Η
Η πραγματοποίηση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων σε μια περιοχή όπου η ελληνική παρουσία υπήρξε έντονη κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, αναδεικνύει και πάλι τον Ελληνισμό του Καυκάσου και την ιδιαίτερη ιστορία του. Ιστορικά υπήρξε τμήμα της ελληνικής διασποράς που είχε δημιουργηθεί στη Ρωσία από το 18ο αιώνα, όταν με απαρχή τα Ορλωφικά, δεκάδες χιλιάδες βρήκαν καταφύγιο σε μια φαινομενικά φιλική χώρα.
Οι Ελληνες του Καυκάσου κατάγονται από το μικρασιατικό Πόντο. Στις ρωσικές περιοχές τούς οδήγησε η ισλαμική οθωμανική καταπίεση, η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής και η πολιτική της Ρωσικής Αυτοκρατορίας να προσελκύσει ομόθρησκο πληθυσμό στα συνοριακά της εδάφη.
Η επιβίωσή τους στη Ρωσία δεν υπήρξε εύκολη υπόθεση. Ο πανσλαβισμός και η προσπάθεια εκρωσισμού ήταν η κύρια κατεύθυνση της εκπαιδευτικής πολιτικής της τσαρικής Ρωσίας. Τα πολιτιστικά δικαιώματα κερδήθηκαν με πολύ κόπο και μόνο αφού κατάφεραν να πετύχουν μια θαυμαστή οικονομική ανάπτυξη κατά την προσοβιετική περίοδο. Οι εξελίξεις που ακολούθησαν την Οκτωβριανή Επανάσταση επηρέασαν καθοριστικά τις συνθήκες ζωής των Ελλήνων της περιοχής. Η πρώτη περίοδος που χαρακτηρίστηκε από μια πολυπολιτισμική αντίληψη λειτούργησε ευεργετικά για τα εκπαιδευτικά πράγματα της ελληνικής μειονότητας. Η ανάπτυξη της ελληνικής σοβιετικής εκπαίδευσης ήταν αλματώδης και εντυπωσιακή. Θα πάρει όμως τέλος κατά την περίοδο των σταλινικών διωγμών.
Από το 1937 έως το 1956, που έγινε το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ, η καταστολή υπήρξε ακραία. Εκτός από το κλείσιμο των ελληνικών σοβιετικών σχολείων, εξοντώθηκε η διανόηση και μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού εκτοπίστηκαν στην Κεντρική Ασία.
Οι πρώτες προσπάθειες
Μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956) και την έναρξη της αποσταλινοποίησης, θα κοπάσουν οι διώξεις και θα επιτραπεί η ελεγχόμενη επιστροφή στους τόπους αρχικής κατοικίας. Ομως μόνο στη δεκαετία του '80 θα γίνει κατορθωτό να ξεκινήσουν οι πρώτες προσπάθειες για τη διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας. Η αρχή έγινε στη Γεωργία, όπου πρόεδρος ήταν ο μεταρρυθμιστής Εντβαρντ Σεβαρντνάτζε. Από το 1981 άρχισε η διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας σε διάφορα σχολεία της Γεωργίας.
Δάσκαλοι της Ελληνικής Γλώσσας έγιναν οι παλιοί δάσκαλοι που είχαν επιβιώσει των σταλινικών εκκαθαρίσεων, καθώς και όσοι γνώριζαν ικανοποιητικά τη Νέα Ελληνική. Η όλη προσπάθεια βοηθήθηκε από τη Μ. Λ. Ρίτοβα, η οποία είχε γράψει το βιβλίο με βάση το οποίο άρχισε η διδασκαλία της Ελληνικής, καθώς και μεθοδικές υποδείξεις για τους δασκάλους της Ελληνικής Γλώσσας.
Στη Σταυρούπολη του Βορείου Καυκάσου
Αν στη Γεωργία υπήρχε ένα ευνοϊκό κλίμα, στη Ρωσία τα πράγματα ήταν πολύ πιο δύσκολα. Οι προσπάθειες για τη διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας αντιμετωπίστηκαν αρνητικά. Οι πρωτεργάτες πιέζονταν από τη μυστική αστυνομία να σταματήσουν και μερικοί έχασαν τη δουλειά τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Σταυρούπολης του Βορείου Καυκάσου, όπου το 1981 με πρωτοβουλία του Νίκου Ματσουκατίδη, υφηγητή στο Κρατικό Γεωπονικό Πανεπιστήμιο στην Σταυρούπολη, ιδρύθηκε τμήμα Ελληνικής Γλώσσας. Το 1983 με παρέμβαση της KGB η προσπάθεια σταμάτησε και ξεκίνησε μια πολιτική τρομοκράτησης των Ελλήνων που πήραν αυτή την πρωτοβουλία. Ο Ματσουκατίδης απολύθηκε από τη θέση του στο πανεπιστήμιο και έως το '90 ο φόβος της επανάληψης των αντιμειονοτικών διωγμών βάραινε πάνω από τους Ελληνες της Σταυρούπολης.
Οι προσπάθειες για εκπαιδευτική ανάπτυξη στη συγκεκριμένη περιοχή ευοδώθηκαν μόνο μετά το Α' Πανσοβιετικό Συνέδριο των Ελλήνων που έγινε στο Γελεντζίκ τον Μάρτιο του 1991.
* Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός
Πηγή: enet.gr
Η πραγματοποίηση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων σε μια περιοχή όπου η ελληνική παρουσία υπήρξε έντονη κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, αναδεικνύει και πάλι τον Ελληνισμό του Καυκάσου και την ιδιαίτερη ιστορία του. Ιστορικά υπήρξε τμήμα της ελληνικής διασποράς που είχε δημιουργηθεί στη Ρωσία από το 18ο αιώνα, όταν με απαρχή τα Ορλωφικά, δεκάδες χιλιάδες βρήκαν καταφύγιο σε μια φαινομενικά φιλική χώρα.
Οι Ελληνες του Καυκάσου κατάγονται από το μικρασιατικό Πόντο. Στις ρωσικές περιοχές τούς οδήγησε η ισλαμική οθωμανική καταπίεση, η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής και η πολιτική της Ρωσικής Αυτοκρατορίας να προσελκύσει ομόθρησκο πληθυσμό στα συνοριακά της εδάφη.
Η επιβίωσή τους στη Ρωσία δεν υπήρξε εύκολη υπόθεση. Ο πανσλαβισμός και η προσπάθεια εκρωσισμού ήταν η κύρια κατεύθυνση της εκπαιδευτικής πολιτικής της τσαρικής Ρωσίας. Τα πολιτιστικά δικαιώματα κερδήθηκαν με πολύ κόπο και μόνο αφού κατάφεραν να πετύχουν μια θαυμαστή οικονομική ανάπτυξη κατά την προσοβιετική περίοδο. Οι εξελίξεις που ακολούθησαν την Οκτωβριανή Επανάσταση επηρέασαν καθοριστικά τις συνθήκες ζωής των Ελλήνων της περιοχής. Η πρώτη περίοδος που χαρακτηρίστηκε από μια πολυπολιτισμική αντίληψη λειτούργησε ευεργετικά για τα εκπαιδευτικά πράγματα της ελληνικής μειονότητας. Η ανάπτυξη της ελληνικής σοβιετικής εκπαίδευσης ήταν αλματώδης και εντυπωσιακή. Θα πάρει όμως τέλος κατά την περίοδο των σταλινικών διωγμών.
Από το 1937 έως το 1956, που έγινε το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ, η καταστολή υπήρξε ακραία. Εκτός από το κλείσιμο των ελληνικών σοβιετικών σχολείων, εξοντώθηκε η διανόηση και μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού εκτοπίστηκαν στην Κεντρική Ασία.
Οι πρώτες προσπάθειες
Μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956) και την έναρξη της αποσταλινοποίησης, θα κοπάσουν οι διώξεις και θα επιτραπεί η ελεγχόμενη επιστροφή στους τόπους αρχικής κατοικίας. Ομως μόνο στη δεκαετία του '80 θα γίνει κατορθωτό να ξεκινήσουν οι πρώτες προσπάθειες για τη διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας. Η αρχή έγινε στη Γεωργία, όπου πρόεδρος ήταν ο μεταρρυθμιστής Εντβαρντ Σεβαρντνάτζε. Από το 1981 άρχισε η διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας σε διάφορα σχολεία της Γεωργίας.
Δάσκαλοι της Ελληνικής Γλώσσας έγιναν οι παλιοί δάσκαλοι που είχαν επιβιώσει των σταλινικών εκκαθαρίσεων, καθώς και όσοι γνώριζαν ικανοποιητικά τη Νέα Ελληνική. Η όλη προσπάθεια βοηθήθηκε από τη Μ. Λ. Ρίτοβα, η οποία είχε γράψει το βιβλίο με βάση το οποίο άρχισε η διδασκαλία της Ελληνικής, καθώς και μεθοδικές υποδείξεις για τους δασκάλους της Ελληνικής Γλώσσας.
Στη Σταυρούπολη του Βορείου Καυκάσου
Αν στη Γεωργία υπήρχε ένα ευνοϊκό κλίμα, στη Ρωσία τα πράγματα ήταν πολύ πιο δύσκολα. Οι προσπάθειες για τη διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας αντιμετωπίστηκαν αρνητικά. Οι πρωτεργάτες πιέζονταν από τη μυστική αστυνομία να σταματήσουν και μερικοί έχασαν τη δουλειά τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Σταυρούπολης του Βορείου Καυκάσου, όπου το 1981 με πρωτοβουλία του Νίκου Ματσουκατίδη, υφηγητή στο Κρατικό Γεωπονικό Πανεπιστήμιο στην Σταυρούπολη, ιδρύθηκε τμήμα Ελληνικής Γλώσσας. Το 1983 με παρέμβαση της KGB η προσπάθεια σταμάτησε και ξεκίνησε μια πολιτική τρομοκράτησης των Ελλήνων που πήραν αυτή την πρωτοβουλία. Ο Ματσουκατίδης απολύθηκε από τη θέση του στο πανεπιστήμιο και έως το '90 ο φόβος της επανάληψης των αντιμειονοτικών διωγμών βάραινε πάνω από τους Ελληνες της Σταυρούπολης.
Οι προσπάθειες για εκπαιδευτική ανάπτυξη στη συγκεκριμένη περιοχή ευοδώθηκαν μόνο μετά το Α' Πανσοβιετικό Συνέδριο των Ελλήνων που έγινε στο Γελεντζίκ τον Μάρτιο του 1991.
* Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός
Πηγή: enet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου