Η ιστορία της Ευαγγελίστριας και πώς ιδρύθηκε το Νοσοκομείο της Τρίπολης

Ιούνιος 04, 2014  

Δείτε τις μοναδικές, ιστορικές φωτογραφίες

Η Ευαγγελίστρια είναι στην Πλατεία Κολοκοτρώνη. Την παλιά εποχή από τοπογραφικά βλέπουμε ότι στο μέρος αυτό είχε μικρά οικοδομήματα και ήταν η συνοικία "Μαρμαρένια Βρύση" και έπειτα γκρεμίστηκε.
Το 1832 ήταν χώρος απορριμμάτων που έριχνα τα γύρω σπίτια.

Μετά από όνειρο που είδε η Αναστασία Δεμέστιχα ( έως τις 25 Ιουλίου 1865 όπου έγινε μοναχή ). Καταγωγή της ήταν από το Ρηγανοχώρι ένα μικρό χωριό της Ανατολικής Μάνης κοντά στο Γύθειο. Στο όνειρο της είδε, ότι στον χώρο αυτό που παλιά ήταν εκκλησάκι της Παναγίας την οδηγούσε μια γυναικεία σκιά πάντα.
Το 1869 με τη βοήθεια του Ιωαννίδη που ήταν Πρωτοδίκης και εργαζόταν στο σπίτι του εκείνα τα χρόνια και τον Βασίλειο Δεληγιάννη που ήταν οικονομικός έφορος Μαντινείας και γείτονας πήγαν και καθάρισαν τον χώρο. Τότε η μοναχή βρήκε την εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και ένα Βασιλικό χρυσό δαχτυλίδι και θεωρήθηκε θαύμα.

Την εικόνα την καθάρισε και την τοποθέτησε στο σπίτι του Κ. Ιωαννίδη.
Η μοναχή το 1870 έφτιαξε μια μικρή εκκλησία την ονόμασε Αγία Ευαγγελίστρια και δυο κελιά στα αριστερά του ναού γειτονικά με το οικόπεδο του Θεόδωρου Β. Δεληγιάννη, όπου μόναζε.

Το 1884 έπειτα από εράνους ανακαινίσθηκε ο ναός και μεγάλωσε και έφτιαξε την καλύβα σε πολλά δωμάτια. Η μοναχή με τα λεφτά του κόσμου διακοσμούσε τη μικρή εκκλησία με εικόνες και κανδήλια.
Όμως ο Δήμος βλέποντας ότι ο κόσμος τιμούσε την μοναχή και έκαναν δωρεές και η εκκλησία είχε πολύ περιουσία θέλησαν να πάρουν τη διαχείριση. Άρχισε μεγάλος δικαστικός αγώνας και η μοναχή το 1887 κέρδισε τη δίκη με τη βοήθεια του Θεού και κάποιων μεγάλων Τριπολιτσιωτών που είχαν μεγάλες θέσεις, Φρούραρχοι Τριπόλεως,  Νομάρχες και Γραμματείς. Έπειτα από ένα όνειρο επισκέφθηκε τη Βασίλισσα Όλγα και της είπε τα πράγματα που είχαν γίνει και η Βασίλισσα Όλγα έκανε δωρεά έναν πολυέλαιο. Το 1895 η μοναχή γνώρισε τον Β. Βασιλακόπουλο μέλος του Τεγεατικού Συνδέσμου που της χορήγησε δωρεάν ξυλεία για το πάτωμα του ναού.

Η μοναχή την ίδια περίοδο άρχισε να φτιάχνει και το νοσοκομείο απέναντι από την εκκλησία όπου ήταν οικόπεδο του γερουσιαστή Β. Χρηστακόπουλου όπου και αγόρασε με την βοήθεια των πιστών και η Βασίλισσα της έστειλε χρήματα 1000 δρχ. και συνέχισε το έργο της.

Επίσης η μοναχή πήγε και στον Τεγεατικό Σύλλογο στην Αθήνα για βοήθεια στον Πρόεδρο Λεωνίδα Σβόλο, τον ταμία Γ. Λόγγο και έπειτα στον Ευθύμιο Καράκαλο ( Εφέτης στη Αθήνα ), όπου της έδωσε και το μισό οικόπεδο του Χρηστακόπουλου όπου ήταν και ιδιοκτήτης. Έπειτα αγόρασε και τα διπλανά οικόπεδα των Β. Τόγκα, Α. Χόντου και Γ. Γαλανόπουλου. Ο Τεγεατικός Σύνδεσμος αναθέτει τα σχέδια στο διάσημο αρχιτέκτονα Π. Τσίλλερ. Την 14η Σεπτεμβρίου 1895 εκπονείται το σχέδιο ανέγερσης του Αρχιτέκτονα Τσίλερ.

Στις 22 Απριλίου 1896 μαζεύτηκαν στην εκκλησία Ευαγγελίστρια οι συνεργάτες της μοναχής και εξέλεξαν μια μικρή επιτροπή για το νοσοκομείο όπου ήταν οι Π. Γαλανόπουλος Πρόεδρος, Ι. Λαμπρόπουλος Αντιπρόεδρος, Α. Αντωνιάδης ταμίας, Γ. Κανδηλώρος ειδικός σύμβουλος, Ι. Βασιλόπουλος γραμματέας.

Η μοναχή ονομάζεται μεγάλη ευεργέτης και θα κατοικούσε στο νοσοκομείο. Θεμέλιος λίθος μπήκε στην 1η Ιουλίου 1896 κατά την εορτή των Αγίων Αναργύρων με τον αγιασμό του Μητροπολίτη Μαντινείας και Κυνουρίας Θεόκλητο Βίμπο ( είχε κάνει μεγάλη δωρεά για το νοσοκομείο το ποσό 10.000 δρχ. ). Στις 8 Σεπτεμβρίου τελέστηκαν τα εγκαίνια του Ιερού ναού της Αγίας Ευαγγελίστρας από τους αρχιεπισκόπους Μαντινείας και Κυνουρίας και Μονεμβασίας και Σπάρτης.

Το νοσοκομείο πήρε το όνομα << Ευαγγελίστρια >> και φτιάχτηκε σε ένα χώρο 3.400 τετραγωνικών μέτρων με 38 κλίνες. Το 1898 οι Βασιλείς επισκέφθηκαν την Τρίπολη και η Βασίλισσα Όλγα το έθεσε υπό την προστασία της δίνοντας 1000 δρχ. συνδρομή. Στις 21 Μαΐου 1913 άρχισε η λειτουργία του Νοσοκομείου και είχε Χειρουργικό, Παθολογικό, Οφθαλμολογικό, Γυναικολογικό στηριζόταν οικονομικά από τη βοήθεια των συνανθρώπων μας και από τους Απόδημους Παναρκάδων της Αμερικής. Ο Αγιασμός ετελέσθη από τον Επίσκοπο Μαντινείας και Κυνουρίας κ. Γερμανού στο ναό του Νοσοκομείου παρουσία του Νομάρχη Αρκαδίας Ν. Σελά, του Δημάρχου Τριπόλεως Χαρ. Μάνεση, της διοικήσεως του Νοσοκομείου και πολλών συνδρομητών.

Πολλοί ήταν οι δωρητές όπως των Β. Βασιλακόπουλου, Γ. Δαρειώτου, Ν. Ηλιόπουλου από το Ρόεινο, Ευθ. Καράκαλου, Ν. Καρατζά, Ν. Λαγοπάτη, ο Ι. Λαδά από του Θάνα, Γ. Λιακόπουλου, Γ. Λόγγου, Δ. Εικοσιπένταρχου, Θ. Κοντονικολάου, Δ. Μαλλούχου, Η. Μαλούχου, Στυλ. Σαραντόπουλου, Χ. Μπιλάλη, Γ. Παπαηλιού, Γ. Ρακόπουλου, Λεωνίδα Σβώλου, Δ. Σερετόπουλου, Ν. Σταματόπουλου, Χαρ. Σπηλιόπουλου, Αθανασία Τζανοπούλου, Τριαντ. Τριανταφυλλάκου, Διαμ. Χατζησαράντου, Γ. Χριστοδούλου. Ο Ι. Μουμουτζής που έδωσε ένα τριώροφο στον Πειραιά αξίας 800.000 δραχμών. Μεγάλη δωρεά ήταν από την εταιρεία Σιδηροδρόμων Αθηνών-Πειραιώς-Πελοποννήσου που έδωσαν χαλύβδινες ράβδους για τη χρησιμοποίηση στα κουφώματα του Νοσοκομείου. Μεγάλη δωρεά ήταν του Ι.Χ. Στεφανόπουλου φαρμακοποιού που έδωσε τη δαπάνη για το χρωματισμό και τη διακόσμηση του τέμπλου και των εικόνων του ναού.

Το 1930 κατασκευάστηκε το Χειρουργικό περίπτερο με χρήματα του Τεγεάτη Γ. Χριστοδούλου με σχέδια του Ι. Κοτσερώνη. Στο Χειρουργικό από κάτω ήταν ένας χώρος για τα επιδημικά νοσήματα.
Το νοσοκομείο είχε πολλά κληροδοτήματα από δωρεές συνανθρώπων όπως στις 14 Ιανουαρίου 1931 πήρε κληροδότημα από τον Νικόλαο Ι. Ηλιόπουλο από το Ρόινό σπίτι στην οδό Τενέδου 5 στην Αθήνα. Ο Ι. Λαδάς κληροδότησε 40.000 δολαρίων που άρχισε η ανέγερση μια εξαώροφης πολυκατοικίας στην οδό Φωκίωνος 3 στην Αθήνα όπου θα εισπράττονται τα ενοίκια για τη συντήρηση του Νοσοκομείου.

Ο Δ. Μαλλούχος κληροδότησε ένα υπόγειο στην οδό Πραξιτέλους 31, ο Δ. Εικοσιπένταρχος κληροδότησε οικία με κατάστημα στην οδό Αθηνάς 9, ο Δ. Σερετόπουλος οικία στην οδό Καρατζά, ο Στυλ. Σαραντόπουλος κληροδότησε οικόπεδο στην Βούλα και ο Γ. Ρακόπουλος διώροφο οικία στην οδό Ταρελλά 5.

Κάθε χρόνο την εορτή της Ορθοδοξίας τελείται μνημόσυνο στην μνήμη των ιδρυτών – δωρητών.

Το 1960 έγινε ανακαίνιση στην εκκλησία και οι υπεύθυνοι ανίδεοι πέταξαν τον πολυέλαιο και το τέμπλο στο πεζοδρόμιο. Τότε ένας Τριπολιτσιώτης, ο Φώτης Αγγελίδης τον πήρε και τον πήγε στον Αγιάννη τον Ριγανά στο Σέχι. Το τέμπλο το πήρε ο παπά Δαύρος στη Μεταμόρφωση στο παρεκκλήσι του Αγίου Νεκταρίου. Ο ναός είναι τρίκλητος εγγεγραμμένος σταυροειδής ρυθμός. Δίπλα από το ναό είναι το κληροδότημα του Δ. Σερετόπουλου που χρησιμοποιούνται ως γραφεία του ναού. Το έργο της μοναχής το συνεχίζει εδώ και 30 χρόνια ο επίτροπος Γεώργιος Χατζής Ωρολογοποιός και Χρυσοχόος. Στο ναό λειτούργησαν οι ιερείς Βασίλειος Κουλολιάς, Διονύσιος Ψαριανός, Γαβριήλ Καλοκαιρινός, Ιωάννης Δίπλας, ο Γεώργιος Δημογέροντας, Αθανάσιος Μπερλής, Γεώργιος Κέκκος, Γεώργιος Αντωνόπουλος.

Μετά τον πόλεμο με την φιλανθρωπία των Αποδήμων Αρκάδων της Αμερικής δημιουργήθηκε το μεγαλειώδες Παναρκαδικό Νοσοκομείο για τη σύγχρονη περίθαλψη του Αρκαδικού Λαού.  Το Νοσοκομείο κατασκευάστηκε και είχε 269 κλίνες αλλά το κόστος συντήρησής του ήταν μεγάλο και έτσι το 1951 παραχωρήθηκε << κατά χρήση >> στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις ένα μέρος του με σχετική σύμβαση για να λειτουργήσει σαν Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Το Παναρκαδικό Νοσοκομείο τυπικά νοικιάστηκε στο Υπουργείο Υγείας έναντι ενός μικρού συμβολικού ποσού. Τη διαχείριση την είχε ο εκάστοτε Υπουργός Υγείας με εξαμελές Διοικητικό Συμβούλιο.

Το 1952 παραχωρήθηκε από το 411 ΓΣΝ χώρος προς ανάπτυξη 50 κλινών για τη λειτουργία κρατικού Νοσοκομείου. Έτσι το παλιό Νοσοκομείο τον Απρίλιο του 1952 μεταστεγάζεται στο σύγχρονο Νοσοκομείο με 75 κλίνες για όλες τις ειδικότητες με 4 κλίνες στο Οφθαλμολογικό και το Στρατιωτικό Νοσοκομείο να έχει 194 κλίνες. Το 1973 το νοσοκομείο είχε 43 εργαζόμενους και είχε δυναμικότητα 145 κλινών και 5 Ω.Ρ.Λ. Το  1977 είχε 160 κλίνες και η Μαιευτική – Γυναικολογική είχε 21 κλίνες και κάθε χρόνο αυξανόταν το προσωπικό και οι κλίνες. Στο παλιό Νοσοκομείο η Ευαγγελίστρια το 1960 έγινε το Υγειονομικό Κέντρο και μετονομάστηκε Τμήμα Πρόνοιας. Το 1986 έγινε το Αρχαιολογικό Μουσείο της Τρίπολης.

Η φωτογραφία της μοναχής Δεμέστιχα είναι από το αρχείο της εκκλησίας της Ευαγγελίστριας.

ΧΡΗΣΤΟΣ Η. ΜΗΤΣΙΑΣ