ΜΠΕΝΙΤΟ ΜΑΝΤΟΒΑΝΗ: Θέλουμε να έχουμε φωνή στην Ολομέλεια της Βουλής

05/04/2015

Είναι δικαίωμα που το είχαμε και αφορά μόνο θέματα θρησκευτικά, πολιτιστικά και εκπαιδευτικά

Συνέντευξη στον ΝΕΟΦΥΤΟ ΝΕΟΦΥΤΟΥ

Ιστορία πολλών χρόνων έχει η μικρή λατινική κοινότητα της Κύπρου. Πρόκειται για μια φιλήσυχη κοινότητα με πλούσια προσφορά και δράση στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό, αλλά και στο εμπόριο. Οι Λατίνοι είναι εύποροι Κύπριοι με επιχειρηματικές και εμπορικές κυρίως δραστηριότητες.

Ο βουλευτής της λατινικής κοινότητας, Μπενίτο Μαντοβάνη, μιλά στη «Χαραυγή« και αναφέρεται στην ιστορική παρουσία των Λατίνων στην Κύπρο. Μιλά για το εκπαιδευτικό και θρησκευτικό έργο, όπως και για την κοινωνική προσφορά που αναπτύσσει η λατινική κοινότητα.

Ο Μπενίτο Μαντοβάνη μιλά επίσης για την εκπροσώπηση στη Βουλή, καταθέτοντας το αίτημα για να δοθεί το δικαίωμα στους τρεις βουλευτές των κοινοτικών θρησκευτικών ομάδων να παρεμβαίνουν και να μιλούν ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής για θέματα που τους αφορούν, όπως θρησκευτικά, εκπαιδευτικά και πολιτιστικά.

Κύριε Μαντοβάνη, ποιοι είναι Λατίνοι της Κύπρου;

Οι Λατίνοι είναι άτομα τα οποία προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες με λατινική κουλτούρα -Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, κ.α.

Η κοινότητα των Λατίνων είναι οι Ρωμαιοκαθολικοί της Κύπρου. Η ιστορία της λατινικής κοινότητας ξεκίνησε περίπου το 1192 όταν ο τιτουλάριος Φράγκος βασιλιάς της Ιερουσαλήμ, Γκυ ντε Λουζινιάν, αγόρασε το νησί από τον σταυροφόρο βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο, που το είχε καταλάβει το 1191.

Στην εποχή της Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των Λατίνων, οι οποίοι αντιπροσώπευαν μέχρι και το 20% του πληθυσμού με ισχυρό εκτόπισμα, καθώς αποτελούσαν την άρχουσα τάξη των ευγενών και των αριστοκρατών. Ωστόσο, μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Οθωμανούς το 1570, χιλιάδες Λατίνοι ευγενείς και κληρικοί σφαγιάστηκαν ή εξορίστηκαν. Με την έλευση των Βρετανών στο νησί το 1878 δημιουργήθηκαν συνθήκες που ενίσχυσαν την εύπορη, αλλά μικρή λατινική κοινότητα του νησιού.

Αυξήθηκε η λατινική κοινότητα με Ρωμαιοκαθολικούς από τη Μάλτα, την Ισπανία και τη Βρετανία και ορισμένους Αρμενοκαθολικούς πρόσφυγες από την Κιλικία, καθώς και μερικούς Μαρωνίτες, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στη λατινική κοινότητα, αφού μετακινήθηκαν από τα χωριά στις πόλεις. Κατά την Αγγλοκρατία, πολλοί Λατίνοι υπήρξαν δημόσιοι λειτουργοί, επιχειρηματίες, τραπεζίτες, ιατροί ή έμποροι.

Η μικρή, αλλά εύπορη λατινική κοινότητα της Κύπρου συνέβαλε πολιτιστικά και κοινωνικο-οικονομικά στην ανάπτυξη της Κύπρου.

Αρκετοί πιστεύουν ότι οι Λατίνοι είναι εκείνοι που μιλούν τη λατινική γλώσσα…

Δεν υπάρχει καμία σχέση. Οι Λατίνοι της Κύπρου μιλούν διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες. Λέω, όμως, ότι τα λατινικά είναι η γλώσσα, η οποία επηρέασε κατευθείαν ή έμμεσα ολόκληρη την Ευρώπη. Η λατινική γραμματική είναι η βάση πολλών ξένων γλωσσών.

Η αναγνώριση της λατινικής κοινότητας έγινε με την ανεξαρτησία;

Με την ανεξαρτησία της Κύπρο

υ δόθηκε η σημερινή αναγνώριση ως θρησκευτική ομάδα στη λατινική κοινότητα με εκλεγμένο αντιπρόσωπο στην Κοινοτική Συνέλευση.

Στην Κοινοτική Συνέλευση οι θρησκευτικές ομάδες είχαν το δικαίωμα να τοποθετούνται και να ψηφίζουν στην Ολομέλεια για θέματα που αφορούσαν τις κοινότητες, δηλαδή για θέματα θρησκευτικά, πολιτιστικά και εκπαιδευτικά. Τον Μάρτιο του 1965, με νόμο που θέσπισε η Βουλή, οι νομοθετικές αρμοδιότητες της Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης μεταβιβάστηκαν στη Βουλή. Με τη νέα αυτή ρύθμιση, δεν δόθηκε αυτό το δικαίωμα που είχαν προηγουμένως οι θρησκευτικές ομάδες και είναι μόνο παρατηρητές στην Ολομέλεια της Βουλής.

Δεν κάνετε παραστάσεις και διαβήματα;

Εχουν γίνει. Πριν δύο περίπου χρόνια υπήρξε κοινό διάβημα από τις τρεις θρησκευτικές ομάδες των Λατίνων, Μαρωνιτών και Αρμενίων προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και προς όλους τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Τους εξηγήσαμε το θέμα και αντιμετωπίσαμε κατανόηση. Ωστόσο, υπήρξε παρέμβαση της Γενικής Εισαγγελίας, υποστηρίζοντας ότι με βάση το Σύνταγμα δεν δικαιούμαστε να λαμβάνουμε το λόγο ενώπιον της Ολομέλειας. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι μπορεί να εξευρεθεί μια λύση, ίσως με τροποποίηση του Συντάγματος για να μας δοθεί όχι κάτι επιπρόσθετο, αλλά το ίδιο δικαίωμα που είχαμε προηγουμένως. Είναι παραφωνία να συζητούνται στην Ολομέλεια θέματα που μας αφορούν και να μην μπορούμε να εκφραστούμε.

Μιλήσατε για θέματα εκπαίδευσης. Εχετε τα δικά σας σχολεία;

Σήμερα λειτουργούν δύο ιστορικά σχολεία. Το κολέγιο Τέρρα Σάντα στη Λευκωσία και η Σχολή Αγίας Μαρίας στη Λεμεσό. Το κολέγιο Τέρρα Σάντα είναι το αρχαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Κύπρο, αφού ιδρύθηκε ως αρρεναγωγείο από Φραγκισκανούς μοναχούς και από το 1955 παρέχει συνολική εκπαίδευση -νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο, ενώ από το 1970 είναι μεικτό και σήμερα φοιτούν συνολικά περίπου 400 μαθητές.

Η Σχολή Αγίας Μαρίας ιδρύθηκε το 1923 ως παρθεναγωγείο και παρέχει συνολική εκπαίδευση -νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο, ενώ από το 2000 είναι μεικτό και σήμερα φοιτούν περίπου 800 μαθητές. Είναι ένα σχολείο που το προτιμούν οι μαθητές, αφού διδάσκονται τέσσερις γλώσσες. Γαλλικά, Γερμανικά, Αγγλικά και Ιταλικά. Οι απόφοιτοι έχουν μεγάλη ζήτηση επειδή μιλούν τέσσερις γλώσσες.

Πώς ικανοποιούνται οι ανάγκες σας σε ό,τι αφορά τον εκκλησιασμό;

Οι Λατίνοι διαθέτουν τις δικές τους εκκλησίες σε Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα. Στην Πάφο οι λειτουργίες τελούνται σε ορθόδοξη εκκλησία, η οποία παραχωρήθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Πάφου και είναι η εκκλησία της Αγίας Κυριακής. Εχουν επίσης γίνει ενέργειες για να παραχωρηθεί ορθόδοξος χώρος και στο Παραλίμνι, αφού στην περιοχή υπάρχουν πολλοί ξένοι εργαζόμενοι, οι οποίοι είναι καθολικοί. Μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιούσαν ένα γκαράζ για να εκκλησιάζονται, ενώ κάθε Κυριακή πηγαίνει στο χώρο ιερέας από τη Λάρνακα.

Στη Λευκωσία βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του Τιμίου Σταυρού, καθώς και η μονή και το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωσήφ και του Αγίου Βαρνάβα. Στη Λεμεσό είναι η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης και η Μονή της Αγίας Μαρίας. Στη Λάρνακα βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας των Χαρίτων και η μονή του Αγίου Ιωσήφ.

Υπάρχουν επίσης εκκλησίες και μονές που βρίσκονται στις κατεχόμενες περιοχές και ξεχωρίζει η εκκλησία της Αγίας Ελισάβετ της Ουγγαρίας που βρίσκεται στην Κερύνεια και λειτουργείται τακτικά από τους Λατίνους ιερείς της Λευκωσίας. Υπάρχουν ωστόσο εκκλησίες και μονές που βρίσκονται σε άθλια κατάσταση, ενώ υπήρξαν και εκκλησίες που κατεδαφίστηκαν από το τουρκικό κατοχικό καθεστώς.

Γνωρίζουμε ότι έχετε και πλούσια κοινωνική δράση…

Υπάρχουν και λειτουργούν φιλανθρωπικές οργανώσεις στη Λευκωσία και στη Λεμεσό. Είναι η φιλανθρωπική οργάνωση Αγίου Αντωνίου, ενώ από το 2000 λειτουργεί και το καταφύγιο ξένων εργαζομένων Αγίου Ιωσήφ. Στη Λεμεσό λειτουργεί η οργάνωση Αγίας Αικατερίνης και το καταφύγιο ξένων εργαζομένων Αγίου Φραγκίσκου, ενώ στη Λάρνακα έχει συσταθεί ο Σύνδεσμος Αγίου Ιωσήφ για την προστασία των φτωχών, τον οποίο διαχειρίζονται καλογραίες.

Η ιδιαιτερότητα του Αγίου Ιωσήφ είναι η στήριξη κυρίως σε αλλοδαπούς, όπως πολιτικούς πρόσφυγες και άλλους που έχασαν την επαφή με του συγγενείς τους και τους βοηθούν να εντοπίσουν και να συνδεθούν με τις οικογένειές τους. Επί Τουρκοκρατίας, η Μονή Καλογραιών λειτούργησε και ως μικρή νοσηλευτική μονάδα, φιλοξενώντας αρχικά έξι ασθενείς. Κάθε χρόνο με τη διεθνή ημέρα νοσοκόμας, μια από τις καλογραίες της μονής θεωρείται επισήμως η πρώτη νοσοκόμα της Κύπρου.

Υπάρχει ακόμη και η διεθνής οργάνωση «Κάριτας» Κύπρου, η οποία διοργανώνει φιλανθρωπικές εκδηλώσεις για στήριξη ατόμων που χρειάζονται προστασία.

Σε ό,τι αφορά τα δύο καταφύγια είναι χώρος προστασίας των ξένων εργαζομένων, αφού λειτουργούν ως κέντρα φιλοξενίας στα οποία υπάρχουν αίθουσες ανάπαυσης, αλλά λειτουργούν και κουζίνες, όπου μπορούν οι αλλοδαπές να μαγειρέψουν παραδοσιακά φαγητά, ενώ υπάρχουν και μικροί χώροι προσευχής. Στο καταφύγιο της Λευκωσίας γίνονται και μαθήματα ελληνικών και ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Πόσο επηρεάζουν οι γάμοι τη σύνθεση της λατινικής κοινότητας;

Οι Λατίνοι στην Κύπρο έχουν κάνει πολλούς μεικτούς γάμους, οι οποίοι υπολογίζεται ότι ανέρχονται περίπου στο 60%. Η καθολική εκκλησία αναγνωρίζει το χριστιανικό ορθόδοξο γάμο, όπως και τη χριστιανική βάπτιση. Υπάρχουν πολλοί ξένοι καθολικοί, οι οποίοι έχουν παντρευτεί με Κυπρίους. Μπορεί επίσης να έχουν βαπτίσει τα παιδιά τους σε ορθόδοξες εκκλησίες, αλλά έρχονται στις καθολικές εκκλησίες και πολλές φορές φέρνουν μαζί τους και τα παιδιά.

Για να ενταχθεί κάποιος αλλοδαπός στη λατινική κοινότητα θα πρέπει να έχει αποκτήσει την κυπριακή υπηκοότητα και να έχει παραμονή στην Κύπρο για έξι μήνες.

Υπάρχει πολιτιστική δράση στην κοινότητα;

Εγινε πρόσφατα μια μεγάλη έκθεση ζωγραφικής με 16 Λατίνους ζωγράφους, αναγνωρισμένους από την κυπριακή κοινωνία. Ετοιμάσαμε επίσης ένα ιστορικό και πολιτιστικό ντοκιμαντέρ παρουσιάζοντας όλα τα αξιόλογα μνημεία στην Κύπρο. Ναοί, διοικητικά κτίρια και οχυρωματικά έργα που κατασκεύασαν οι Λουζινιανοί και οι Ενετοί στο νησί σώζονται μέχρι σήμερα. Μεταξύ αυτών είναι το Αβαείο στο Μπέλλα – Μπάις, τα φρούρια του Αγίου Ιλαρίων και Καντάρας. Συγκαταλέγονται επίσης τα κάστρα της Κερύνειας, Κολοσσίου και Πάφου, τα κυκλικά ενετικά τείχη της Λευκωσίας, ο καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφιάς, οι βασιλικές επαύλεις στα Κούκλια και πολλά άλλα.

Ενας από τους επόμενους στόχους μας είναι να αποκτήσουμε κατάλληλο κτίριο για να το μετατρέψουμε σε πολιτιστικό κέντρο. Θέλουμε ένα μόνιμο εκθεσιακό χώρο στον οποίο να εκτίθεται όλη η ιστορία της λατινικής κοινότητας. Θέσαμε αυτό το αίτημα στα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα και αναμένουμε απάντηση.

Κύριε Μαντοβάνη, ποιο είναι το μήνυμά σας με αφορμή και την πασχαλινή γιορτή των Καθολικών;

Στην Ευρώπη, οι Καθολικοί γιορτάζουν το Πάσχα μια εβδομάδα πριν το Πάσχα των χριστιανών ορθοδόξων. Στην Κύπρο, όμως, λαμβάνοντας υπόψιν και τα κυπριακά δεδομένα, κατ’ εξαίρεση, γιορτάζουμε το Πάσχα την ίδια ημέρα με τους ορθόδοξους χριστιανούς.

Το μήνυμά μου προς τους Λατίνους της Κύπρου είναι να κάνουν όλοι μια καλή ευχή τόσο για την οικογένειά τους, όσο και για να εξευρεθεί λύση που θα επανενώνει την Κύπρο.