Δός μοι τούτον τον ξένον…»: Οι άνθρωποι της εκπαίδευσης ανοίγουν αγκαλιά στην προσφυγιά

Posted on 30/08/2016 by Maria Panagiotaki

Οι λειτουργοί της εκπαίδευσης, οι άνθρωποι των γραμμάτων, τιμούν τον Άνθρωπο, υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και με τις πράξεις τους, δίνουν περιεχόμενο σε βαθιές, οικουμενικές αξίες.

Διαβάστε ένα εξαιρετικό κείμενο που τιμά την εκπαιδευτική κοινότητα, μια παρέμβαση ουσίας στο ζήτημα των προσφύγων, από τον Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης Κρήτης και τους Διευθυντές Εκπαίδευσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας και των τεσσάρων Περιφερειακών Ενοτήτων της Κρήτης.

Τα σχολειά μας είναι ανοιχτά για όλα τα παιδιά και οι δομές της εκπαίδευσης, όπως ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων Ηρακλείου που στηρίζει ψυχολογικά τη σχολική κοινότητα, κρατάνε ανοιχτές αγκαλιά και ψυχή για όλα,  ό λ α  τα παιδιά…

Γράφονται και λέγονται πολλά τούτες τις μέρες για τον ερχομό προσφύγων που προβλέπεται να φιλοξενηθούν στον τόπο μας.

Άνθρωποι από γειτονικές χώρες που διάλεξαν -μάλλον αναγκάστηκαν- να διαβούν τις φουρτουνιασμένες θάλασσες του Αιγαίου, όχι για τουρισμό μα για να γλυτώσουν από τα νύχια μιας άδικης μοίρας και την απειλή του εμφύλιου θανάτου.
«Στον τόπο μας! δίπλα μας, σιμά στις αυλές μας!… ξένοι, αλλοεθνείς και αλλόθρησκοι ίσως»…

Με τέτοια λόγια γέμισαν φοβικό παραλήρημα οι ιστοσελίδες ενώ τρανοί και μεγαλόσχημοι συμπολίτες μας, με περίσκεψη -αλλά χωρίς αιδώ- πασχίζουν να μας πείσουν πως εμείς, ειδικά εμείς οι κάτοικοι του τόπου αυτού, δεν διαθέτουμε μια θέση στη χώρα μας, στο νησί μας μα και στην καρδιά μας για ένα τσούρμο κατατρεγμένους και φοβισμένους συνανθρώπους μας. Επικαλούνται, άλλωστε με ρητορική δεινότητα «ακλόνητα» επιχειρήματα για του λόγου το αληθές, πως τάχατες φόβος μεγάλος και άδηλοι κίνδυνοι εγκυμονούν σε όποιον τόπο ανοίξει την αγκαλιά του στις πονεμένες τούτες ψυχές και στα βασανισμένα από πείνα, δίψα και τρόμο κορμιά τους…

Μήπως, εμείς, οι άνθρωποι της Εκπαίδευσης έχουμε να πούμε κάτι για όλα τούτα, αλήθεια;

Έχουμε δει τα τελευταία χρόνια μαθητές από άλλες πατρίδες να μοιράζονται το ίδιο θρανίο με ελληνόπουλα, αφού έμαθαν τη γλώσσα και τον τρόπο ζωής μας, και που στα διαλείμματα το ίδιο χαμόγελο με τα δικά μας παιδιά σημαδεύει το πρόσωπό τους. Έχουμε δει παιδιά μεταναστών και προσφύγων να πρωτεύουν στα γράμματα και στο ήθος, που με επιμέλεια και όρεξη κατακτούν πρωτιές…

Στα βιβλία μας, τα κείμενα μιλούν για το νέο πρόσωπο της χώρας μας μετά τον ερχομό των μεταναστών και προσφύγων, από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού οι μαθητές μας γράφουν στην ορθογραφία «ξένος – φίλος», μέχρι και στην τελευταία τάξη του Λυκείου η παρουσία του «άλλου» του διαφορετικού, γίνεται παιδαγωγικός στόχος και μετουσιώνεται σε διδακτικό βίωμα… Σε ένα σχολείο που από παλιά κατάφερε να χωρέσει τις περιπέτειες της Ελλάδας, άλλοτε ως Προσφυγιά μετά το 1922, άλλοτε ως ορφάνια από τη μετανάστευση στην Αμερική, Αυστραλία και Γερμανία, όπως κι αργότερα στα χρόνια της χούντας τα παιδιά των κυνηγημένων έβρισκαν ανοιχτή την αγκαλιά του δασκάλου…

Και, πώς αλλιώς τάχατες να γινόταν σε μια χώρα που οι παππούδες μας ήταν πρόσφυγες, οι πατεράδες μας μετανάστες και τα παιδιά μας σήμερα πάλι μετανάστες;

Στα σχολειά μας, διδάσκουμε την πανάρχαια αρετή της φιλοξενίας, τότε που οι πρόγονοί μας δώσανε στον θεό τους τον Δία το όνομα Ξένιος, αναγνωρίζοντας στην θεότητα το μεγαλείο της απλόχερης φιλοξενίας ως βασικό συστατικό της ανθρώπινης φύσης. Διδάσκουμε πάλι και διηγούμαστε σκηνές φιλοξενίας μέσα από τα κείμενα του Ομήρου, από τα κείμενα της Αγίας Γραφής και στήνουμε μπροστά στα μάτια των παιδιών μέσα στις τάξεις μας το εκστατικό όραμα του μινωικού κόσμου, τότε που τα καλοτάξιδα καράβια έσκιζαν τις θάλασσες της Μεσογείου από τη Φοινίκη μέχρι την Κύπρο, από την Παλαιστίνη μέχρι τη Σικελία κουβαλώντας υφάσματα, αρώματα, λογής-λογής κοσμήματα και σεντέφια, ιδέες και μουσικές, χρώματα και φυλές σε ένα ατέλειωτο καμβά πολιτισμών υφασμένο με τις αποχρώσεις της ανθρώπινης διαφορετικότητας, στοιχείο που αποτελεί και την πηγή κάθε δημιουργικότητας…

Τα ίδια λέμε και για τα χρόνια εκείνα που βυζαντινοί και βενετσιάνοι άρχοντες έμαθαν να διαβάζουν τις γραφές των φυλών της αχανούς αυτοκρατορίας, που μοιράζονταν γλώσσες κι ιδέες, τραγούδια και τεχνουργήματα φερμένα από άλλους κόσμους μακρινούς μα οικείους αφού η ανταλλαγή, οδήγησε σε μιαν όσμωση πολιτισμών, κι είναι ακριβώς τότες που μεγαλούργησε αυτός ο τόπος, όταν ακριβώς έμαθε μοιράζεται, δανείζεται και δανείζει, κληρονομεί κι ενσωματώνει στοιχεία και δομικά υλικά από άλλες κουλτούρες. Κι όλα αυτά γίνονται δυνατά μόνον χάρις στην επικοινωνία, την ανοιχτή ανταλλαγή, συναλλαγή και καταλαγή που προϋποθέτει ο τόπος μας γεμάτος νησιά, ακτές και θάλασσες, όπου κάθε λιμάνι, κάθε ξεχασμένη αρχαία πόλη σήμερα, έσφυζε από ζωή ανοιχτή σε επισκέπτες, έποικους και μέτοικους από άλλες πατρίδες.

Τέτοια κι άλλα πολλά λέμε στα παιδιά μας στα σχολεία, σμιλεύοντας την βαθιά πεποίθηση της ανθρωπότητας, (όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τα χρόνια της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού), πως οι λαοί μεγαλουργούν όταν είναι ανοιχτοί σε επιρροές, όταν αφήνονται να δίνουν και να παίρνουν, όταν μαθαίνουν να χαίρονται την διαφορετικότητά τους μέσα στο μεγάλο ψηφιδωτό των πολιτισμών, ειδικά στο γεωπολιτικό σκηνικό της Ανατολικής Μεσογείου…

Οι μουσικές μας, η κουζίνα μας, η αρχιτεκτονική μας, οι θρύλοι μας, φέρνουν μνήμες και αφετηρίες από άλλες περιοχές, κανείς πια δεν μπορεί να βρει το νήμα μέσα στο χρόνο ακριβώς γιατί όλα έχουν πλεχτεί σ’ ένα αξεδιάλυτο κουβάρι σε αυτό που σήμερα χαρακτηρίζει το νεοελληνικό μας πολιτισμό, την σύγχρονη πραγματικότητά μας. Μήπως, εδώ στην Κρήτη δεν έφτασε η όμορφη κοπελιά από τη Φοινίκη, πάνω στις πλάτες του Δία κι αργότερα αυτή η νύμφη, η Ευρώπη έγινε το θεμέλιο της Ευρώπης των πολιτισμών; Κανείς, σήμερα, δεν αντιμετωπίζει με φόβο ή ντροπή την διαδρομή μιας νύμφης της ανατολής, μιας μελαχρινής προσφυγοπούλας που μεθυσμένη από τον έρωτα ενός αρχαίου θεού θεμελίωσε έναν άλλο κόσμο, τον δικό μας, αυτόν της Ευρώπης…

Έτσι και σήμερα, γνωρίζουμε πως η πρόκληση των καιρών είναι και θα γίνει ευκαιρία κατανόησης, καταλαγής, αλληλοπεριχώρησης, για το «άλλο», το διαφορετικό στη συνείδηση των μαθητών/τριών μας. Εδώ και κάποια χρόνια στα σχολεία μας ξεδιπλώνονται και υλοποιούνται δεκάδες προγράμματα άτυπης εκπαίδευσης με θέμα τα έθιμα, τη μορφή και τον πλούτο άλλων φυλών που μοιράζονται την πατρίδα μας σε μια προσπάθεια να βρούμε τον κοινό μας βηματισμό, την κοινή μας γλώσσα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο ερχομός ανθρώπων που έχουν ανάγκη -προσωρινά έστω- από μια πατρίδα, μιαν ήρεμη ανάπαυλα για να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τη «γη της επαγγελίας» (όπως φαντάζει στο νου τους η Ευρώπη), θα προσφέρει δυνατότητες σε έναν στίβο όπου δεν έχει θέση ο ανταγωνισμός αλλά οι πιο ευγενικές αρετές του λαού μας, η φιλοξενία, η αλληλεγγύη, η έμπνευση, η δημιουργική αφομοίωση αξιών και προτύπων άλλων ανθρώπων. Μόνο ως πλούτο και ευκαιρία μπορούμε να κατανοήσουμε αυτήν την συγκυρία στην οποία άλλωστε πολλάκις βρέθηκαν οι κοντινοί και μακρινοί πρόγονοί μας και που έχει διαμορφώσει την ιδιαιτερότητα του ελληνισμού μέσα στους αιώνες.

Ένας τόπος -ο δικός μας- με τον πολιτισμικό πλούτο που τον διακρίνει δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από την επαφή με άλλες ιδέες-αντιλήψεις, αντίθετα μάλιστα δοκιμάζεται σε μία πολυδιάστατη πραγματικότητα γεμάτη χρώματα και ευκαιρίες, μια πραγματικότητα που ταιριάζει σε σύγχρονους, ελεύθερους ανθρώπους του 21ου αιώνα που αναγνωρίζει τις προκλήσεις των καιρών και σφυρηλατεί τις μελλοντικές λύσεις τους.

Μ’ αυτά στο νου μας, εμείς στις δομές της δημόσιας εκπαίδευσης ανοίγουμε την αγκαλιά μας στους ανθρώπους που η μοίρα τους έφερε στην γειτονιά μας…

Τα σχολεία μας έχουν πολλά να προσφέρουν στους καλοδεχούμενους συνανθρώπους μας.