Το ιστορικό Δημοτικό Σχολείο Ξηροκρήνης που ανεγέρθηκε επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου και υπουργού Παιδείας Γεωργίου Παπανδρέου τη δεκαετία του 1930.
Η περιοχή της Ξηροκρήνης πήρε το όνομα της από την ομώνυμη περιοχή της Κωνσταντινούπολης, καθώς πρόσφυγες από την Πόλη και τη Μικρά Ασία αποτέλεσαν τους πρώτους οικιστές της περιοχής μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923 αλλά και τα Σεπτεμβριανά του 1955. Η περιοχή πολεοδομικά ορίζεται βόρεια από τη Λεωφόρο Καλλιθέας, νότια από το οικοδομικό τετράγωνο του κτιρίου του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού και την οδό Μοναστηρίου και τέλος από τις οδούς Λαγκαδά, Μιχαήλ Καλού και Δραγουμάνου. Ακόμα πυκνότερα κατοικήθηκε μετά το κύμα αστυφιλίας που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ’60 και του ’70. Εκείνης της περιόδου είναι και οι ευδιάκριτες στον ορίζοντα της πόλης, τέσσερις δωδεκαώροφες εργατικές πολυκατοικίες που αποτελούν σήμα κατατεθέν της ευρύτερης περιοχής
Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης.
Στα ελληνιστικά χρόνια είχε χαρακτήρα κατά κύριο λόγο νεκροταφειακό όπως μαρτυρούν οι πολυάριθμοι τάφοι που βρέθηκαν σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν κατά την ανέγερση πολυκατοικιών αλλά και κατά την κατασκευή του Μετρό. Αυτός ο χαρακτήρας συνεχίστηκε στα πρώτα χριστιανικά χρόνια ταυτόχρονα όμως με όλο και περισσότερο αναπτυσσόμενες οικιστικές και εμπορικές δραστηριότητες στην περιοχή της Χρυσής Πύλης της πόλης (στη σημερινή πλατειά Βαρδαρίου) αλλά και στο Τσερέμπουλον (το βυζαντινό λιμάνι της πόλης που καταλάμβανε την περιοχή όπου σήμερα βρίσκονται τα Δικαστήρια και τα Λαδάδικα). Στα όρια της περιοχής Ξηροκρήνης, πάνω από την πλατεία Βαρδαρίου (όπου και η ”Χρυσή Πύλη”) και συγκεκριμένα στη συμβολή των οδών Λαγκαδά και Αγίου Δημητρίου, τοποθετείται το μαρτύριο του Αγίου Νέστορα, μαθητή του Αγίου Δημητρίου. Εκεί βρέθηκε ναός του πρώτου μισού του 5ου αιώνα που πιθανώς να είναι κοιμητηριακού χαρακτήρα και να συνδέεται με το μαρτύριο και τη μνήμη του αγίου. ?λλωστε και οι οδοί Αγίου Δημήτριου & Αγίου Νέστορος καθιερώθηκαν εκεί για να τονισθεί το γεγονός στην τοπική μνήμη. Ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως άλλους δυο χριστιανικούς κοιμητηριακούς ναούς (από τους συνολικά πέντε ολόκληρης της Θεσσαλονίκης). Ναός του 6ου αιώνα εντοπίστηκε στην οδό Μαργαροπούλου – πίσω ακριβώς από το Σιδηροδρομικό Σταθμό. Ένας ακόμη παλαιοχριστιανικός ναός ανακαλύφθηκε στις παρυφές του Δυτικού αρχαίου νεκροταφείου λίγο έξω από την πλατεία Δημοκρατίας κτισμένος μάλιστα πάνω σε ένα συγκρότημα αποθηκών της ύστερης αρχαιότητας, καταδεικνύοντας και τον εμπορικό χαρακτήρα του τόπου. Ο ναός αυτός καταστράφηκε τον 7ο μ. Χ. αιώνα ενδεχομένως από τις επιδρομές των Σλάβων. Κατά την οθωμανική περίοδο την περιοχή χαρακτηρίζει η πλήρης εμπορευματοποίηση του άξονα της Μοναστηρίου με την ανέγερση χανιών και αποθηκών.
Κτερίσματα τάφων που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια των ανασκαφών για την κατασκευή του σταθμού Μετρό «Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός».
Όσον αφορά το οδωνύμια της περιοχής, είναι αφιερωμένα κυρίως σε βυζαντινούς λόγιους (Χαλκοκονδύλης, Χρυσολωράς) και σε ήρωες πεσόντες του Έπους του ’40 (Μπαλόγλου, Ρεγκούκος κ.ά.). ?λλωστε και ο αρχιτέκτων του κτιρίου του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού που δεσπόζει στην περιοχή, έπεσε ηρωικά στην Πίνδο κατά τον Πόλεμο, αφήνοντας στη Θεσσαλονίκη ένα από τα πιο πρωτοποριακά κτίρια της εποχής, που ξαφνιάζει ακόμα και σήμερα με την προωθημένη χρήση του φυσικού φωτός και την άνεση των χωρών του, εξυπηρετώντας καθημερινά χιλιάδες πολίτες και επισκέπτες και της πόλης.
Αξιομνημόνευτη είναι και η αντιστασιακή δράση των κατοίκων κατά τη γερμανική κατοχή. Στην Ξηροκρήνη υπήρχε κρησφύγετο αντιστασιακών με τυπογραφείο για έκδοση προκηρύξεων και ενημερωτικού υλικού. Το κρησφύγετο όμως ανακαλύφθηκε από τους Ναζί και καταστράφηκε.
Στη λογοτεχνία εμφανίζεται έως και στη σύγχρονη εκδοτική παραγωγή, όπως στο βιβλίο του Γιάννη Ατζακά ”Κάτω από τις οπλές” (2010), όπου παρουσιάζεται γλαφυρά η ταραγμένη εποχή του πραξικοπήματος των Συνταγματαρχών. Εκεί ανακαλύπτουμε εικόνες και ήχους της περιοχής του Σταθμού, με τη Μεγάλη Εβδομάδα στους Αγίους Πάντες, μέσα από τα μάτια ενός στρατιώτη που αναμένει τη μεταφορά του σε κοντινό στρατόπεδο…
Δωδεκαώροφες πολυκατοικίες οδού Λαγκαδά – Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης.
116ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης – Ξηροκρήνη.
Ο Παιδικός Σταθμός Ξηροκρήνης.
Ο Παιδικός Σταθμός Ξηροκρήνης είναι ένα από τα παλαιότερα κτίσματα που έχει στην ιδιοκτησία του ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Το αξιόλογο αυτό κτίριο χρονολογείται από το 1934. Αποτελεί κλασικό σχέδιο παιδικού σταθμού των αρχών του 20ου αιώνα, με κεραμοσκεπή και φυτεμένη μικρή αυλή με αμυγδαλιές και αγιόκλημα. Λειτούργησε επί εβδομήντα πέντε συναπτά έτη, ενώ από το 2009 ως σήμερα παραμένει κλειστός, με στόχο την ανακατασκευή και επαναλειτουργία του ως παιδικός σταθμός.
Ο Παιδικός Σταθμός Ξηροκρήνης, ο οποίος χρονολογείται από το 1934 .
Στην επονομαζόμενη ?νω Ξηροκρήνη, θεμελιώθηκε το 1897 ο Ναός της Αγίας Παρασκευής (σήμερα επί της οδού Λαγκαδά) και το 1900 ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Αθανάσιος τέλεσε τα εγκαίνιά του. Ο Ναός είναι βυζαντινού ρυθμού στον τύπο του σταυροειδούς μετά τρούλου και στην αρχιτεκτονική του παρουσιάζονται αναγεννησιακά στοιχεία.
Η ανέγερση του Ναού είχε άμεση σχέση με την λειτουργία του παρακείμενου νεκροταφείου. Το 1875 η Κοινότητα των Ορθοδόξων Θεσσαλονίκης-στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που παραχώρησε το δικαίωμα ανεξαρτήτων κοιμητηρίων στους ορθοδόξους-ανέθεσε στη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Κυριών τη δημιουργία νέου κοιμητηρίου.
Το 1886 έγινε η μελέτη του έργου και, παρά τις αντιδράσεις των Βουλγάρων, το 1892 επιδικάζεται ο χώρος στην Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Το 2004 έγινε εξωτερικά η αναπαλαίωση του Ναού και η μετατροπή μεγάλου τμήματος του κοιμητηρίου σε χώρο πρασίνου. Για ιστορικούς λόγους διατηρήθηκε ένα μικρό τμήμα του κοιμητηρίου με τάφους του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα.
Κατά την σωζόμενη παράδοση στον τόπο του αγιάσματος ετάφη ο ‘Αγιος νεομάρτυρας Αθανάσιος ο Κουλακιώτης το 1774.
Ο Ναός της Αγίας Παρασκευής Ξηροκρήνης Θεσσαλονίκης που θεμελιώθηκε το 1897.
Ο πρώτος ναός της Ξηροκρήνης μετά την εγκατάσταση των προσφύγων, κτίστηκε το 1924. Ήταν όμως μικρός και δεν ικανοποιούσε τις λατρευτικές ανάγκες των κατοίκων της περιοχής των οποίων ο αριθμός καθημερινά πολλαπλασιαζόταν. Το 1932 θεμελιώνεται ο σημερινός Ι. Ναός, ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής με καμπαναριό. Στην κατασκευή του συνέβαλαν οι λαχανοκηπουροί του Μελισσοχωρίου που τότε είχαν τις καλλιέργειες τους στο νότιο τμήμα της ενορίας καθώς και πρόσφυγες από την περιοχή Ανδριανούπολης της Ανατολικής Θράκης που εγκαταστάθηκαν στην Ξηροκρήνη με την Ανταλλαγή Πληθυσμών.
?γιοι Πάντες – εσωτερικό ναού.
Λόγω της διαφωνίας των κατοίκων σε ποιον άγιο θα αφιερωθεί ο νέος ναός αποφασίσθηκε από τον τότε Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιο, να αφιερωθεί στους Αγίους Πάντες, ως δείγμα ενότητας και ομοφροσύνης. Εγκαινιάσθηκε το 1967 από το Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Παντελεήμονα Α΄, και εσωτερικά περιλαμβάνει παρεκκλήσιο του ?γιου Τρύφωνος που τιμάται δεόντως από τους πρόσφυγες που έλκουν την καταγωγή τους από την Ανατολική Θράκη. Αυτό αποτελεί ένα ιδιαίτερο δείγμα ευλάβειας των Θρακών προς τον προστάτη των αμπελουργών άγιο Τρύφωνα, καθώς ασχολούνταν και στην παλιά και στη νέα τους πατρίδα με τις αμπελοκαλλιέργειες.
Τον Αύγουστο του 1953 ιδρύθηκε η ενορία του Αγίου Νικολάου Ξηροκρήνης (ο άγιος Νικόλαος καθώς γεννήθηκε, έζησε και έδρασε στη Μικρά Ασία, ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους πρόσφυγες κατοίκους της περιοχής, γι’ αυτό και ο ναός αφιερώθηκε στη μνήμη του). Πρόχειροι ναΐσκοι κτίζονταν και γκρεμίζονταν ως το 1957, μέχρι που στα μέσα Ιουνίου του 1958 ο τότε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Α’ θεμελίωσε τον Ι.Ναό που και σήμερα σώζεται. Στις 30.11.1958 τελέσθηκε η πρώτη Θεία Λειτουργία.
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Ξηροκρήνης – ο μικρότερος Ναός παραπλεύρως των Θεσσαλονικέων Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου – η πλατεία Γαλοπούλου.
Ο ίδιος προέτρεψε τους υπευθύνους, για την θεμελίωση του δεύτερου μεγαλύτερου Ναού πράγμα που τελικά έγινε το 1966. Τα σχέδια του νέου ναού εκπόνησε ο επιφανής Αρχιτέκτων Παιονίδης. Τα θυρανοίξια της τρίκλιτης πετρόκτιστης βασιλικής με το ενσωματωμένο στην πρόσοψή του καμπαναριό, τελέσθηκαν από τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Λεωνίδα το 1970 και με απόφαση του ιδίου μετονομάσθηκε ο παλαιός ναός σε Ι.Ναό Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου αποτελώντας έτσι τον πρώτο Ναό της ορθοδοξίας αφιερωμένο στους μεγάλους Θεσσαλονικείς Αγίους – φωτιστές των Σλάβων και προστάτες της Ευρώπης. Ο νέος Ναός εγκαινιάσθηκε το 1975 από τον – μικρασιάτη στην καταγωγή – Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιο. Αξίζει να αναφερθεί ότι στεγάζει εξαιρετικής τέχνης και αισθητικής μαρμάρινα γλυπτά όπως προσκυνητάρια, άμβωνα και αρχιερατικό θρόνο, του Τήνιου γλύπτη Φιλιππότη.
Ξηροκρήνη: υπαίθριες τοιχογραφίες από την ομάδα Carpe Diem, στα πλαίσια της 15ης Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης & της Μεσογείου.
Προσπάθεια γιια πιο όμορφες πόλεις, με ελεύθερους χώρους έκφρασης και δημιουργίας. Με ελεύθερους ανθρώπους ενάντια στην ομοιομορφία και την αισθητική του ”γκρίζου”.
Η περιοχή της Ξηροκρήνης και το ιδιαίτερης ”αστικής-urban αισθητικής” τοπίο της έγινε πεδίο καλλιτεχνικής δράσης και έκφρασης στα πλαίσια της 15ης ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΝΕΩΝ Καλλιτεχνών της Ευρώπης & της Μεσογείου (2011). Μετά από 25 χρόνια, η Μπιενάλε επέστρεψε στην πόλη της Θεσσαλονίκης (και για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε σε δύο διαφορετικές πόλεις της Μεσογείου: Θεσσαλονίκη και Ρώμη) με θέμα το ερώτημα «Συμβίωση; / Symbiosis?». Από τις 6 Οκτωβρίου έως τις 6 Νοεμβρίου 2011, πεντακόσιοι νέοι και νέες δημιουργοί 18 έως 30 ετών, από 26 διαφορετικές χώρες, κλήθηκαν να επαναδιαπραγματευθούν την έννοια της συμβίωσης και να απορρίψουν τον αποκλεισμό κοινωνικών ομάδων, όπως είναι οι μετανάστες, άτομα με ειδικές δεξιότητες κ.ά. Συγκεκριμένα, οι καλλιτέχνες Woozy και Kez, των Carpe Diem (συλλογικού φορέα δημιουργίας και προώθησης δημόσιων τοιχογραφιών στην Ελλάδα με συνεργασίες με οργανισμούς και φορείς που εφαρμόζουν προγράμματα δημόσιων τοιχογραφιών ανά τον κόσμο), έθεσαν ως καμβά εικαστικής παρέμβασης τις εργατικές κατοικίες με την δημιουργία υπαίθριων τοιχογραφιών. Οι τοιχογραφίες αποτυπώνουν τις ιδέες και την ενέργεια των καλλιτεχνών για έκφραση και δημιουργία, την ανάγκη για την οικειοποίηση του δημόσιου χώρου. Δίνουν επίσης μια αφορμή να ωθήσουν τους πολίτες να βγουν στους δρόμους, να συνδιαλλαχθούν, να μιλήσουν, να κοιτάξουν, βάζοντας χρώμα και φαντασία στη ζωή τους.
Στην Ξηροκρήνη στεγάζονται 3 Βιβλιοθήκες του Δικτύου Βιβλιοθηκών Δήμου Θεσσαλονίκης:
Περιφερειακή Βιβλιοθήκη Ξηροκρήνης-Χατζητσίρου & Πελειάδου 1
Παιδική Βιβλιοθήκη Ξηροκρήνης-Γρηγορίου Κολωνιάρη 23
Παιδική Βιβλιοθήκη Σιδηροδρομικού Σταθμού-Αναγνωσταρά 9-11.
Επίσης στο 16ο Λύκειο στεγάζεται η Πρότυπη Σχολική Βιβλιοθήκη υπό την αιγίδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης – στάσεις αστικών λεωφορείων.
Το 2012 ολοκληρώθηκε το Μητροπολιτικό Πνευματικό Κέντρο ”Σταθμός Αγάπης” δίπλα στο Ναό των Αγίων Πάντων, που προσφέρει ηθική και υλική στήριξη σε εμπερίστατους πολίτες, αποτελώντας ταυτόχρονα το Πολιτιστικό-Πνευματικό Κέντρο της Ενορίας.
Το Μητροπολιτικό Πνευματικό Κέντρο ”Σταθμός Αγάπης” του Ι.Ν. Αγίων Πάντων.
Στην περιοχή τιμάται η μνήμη του αντιστασιακού αθλητή της Θεσσαλονίκης Γεωργίου Ιβάνωφ, με γλυπτική σύνθεση που τον αναπαριστά δέσμιο κατά τη ναζιστική κατοχή (το άγαλμα βρίσκεται επί της οδού Λαγκαδά) καθώς και με οδό που φέρει το όνομά του στην Ξηροκρήνη.
Το άγαλμα του αντιστασιακού αθλητή της Θεσσαλονίκης Γεωργίου Ιβάνωφ επί της οδού Λαγκαδά στην Ξηροκρήνη.
Ο δημόσιος χώρος της Ξηροκρήνης αναμένει την εγκατάσταση ενός νέου γλυπτού στα πλαίσια της δραστηριοποίησης του Εργαστηρίου Γλυπτικής του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Το Εργαστήριο, ανταποκρινόμενο στην πρόσκληση του περιοδικου της Θεσσαλονικης Parallaxi, συμμετέχει στη δράση του ‘’Θεσσαλονίκη αλλιώς/Parallaxi’’ με τίτλο ‘’Made in Thessaloniki/διεκδικώντας το Δημόσιο χώρο’’. H συμμετοχή αφορά στη δημιουργία και τοποθέτηση τριών γλυπτών σε πάρκα της πόλης. Επιλέχθηκαν τρία διαφορετικά σημεία. Το κάθε σημείο έχει τη δική του σημειολογία. Ο ένας τόπος είναι το πάρκο απέναντι από το Σιδηροδρομικό Σταθμό, και σηματοδοτεί το Ταξίδι, ο δεύτερος στη διασταύρωση Μαρίας Κάλλας και Ανθέων, κοντά στο Μέγαρο Μουσικής, και σηματοδοτεί την Τέχνη και τέλος, στον προαύλιο χώρο της Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ, αντίστοιχα τη Γνώση. Δάσκαλοι και μαθητές της Γλυπτικής με το σύνθημα αλληλεγγύη και εξωστρέφεια επιχειρούν την αισθητική αναβάθμιση του Δημόσιου Χώρου με το κατ´ εξοχήν μέσο, τη Δημόσια Τέχνη, τη Γλυπτική.
Από τα βίντεο κλπ που έχουν γυριστεί στην περιοχή, μπορούν να επιλεχθει χαρακτηριστικά αυτο των Εκείνος & Εκείνος:
Η περιοχή της Ξηροκρήνης πήρε το όνομα της από την ομώνυμη περιοχή της Κωνσταντινούπολης, καθώς πρόσφυγες από την Πόλη και τη Μικρά Ασία αποτέλεσαν τους πρώτους οικιστές της περιοχής μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923 αλλά και τα Σεπτεμβριανά του 1955. Η περιοχή πολεοδομικά ορίζεται βόρεια από τη Λεωφόρο Καλλιθέας, νότια από το οικοδομικό τετράγωνο του κτιρίου του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού και την οδό Μοναστηρίου και τέλος από τις οδούς Λαγκαδά, Μιχαήλ Καλού και Δραγουμάνου. Ακόμα πυκνότερα κατοικήθηκε μετά το κύμα αστυφιλίας που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ’60 και του ’70. Εκείνης της περιόδου είναι και οι ευδιάκριτες στον ορίζοντα της πόλης, τέσσερις δωδεκαώροφες εργατικές πολυκατοικίες που αποτελούν σήμα κατατεθέν της ευρύτερης περιοχής
Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης.
Στα ελληνιστικά χρόνια είχε χαρακτήρα κατά κύριο λόγο νεκροταφειακό όπως μαρτυρούν οι πολυάριθμοι τάφοι που βρέθηκαν σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν κατά την ανέγερση πολυκατοικιών αλλά και κατά την κατασκευή του Μετρό. Αυτός ο χαρακτήρας συνεχίστηκε στα πρώτα χριστιανικά χρόνια ταυτόχρονα όμως με όλο και περισσότερο αναπτυσσόμενες οικιστικές και εμπορικές δραστηριότητες στην περιοχή της Χρυσής Πύλης της πόλης (στη σημερινή πλατειά Βαρδαρίου) αλλά και στο Τσερέμπουλον (το βυζαντινό λιμάνι της πόλης που καταλάμβανε την περιοχή όπου σήμερα βρίσκονται τα Δικαστήρια και τα Λαδάδικα). Στα όρια της περιοχής Ξηροκρήνης, πάνω από την πλατεία Βαρδαρίου (όπου και η ”Χρυσή Πύλη”) και συγκεκριμένα στη συμβολή των οδών Λαγκαδά και Αγίου Δημητρίου, τοποθετείται το μαρτύριο του Αγίου Νέστορα, μαθητή του Αγίου Δημητρίου. Εκεί βρέθηκε ναός του πρώτου μισού του 5ου αιώνα που πιθανώς να είναι κοιμητηριακού χαρακτήρα και να συνδέεται με το μαρτύριο και τη μνήμη του αγίου. ?λλωστε και οι οδοί Αγίου Δημήτριου & Αγίου Νέστορος καθιερώθηκαν εκεί για να τονισθεί το γεγονός στην τοπική μνήμη. Ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως άλλους δυο χριστιανικούς κοιμητηριακούς ναούς (από τους συνολικά πέντε ολόκληρης της Θεσσαλονίκης). Ναός του 6ου αιώνα εντοπίστηκε στην οδό Μαργαροπούλου – πίσω ακριβώς από το Σιδηροδρομικό Σταθμό. Ένας ακόμη παλαιοχριστιανικός ναός ανακαλύφθηκε στις παρυφές του Δυτικού αρχαίου νεκροταφείου λίγο έξω από την πλατεία Δημοκρατίας κτισμένος μάλιστα πάνω σε ένα συγκρότημα αποθηκών της ύστερης αρχαιότητας, καταδεικνύοντας και τον εμπορικό χαρακτήρα του τόπου. Ο ναός αυτός καταστράφηκε τον 7ο μ. Χ. αιώνα ενδεχομένως από τις επιδρομές των Σλάβων. Κατά την οθωμανική περίοδο την περιοχή χαρακτηρίζει η πλήρης εμπορευματοποίηση του άξονα της Μοναστηρίου με την ανέγερση χανιών και αποθηκών.
Κτερίσματα τάφων που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια των ανασκαφών για την κατασκευή του σταθμού Μετρό «Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός».
Όσον αφορά το οδωνύμια της περιοχής, είναι αφιερωμένα κυρίως σε βυζαντινούς λόγιους (Χαλκοκονδύλης, Χρυσολωράς) και σε ήρωες πεσόντες του Έπους του ’40 (Μπαλόγλου, Ρεγκούκος κ.ά.). ?λλωστε και ο αρχιτέκτων του κτιρίου του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού που δεσπόζει στην περιοχή, έπεσε ηρωικά στην Πίνδο κατά τον Πόλεμο, αφήνοντας στη Θεσσαλονίκη ένα από τα πιο πρωτοποριακά κτίρια της εποχής, που ξαφνιάζει ακόμα και σήμερα με την προωθημένη χρήση του φυσικού φωτός και την άνεση των χωρών του, εξυπηρετώντας καθημερινά χιλιάδες πολίτες και επισκέπτες και της πόλης.
Αξιομνημόνευτη είναι και η αντιστασιακή δράση των κατοίκων κατά τη γερμανική κατοχή. Στην Ξηροκρήνη υπήρχε κρησφύγετο αντιστασιακών με τυπογραφείο για έκδοση προκηρύξεων και ενημερωτικού υλικού. Το κρησφύγετο όμως ανακαλύφθηκε από τους Ναζί και καταστράφηκε.
Στη λογοτεχνία εμφανίζεται έως και στη σύγχρονη εκδοτική παραγωγή, όπως στο βιβλίο του Γιάννη Ατζακά ”Κάτω από τις οπλές” (2010), όπου παρουσιάζεται γλαφυρά η ταραγμένη εποχή του πραξικοπήματος των Συνταγματαρχών. Εκεί ανακαλύπτουμε εικόνες και ήχους της περιοχής του Σταθμού, με τη Μεγάλη Εβδομάδα στους Αγίους Πάντες, μέσα από τα μάτια ενός στρατιώτη που αναμένει τη μεταφορά του σε κοντινό στρατόπεδο…
Δωδεκαώροφες πολυκατοικίες οδού Λαγκαδά – Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης.
116ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης – Ξηροκρήνη.
Ο Παιδικός Σταθμός Ξηροκρήνης.
Ο Παιδικός Σταθμός Ξηροκρήνης είναι ένα από τα παλαιότερα κτίσματα που έχει στην ιδιοκτησία του ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Το αξιόλογο αυτό κτίριο χρονολογείται από το 1934. Αποτελεί κλασικό σχέδιο παιδικού σταθμού των αρχών του 20ου αιώνα, με κεραμοσκεπή και φυτεμένη μικρή αυλή με αμυγδαλιές και αγιόκλημα. Λειτούργησε επί εβδομήντα πέντε συναπτά έτη, ενώ από το 2009 ως σήμερα παραμένει κλειστός, με στόχο την ανακατασκευή και επαναλειτουργία του ως παιδικός σταθμός.
Ο Παιδικός Σταθμός Ξηροκρήνης, ο οποίος χρονολογείται από το 1934 .
Στην επονομαζόμενη ?νω Ξηροκρήνη, θεμελιώθηκε το 1897 ο Ναός της Αγίας Παρασκευής (σήμερα επί της οδού Λαγκαδά) και το 1900 ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Αθανάσιος τέλεσε τα εγκαίνιά του. Ο Ναός είναι βυζαντινού ρυθμού στον τύπο του σταυροειδούς μετά τρούλου και στην αρχιτεκτονική του παρουσιάζονται αναγεννησιακά στοιχεία.
Η ανέγερση του Ναού είχε άμεση σχέση με την λειτουργία του παρακείμενου νεκροταφείου. Το 1875 η Κοινότητα των Ορθοδόξων Θεσσαλονίκης-στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που παραχώρησε το δικαίωμα ανεξαρτήτων κοιμητηρίων στους ορθοδόξους-ανέθεσε στη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Κυριών τη δημιουργία νέου κοιμητηρίου.
Το 1886 έγινε η μελέτη του έργου και, παρά τις αντιδράσεις των Βουλγάρων, το 1892 επιδικάζεται ο χώρος στην Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Το 2004 έγινε εξωτερικά η αναπαλαίωση του Ναού και η μετατροπή μεγάλου τμήματος του κοιμητηρίου σε χώρο πρασίνου. Για ιστορικούς λόγους διατηρήθηκε ένα μικρό τμήμα του κοιμητηρίου με τάφους του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα.
Κατά την σωζόμενη παράδοση στον τόπο του αγιάσματος ετάφη ο ‘Αγιος νεομάρτυρας Αθανάσιος ο Κουλακιώτης το 1774.
Ο Ναός της Αγίας Παρασκευής Ξηροκρήνης Θεσσαλονίκης που θεμελιώθηκε το 1897.
Ο πρώτος ναός της Ξηροκρήνης μετά την εγκατάσταση των προσφύγων, κτίστηκε το 1924. Ήταν όμως μικρός και δεν ικανοποιούσε τις λατρευτικές ανάγκες των κατοίκων της περιοχής των οποίων ο αριθμός καθημερινά πολλαπλασιαζόταν. Το 1932 θεμελιώνεται ο σημερινός Ι. Ναός, ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής με καμπαναριό. Στην κατασκευή του συνέβαλαν οι λαχανοκηπουροί του Μελισσοχωρίου που τότε είχαν τις καλλιέργειες τους στο νότιο τμήμα της ενορίας καθώς και πρόσφυγες από την περιοχή Ανδριανούπολης της Ανατολικής Θράκης που εγκαταστάθηκαν στην Ξηροκρήνη με την Ανταλλαγή Πληθυσμών.
?γιοι Πάντες – εσωτερικό ναού.
Λόγω της διαφωνίας των κατοίκων σε ποιον άγιο θα αφιερωθεί ο νέος ναός αποφασίσθηκε από τον τότε Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιο, να αφιερωθεί στους Αγίους Πάντες, ως δείγμα ενότητας και ομοφροσύνης. Εγκαινιάσθηκε το 1967 από το Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Παντελεήμονα Α΄, και εσωτερικά περιλαμβάνει παρεκκλήσιο του ?γιου Τρύφωνος που τιμάται δεόντως από τους πρόσφυγες που έλκουν την καταγωγή τους από την Ανατολική Θράκη. Αυτό αποτελεί ένα ιδιαίτερο δείγμα ευλάβειας των Θρακών προς τον προστάτη των αμπελουργών άγιο Τρύφωνα, καθώς ασχολούνταν και στην παλιά και στη νέα τους πατρίδα με τις αμπελοκαλλιέργειες.
Τον Αύγουστο του 1953 ιδρύθηκε η ενορία του Αγίου Νικολάου Ξηροκρήνης (ο άγιος Νικόλαος καθώς γεννήθηκε, έζησε και έδρασε στη Μικρά Ασία, ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους πρόσφυγες κατοίκους της περιοχής, γι’ αυτό και ο ναός αφιερώθηκε στη μνήμη του). Πρόχειροι ναΐσκοι κτίζονταν και γκρεμίζονταν ως το 1957, μέχρι που στα μέσα Ιουνίου του 1958 ο τότε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Α’ θεμελίωσε τον Ι.Ναό που και σήμερα σώζεται. Στις 30.11.1958 τελέσθηκε η πρώτη Θεία Λειτουργία.
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Ξηροκρήνης – ο μικρότερος Ναός παραπλεύρως των Θεσσαλονικέων Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου – η πλατεία Γαλοπούλου.
Ο ίδιος προέτρεψε τους υπευθύνους, για την θεμελίωση του δεύτερου μεγαλύτερου Ναού πράγμα που τελικά έγινε το 1966. Τα σχέδια του νέου ναού εκπόνησε ο επιφανής Αρχιτέκτων Παιονίδης. Τα θυρανοίξια της τρίκλιτης πετρόκτιστης βασιλικής με το ενσωματωμένο στην πρόσοψή του καμπαναριό, τελέσθηκαν από τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Λεωνίδα το 1970 και με απόφαση του ιδίου μετονομάσθηκε ο παλαιός ναός σε Ι.Ναό Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου αποτελώντας έτσι τον πρώτο Ναό της ορθοδοξίας αφιερωμένο στους μεγάλους Θεσσαλονικείς Αγίους – φωτιστές των Σλάβων και προστάτες της Ευρώπης. Ο νέος Ναός εγκαινιάσθηκε το 1975 από τον – μικρασιάτη στην καταγωγή – Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιο. Αξίζει να αναφερθεί ότι στεγάζει εξαιρετικής τέχνης και αισθητικής μαρμάρινα γλυπτά όπως προσκυνητάρια, άμβωνα και αρχιερατικό θρόνο, του Τήνιου γλύπτη Φιλιππότη.
Ξηροκρήνη: υπαίθριες τοιχογραφίες από την ομάδα Carpe Diem, στα πλαίσια της 15ης Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης & της Μεσογείου.
Προσπάθεια γιια πιο όμορφες πόλεις, με ελεύθερους χώρους έκφρασης και δημιουργίας. Με ελεύθερους ανθρώπους ενάντια στην ομοιομορφία και την αισθητική του ”γκρίζου”.
Η περιοχή της Ξηροκρήνης και το ιδιαίτερης ”αστικής-urban αισθητικής” τοπίο της έγινε πεδίο καλλιτεχνικής δράσης και έκφρασης στα πλαίσια της 15ης ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΝΕΩΝ Καλλιτεχνών της Ευρώπης & της Μεσογείου (2011). Μετά από 25 χρόνια, η Μπιενάλε επέστρεψε στην πόλη της Θεσσαλονίκης (και για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε σε δύο διαφορετικές πόλεις της Μεσογείου: Θεσσαλονίκη και Ρώμη) με θέμα το ερώτημα «Συμβίωση; / Symbiosis?». Από τις 6 Οκτωβρίου έως τις 6 Νοεμβρίου 2011, πεντακόσιοι νέοι και νέες δημιουργοί 18 έως 30 ετών, από 26 διαφορετικές χώρες, κλήθηκαν να επαναδιαπραγματευθούν την έννοια της συμβίωσης και να απορρίψουν τον αποκλεισμό κοινωνικών ομάδων, όπως είναι οι μετανάστες, άτομα με ειδικές δεξιότητες κ.ά. Συγκεκριμένα, οι καλλιτέχνες Woozy και Kez, των Carpe Diem (συλλογικού φορέα δημιουργίας και προώθησης δημόσιων τοιχογραφιών στην Ελλάδα με συνεργασίες με οργανισμούς και φορείς που εφαρμόζουν προγράμματα δημόσιων τοιχογραφιών ανά τον κόσμο), έθεσαν ως καμβά εικαστικής παρέμβασης τις εργατικές κατοικίες με την δημιουργία υπαίθριων τοιχογραφιών. Οι τοιχογραφίες αποτυπώνουν τις ιδέες και την ενέργεια των καλλιτεχνών για έκφραση και δημιουργία, την ανάγκη για την οικειοποίηση του δημόσιου χώρου. Δίνουν επίσης μια αφορμή να ωθήσουν τους πολίτες να βγουν στους δρόμους, να συνδιαλλαχθούν, να μιλήσουν, να κοιτάξουν, βάζοντας χρώμα και φαντασία στη ζωή τους.
Στην Ξηροκρήνη στεγάζονται 3 Βιβλιοθήκες του Δικτύου Βιβλιοθηκών Δήμου Θεσσαλονίκης:
Περιφερειακή Βιβλιοθήκη Ξηροκρήνης-Χατζητσίρου & Πελειάδου 1
Παιδική Βιβλιοθήκη Ξηροκρήνης-Γρηγορίου Κολωνιάρη 23
Παιδική Βιβλιοθήκη Σιδηροδρομικού Σταθμού-Αναγνωσταρά 9-11.
Επίσης στο 16ο Λύκειο στεγάζεται η Πρότυπη Σχολική Βιβλιοθήκη υπό την αιγίδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης – στάσεις αστικών λεωφορείων.
Το 2012 ολοκληρώθηκε το Μητροπολιτικό Πνευματικό Κέντρο ”Σταθμός Αγάπης” δίπλα στο Ναό των Αγίων Πάντων, που προσφέρει ηθική και υλική στήριξη σε εμπερίστατους πολίτες, αποτελώντας ταυτόχρονα το Πολιτιστικό-Πνευματικό Κέντρο της Ενορίας.
Το Μητροπολιτικό Πνευματικό Κέντρο ”Σταθμός Αγάπης” του Ι.Ν. Αγίων Πάντων.
Στην περιοχή τιμάται η μνήμη του αντιστασιακού αθλητή της Θεσσαλονίκης Γεωργίου Ιβάνωφ, με γλυπτική σύνθεση που τον αναπαριστά δέσμιο κατά τη ναζιστική κατοχή (το άγαλμα βρίσκεται επί της οδού Λαγκαδά) καθώς και με οδό που φέρει το όνομά του στην Ξηροκρήνη.
Το άγαλμα του αντιστασιακού αθλητή της Θεσσαλονίκης Γεωργίου Ιβάνωφ επί της οδού Λαγκαδά στην Ξηροκρήνη.
Ο δημόσιος χώρος της Ξηροκρήνης αναμένει την εγκατάσταση ενός νέου γλυπτού στα πλαίσια της δραστηριοποίησης του Εργαστηρίου Γλυπτικής του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Το Εργαστήριο, ανταποκρινόμενο στην πρόσκληση του περιοδικου της Θεσσαλονικης Parallaxi, συμμετέχει στη δράση του ‘’Θεσσαλονίκη αλλιώς/Parallaxi’’ με τίτλο ‘’Made in Thessaloniki/διεκδικώντας το Δημόσιο χώρο’’. H συμμετοχή αφορά στη δημιουργία και τοποθέτηση τριών γλυπτών σε πάρκα της πόλης. Επιλέχθηκαν τρία διαφορετικά σημεία. Το κάθε σημείο έχει τη δική του σημειολογία. Ο ένας τόπος είναι το πάρκο απέναντι από το Σιδηροδρομικό Σταθμό, και σηματοδοτεί το Ταξίδι, ο δεύτερος στη διασταύρωση Μαρίας Κάλλας και Ανθέων, κοντά στο Μέγαρο Μουσικής, και σηματοδοτεί την Τέχνη και τέλος, στον προαύλιο χώρο της Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ, αντίστοιχα τη Γνώση. Δάσκαλοι και μαθητές της Γλυπτικής με το σύνθημα αλληλεγγύη και εξωστρέφεια επιχειρούν την αισθητική αναβάθμιση του Δημόσιου Χώρου με το κατ´ εξοχήν μέσο, τη Δημόσια Τέχνη, τη Γλυπτική.
Από τα βίντεο κλπ που έχουν γυριστεί στην περιοχή, μπορούν να επιλεχθει χαρακτηριστικά αυτο των Εκείνος & Εκείνος:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου