Με αφορμή την πραγματοποίηση των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Σότσι και στο ορεινό ποντιακό χωριό Κράσναγια Πολιάνα, αναδείχτηκε για άλλη μια φορά η σημαντική ελληνική παρουσία στην περιοχή του Καυκάσου. Ακολουθεί αφιέρωμα στο μοναδικό Ελληνικό Σχολείο που είναι ενταγμένο στο ρωσικό εκπαιδευτικό σύστημα και βρίσκεται στην Σταυρούπολη του Βόρειου Καυκάσου.
Της Ειρήνης Αλεπόβα*
Η πόλη μας, η Σταυρούπολη, ιδρύθηκε με τη διαταγή της αυτοκράτειρας της Ρωσίας Αικατερίνης Β' το 1777, σαν κάστρο στα νότια σύνορα της Ρωσίας. Ο αρχηγός της ίδρυσης ήταν τότε ο Σουβόροβ. Το όνομα Σταυρούπολη προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «σταυρός» και «πόλη» και σύμφωνα με το μύθο, όταν έκτιζαν το κάστρο, βρήκαν έναν πέτρινο σταυρό. Οι Ελληνες στη Σταυρούπολη εγκαταστάθηκαν γύρω στο 1860.
Φωτό: Το Ελληνικό Σχολείο της Σταυρούπολης της Νότιας Ρωσίας που συντηρεί η ελληνική κοινότητα
Στο χρονικό διάστημα από το 1938 ώς το 1978 η ελληνική γλώσσα ομιλείτο μέσα σε κάθε οικογένεια και μετεδίδετο μόνο από παππού σε γιο και από γιο σε εγγονό. Επίσης υπήρχαν και ποντιακά χωριά που οι κάτοικοί τους μιλούσαν τα ποντιακά. Ακόμη διατηρούνταν τα ήθη και τα έθιμα, οι χοροί και τα τραγούδια των Ποντίων. Η δίψα της εκμάθησης της γλώσσας ήταν μεγάλη. Τη δεκαετία του 1980 ιδρύθηκαν τα τμήματα της ελληνικής γλώσσας στα Πανεπιστήμια της Μόσχας, της Πετρούπολης, της Τιφλίδας και του Κρασνοντάρ.
Οι Ελληνες άρχισαν να δημιουργούν ελληνικές κοινότητες στη Ρωσία, στις οποίες άρχισαν να λειτουργούν τμήματα Ελληνικής Γλώσσας, τα οποία με τον καιρό μετασχηματίστηκαν σε απογευματινά και κυριακάτικα σχολεία.
Σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε από τη Ρωσία, η Ελληνική Γλώσσα διδάσκεται ως υποχρεωτικό μάθημα σε 116 τάξεις και τμήματα, σε 43 σχολεία γενικής εκπαίδευσης, στα οποία φοιτούν 3.200 μαθητές και ως προαιρετικό μάθημα σε 106 σαββατιανά ή κυριακάτικα τμήματα που λειτουργούν με ευθύνη των κοινοτήτων.
Η ιστορική πορεία της ίδρυσης του σχολείου μας ήταν δύσκολη, λόγω του σοβιετικού καθεστώτος, το οποίο υπήρχε στη διάρκεια του περασμένου αιώνα, αλλά ήταν αναγκαία για τους Ελληνες ομογενείς. Ο ποντιακός Ελληνισμός του Βορείου Καυκάσου πάντοτε αναζητούσε την ελληνική μόρφωση. Μετά, το 1991, ιδρύθηκε ο ελληνικός σύλλογος «Αναγέννηση», στον οποίο άρχισε να λειτουργεί τμήμα Ελληνικής Γλώσσας (44 μαθητές). Από την 1η Ιανουαρίου του 1994 τα τμήματα της Ελληνικής Γλώσσας λειτουργούν σαν Κρατικό Ελληνικό Σχολείο Σταυρούπολης. Ο πρώτος διευθυντής και ιδρυτής του σχολείου ήταν ο Νίκος Ματσουκατίδης.
Ενα μοναδικό σχολείο
Σήμερα το Ελληνικό Σχολείο Σταυρούπολης είναι μοναδικό Κρατικό Εκπαιδευτικό Ιδρυμα στη Ρωσία, το οποίο υπάγεται στο υπουργείο Παιδείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Κύριος στόχος μας είναι η διατήρηση, διεύρυνση και ανάπτυξη της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού σε όσο το δυνατόν περισσότερους αποδέκτες ελληνικής και μη καταγωγής και η προώθηση και η αξιοποίησή της σε όσο το δυνατόν περισσότερους τομείς της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής στην περιοχή της Νότιας Ρωσίας.
Φωτογραφία αποφοίτων του ελληνικού Γυμνασίου στο Σοχούμι του Καυκάσου το 1937
Σκοπός και στόχος της λειτουργίας του σχολείου είναι η αναγέννηση της Ελληνικής Γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού στη Σταυρούπολη και στην περιοχή μας. Το σχολείο ιδρύθηκε με βάση το νομικό πλαίσιο του νόμου «Για την Παιδεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας».
Ο φορέας του είναι το υπουργείο Παιδείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Σύμφωνα με το Καταστατικό του σχολείου, οι βαθμίδες εκπαίδευσης που καλύπτει είναι το Δημοτικό και το Γυμνάσιο.
Το κτήριο του σχολείου είναι δημόσιο και οι αίθουσες παραχωρούνται και μισθώνονται από το ρωσικό κράτος. Η θέρμανση και το φως πληρώνονται από το υπουργείο Παιδείας. Δυστυχώς τα άλλα λειτουργικά έξοδα, όπως νερό, τηλέφωνο, φαξ, καθαριότητα, έξοδα για τον υπολογιστή κ.λπ., πληρώνονται από τους δασκάλους.
Στο σχολείο μας υπάρχουν 8 αίθουσες διδασκαλίας της Ελληνικής Γλώσσας, μία βιβλιοθήκη, γραφεία διδασκόντων και γραφείο διευθυντή, αίθουσα εκδηλώσεων, σύνολο 570 τετραγωνικά μέτρα. Το κτήριο στο οποίο βρίσκεται το σχολείο είναι παλιό (χτίστηκε 200 χρόνια πριν) και χρειάζεται γενική επισκευή.
Σύμφωνα με το Καταστατικό, τα μαθήματα στο σχολείο είναι δωρεάν και η ηλικία των μαθητών από 6 μέχρι 25 ετών. Οι μαθητές και οι φοιτητές προέρχονται από διαφορετικές εθνότητες.
Οι περισσότεροι είναι ελληνικής καταγωγής (68%), ενώ ακολουθούν τα μαθήματα και Ρώσοι (25%), Ουκρανοί, Γεωργιανοί, Αρμένιοι, Λευκορώσοι, Τσετσένοι, Λεζγίνοι κ.λπ.
Το πρόγραμμα
Στο σχολείο μας λειτουργούν κάθε διδακτικό έτος τμήματα μαθητών, φοιτητών και ενηλίκων γονέων. Κάθε χρόνο φοιτούν περίπου 300 μαθητές και φοιτητές. Το χρονικό διάστημα εκμάθησης είναι 8 χρόνια για τα παιδιά ηλικίας από 6 μέχρι 14 χρόνων και 4 χρόνια για τα παιδιά πάνω από 14 χρόνων.
Οι μαθητές είναι κατανεμημένοι σε 8 τάξεις, 21 τμήματα, και σε κάθε τάξη φοιτούν από 8 μέχρι 15 άτομα, σύμφωνα με το Καταστατικό και το νόμο της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Οι μαθητές μετά την αποφοίτησή τους από την όγδοη τάξη του σχολείου μας παίρνουν απολυτήριο τίτλο. Πολλοί από αυτούς παρακολουθούν μαθήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις πιστοποίησης ελληνομάθειας που διοργανώνει το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ κάποιοι φοιτητές παίρνουν μέρος σε εκπαιδευτικά προγράμματα του Κέντρου Διδασκαλίας της Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού των Πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Πάτρας. Αλλοι από αυτούς συνεχίζουν τις σπουδές τους στην Ελλάδα, όπου βρίσκουν τελικά εργασία.
Το ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου μας είναι το εξής: Κάθε τμήμα κάνει 4 ώρες διδασκαλίας της Ελληνικής Γλώσσας την εβδομάδα, 2 ώρες Ιστορίας και Ελληνικού Πολιτισμού, σύνολο 126 ώρες την εβδομάδα, κατά τις ημέρες Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή.
Εκτός από την Ελληνική Γλώσσα, την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Ελλάδας διδάσκουν τους ποντιακούς και υπόλοιπους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς, ελλαδικά και ποντιακά τραγούδια, ζωγραφική, μουσική και θέατρο, σύνολο 80 ώρες την εβδομάδα. Το πρώτο και το δεύτερο έτος ο Ελληνικός Πολιτισμός και η Ιστορία διδάσκονται και στη ρωσική και στην ελληνική γλώσσα.
Οι ανάγκες μας είναι πολλές και η κακή οικονομική κατάσταση των δασκάλων στη σημερινή Ρωσία δεν αφήνει πολλά περιθώρια για μεγαλύτερη υποστήριξη από το ρωσικό κράτος.
Αλλά οι δασκάλες φροντίζουμε να βελτιώνουμε την ελληνομάθειά μας για να έχουμε μεγαλύτερη επιτυχία στο έργο μας. Ομως, παρά την ισχυρή θέληση που έχουμε και παρά τις πολλές προσπάθειες που καταβάλλουμε, δεν θα έχουμε σπουδαία αποτελέσματα εάν δεν μπορέσουμε να καταστρώσουμε με τη βοήθεια της Ελλάδας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη συστηματική διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας στα σχολεία και στις κοινότητες της Ρωσίας.
Οι εκπαιδευτικοί
Το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου μας αποτελείται από 15 δασκάλους-ομογενείς, έναν αποσπασμένο δάσκαλο από την Ελλάδα, μία γραμματέα, λογίστρια, βιβλιοθηκάριο, υποδιευθύντρια και διευθύντρια. Οκτώ από τους δασκάλους διδάσκουν την Ελληνική Γλώσσα, Ιστορία και Πολιτισμό, μία δασκάλα μουσικής, δύο χοροδιδάσκαλοι, μία δασκάλα ζωγραφικής, μία δασκάλα θεάτρου, ένας λυράρης. Ολοι οι δάσκαλοι είναι ανώτατης μόρφωσης.
Το 74% από τους δασκάλους του σχολείου μας είναι γυναίκες, 88% είναι ελληνικής καταγωγής, μόνο μία δασκάλα έχει τελειώσει την Αγγλο-Ελληνική Σχολή του Κρατικού Πανεπιστημίου της Τιφλίδας.
Οι υπόλοιποι δάσκαλοι είναι αυτοδίδακτοι. Θέλω να τονίσω ότι 4 από τους δασκάλους έχουν τελειώσει το σχολείο μας και παράλληλα με τις σπουδές τους στα Πανεπιστήμια βελτίωναν τα ελληνικά τους και άρχισαν τη διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας σε παιδιά μικρής ηλικίας.
Δυστυχώς οι απόφοιτοι της Αγγλο-Ελληνικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Κουμπάν στο Κρασνοντάρ δεν έρχονται στα σχολεία για να διδάξουν τα ελληνικά λόγω χαμηλού μισθού. Κάθε Τετάρτη οι εκπαιδευτικοί του σχολείου μας επιμορφώνονται στο σεμινάριο που πραγματοποιεί ο αποσπασμένος από την Ελλάδα εκπαιδευτικός.
Στη βάση του σχολείου μας διοργανώνουμε σεμινάρια για τους δασκάλους της Νότιας Ρωσίας, διαγωνισμούς μεταξύ των μαθητών στην Ελληνική Γλώσσα από τα σχολεία της Νότιας Ρωσίας. Πέρσι πήραν μέρος σ' αυτό το διαγωνισμό και τα σχολεία της Ουκρανίας.
Το 1995 οργανώθηκε ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, ο οποίος συχνά συνέρχεται και επιλύει τυχόν προβλήματα που παρουσιάζονται στη λειτουργία του σχολείου και στη φοίτηση των μαθητών. Με τη βοήθεια του συλλόγου διοργανώνουμε πολλές πολιτιστικές, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στο σχολείο, στην πόλη και στην περιοχή. Η πρόταση του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων ήταν η οργάνωση τάξεων για τους γονείς και μετά την οργάνωση στην πράξη είδαμε την πρόοδο των μαθητών μας.
*Διευθύντρια του Ελληνικού Σχολείου Σταυρούπολης Ρωσίας, πρόεδρος της Παιδαγωγικής Εταιρείας «Αριστοτέλης»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου