Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στεγάζεται μόνιμα στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής στην οδό Σταδίου (πλατεία Κολοκοτρώνη) από το 1960. Αντικείμενό του, η ιστορία του νεότερου Ελληνισμού: η περίοδος της τουρκοκρατίας και φραγκοκρατίας, η Επανάσταση του 1821, οι απελευθερωτικοί αγώνες, η δημιουργία του ανεξάρτητου κράτους, η πολιτική, κοινωνική και πνευματική εξέλιξη του Ελληνισμού μέχρι σήμερα.

Η ιστορία του Μουσείου

Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο ιδρύθηκε από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, η οποία από τη σύστασή της το 1882 άρχισε το έργο της συλλογής ιστορικού υλικού.

Η έναρξη της λειτουργίας του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πρώτη επίσημη δημόσια παρουσία της Εταιρείας, την Έκθεσιν Μνημείων του Ιερού Αγώνος, δύο χρόνια αργότερα. Στην έκθεση αυτή, ανταποκρινόμενοι σε έκκληση της Εταιρείας, παραχώρησαν αντικείμενα όλοι όσοι είχαν στην κατοχή τους ιστορικά κειμήλια μιας εποχής όχι πολύ μακρινής, κυρίως οι οικογένειες των αγωνιστών του 1821 αλλά και κρατικοί φορείς, όπως τα Υπουργεία Στρατιωτικών και Ναυτικών. Tα περισσότερα από τα αντικείμενα αυτά μετά το πέρας της έκθεσης δωρήθηκαν στο Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας αποτελώντας τον κεντρικό πυρήνα του.

Ουσιαστικά το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο γεννήθηκε μέσα από την κοινή δράση μιας κοινωνίας που μετεξελισσόταν γοργά, σε μια περίοδο αναζήτησης συνεκτικών κρίκων και εθνικής ταυτότητας και δημιουργίας των θεσμών της. Από τότε και για πάνω από μισό αιώνα σχεδόν αδιάλειπτα το Μουσείο λειτουργούσε για το κοινό σε αίθουσες του Πολυτεχνείου αποτελώντας σταθερό σημείο αναφοράς στη ζωή της πόλης. Συνέχισε το έργο του εμπλουτισμού των συλλογών του τόσο στο εσωτερικό της χώρας αλλά και οργανώνοντας εξορμήσεις σε περιοχές του Ελληνισμού εκτός των τότε συνόρων, στη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Μικρά Ασία, την Κωνσταντινούπολη, την Αλεξάνδρεια.

Στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου για προληπτικούς λόγους τα αντικείμενα συσκευάστηκαν και κρύφτηκαν στα υπόγεια του Πολυτεχνείου και σε ιδιωτικούς χώρους.

Μεταπολεμικά, και ενώ γίνονταν έντονες προσπάθειες για εύρεση κατάλληλης στέγης, ενοικιάστηκε προσωρινά ένα οίκημα στην οδό Βασιλίσσης Αμαλίας, η Στέγη Απόρων Κορασίδων, όπου λειτούργησε μία πρόχειρη έκθεση. Από το 1960 το Μουσείο στεγάζεται μόνιμα στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής στην οδό Σταδίου (πλατεία Κολοκοτρώνη).

Το 1979 ο Παντελής Κουντουριώτης, απόγονος του υδραίου πρόκριτου Λαζάρου Κουντουριώτη, κληροδοτεί στην Εταιρεία το οικογενειακό του αρχοντικό στην Ύδρα με προοπτική να λειτουργήσει ως Μουσείο. Από το 2001 η Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη λειτουργεί ως παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου και αποτελεί ένα σημαντικό πόλο έλξης για τους πολυπληθείς επισκέπτες του νησιού.