Ε΄ Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΤΩΝ ΚΥΝΟΠΙΑΣΤΩΝ Από έκθεση που υποβλήθηκε στη Γερουσία στις 29 Σεπτεμβρίου 1826, προκύπτει η ίδρυση 17 ακόμη σχολείων σε χωριά της Κέρκυρας, ανάμεσα στα οποία και των Κυνοπιαστών με 63 μαθητές. Στην περιοχή της Μέσης Κέρκυρας ιδρύθηκαν επίσης τότε, σχολεία στο Γαστούρι με 50 μαθητές, στους Αγ. Δέκα με 59 μαθητές, στους Βαρυπατάδες με 51 μαθητές, στον Κάτω Γαρούνα με 40 μαθητές και στους Σιναράδες με 46 μαθητές. Πρώτος δάσκαλος στο αλληλοδιδακτικό σχολείο των Κυνοπιαστών, διορίστηκε ο Ιωάννης Χατζόπουλος. Από την έναρξη λειτουργίας του, μόνο το σχολείο των Αγ. Δέκα περιλαμβάνει και μαθήτριες, οκτώ τον αριθμό. Στα 1831 ένα ακόμη από τα παραπάνω αναφερόμενα σχολεία, αυτό των Κυνοπιαστών, περιλαμβάνει στο μαθητικό του δυναμικό και 20 κορίτσια. Σε σχετικό όμως δημοσίευμα της κυβερνητικής εφημερίδας, αναφέρεται ότι «ο αριθμός των μαθητριών μειωνόταν κατά την περίοδο της ελαιοσυλλογής». Σε έκθεση του 1834 αναφέρεται ότι στην Κέρκυρα λειτουργούσαν 32 σχολεία “αρχικής εκπαιδεύσεως” με 2.025 μαθητές. Η δίγλωσση (ελληνικά και Ιταλικά) εφημερίδα του Ιονίου Κράτους Η Γερουσία του Ιονίου Κράτους με την ΙΘ΄ πράξη της θα καθόριζε από δω και μπρος τον αριθμό των αλληλοδιδακτικών σχολείων και με βάση αυτό, ο Αθ. Πολίτης διαμόρφωσε τον αρχικό πίνακα της 10ης Απριλίου 1834 για την Κέρκυρα στον οποίο αναφέρονται μεταξύ άλλων γεωγραφικές ενότητες χωριών στις οποίες θα λειτουργούσε ένα σχολείο. Στην περιοχή της Μέσης, μία τέτοια ενότητα, περιλάμβανε τα χωριά Κυνοπιάστες με 937 κατοίκους, το Βιρό με 147, το Γαστούρι με 840, τους Αγ. Δέκα με 617, τους Καστελλάνους με 511 και την Καμάρα με 77 κατοίκους. Η έδρα του σχολείου της πληθυσμιακής αυτής ενότητας των 3.129 κατοίκων, ορίστηκε στους Κυνοπιάστες. O σχεδιασμός όμως αυτός, ενδεικτικός των δυνατοτήτων επικοινωνίας των χωριών μας εκείνη την εποχή, δεν λειτούργησε ποτέ. Στ΄ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στις 28 Αυγούστου του 1835 η Ιόνια Γερουσία διόρισε «΄Αρχοντα της Δημόσιας Εκπαίδευσης», τον γερουσιαστή Στάμο Γαγγάδη και μερικούς μήνες μετά, ρυθμίστηκε το θέμα της αμοιβής των δασκάλων, η οποία επιμερίστηκε 50% στο κράτος και 50% στους κατοίκους. Τον επόμενο χρόνο έγιναν εξετάσεις για τον διορισμό δασκάλων στα σχολεία και ανάμεσά τους ο δάσκαλος Δημήτριος Ζούλας για το σχολείο των Κυνοπιαστών, που θα κάλυπτε τις ανάγκες των χωριών Κυνοπιάστες, Ψωραροί (σήμερα Αγ. Προκόπιος) και Βιρός. Το 1842 εγκρίθηκε ο Κανονισμός των Προκαταρκτικών Δημοσίων Σχολείων του Ιονίου Κράτους, στον οποίο καθορίζονται τα μαθήματα τα οποία θα διδάσκονται οι μαθητές. Τα μαθήματα αυτά ήταν: • Σύντομη κατήχηση της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας. • Ανάγνωση και γραφή της καθομιλουμένης ελληνικής με στοιχεία γραμματικής, ορθογραφίας και σύνταξης. Το μοναναστήρι του Πρόσπερο Μαρίνι στους Καστελλάνους Μ. • Τις τέσσερις πράξεις της αριθμητικής έως τα κλάσματα και τη μέθοδο των τριών. • Γραμμική Ιχνογραφία και • Στοιχεία της Αγγλικής γλώσσας, γιατί, υπενθυμίζεται ότι είμαστε στα μέσα της 50χρονης περιόδου της Αγγλοκρατίας. Η διάρκεια φοίτησης στα προκαταρκτικά σχολεία ορίστηκε στα 4 χρόνια. Το 1845 έγιναν τα πρώτα βήματα οργάνωσης επαγγελματικής εκπαίδευσης και ιδρύθηκε στους Καστελλάνους Μέσης, στο κτήριο του σημερινού γυμνασίου, το Πρότυπο Βιομηχανικό και Γεωργικό Σχολείο, με 153 μαθητές, πολλοί από τους οποίους ήταν Κυνοπιαστινοί. Ζ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗΣ Στο μεταξύ, άρχισε μια τάση χαλάρωσης στη λειτουργία της προκαταρκτικής εκπαίδευσης και στα πλαίσια αυτά οι μαθητές στο σχολείο των Κυνοπιαστών, μειώθηκαν στους 46 το 1844 και στους 39 το 1845. Την περίοδο εκείνη πολλά σχολεία που ο αριθμός των μαθητών τους έπεσε κάτω από τους 30 έκλεισαν, πιθανότατα δε μεταξύ αυτών και το σχολείο των Κυνοπιαστών. Το 1854 τα πράγματα για την εκπαίδευση εξακολουθούσαν να είναι ιδιαίτερα δύσκολα, καθώς οι όροι λειτουργίας των σχολείων ήταν δυσβάστακτοι για τους φτωχούς χωρικούς. Ωστόσο, τη χρονιά εκείνη, μεταξύ των ελάχιστων δασκάλων που ανέφεραν σύναψη συμβολαίων για τη λειτουργία σχολείων, αναφέρεται ο ιερομόναχος Σπυρίδων Αρκούδης του σχολείου των Κυνοπιαστών. Βιβλίο γεωγραφίας του Δημοτικού Σχολείου (1873) Το 1858, και ενώ η ιδέα της ΄Ενωσης των Ιόνιων Νησιών με τη Μητέρα Πατρίδα γίνεται κυρίαρχη μεταξύ των κατοίκων, ο Γενικός Πρόξενος του Βασιλείου της Ελλάδος Ν. Βιτάλης σε έκθεσή του προς τον Υπουργό Δημοσίας Εκπαιδεύσεως της Ελλάδος, αποδίδει στους Κερκυραίους “εμφύτους έξεις νωθρότητος και φυγοπονίας”. ΄Ενα χρόνο μετά, ο ΄Αρχων της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Μουστοξύδης υποβάλει στη Βουλή, Γενικό Στατιστικό Πίνακα των Αλληλοδιδακτικών Σχολείων, όπου αναφέρεται ότι το σχολείο των Κυνοπιαστών είναι “αργόν” ενώ σε πολλά άλλα σχολεία ο μαθητικός πληθυσμός έχει μειωθεί αισθητά. Αυτήν την περίοδο βρίσκουμε ενήλικους πλέον τους πρώτους μαθητές του να υπογράφουν - άρα να γνωρίζουν στοιχειώδη γραφή - σε διάφορες πράξεις της ζωής της ενορίας Υ.Θ. Ελεούσας του χωριού, ως ένδειξη ότι αρχίζει να “σπάει” το σκοτάδι της αμάθειας αιώνων. Η΄ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ Το σχολείο των Κυνοπιαστών βρίσκουμε να λειτουργεί στα χρόνια μετά την ΄Ενωση της Κέρκυρας με την Ελλάδα το 1864, αλλά σε κακές συνθήκες όπως σε όλα σχεδόν σχολεία της υπαίθρου. Την κατάσταση που επικρατούσε στα σχολεία της στοιχειώδους εκπαίδευσης, περιγράφει με μελανά χρώματα, σε έκθεσή του το 1888, Ηπειρώτης εκπαιδευτικός. Στα τέλη του 19ου αιώνα, η εκπαίδευση αρχίζει να συστηματοποιείται και γίνεται 4χρονη (σχεδόν) υποχρεωτική. Τότε, - περί το 1890 - στις τάξεις του σχολείου φοιτά ένας μαθητής που έμελλε να διακριθεί σε πανελλαδικό και ευρωπαϊκό επίπεδο στην περίοδο 1910 -1940. Πρόκειται για τον καθηγητή Φιλοσοφίας Αριστοτέλη Πουλημένο, γιό του παπα- Δημήτρη Πουλημένου (Χατζή) και αδελφό του δημοδιδάσκαλου παπα - Γιάννη Πουλημένου. Ο Αριστοτέλης Πουλημένος στα 1914 συγγράφει στην γερμανική γλώσσα, το βιβλίο του “Το κοινωνικό ζήτημα στη νέα Ελλάδα” (εκδόσεις Λειψίας) αφιερωμένο στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Λίγο νωρίτερα τον βρίσκουμε να διαλέγεται μέσω των σελίδων του φιλολογικού περιοδικού “Νουμάς” που εκδίδεται στην Αθήνα, με διακεκριμένες προσωπικότητες των ελληνικών γραμμάτων εκείνης της εποχής. Από τις τάξεις του σχολείου των Κυνοπιαστών πέρασαν ακόμη ο Δήμαρχος Μεσοχωριτών Ανδρέας Παϊπέτης και ο γιός του, βουλευτής σιορ Σπύρος Παϊπέτης. Στη 10ετία του 1910, στα μαθητολόγια του Δημοτικού Σχολείου των Κυνοπιαστών φέρονται γραμμένοι και με τις επιδόσεις τους ανά τάξη, τρεις ακόμη διακεκριμένοι Κυνοπιαστινοί του 20ου αιώνα. Πρόκειται για: Τον Γρηγόρη Δαφνή, γιό του Δικηγόρου Ευγένιου Δαφνή, που έγινε συγγραφέας των ιστορικών βιβλίων “Ιωάννης Καποδίστριας”, “Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων” και “Τα πολιτικά κόμματα εν Ελλάδι”. Το 1951, ήταν υποψήφιος βουλευτής του κόμματος ΕΠΕΚ του στρατηγού Πλαστήρα. Τον Κώστα Δαφνή, αδελφό του προηγούμενου, που διακρίθηκε ιδιαίτερα ως δημοσιογράφος και ιστορικός ερευνητής. Για 10ετίες ήταν εκδότης της εβδομαδιαίας εφημερίδας “Κερκυραϊκά Νέα” και της περιοδικής έκδοσης “Κερκυραϊκά Χρονικά”, ενώ συνέγραψε το βιβλίο “Μέρες πολέμου και κατοχής” που αποτελεί την αντικειμενικότερη μαρτυρία για πρόσωπα και γεγονότα της περιόδου της κατοχής της Κέρκυρας από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς (1940 - 44). Τον Δονάτο Παϊπέτη, δικηγόρο που γνώρισε στη δικηγορία τον γιό του Μάριο και τον εγγονό του επίσης Δονάτο Παϊπέτη. Πρόκειται για την οικογένεια που δώρισε το παλαιό (από το 1890) ελαιοτριβείο της στους Κυνοπιάστες, το σημερινό “Μουσείο της Ελιάς”. Δάσκαλοι και των τριών μαζί με άλλους 100 περίπου μαθητές, ήταν ο Σάββας Πουλημένος και ο παπα- Γιάννης Πουλημένος (Χατζής). Για πολλά χρόνια ως δάσκαλοι δίδαξαν πριν και μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο η Αλεξάνδρα Παϊπέτη (κυρα Ντάντα), μητέρα του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Στέφανου Παϊπέτη, μαθητής ο ίδιος του σχολείου του χωριού αποφοιτήσας με άριστα και ο Σταμάτης Πουλημένος (Μπαρμπαρέλας) πατέρας των αρχιμουσικών της Μπάντας της Ελληνικής Αεροπορίας, Σπύρου και Ανδρέα Πουλημένου. Στα μαθητολόγια βρίσκουμε ακόμη μαθητή που επίσης αποφοίτησε το 1960, με άριστα, το σημερινό συγγραφέα πλήθους μυθιστορημάτων, που κυκλοφόρησαν από μεγάλους εκδοτικούς οίκους της Αθήνας, ο Φίλιππος Φιλίππου, γιός του Θεοτόκη Φ. Πουλημένου (Γκίθε). Οι νεότερες γενιές θυμούνται ακόμη δασκάλους του σχολείου που σφράγισαν την ζωή τους και δεν ζουν πια. Ανάμεσά τους η Αμαλία Καρδόνα, ο Σπύρος Γερ. Πουλημένος και η Σταυρούλα Μπόϊκου. 25 Μαρτίου 1973: Οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου παρελαύνουν στον κεντρικό δρόμο του χωριού (στην πλατεία). Διακρίνεται δεξιά ο δάσκαλος Αριστείδης Καρύδης Θ΄ Η ΣΤΕΓΑΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Το Δημοτικό Σχολείο των Κυνοπιαστών στεγάστηκε κατά την ίδρυσή του σε μικρό κτήριο, στα δεξιά της μονόκλιτης τότε εκκλησιάς της Παναγίας, το οποίο στο αρχείο της ενορίας αναφέρεται ως Λότζα (τόπος συναθροίσεων). Το κτήριο αυτό κατεδαφίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα όταν η εκκλησία επεκτάθηκε στη σημερινή της μορφή (τρίκλιτη Βασιλική). Η πρόσοψη του παλαιού σχολείου του χωριού Στη συνέχεια, για 100 και πλέον χρόνια στεγάστηκε στο κεντρικό κτήριο που ανήκει επίσης στην κυριότητα της Ενορίας του χωριού. Ο μεγάλος όμως μαθητικός πληθυσμός, που έφθασε και τους 192 μαθητές, οδήγησε στην χρήση πολλών ακόμη βοηθητικών - συμπληρωματικών αιθουσών σε διάφορα κοντινά, ακόμη και μακρινά κτήρια. Ενδεικτικά αναφέρονται αίθουσες στο σπίτι Σουρβίνου (Τζάνη) στη Μηλιά, στο σπίτι του παπα - Γιάννη Πουλημένου (Χατζή), στο κελί της εκκλησίας του χωριού, τελευταία δε σε διάφορες μισθωμένες αίθουσες κ.ά. Από τα μέσα της 10ετίας του 1960 άρχισε να συζητείται η ανάγκη κατασκευής σύγχρονου και άνετου σχολικού κτιρίου, αλλά η όποια πρωτοβουλία, πάντα σκόνταφτε στην έλλειψη κατάλληλου οικοπέδου. Μόνο στα 2001, με προσπάθεια του Δημάρχου και ευρύτερα της Δημοτικής Αρχής του Δήμου Αχιλλείων, αποκτήθηκε οικοπεδική έκταση 7,5 περ. στρεμμάτων με 8 συμβόλαια αγοράς μικρών κτημάτων, στη θέση Μανταλιό - Κουκερή. Σ΄αυτά προστέθηκε και ένα μικρό κτήμα που δώρισε για την κατασκευή του νέου σχολείου και η Ενορία των Κυνοπιαστών. Το νέο Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο σε στιγμές διαλείμματος Το νέο Σχολικό Κέντρο των Κυνοπιαστών, μετά από την κατάρτιση όλων των αναγκαίων μελετών, τις προβλεπόμενες εγκρίσεις, αδειοδοτήσεις και γνωμοδοτήσεις, εντάχθηκε στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ιόνιων Νησιών, του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, με προϋπολογισμό 2.150.000 ευρώ. Δημοπρατήθηκε και κατασκευάστηκε από τη Νομαρχία και αποδόθηκε σε χρήση από τον τότε Νομάρχη Στέφανο Πουλημένο, κατά το σχολικό έτος 2007 - 2008. ΄Ετσι, οι μαθητική κοινότητα των Κυνοπιαστών απέκτησε ένα από τα πληρέστερα και πιο σύγχρονα, άνετα και όμορφα σχολικά κτίρια στην Κέρκυρα. ΄Ενα πραγματικό στολίδι για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην περιοχή μας. Στο σχολείο αυτό – σχολικό κέντρο πλέον – έρχονται, εκτός από τους μαθητές των Κυνοπιαστών, της Χρυσίδας και του Βρυώνη, και τα παιδιά από τα γειτονικά χωριά των Αγ. Δέκα και του Σταυρού, που τα σχολεία τους έχουν κλείσει. Ο αριθμός των μαθητών του Σχολικού Κέντρου Κυνοπιαστών, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε ο διευθυντής του Σπύρος Αβραμιώτης, για το σχολικό έτος 2011 – 2012, ξεπέρασε τους 170. Τις απογευματινές –βραδινές ώρες, λειτουργεί στο ίδιο κτήριο, το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Κέρκυρας, για ενήλικες μαθητές που θέλουν να τελειώσουν το Γυμνάσιο. Στέφανος Πενηντάρχου – Πουλημένος Πηγές: Παναγιώτα Τζιβάρα, Σχολεία και Δάσκαλοι στη Βενετοκρατούμενη Κέρκυρα (16ος – 18ος αι.), Αθήνα 2003. Ν.Κ. Κουρκουμέλης, Η Εκπαίδευση στην Κέρκυρα κατά τη διάρκεια της Βρετανικής Προστασίας (1814 – 1864), Αθήνα 2002. Ελένης Ε. Κούκου, Ιστορία των Επτανήσων από το 1797 μέχρι την Αγγλοκρατία, Αθήνα 1983. Αρχείο Ενορίας Υ.Θ. Ελεούσας Κυνοπιαστών. Πράξεις Εκλησιαστικού Συμβουλίου Ενορίας Υ.Θ. Ελεούσας Κυνοπιαστών. Αρχείο - Μαθητολόγια Δημοτικού Σχολείου Κυνοπιαστών. Αρχείο Εστίας Ιστορίας και Πολιτισμού Κυνοπιαστών «Γρηγόρης και Κώστας Δαφνής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου