου, «Μετά την Καταστροφή: Η ίδρυση της Νέας Σμύρνης», Ε Ιστορικά, Αθήνα, Ελευθεροτυπία, χ.χ., σ. 181-194.
Δήμος Νέας Σμύρνης, 60 χρόνια Νέα Σμύρνη, Αθήνα 1990.
Δήμος Νέας Σμύρνης, Νέα Σμύρνη. Από την Καταστροφή στη δημιουργία, Αθήνα , χ.χ.
Μετά την εγκατάσταση των Μικρασιατών στην Ελλάδα, κάποια από τα σχολεία της Σμύρνης, ελληνικά και ξένα, συνέχισαν τη λειτουργία τους ή επανιδρύθηκαν στην Αθήνα. Όταν λοιπόν δημιουργήθηκε η Νέα Σμύρνη, η οποία, ας μην ξεχνάμε, στόχευε αρχικά στη δημιουργία ενός σμυρναϊκού περιβάλλοντος, οι πρόσφυγες φρόντισαν αμέσως για την εκπαίδευση των παιδιών τους, αλλά θέλησαν ταυτόχρονα να αναβιώσουν κάποια από τα σχολεία της πατρίδας τους. Έτσι σταδιακά στη Νέα Σμύρνη επανιδρύθηκαν τα σημαντικότερα εκπαιδευτήρια της Σμύρνης, η Ευαγγελική Σχολή και τα Παρθεναγωγεία «Ομήρειον» και «Κεντρικόν», ως δημόσια σχολεία μέσης εκπαίδευσης της πόλης. Ας παρακολουθήσουμε όμως την ιστορία αυτών των σχολείων από τη Σμύρνη στη Νέα Σμύρνη, την εξέλιξή τους στον χρόνο και την προσαρμογή τους στις αλλαγές του εκπαιδευτικού συστήματος στη χώρα μας.
Η παιδεία στη Σμύρνη γνώρισε μεγάλη άνθιση ειδικά στη διάρκεια του 19ου αι. και από τις αρχές του 20ού αι. μέχρι την Καταστροφή. Ήδη, από τα μέσα του 17ου αι., με την κατάργηση του παιδομαζώματος και τη χαλάρωση της καταπίεσης του χριστιανικού πληθυσμού, η εκπαιδευτική δραστηριότητα στις μικρασιατικές ελληνικές κοινότητες της οθωμανικής αυτοκρατορίας γνώρισε ανάπτυξη. Πολλά σχολεία ιδρύθηκαν σε μικρασιατικές πόλεις, και ασφαλώς στη Σμύρνη, τη μητρόπολη του μικρασιατικού ελληνισμού. Το πιο σημαντικό σχολείο της πόλης ήταν η Ευαγγελική Σχολή. Παράλληλα με την εξέλιξη της Ευαγγελικής Σχολής ιδρύθηκαν και λειτουργούσαν πολλά ακόμα σχολεία, κοινοτικά αλλά και ιδιωτικά. Στη διάρκεια του 19ου αι., μαζί με τα σχολεία γι’ αγόρια δημιουργήθηκαν σταδιακά και σχολεία για κορίτσια. Ανάμεσά τους ξεχώρισαν το αλληλοδιδακτικό σχολείο της Αγίας Φωτεινής, που ιδρύθηκε το 1835 (αργότερα μετεξελίχθηκε στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο) και το Ομήρειο Παρθεναγωγείο, που ιδρύθηκε το 1881. Υπήρχαν ακόμα είκοσι ιδιωτικά παρθεναγωγεία. Ας σημειωθεί ακόμη ότι την περίοδο της Ύπατης Αρμοστείας, δηλαδή την περίοδο 1919-1922, όταν η Σμύρνη ήταν υπό ελληνική διοίκηση, το ελληνικό κράτος συνέβαλε στην αναβάθμιση των υπαρχόντων σχολείων της Σμύρνης, ενώ ίδρυσε και καινούργια. Την έντονη εκπαιδευτική και γενικότερα πνευματική δραστηριότητα στη Σμύρνη, η οποία επιστεγάστηκε και με την Ίδρυση του Ιωνίου Πανεπιστημίου, που θα λειτουργούσε το Σεπτέμβριο του 1922, ανέκοψαν βίαια τα γεγονότα της Καταστροφής και ο ξεριζωμός των Μικρασιατών Ελλήνων από τις κοιτίδες τους.
Η Ευαγγελική Σχολή Στη Σμύρνη
Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης ιδρύθηκε το 1733. Σταδιακά αποκόπηκε από την Κοινότητα Σμύρνης και τέθηκε υπό αγγλική προστασία, καθεστώς που αναγνώρισε και ο Σουλτάνος και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Τα έξοδα της λειτουργίας της καλύπτονταν από δωρεές, εράνους, εκμετάλλευση περιουσιακών στοιχείων. Το 1747 η Σχολή ίδρυσε βιβλιοθήκη και μουσείο, το 1764 απέκτησε τυπογραφείο. Το 1778 το σχολείο κάηκε και ξαναχτίστηκε με δωρεές. Ανάμεσα στους δασκάλους που δίδαξαν στο σχολείο μνημονεύουμε τον Θεόφιλο Καΐρη, τον Βενιαμίν τον Λέσβιο, τον Παναγιώτη Βενετοκλή κ.ά Στις αρχές του 19ου αι. βρέθηκε σε «διαμάχη» με το «Φιλολογικό Γυμνάσιο», ένα σχολείο που ίδρυσαν πνευματικοί άνθρωποι της Σμύρνης, που εμφορούνταν από το πνεύμα του Διαφωτισμού κι έκριναν την Ευαγγελική Σχολή ως σχολείο συντηρητικό, με έντονο το θρησκευτικό στοιχεία στην εκπαίδευση που πρόσφερε. Το 1821, με την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης και τις σφαγές στη Σμύρνη, η Ευαγγελική Σχολή διέκοψε τη λειτουργία της μέχρι το 1828 που αποκαταστάθηκε η ηρεμία στην πόλη. Το 1844 το κτίριό της κάηκε και πάλι, αλλά ανοικοδομήθηκε και συνέχισε την πορεία του υπό τη διεύθυνση σημαντικών δασκάλων. Εξελίχθηκε σε ένα αξιολογότατο σχολείο, όχι μόνο της Σμύρνης αλλά ολόκληρου του ελληνικού χώρου. Ας σημειωθεί ότι οι απόφοιτοι της Σχολής εγγράφονταν χωρίς εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Δημιούργησε πολλά παραρτήματα, ενώ το 1894 ίδρυσε ανεξάρτητη εμπορική σχολή. Σχεδόν συγχρόνως ίδρυσε και τμήματα ξένων γλωσσών. Κατά το σχολικό έτος 1919-1920 αριθμούσε συνολικά 775 μαθητές και τον επόμενο χρόνο 900. Το 1922 ήταν έτοιμο το νέο της κτίριο, στο οποίο δεν πρόλαβε ποτέ να εγκατασταθεί.
Στη Νέα Σμύρνη
Μετά την ίδρυση της Νέας Σμύρνης, ήδη το 1933, με έξοδα του Συλλόγου Γονέων, Κηδεμόνων και Φιλομούσων Νέας Σμύρνης λειτούργησε γυμνάσιο ως παράρτημα του Γυμνασίου Καλλιθέας και το 1934 ιδρύθηκε το Μεικτό Γυμνάσιο Νέας Σμύρνης, που τον επόμενο χρόνο ονομάστηκε Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης σε ανάμνηση της παλαιάς ιστορικής Σχολής. Το 1934 εγκαταστάθηκε σε μισθωμένο οίκημα στην κεντρική πλατεία. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν το 1935 με μεγάλη επισημότητα. Τότε έγινε και η αποκάλυψη της επιγραφής «Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης 1717-1934
Από τα εγκαίνια της Ευαγγελικής Σχολής στη Νέα Σμύρνη στις 7 Απριλίου 1935. Δήμος Νέας Σμύρνη, Από την Καταστροφή στη δημιουργία, Αθήνα, χ.χ.
Το κτίριο της Ευαγγελικής Σχολής στην πλατεία της Νέας Σμύρνης. Δήμος Νέας Σμύρνη, Από την Καταστροφή στη δημιουργία, Αθήνα, χ.χ.
Μέχρι το 1946, οπότε αποσπάστηκε το τμήμα θηλέων, το σχολείο παρέμενε μεικτό. Το 1965 εγκαταστάθηκε σε νέο κτίριο στην οδό Κοραή. Το 1974, ως Πρότυπο πλέον (από το 1971) Γυμνάσιο, εγκαταστάθηκε στο οριστικό της κτίριο στη συμβολή των οδών Αγίας Σοφίας και Λέσβου, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τομπάζη.
Στο παλιό της κτίριο στεγάστηκε το 1ο Γυμνάσιο Αρένων Νέας Σμύρνης (Λ.Α.Ν.Σ). Το 1982, όπως όλα τα πρότυπα σχολεία της χώρας μετατράπηκε σε Πειραματικό Γυμνάσιο και Λύκειο. Στο μεταξύ το σχολείο έγινε και πάλι μεικτό, δεχόμενο και μαθήτριες.
Από τη σχολική χρονιά 2011-2012 η Ευαγγελική Σχολή αποτελεί Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο και Λύκειο αντίστοιχα.
Τα παρθεναγωγεία «Κεντρικόν» και «Ομήρειον»
Στη Σμύρνη
Τα σχολεία θηλέων που ιδρύθηκαν στη Σμύρνη τον 19ο αι. αποσκοπούσαν, όπως όλη η εκπαίδευση της εποχής για κορίτσια, στην εθνική διαπαιδαγώγηση των κοριτσιών και την προετοιμασία τους για τον ρόλο της συζύγου και μητέρας με τις απαραίτητες σχετικές γνώσεις για τη σωστή αγωγή των παιδιών τους, την τέχνη ραπτικής και εργοχείρων κ.ά
Το Κεντρικόν Παρθεναγωγείον
Το Κεντρικόν Παρθεναγωγείον Σμύρνης ιδρύθηκε το 1830 ως Παρθεναγωγείο της Αγίας Φωτεινής. Ήταν το πρώτο σχολείο θηλέων στη Σμύρνη. Λειτούργησε ως αλληλοδιδακτικό, πρωτοστεγάστηκε σε δωμάτιο του «Γραικικού Νοσοκομείου» και από το 1837 στεγάστηκε σε οίκημα μέσα στον περίβολο του μητροπολιτικού ναού της Αγίας Φωτεινής, γι’ αυτό και ονομαζόταν «παρθεναγωγείο της Αγίας Φωτεινής». Αργότερα μετονομάστηκε σε «Κεντρικόν Παρθεναγωγείον». Από το 1886 εγκαταστάθηκε σε δικό του κτίριο. Από το 1874 κατέστη πλήρες γυμνάσιο και επόπτευε τα υπόλοιπα παρθεναγωγεία της Σμύρνης.
Από το 1886 απέκτησε δικό του κτίριο. Σημαντικές διευθύντριες του σχολείου υπήρξαν η Σαπφώ Λεοντιάδου, η Σπετσιώτου, η Σαπφώ Λαίλιου, η Καρολίνα Σμολένσκι, η Ουρανία Δούκα. Το 1922, το Κεντρικό Παρθεναγωγείο είχε εξατάξιο δημοτικό σχολείο (με εννέα τμήματα), τριτάξιο διδασκαλείο (με τέσσερα τμήματα), γυμνάσιο θηλέων, διδασκαλείο νηπιαγωγών και σχεδιαζόταν η ίδρυση επαγγελματικής και οικοκυρικής σχολής.
Το Ομήρειον Παρθεναγωγείον
Το 1881, αντιδρώντας στα ξένα εκπαιδευτήρια θηλέων, που αντιμετωπίζονταν με καχυποψία για προσηλυτικές προθέσεις, ιδρύθηκε το «Ομήρειο Παρθεναγωγείο», στοχεύοντας να προσφέρει ποιοτική και ελληνοπρεπή εκπαίδευση στα κορίτσια των ανωτέρων κοινωνικών τάξεων της Σμύρνης και να τα ελκύσει από τα ξένα παρθεναγωγεία. Περιλάμβανε νηπιαγωγείο, ελληνικό σχολείο και πεντατάξιο κλασικό γυμνάσιο. Ακολούθησε και ίδρυση διδασκαλείου, που δεχόταν υποτρόφους απ’ όλη τη Μικρά Ασία και τις εκπαίδευε να γίνουν δασκάλες επιστρέφοντας στις ιδιαίτερες πατρίδες τους.
Στη Νέα Σμύρνη
Από το Α΄ Γυμνάσιο Θηλέων στο 2ο και 3ο Γυμνάσιο και Λύκειο Νέας Σμύρνης
Τα σημερινά 2ο και 3ο Γυμνάσιο και Λύκειο Νέας Σμύρνης φέρουν από το 1973 αντιστοίχως την επωνυμία «Ομήρειο» και «Κεντρικό», σε ανάμνηση των ιστορικών παρθεναγωγείων της Σμύρνης. Γυμνάσιο Θηλέων στη Νέα Σμύρνη υπάρχει από το 1964, όταν το τμήμα θηλέων αποσπάσθηκε από το μεικτό τότε Γυμνάσιο της Ευαγγελικής Σχολής και αποτέλεσε αυτοτελές Γυμνάσιο. Το νέο Γυμνάσιο Θηλέων στεγαζόταν σε ένα κτήριο κοντά στην πλατεία της Νέας Σμύρνης. Το κτήριο αυτό εθεωρείτο ακατάλληλο για σχολική χρήση και ο Σύλλογος Γονέων έκανε κρούσεις στην τότε κυβέρνηση να χτιστεί ένα καινούριο σχολικό συγκρότημα. Έτσι το 1967 θεμελιώθηκε νέο σχολικό συγκρότημα στη συμβολή των οδών Νικομηδείας και Τραπεζούντος. Το οικόπεδο παραχωρήθηκε από τον Δήμο και η μελέτη ήταν του τεχνικού γραφείου Α. Μπίρη. Το 1971 εγκαταστάθηκε στο νεότευκτο αυτό σχολικό συγκρότημα ως Α΄ Γυμνάσιο Θηλέων.
Το 1974, χωρίστηκε σε δύο σχολεία λόγου της αύξησης του αριθμού των μαθητριών, στο 2ο και στο 3ο Γυμνάσιο Νέας Σμύρνης. Πήραν τότε τα δύο σχολεία τις επωνυμίες, το μεν ένα “Ομήρειο” το δε άλλο “Κεντρικό”, αναβιώνοντας έτσι τα δύο σπουδαία παρθεναγωγεία της Σμύρνης. Τη μετονομασία των σχολείων θηλέων πέτυχαν, κατόπιν συντονισμένων προσπαθειών, οι σύλλογοι φοιτησάντων στα αντίστοιχα σχολεία της Σμύρνης. Από τη σχολική χρονιά 1979-1980, τα σχολεία αυτά έγιναν μεικτά, όπως όλα τα σχολεία της χώρας, και άρχισαν να εγγράφονται και αγόρια.
ΠΗΓΕΣ:
Χρήστος Σολδάτος, «Η παιδεία στη Σμύρνη», στο «Σμύρνη. Το καύχημα της Ιωνίας», Επτά Ημέρες. Η Καθημερινή, 3-5-1998, σ. 3-6.
Σταύρος Ανεστίδης «Η παιδεία και ο πολιτισμός», στο Σμύρνη. Η μητρόπολη του Μικρασιατικού Ελληνισμού, Αθήνα 2002, σ. 91-106 (βλ. κυρίως, σ. 91-95)
Γιώργος Γιαννακόπουλος, «Η Σμύρνη πριν από την Καταστροφή», στο «Σμύρνη. Η ζωή και το τέλος της πόλης των “Γκιαούρηδων”», Ε Ιστορικά, Αθήνα, Ελευθεροτυπία, 199, σ. 33-46. Αναστασία Λερίου, «Μετά την Καταστροφή: Η ίδρυση της Νέας Σμύρνης», Ε Ιστορικά, Αθήνα, Ελευθεροτυπία, χ.χ., σ. 181-194.
Δήμος Νέας Σμύρνης, 60 χρόνια Νέα Σμύρνη, Αθήνα 1990.
Δήμος Νέας Σμύρνης, Νέα Σμύρνη. Από την Καταστροφή στη δημιουργία, Αθήνα , χ.χ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου