ΣΤΑ ΕΝΝΙΑ ΧΩΡΙΑ ΚΙΣΑΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ
Πώς κτίστηκε
πριν από 100 χρόνια ένα σύγχρονο Δημοτικό Σχολείο
Ρεπορτάζ: Γιάννης H. Κάκανος www.yanniskakanos.gr ghk@otenet.gr
Το σύγχρονο Δημοτικό Σχολείο στο Κεφάλι Κισάμου και
την ευρύτερη περιοχή σχεδιάστηκε και θεμελιώθηκε χάρη στην επιμονή ενός
νεοδιοριζόμενου ευφυέστατου δασκάλου.
Καταγράφουμε, λοιπόν, τμήμα από την εξιστόρηση του μακροσκελούς απομνημονεύματος του μακαρίτη Παντελή Βαβουλέ, ιδρυτή του Δημοτικού Σχολείου Αγίου Αθανασίου, που ακούσαμε να μας διηγείται ο κ. Νίκος Βαβουλές μέσα από το πολυσυλλεκτικό ιστορικό αρχείο που επιμελώς διατηρεί: ´Η αφορμή που μ? έκανε να σας καλέσω ξεκίνησε μετά από την εκδήλωση που έγινε στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων για να τιμηθούν οι πρωτοπόρες στον καιρό τους δασκάλες, που είχαν υπηρετήσει σε μονοθέσια και διθέσια σχολεία του Νομού Χανίων σε μικρά χωριά, τα περισσότερα απόμακρα και σε εποχές δύσκολες. Μεταξύ αυτών των διδασκαλισσών ήταν και η Ναυσικά Πολάκη – Περιβολάκη, που φοίτησε και δίδαξε στο Δημοτικό Σχολείο του Αγίου Αθανασίου Κεφαλίου. Μου ήρθαν τότε στο νου, τα δύσκολα χρόνια που φοιτούσαμε στο Γυμνάσιο Καστελλίου και τις πικρές θύμησες της εποχής εκείνης. Σαν συμμαθητής της Ναυσικάς, έστω και σε άλλη τάξη, θέλω να της αφιερώσω το ιστορικό της ίδρυσης του Σχολείου του Αγίου Αθανασίου όπως έχει καταχωρηθεί στις πολύτιμες σημειώσεις του ´Αναμνήσεις από τη διδασκαλική μου ζωή (1906-1948)´ από τον Παντελή Βαβουλέ (τότε Ηλιάκη), που υπηρέτησε στο Κεφάλι από τον Σεπτέμβριο του 1906 έως τον Οκτώβριο του 1912, ο οποίος υπηρέτησε ως εθελοντής στον λόχο Κρητών Δημοδιδασκάλων και έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις στον Α΄ και Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο στη Δυτική Μακεδονία και την Ηπειρο. Γράφει, λοιπόν: ´Τελείωσα το Διδασκαλείο στο Ηράκλειο τον Ιούνιο του 1906, ύστερα από τριών χρόνων φοίτηση σ? αυτό. Πήρα το δίπλωμά μου με άριστα. Με άριστα το είχαν πάρει και άλλοι έξι από τους συμμαθητές μου, μα εγώ είχα πάρει το μεγαλύτερο κλάσμα (9 17/20). Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς έχοντας στην τσέπη μου τον διορισμό μου για το χωριό Κεφάλι και στη φαντασία χρυσά επαγγελματικά όνειρα πήγα ν? αναλάβω τα διδασκαλικά μου καθήκοντα. Ηταν ένα Κυριακάτικο απόγευμα, που καβάλα σ? ένα μουλάρι φορτωμένο και τις αποσκευές μου, έφτασα στο χωριό. Ξεπέζεψα στο πρώτο καφενείο που συνάντησα. Η είδηση του διορισμού μου είχε πάει πρωτύτερα και γρήγορα μαθεύτηκε πως ήρθε ο δάσκαλος´.
Στη συνέχεια αναφέρεται στο πώς ήταν το Σχολείο:
´Το Σχολείο ήταν ένα ανώγειο (ονταδάκι), στο οποίο ανέβαινες με μια πετρόσκαλα. Είχε πολλά παράθυρα από όλες τις πλευρές με σπασμένα ή μισοσπασμένα παραθυρόφυλλα και χωρίς τζάμια στα τεμπελίκια. Ηταν ιδιωτικό και το είχαν πάρει με νοίκι. Το πάτωμα ήταν ξύλινο, μα τα σανίδια ήταν σπασμένα σε πολλά μέρη κι έπρεπε να προσέχει κανένας πολύ να μη χωθεί το πόδι του σε καμιά τρύπα. Εφτά μεγάλα θρανία από εκείνα που είναι χωριστά το κάθισμα από τον πάγκο και το καθένα χρησιμοποιείται από 7 – 8 παιδιά, ήταν αραδιασμένα και γέμιζαν ασφυκτικά τον μικρό χώρο του μικρού εκείνου δωματίου. Για να περάσουν τα παιδιά έπρεπε να πλαγιάζουν το κορμάκι τους. Την πρώτη μέρα κοίταζα να κερδίσω την εμπιστοσύνη των παιδιών και προπάντων του συνομηλίκου μου. Τα έστειλα να φέρουν από τα σπίτια τους παλιοσάνιδα, πριόνια, σκεπάρνια, καρφιά και ό,τι άλλο χρειαζόμουν για να μπαλώσουμε το πάτωμα´.
ΤΟ ΚΤΙΣΙΜΟ
ΝΕΟΥ ΔΙΔΑΚΤΗΡΙΟΥ
Σε ό,τι αφορά το κτίσιμο νέου διδακτηρίου σημειώνει:
´Είχα εργαστεί στο Σχολείο Κεφαλίου 4 χρόνια και είχα αλλάξει τρία διδακτήρια, όλα ακατάλληλα. Δεν παράλειπα ευκαιρία που να μη συνιστώ την ανάγκη να χτιστεί διδακτήριο. Σκέφτηκα μάλιστα να ενώσω τις δύο Περιφέρειες, για να γίνει ένα Σχολείο διτάξιο ή τριτάξιο (με δυο ή τρεις δασκάλους), που θα εξυπηρετούσε καλά τις εκπαιδευτικές ανάγκες της μεγάλης αυτής Περιφέρειας, την οποία θα αποτελούσαν τα χωριά Αερινός, Κεφάλι, Παπαδιανά, Περβόλια, Κούνενι, Τζιτζιφιά, Πλοκαμιανά.
Τη σκέψη μου ανακοίνωσα στον τότε Επιθεωρητή Νίκο Πιμπλή, που τη βρήκε σωστή και εφαρμόσιμη. Βρέθηκε, μάλιστα, η κατάλληλη θέση στο ενδιάμεσο των χωριών Κεφάλι – Κούνενι. Επρεπε τώρα να γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες για να πεισθούν όλοι οι κάτοικοι των χωριών ή τουλάχιστον οι περισσότεροι, πως το πολυτάξιο Σχολείο θα εξυπηρετούσε καλύτερα τα παιδιά των και θα συνεισφέρουν όλοι προσωπική εργασία και χρήματα για να γίνει το Σχολείο´.
Αποφασίστηκε να χτιστεί το νέο Σχολείο στη θέση ´Αγιος Αθανάσης´ και τον μήνα Σεπτέμβριο το κτήριο ήταν έτοιμο με δύο ευρύχωρες αίθουσες.
´Είχε, βέβαια, πολλές ελλείψεις, μα η στέγαση και η λειτουργία του Σχολείου ήταν δυνατή.
Για να βρεθούν χρήματα, αφού το κράτος (η Κρητική Πολιτεία) δεν βοηθούσε τότε, βρέθηκα στην ανάγκη να διενεργήσω έρανο στα γειτονικά χωριά. Με τον πρόεδρο της Κοινότητας και τον παπά της Ενορίας γυρίσαμε τα γειτονικά χωριά Αμυγδαλοκεφάλι, Κεραμωτή, Κάμπο μαζεύοντας λάδι. Είναι απερίγραπτες οι δυσκολίες που συνάντησα και οι στενοχώριες που δοκίμασα. Πολλές φορές μάλωνα τον εαυτό μου για την πρωτοβουλία μου. Μα όταν είδα τον Σεπτέμβριο έτοιμο το κτήριο να με δεχτεί τα ξέχασα όλα.
Στο μεταξύ είχα συνεννοηθεί με τον κ. Πιμπλή που ήταν, όπως το γράφω και παραπάνω, Επιθεωρητής και είχε γίνει συγχώνευση των Σχολείων, γίνηκε τριτάξιο δηλαδή με τρεις δασκάλους. Η πρώτη και η δευτέρα τάξη θα στεγαζόταν στο Σχολείο του Κούνενι και οι δύο άλλες στο νέο κτήριο´.
Καταγράφουμε, λοιπόν, τμήμα από την εξιστόρηση του μακροσκελούς απομνημονεύματος του μακαρίτη Παντελή Βαβουλέ, ιδρυτή του Δημοτικού Σχολείου Αγίου Αθανασίου, που ακούσαμε να μας διηγείται ο κ. Νίκος Βαβουλές μέσα από το πολυσυλλεκτικό ιστορικό αρχείο που επιμελώς διατηρεί: ´Η αφορμή που μ? έκανε να σας καλέσω ξεκίνησε μετά από την εκδήλωση που έγινε στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων για να τιμηθούν οι πρωτοπόρες στον καιρό τους δασκάλες, που είχαν υπηρετήσει σε μονοθέσια και διθέσια σχολεία του Νομού Χανίων σε μικρά χωριά, τα περισσότερα απόμακρα και σε εποχές δύσκολες. Μεταξύ αυτών των διδασκαλισσών ήταν και η Ναυσικά Πολάκη – Περιβολάκη, που φοίτησε και δίδαξε στο Δημοτικό Σχολείο του Αγίου Αθανασίου Κεφαλίου. Μου ήρθαν τότε στο νου, τα δύσκολα χρόνια που φοιτούσαμε στο Γυμνάσιο Καστελλίου και τις πικρές θύμησες της εποχής εκείνης. Σαν συμμαθητής της Ναυσικάς, έστω και σε άλλη τάξη, θέλω να της αφιερώσω το ιστορικό της ίδρυσης του Σχολείου του Αγίου Αθανασίου όπως έχει καταχωρηθεί στις πολύτιμες σημειώσεις του ´Αναμνήσεις από τη διδασκαλική μου ζωή (1906-1948)´ από τον Παντελή Βαβουλέ (τότε Ηλιάκη), που υπηρέτησε στο Κεφάλι από τον Σεπτέμβριο του 1906 έως τον Οκτώβριο του 1912, ο οποίος υπηρέτησε ως εθελοντής στον λόχο Κρητών Δημοδιδασκάλων και έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις στον Α΄ και Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο στη Δυτική Μακεδονία και την Ηπειρο. Γράφει, λοιπόν: ´Τελείωσα το Διδασκαλείο στο Ηράκλειο τον Ιούνιο του 1906, ύστερα από τριών χρόνων φοίτηση σ? αυτό. Πήρα το δίπλωμά μου με άριστα. Με άριστα το είχαν πάρει και άλλοι έξι από τους συμμαθητές μου, μα εγώ είχα πάρει το μεγαλύτερο κλάσμα (9 17/20). Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς έχοντας στην τσέπη μου τον διορισμό μου για το χωριό Κεφάλι και στη φαντασία χρυσά επαγγελματικά όνειρα πήγα ν? αναλάβω τα διδασκαλικά μου καθήκοντα. Ηταν ένα Κυριακάτικο απόγευμα, που καβάλα σ? ένα μουλάρι φορτωμένο και τις αποσκευές μου, έφτασα στο χωριό. Ξεπέζεψα στο πρώτο καφενείο που συνάντησα. Η είδηση του διορισμού μου είχε πάει πρωτύτερα και γρήγορα μαθεύτηκε πως ήρθε ο δάσκαλος´.
Στη συνέχεια αναφέρεται στο πώς ήταν το Σχολείο:
´Το Σχολείο ήταν ένα ανώγειο (ονταδάκι), στο οποίο ανέβαινες με μια πετρόσκαλα. Είχε πολλά παράθυρα από όλες τις πλευρές με σπασμένα ή μισοσπασμένα παραθυρόφυλλα και χωρίς τζάμια στα τεμπελίκια. Ηταν ιδιωτικό και το είχαν πάρει με νοίκι. Το πάτωμα ήταν ξύλινο, μα τα σανίδια ήταν σπασμένα σε πολλά μέρη κι έπρεπε να προσέχει κανένας πολύ να μη χωθεί το πόδι του σε καμιά τρύπα. Εφτά μεγάλα θρανία από εκείνα που είναι χωριστά το κάθισμα από τον πάγκο και το καθένα χρησιμοποιείται από 7 – 8 παιδιά, ήταν αραδιασμένα και γέμιζαν ασφυκτικά τον μικρό χώρο του μικρού εκείνου δωματίου. Για να περάσουν τα παιδιά έπρεπε να πλαγιάζουν το κορμάκι τους. Την πρώτη μέρα κοίταζα να κερδίσω την εμπιστοσύνη των παιδιών και προπάντων του συνομηλίκου μου. Τα έστειλα να φέρουν από τα σπίτια τους παλιοσάνιδα, πριόνια, σκεπάρνια, καρφιά και ό,τι άλλο χρειαζόμουν για να μπαλώσουμε το πάτωμα´.
ΤΟ ΚΤΙΣΙΜΟ
ΝΕΟΥ ΔΙΔΑΚΤΗΡΙΟΥ
Σε ό,τι αφορά το κτίσιμο νέου διδακτηρίου σημειώνει:
´Είχα εργαστεί στο Σχολείο Κεφαλίου 4 χρόνια και είχα αλλάξει τρία διδακτήρια, όλα ακατάλληλα. Δεν παράλειπα ευκαιρία που να μη συνιστώ την ανάγκη να χτιστεί διδακτήριο. Σκέφτηκα μάλιστα να ενώσω τις δύο Περιφέρειες, για να γίνει ένα Σχολείο διτάξιο ή τριτάξιο (με δυο ή τρεις δασκάλους), που θα εξυπηρετούσε καλά τις εκπαιδευτικές ανάγκες της μεγάλης αυτής Περιφέρειας, την οποία θα αποτελούσαν τα χωριά Αερινός, Κεφάλι, Παπαδιανά, Περβόλια, Κούνενι, Τζιτζιφιά, Πλοκαμιανά.
Τη σκέψη μου ανακοίνωσα στον τότε Επιθεωρητή Νίκο Πιμπλή, που τη βρήκε σωστή και εφαρμόσιμη. Βρέθηκε, μάλιστα, η κατάλληλη θέση στο ενδιάμεσο των χωριών Κεφάλι – Κούνενι. Επρεπε τώρα να γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες για να πεισθούν όλοι οι κάτοικοι των χωριών ή τουλάχιστον οι περισσότεροι, πως το πολυτάξιο Σχολείο θα εξυπηρετούσε καλύτερα τα παιδιά των και θα συνεισφέρουν όλοι προσωπική εργασία και χρήματα για να γίνει το Σχολείο´.
Αποφασίστηκε να χτιστεί το νέο Σχολείο στη θέση ´Αγιος Αθανάσης´ και τον μήνα Σεπτέμβριο το κτήριο ήταν έτοιμο με δύο ευρύχωρες αίθουσες.
´Είχε, βέβαια, πολλές ελλείψεις, μα η στέγαση και η λειτουργία του Σχολείου ήταν δυνατή.
Για να βρεθούν χρήματα, αφού το κράτος (η Κρητική Πολιτεία) δεν βοηθούσε τότε, βρέθηκα στην ανάγκη να διενεργήσω έρανο στα γειτονικά χωριά. Με τον πρόεδρο της Κοινότητας και τον παπά της Ενορίας γυρίσαμε τα γειτονικά χωριά Αμυγδαλοκεφάλι, Κεραμωτή, Κάμπο μαζεύοντας λάδι. Είναι απερίγραπτες οι δυσκολίες που συνάντησα και οι στενοχώριες που δοκίμασα. Πολλές φορές μάλωνα τον εαυτό μου για την πρωτοβουλία μου. Μα όταν είδα τον Σεπτέμβριο έτοιμο το κτήριο να με δεχτεί τα ξέχασα όλα.
Στο μεταξύ είχα συνεννοηθεί με τον κ. Πιμπλή που ήταν, όπως το γράφω και παραπάνω, Επιθεωρητής και είχε γίνει συγχώνευση των Σχολείων, γίνηκε τριτάξιο δηλαδή με τρεις δασκάλους. Η πρώτη και η δευτέρα τάξη θα στεγαζόταν στο Σχολείο του Κούνενι και οι δύο άλλες στο νέο κτήριο´.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου