Αβερώφειο Σχολείο στην Αλεξάνδρεια

 Η Ελληνική Κοινότητα της Αλεξάνδρειας από τη στιγμή που συστήθηκε- στις 18 Απριλίου του 1843- είχε θέσει στους στόχους της την ίδρυση ελληνικού σχολειου, του Σχολείον των Γραικών εις Αλεξάνδρειαν, το οποίο περιλάμβανε τρία τμήματα, το Αλληλοδιδακτικό, το Ελληνικό και το Γαλλικό. Ο κανονισμός λειτουργίας του εγκρίθηκε στις 30 Μαΐου 1843. Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του δεν υπήρχε γυμνασιακό τμήμα. Aπό το 1853 θα τεθεί ζήτημα δημιουργίας γυμνασίου εφόσον αύξαναν τα έσοδα του σχολείου. Πράγματι, η σύσταση της πρώτης γυμνασιακής τάξης γίνεται τονΔεκέμβριο του 1872 με έξι μαθητές, οι οποίοι στην δίαρκεια της σχολικής χρονιάς έφθασαν τους εννέα. Ο βίος της τάξης αυτής υπήρξε βραχύς.[1] Το 1875 επανασυστήνεται γυμνασιακή τάξη, ενώ το 1878 δημιουργείται και δεύτερη τάξη. Το 1887 το γυμνάσιο θα καταστεί τριτάξιο. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι άσχετη με τις εκπαιδευτικές ανάγκες των ομογενών, οι οποίοι έστελναν τα παιδιά τους σε ξένα σχολεία, «είτε για να αποκτήσουν απολυτήριο πλήρους γυμνασίου, είτε για να διδαχθούν αρτιότερα τις πολύτιμες για την Αίγυπτο ξένες γλώσσες»[2] Η αναγνώρισή του από το Ελληνικό κράτος προϋπέθετε να είναι τετρατάξιο: έτσι το 1889 θα προστεθεί και η Δ΄ τάξη. Η πρωτοβουλία για την αίτηση αναγνώρησης θα αναληφθεί από τον πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας ο Γεώργιος Αβέρωφ. Το μέλος της Επιτροπής του Γυμνασίου, Κωνσταντίνος Σαλβάγος, ζήτησε να ονομαστεί το γυμνάσιο Αβερώφειο, προς τιμήν του προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας για την συνολική προσφορά του στην κοινότητα και το γυμνάσιο, και με αυτή τη νεά του ονομασία να αναγνωριστεί. Έτσι το σχολείο θα ονομαστεί Αβερώφειο γυμνάσιο της Τοσιτσαίας Σχολής. Το σχετικό αίτημα αναγνώρισης διαβιβάστηκε με επιστολή προς το Υπουργείο των Εκκλησιαστικών της Δημοσίας Εκπαίδευσης μαζί με το αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου, δια του Γενικού Προξένου της Ελλάδας στην Αίγυπτο. Μετά από καθυστέρηση ορισμένων μηνών, τον Μάιο του 1890 το Υπουργείο αναγνώρισε το σχολείο από το σχολικό έτος 1890-1891. Η αναγνώριση προϋπέθετε την σύνταξη προγραμμάτων διδασκαλίας κατά τις τότε ισχύουσες διατάξεις, την απαρέγκλιτη τήρηση όσων ίσχυαν στα Ελληνικά γυμνάσια, την αποστολή των προγραμμάτων των σχολικών εξαμήνων στο Υπουργείο. Οι απόφοιτοί του θα μπορούσαν να γίνονται δεκτοί στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.[3]

Η στέγαση της σχολης
Αρχικά το Αβερώφειο Γυμνάσιο στεγαζόταν στο κτίριο της Τοσιτσαίας Σχολής. Με την αύξηση του αριθμού των μαθητών τέθηκαν τα πρώτα προβλήματα στέγασής τους. Έτσι ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότης της Αλεξάνδρειας Εμμανουήλ Μπενάκης θα αγοράσει από την Αιγυπτιακή κυβέρνηση έκταση 18000 τετραγωνικών μέτρων, στην περιοχή Σιάτμπυ,κοντά στην διώρυγα Φαργκάς. Εκεί θα ανεγείρονταν τα νέα Δημοτικά σχολεία, οι επαγγελματικές και βιοτεχνικές σχολές της Κοινότητας και το ορφανοτροφείο. H Ελληνική Κοινότητα της Αλεξάνδρειας θα απευθείνει έκκληση στους ομογενείς όλης της Αιγύπτου προκειμένου να συνδράμουν οικονομικά στην ανέγερση των ευαγών ιδρυμάτων.Μετά από λίγους μήνες θα αγοραστεί και νέα έκταση γειτονικής με την προηγούμενη, και απαλοτριώθηκαν οι ιδιοκτήτες παραπιγμάτων οι οποίοι διέμεναν εκεί. Στις 23 Απριλίου 1907 θα ξεκινήσουν οι εργασίες ανέγερσης της Ζερβουδάκειου Αστικής Σχόλής-χάρις στην δωρεά του Γεώργιου Ζερβουδάκη ο οποίος προσέφερε το ποσό των 15000 λιρών Αγγλίας- και θα ολοκληρωθουν το 1909. Εκεί θα στεγασθεί το Αβερώφειο Γυμνάσιο από την 1η Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς μέχρις σήμερα. Το 1928 και το 1949 θα προστεθούν δύο νέοι όροφοι, ο δεύτερος και ο τρίτος αντίστοιχα για την κάλυψη των διδακτικών αναγκών.[4]
Η οργάνωση και διοίκηση της σχολής
Την γενική εποπτεία του ιδρύματος είχε η Ελληνική Κοινότητα δια μέσου της Εφορείας των σχολείων. Αυτή επιλαμβανόταν των προσλήψεων του προσωπικού, της ανανεώσης της εργασίας των ήδη εραζομένων, της απάντησης στις εκθέσεις των διευθυντών και επιθεωρητών, τον πειθαρχικό έλεγχο του προσωπικού,τις εγγραφές νέων μαθητών. Η Εφορεία δια των εφόρων υπηρεσίας παρακολουθούσε εκ του σύνεγγυς τα προβλήματα του σχολείου: μαθήματα, τρόπο διδασκαλίας, σχολιατρικό έργο, σίτιση μαθητών, παρακολούθηση των συνεδριάσεων του συλλόγου διδασκόντων. Σε χαμηλότερο επίπεδο της Εφορείας ήταν η γενική διεύθυνση των Σχολών και μετά ο Γυμνασιάρχης του Αβερωφείου. Παράλληλα είχε συγκροτηθεί και η Εκπαιδευτική Εφορία, αρμόδια για το εκπαιδευτικό σύστημα με σκοποό να εισηγείται τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.[5]
Το προσωπικό
Γυμνασιάρχης του Αβερωφείου έπρεπε να είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφίας επί φιλολογία, να έχει πενταετή ευδόκιμη προϋπηρεσία σε αναγνωρισμένο γυμνάσιο, να είναι γνώστης των ξένων γλωσσών όπoυ διδάσκονταν στο σχολείο, να έχει πτυχίο του διδασκαλείου μέσης εκπαίδευσης ή να είναι πτυχιούχος της Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με διετείς ανώτερες παιδαγωγικές σπουδές στην Ευρώπη, με πεντετή προϋπηρεσία σε αναγνωρισμένα σχολεία της μέσης εκπαίδευσης, και να γνωρίζει μία από τις διδασκόμενες γλώσσες στο σχολείο. Οι καθηγητές θα έπερεπε να είναι πτυχιούχοι πανεπιστημιακής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.[6]
Διαίρεση της σχολής
Αβερώφειο Γυμνάσιο αρχικά συστήθηκε ως κλασσικό γυμνάσιο και με το πέρασμα του χρόνου και σε συνδυασμό με τις ανάγκες τις παροικίας για μια πιο εξειδικευμένη αλλά και πλουραλιστική εκπαίδευση Μέση Εκπαίδευση, απέκτησε και άλλα τμήματα: το εμπορικό στις αρχές του 20ου αιώνα και και το τμήμα θετικών επιστημών μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Η Ελληνική Κοινότητα επιδίωκε να δώσει εκείνα τα εφόδια στουςμαθητές ώστε να είναι εύκολη η εξεύρεση εργασίας ή να είναι απρόσκοπτη η συνέχιση των σπουδών στο πανεπιστήμιο. Οι όποιες αλλαγές στο πρόγραμμα όμως δεν μπορούσαν να είναι άσχετες με την πιθανή άρση της αναγνώρισής του ιδρύματος που θα προκαλούσαν, από το Ελληνικό κράτος.
Παραπομπές Λέκκου, Παντελής Κ.. "Το Αβερώφειο Γυμνάσιο Αλεξανδρείας από της ιδρύσεώς του εως το 1960". Διδακτορική διατριβή-Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής,2002, σελ. 47
Γυμνάσιο και Ενιαίο Λύκειο
Καθεστώς λειτουργίας: Ημερήσιο αμιγές ελληνικό σχολείο αναγνωρισμένο και από τις Αιγυπτιακές αρχές ως σχολείο ελληνικών φορέων μόνο για Έλληνες.Φορέας η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας
Αριθμός μαθητών: 21 Γυμνάσιο, 13 Λύκειο
Ταχ. Διεύθυνση: 63 Iskantar El-Αkbar Chatby, Alexandria, Egypt
Τηλ.: +20 3 4861675
Φαξ: +20 3 4861675
E-mail: averofio@hotmail.com
Υπεύθυνος Γυμνασίου-Λυκείου: Λαγός Ιωάννης, εκπαιδευτικός ΠΕ11
Πρόγραμμα διδασκαλίας: Στο σχολείο εφαρμόζεται το Πρόγραμμα Σπουδών του ΥΠΕΠΘ για την αντίστοιχη βαθμίδα. Διδάσκεται η Αραβική Γλώσσα ως ξένη γλώσσα. Το πρόγραμμα διαμορφώνεται στις 40 ώρες εβδομαδιαίως από 08.00 έως 14.00.
Ημέρες αργίας της εβδομάδος: Σάββατο και Κυριακή.
Έναρξη-λήξη διδακτικού έτους: Έναρξη 01/09, λήξη 30/06.
Τό Σχολείο βρίσκεται στο Ελληνικό τετράγωνο στο Chatby στο κέντρο της πόλης πολύ κοντά στο λιμάνι, την βιβλιοθήκη και το Πατριαρχείο. Μέσα στο Ελληνικό τετράγωνο που είναι ιδιοκτησία της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, στεγαζονται επίσης το Πρατσίκειο Δημοτικό, το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας, τα Γραφεία της Ε.Κ.Α., και το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού. Τα Ελληνικά Σχολεία διαθέτουν αίθουσα θεάτρου, κλειστό γυμναστήριο, γήπεδο ποδοσφαίρου και χημείο.