Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΠΟΡΟ
Ο Πόρος έπαιξε ενδιαφέροντα ρόλο στον τομέα της εκπαίδευσης, τόσο το θεωρητικό, όσο και τον επαγγελματικό. Ήταν από τις πρώτες ελεύθερες περιοχές, και αυτό είχε τη δική του, ξεχωριστή σημασία.
Αριστερά το νεοκλασικό κτίριο του Α Δημ. Σχολείου Συγγρού ( χτίστηκε το 1900 ) το 1902. Δεξιά το παλιό Δημαρχείο.
*** Tο Α Δημοτικό Σχολείο - σήμερα κτίριο Συγγρού - κτίστηκε με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, εκεί που βρισκόταν το παλιό νεκροταφείο του Πόρου - σημειώνεται στο τοπογραφικό της 23ης Ιουνίου 1862/ ΦΕΚ 36-1862.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το ρόλο του σχολείου έπαιξαν τα μοναστήρια του Αγίου Δημητρίου Δαμαλά, της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Βίδι, και της Ζωοδόχου Πηγής στον Πόρο.
Εκεί οι καλόγεροι, όσο και όπως μπορούσαν, μεταλαμπάδευαν τα ελληνικά γράμματα, αλλά και τα ήθη και τα έθιμα. Δεν είμαστε σίγουροι αν στο νησάκι «Δασκαλιό» λειτούργησε «κρυφό σχολειό».
Κάποια σχολεία οργάνωσαν στον Πόρο και οι Ρώσοι στα χρόνια 1815- 1827 (Δείτε πιο κάτω).
1954 , Κατηχητικό, με τον παπα- Βαγγέλη Ανδρέου (δάσκαλο), και τη δασκάλα Καίτη Ανδρέου, στον Ευαγγελισμό .
Mαθητής Σχολαρχείου του 1928. Το Δασκαλιό.
Η λειτουργία του ορφανοτροφείου στο Μοναστήρι ( Βλέπε Μοναστήρι) με τη βοήθεια των καλόγερων, αποτέλεσε ένα στοιχειώδη πυρήνα εκπαίδευσης. Εκεί, εκτός από τη γενική μόρφωση, γινόταν και επαγγελματική. Εκεί λειτούργησαν και διδασκαλεία δασκάλων.
Τη διεύθυνση του ορφανοτροφείου ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας ανέθεσε στον παιδαγωγό Γεώργιο Κλεόβουλο, το Φιλιππουπολίτη. Όμως αυτός λίγο μετά το διορισμό του προσβάλλεται από πνευμονία και ζητά άδεια να πάει στη Σύρο για να αναρρώσει από την ασθένεια και να μεταφέρει την οικογένεια του. Μετά την άφιξη του, όμως, στη Σύρο ο αδύνατος από την πνευμονία οργανισμός του προσβάλλεται από πανώλη, που μάστιζε την εποχή εκείνη το νησί, και ύστερα από τρίμηνη ταλαιπωρία πέθανε στις 28 Ιουλίου 1828, σε ηλικία σαράντα τριών ετών περίπου.
Αλλά ο κεντρικός πυρήνας ήταν η ίδρυση και λειτουργία- με εντολή του Καποδίστρια- του Αλληλο-διδακτικού Σχολείου Πόρου, από τον πρώην αξιωματικό Ηλία Χριστοφίδη.
Το 1829 υπήρχαν στον Πόρο 2 διδάσκαλοι.
Η ίδρυση και λειτουργία του Α Ελληνικού Σχολείου με πρώτο Ελληνο-διδάσκαλο το Νικηφόρο Μπαμπούκη ήταν ένα μεγάλο σημαντικό βήμα. Δημόσιο Σχολείο χτίστηκε το 1830.
Και το μεγαλύτερο, η λειτουργία της Εκκλησιαστικής Σχολής στο Μοναστήρι.
Όλα αυτά ήταν σημαντικά για την εποχή εκείνη, που το Εθνος ξαναγεννιόταν. Κι αν αυτά τα βήματα δεν εξαπλώθηκαν πιο πέρα, σίγουρα έδωσαν το έναυσμα για τη δημιουργία πολλών άλλων σχολείων σε άλλες περιοχές.
Σχολεία είχε δημιουργήσει και ο φιλέλληνας Λουδοβίκου Γκός (1791-1873). Ο Ελβετός γιατρός ήρθε στον Πόρο το 1826, και υπηρέτησε με ζωηρό ενδιαφέρον την Ελληνική υπόθεση.
Υπήρξε μέλος της τριμελούς επιτροπής διανομής εφοδίων, μετά των ναυάρχων Τομπάζη και Μιαούλη, φροντίζοντας με δραστηριότητα και ζήλο, για τον ανεφοδιασμό εκείνων που μάχονταν στην Αττική και αλλού. Μετά από λίγα χρόνια γύρισε στην Ελβετία, απ όπου συνέχιζε την προσπάθειά του υπέρ της αγωνιζόμενης Ελλάδας. Το 1838 ξαναήρθε στον Πόρο, αυτή τη φορά για λόγους υγείας, αλλά μέσα στα προβλήματά του δεν παρέλειψε να ιδρύσει σχολεία για τα μικρά ορφανά παιδιά.
*** Γύρω στα 1886 την εποχή του Σπυρ. Καραμάνου, υπηρέτησε στον Πόρο ο Ελληνοδιδάσκαλος Εμμ. Κανέλλης ο οποίος έγραψε και βιβλίο με τίτλο "ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΠΟΡΟΥ".
ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΙ:
== π. Νικηφόρος Παμπούκης: (1784-1840) θεολόγος, ιερομόναχος, ρήτορας, δάσκαλος, αγωνιστής μύησε Ποριώτες στη Φιλική Εταιρία και δίδαξε και στα σχολεία του Πόρου προεπαναστατικά, αλλά και αργότερα.
== Γεώργιος Κλεόβουλος: (1780-1829) περισπούδαστος δάσκαλος, διευθυντής του ορφανο-τροφείου που ίδρυσε ο Καποδίστριας στο Μοναστήρι Πόρου το 1828.
== π. Νεόφυτος Νικητόπλος: Ιεροδιάκονος με πλούσια μόρφωσηδιορίστηκε το 1828 από τον Καποδίστρια διευθυντής του Ιδρύματος των αλληλοδιδακτικών σχολείων, και δημοδιδάσκαλος στο σχολείο του Πόρου στα 1830-32.
== Ιωάννης Σταματίου: (1870-1940) Δάσκαλος στο δημοτικό σχολείο του Πόρου, καταγόμενος από τα Μέθανα. Δίδαξε αρκετά χρόνια στον Πόρο, ασχολούμενος παράλληλα και με την ιστορία του τόπου και της ευρύτερης Τροιζηνίας. Το 1936 έγραψε και ένα βιβλίο με τίτλο «Η Σφαιρία και ο Πόρος», το πρώτο βιβλίο των νεωτέρων χρόνων με σχετικό θέμα.
* Μεταγενέστεροι: παπά-Βαγγέλης Ανδρέου, * Νότα Βασιλείου, * ΕυαγγελίαΠαραλίκη, * Ελένη Κατσογιώργη, * Γιώργος Σαμαράς, * Γωγώ Σκουφάδη, * Ματίνα Κούλη, * Βάσω Παπούλια, * Καίτη Ανδρέου.
Πάντως:
Στα 1875 ο Πόρος είχε:
1. Δημόσιο Ελληνικό Σχολείο, πάνω από την «Κολώνα» -εκεί που χτίστηκε αργότερα η "Χατζοπούλειος Βιβλιοθήκη".
2. Αλληλοδιδακτικό Σχολείο Αρρένων, στην ενορία Υπαπαντής (Αγορά).
3. » » Κορασίων, στη Θέση «Σταυρός».
Δασκάλες και μαθήτριες του Παρθεναγωγείου Πόρου το 1883. Αρχείο οικ. Ι. Δροσινού από το βιβλίο του
πρωτοπρεσβυτέρου Ηλία Δροσινού.
1950, Β Δημοτικό και Γυμνάσιο, στη θέση που είναι και σήμερα Δεξιά, μια τάξη, μάλλον η 8η το 1951
Οσον αφορά το Β΄ Δημοτικό Σχολείο του οποίου σήμερα διευθυντής είναι ο κ. Χαράλαμπος Ανδριανόπουλος, σε γραπτές μαρτυρίες φαίνεται να λειτούργησε κάπου στα 1888-1890. Εκείνο, όμως που είναι σίγουρο, είναι ότι τα χρόνια 1917-1918 γράφονταν μαθητές στο Β΄ Δημοτικό Σχολείο -υπάρχουν τα μαθητολόγια στο αρχείο του Σχολείου.
Με την ευκαιρία αυτή, για να θυμηθούν οι παλιότεροι, και να μάθουν οι νεότεροι, αναφέρουμε ότι δίπλα στην παλιά «Ηλεκτρική» που υπάρχει ακόμη και σήμερα, εκεί που είναι το Β΄ Δημοτικό, υπήρχε το παλιό δημαρχείο του Πόρου (φωτογραφία στην αρχή).
Ένα εξαιρετικό ισόγειο κτίριο από πλίνθους ή πέτρα, με κεραμοπλαστκό διάκοσμο, η δε ξύλινη στέγη του είχε επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια.
Το κτίσμα αυτό κατεδαφίστηκε λίγο πριν τον πόλεμο του 40 για να ανεγερθεί το Β΄ Δημοτικό Σχολείο, και δίπλα το οκτατάξιο Γυμνάσιο.
Το 2010 παραδόθηκαν τα νέα κτίρια του Γυμνασίου και Β΄ Δημοτικού Σχολείου στο ίδιο σημείο. Το Λύκειο και το Α Δημοτικό λειτουργούν σε κτίρια στον Αγιο Στέφανο.
1951. Κατηχητόπουλα με τον Παπα Γιώργη Σουλιώτη
Στα 1920 λειτουργούσε Ελληνικό Σχολείο (Σχολαρχείο), Δημοτικό Αρρένων, Δημοτικό Θηλέων.
Στα Μέθενα λειτουργούσε Εξατάξιο μεικτό Δημοτικό Σχολείο.
Το 1930 λειτουργούσαν Γυμνάσιο και δύο Δημοτικά Σχολεία. Δημοτικά Σχολεία λειτουργούσαν στο Γαλατά και στα Μέθενα.
Όμως εκτός από τη θεωρητική εκπαίδευση, σημαντική ήταν και η πρακτική, η επαγγελματική.
Η μετάδοση της υφαντικής τέχνης από τη μοναχή Φρατζέσκα στο «Δασκαλιό», ήταν ένα είδος εκπαίδευσης.
Τα ναυπηγεία που ίδρυσε ο Καποδίστριας (1829) ήταν ένα άλλο επαγγελματικό σχολείο. Αφού πολλοί έμαθαν την τέχνη κι έφυγαν για άλλα μέρη.
Ο ναύσταθμος ( 1829)- το Προγυμναστήριο- ήταν ένα ακόμη σχολείο, που με τα χρόνια εξελίχθηκε σε πραγματική Σχολή, όπως είναι γνωστό.
Η καλλιέργεια πατάτας (1829), στην Απάθεια με προτροπή του Καποδίστρια, ήταν ένα άλλο είδος εκπαίδευσης.
Ακόμη και το εργοστάσιο χειροτεχνίας του Καραμάνου, ήταν μια άλλη Σχολή (1881-1883) - κοντά στην προτομή του Καποδίστρια.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι η οικοτεχνία, αργαλειός, κέντημα, πλέξιμο και άλλες χειροτεχνικές δραστηριότητες σημείωσαν μεγάλη πρόοδο σε όλα τα χρόνια της Τουρκοκρατίας , αλλά και μετά, κατά την ανόρθωση του Κράτους.
Ακόμη πρέπει να αναφερθούμε στις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν κείνα τα χρόνια μέχρι να αφήσουν το πήλινο ή τσίγκινο λυχνάρι, και να πάνε στις λάμπες πετρελαίου , μέχρι το 1906 που λειτούργησε η η Ηλεκτρική.
Κι όπως βλέπουμε στις φωτογραφίες 1902, 1907, 1911 δεν υπήρχε κανενός είδους δημοτικός φωτισμός.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝ. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ
4 -12- 2010
ΣΧΟΛΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Σύμφωνα με στοιχεία του ιστοριοδίφη -δικηγόρου Αντώνη Βιρβίλη (ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΣ Πρακτικά του Α' Συνεδρίου Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αργοσαρωνικού, Πόρος τόμος Γ', Αθήνα 2008):
=== Από τα τέλη του 1826 είχε συσταθεί στον Πόρο αλληλοδιδακτικό σχολείο με δαπάνη του Κοινού του Πόρου και των κατοίκων.
Η Σχολική Επιτροπή απετελείτο από τους Καπετάν Παντελή Στάθη Πασχάλη και Ιωάννη Κιζάνη, που με τη βοήθεια των κατοίκων και τη συνεισφορά της Μονής της Ζωοδόχου Πηγής που παρεχώρησε μετόχι της, είχε επιμεληθεί από το φθινόπωρο του 1826, την ίδρυση του αλληλοδιδακτικού σχολείου με δάσκαλο τον, μετέπειτα συνεργάτη του Ι. Καποδίστρια, Ν. Νικητόπουλο. (Γενική Εφημερίς της Ελλάδος αρ. 20 της 1 Ιανουαρίου 1827). Το σχολείο αναφέρεται και στην έκθεση του Γάλλου φιλέλληνα Dutrone, νομικού και ερασιτέχνη παιδαγωγού, της 6 Μαρτίου 1828 προς τον Καποδίστρια (Σπ.Θεοτόκη, Αλληλογραφία Ι. Α. Καποδίστρια–Ι. Γ. Εϋνάρδου 1826-1832, Αθήναι 1929, σελ. 64)
+++ Το Μάϊο του 1829 με την προτροπή του Καποδίστρια συστάθηκε Επιτροπή της Αλληλοδιδακτικής Σχολής, άρχισε έρανος μεταξύ των Ποριωτών και στις 29 Μαϊου 1829 ναυλώθηκε από το Κοινό το γολετόβρικο ΛΕΩΝΙΔΑΣ του Αντώνη Αλεξ. Μουζελιώτη για τη μεταφορά της αναγκαίας ξυλείας από τη Ζαγορά του Πηλίου, με υπεύθυνο φορτίου μέλος της Επιτροπής.
Το φορτίο ξυλείας έφθασε στον Πόρο στις 20 Ιουνίου 1829 και στις 7 Ιουλίου η Επιτροπή ανέθεσε την ανέγερση του Σχολείου στους Βασίλη Κουμανταρόπουλο και Νικόλα Κανιάτα από το Σόλο Καλαβρύτων σε αρχιτεκτονικά σχέδια και επίβλεψη του Ολλανδού βαρώνου Charles de Schaumbourg.
Η θέση που επιλέχθηκε για την ανέγερση του Σχολείου δεν έχει μέχρι σήμερα ταυτοποιηθεί οριστικά. Πιθανολογείται ότι ήταν στη δεύτερη οικοδομική γραμμή, αριστερά του χώρου της Χατζοπουλείου Βιβλιοθήκης, η οποία κατά την ανέγερσή της, κατέλαβε και μέρος του χώρου που κατείχε το Σχολείο. Η προφορική παράδοση αναφέρει αυτό το σημείο ως «παλαιό σχολείο». Μεγάλοι σήμερα (1960) σε ηλικία Ποριώτες θυμούνταν το κτήριο στο οποίο είχαν φοιτήσει οι παππούδες τους. Δεν είναι γνωστό εάν ο χώρος ταυτίζεται με το μετόχι της Μονής της Ζωοδόχου Πηγής που είχε παραχωρηθεί το 1826 γι’ αυτό το σκοπό.
Τα χρήματα όμως του εράνου δεν έφτασαν και ο Κυβερνήτης, σύμφωνα με την υπόσχεσή του, έδωσε εντολή στην Επιτροπή Οικονομίας να χορηγηθούν 3.000 γρόσια. Ο ίδιος ο Καποδίστριας γράφτηκε συνδρομητής για 1.000 γρόσια.
Οι αξιωματικοί της ρωσικής ναυτικής μοίρας που ναυλοχούσε στον Πόρο. συγκέντρωσαν, έπειτα από έρανο, 250 δίστηλα για την αποπεράτωση του Σχολείου.
Παράλληλες ενέργειες έγιναν και από την Προσωρινή Διοίκηση Πόρου για την εξεύρεση πόρων οικονομικής στήριξης της κατασκευής του Σχολείου.
Ο Προσωρινός Διοικητής Πόρου Κωνσταντίνος Αξιώτης σκεπτόταν να επιβάλει ποσοστιαίο τέλος στη τιμή των λεμονιών, καταβαλλόμενο από πωλητές και αγοραστές. Ο μετέπειτα Προσωρινός Διοικητής Γεώργιος Γλαράκης, βοηθούμενος και από τον παλαιό δάσκαλο της αλληλοδιδακτικής Νικόλαο Εκλεκτό, φρόντισε αποτελεσματικά για την κατασκευή και τοποθέτηση του κινητού εξοπλισμού του Σχολείου.
Η αποπεράτωση του λαμπρού για την εποχή κτηρίου που είχε χωρητικότητα 300 μαθητών, έγινε στα μέσα Ιανουαρίου 1831. Το 1830, επισκέφθηκε τον Πόρο ο Κ. Μ. Μπαζίλι, διπλωματικός ακόλουθος του ρώσου αντιναυάρχου Ρίκορδ, ο οποίος περιγράφει το αλληλοδιδακτικό Σχολείο στις εντυπώσεις του από το ταξίδι του στην Ελλάδα που εκδόθηκαν το 1834, ως εξής: «Πάνω από το λιμάνι, σε μια όμορφη τοποθεσία, χτίστηκε, με τη δωρεά κυρίως(;) του στόλου μας, η τεράστια αίθουσα της Σχολής του Λάνκαστερ» .
Διδάσκαλοι της Αλληλοδιδακτικής χρημάτισαν οι Νικόλαος Εκλεκτός και ο Λαμπαδάριος Αισωπίδης. (;)
Το κτήριο του αλληλοδιδακτικού σχολείου του Πόρου δεν είναι γνωστό πότε κατεδαφίστηκε. Ένα μικρό μέρος του, διαμορφωμένο σε δύο μικρά δωμάτια, είχε διασωθεί μέχρι τη κατασκευή της Χατζοπουλείου Βιβλιοθήκης στη δεκαετία του 1990.
Σ Κ Ο Ρ Π Ι Ε Σ Α Ν Α Μ Ν Η Σ Ε Ι Σ
Σημειώνω αυτές τις αναμνήσεις όχι για να αναφερθώ στον εαυτό μου, αλλά για να μου δοθεί η ευκαιρία να μιλήσω για περιοχές και άλλα πρόσωπα που έπαιξαν το ρόλο τους στον Πόρο σε διάφορες εποχές, ιδίως στο χώρο της εκπαίδευσης.
Το 1948 πήγα στη δευτέρα Δημοτικού. Στην πρώτη δεν πήγα καθόλου. Πήγα στο 2ο Δημοτικό Σχολείο με δάσκαλο το Γεώργιο Σαμαρά.
Τότε είχαν έρθει στον Πόρο αγγλικά πολεμικά πλοία. Κάποια παιδιά θα πήγαιναν επίσκεψη. Εμένα δε με διάλεξαν. Τότε εγώ διαμαρτυρήθηκα. Κι ο δάσκαλος έβγαλε ένα άλλο παιδί που δεν,,,,,φορούσε παπούτσια, για να πάω εγώ. Τότε, 1948, αλλά και μέχρι το 1956 κάποια δεν είχαν παπούτσια. Οπως το παιδάκι στη φωτογραφία της παρέλασης πιο κάτω.
Τον άλλο χρόνο πήγα στη Δάριζα.
Αλλά όταν τελείωσα το δημοτικό, από το Σεπτέμβριο του 1952, άρχισα να μένω στον Πόρο, και να πηγαίνω στο Γυμνάσιο. Εμενα, φυσικά, στο παλιό πέτρινο σπίτι μας στην Πούντα, που είχε χτιστεί πριν από το 1900. Ήταν γνωστό σαν το σπίτι με τη γαζία, γιατί είχε στην αυλή μια τεράστια γαζία, κι όταν ήταν ανθισμένη, μοσχομύριζε σ όλη τη γύρω περιοχή. ( Το 2008 το αγόρασε η διεθνώς προβεβλημένη ζωγράφος επιμελήτρια έργων τέχνης κα Ηβη Γαβριηλίδη). Γύρω μας τα σπίτια του μπάρμπα Γιάννη Κουτουζή, του Στάθη που όλο γκρίνιαζε, του Βαγγέλη Μπέρδου, της κυρα-Αγγελικώς Κουρή, του Σταμάτη Μπέρδου, του μπάρμπα Γιώργη Κουτουζή, του Νικόλαου Κερρά, της Μαργαρώς Κώνστα και άλλων.
Εκεί σ αυτή τη γειτονιά συναντιόντουσαν και συζητούσαν τα ...νέα της ημέρας η Βασιλεία Μπέρδου, η Αγγελική Κουρή, η Βασίλω Κουρή, η Μαργαρώ Κώνστα, η Αρχόντω Μπέρδου, η Κασσιανή Κουτουζή, η Ελένη Γ. Κουτουζή, η Ζαφείρω Κερρά, η Μαριώ Μιχαηλίδου, η Παναγιώτα Κουτουζή, που έφυγε τελευταία από όλες (16 Ιουνίου 2012),και άλλες.
Από κάτω, στα 1953, στην παραλία της Πούντας ήταν το «γύφτικο», το σιδηρουργείο του Μαστρονίκου του Κερρά, με τη φισούνα του που άναβε το κάρβουνο για να ζεσταίνει τα μέταλλα που σφυρηλατούσε. Γραφικός τύπος, πραγματικά, ο Μαστρο Νίκος. Με τις μουστάκες του, την πάντα λερωμένη από τη δουλειά ποδιά του, και το ναργιλέ του που τον ρουφούσε σαν ξαπόστενε….. Τι εποχές αλλιώτικες!…..
Αργότερα ο χώρος αυτός έγινε ταβέρνα από το γιο του Σωτήρη,- από το δεύτερο γάμο του με την κυρα – Ζαφείρω…..
Δίπλα στο μαγαζί αυτό, αριστερά όπως το βλέπουμε από την παραλία, στο ισόγειο του σπιτιού του Τάσου Χατζημελέτη, η ταβέρνα του Στέλιου του Λούζη, πατέρα του σημερινού Διευθυντή Αγροτικής στον Πόρο, του Βαγγέλη Λούζη.
Πήγαινα κάποιες φορές κι έτρωγα. Εκεί έβαζαν στο πικ απ δίσκους για να χορεύουν οι μάγκες του Πόρου, με λαϊκά σουξέ, όπως «γλυκοχαράζει ο Αυγερινός, κι εγώ είμ ακόμα ζωντανός»…. Ή «ενας αλήτης πέθανε ….. « κλπ.
Δεξιά ήταν η ταβέρνα του Παναγιώτη του Κληροδοτάκου που μετά την πήραν τα παιδιά του, και πιο κει το μπακαλο-καφενείο του Χρήστου Καραθάνου και της κυρ Αννας, που είχαν δυο παιδιά τη Λούλα, μια πανέμορφη κοπέλα και τον Κώστα που ήταν λίγο παχουλός. Αργότερο, δίπλα, στα 1958 έγινε η ταβέρνα Φώτη Μεταξά, γαμπρού του Νικολάκη Κουτουζή.
Μαθητής στην γ' Οκταταξίου Γυμνασίου, έμενα μόνος μου, μαγείρευα, διάβαζα, και πολλές φορές ζωγράφιζα.
Αλλοτε πάλι περνάγαμε πολλές ώρες με το συμμαθητή μου και φίλο Στάθη Βέττα (αριστερά), γιο του Σπύρου και της κυρά- Φρόσως, πότε στο δικό μας σπίτι, πότε στο δικό του. Διαβάζαμε μαζί.
Μια μέρα που είμαστε σπίτι μας, έβρεχε πολύ. Τότε ο Στάθης μούδωσε τις γαλότζες του και πήγα να πάρω ρέγγα για να φάμε. Όταν γύρισα και φάγαμε τη ρέγγα με ψωμί κι ελιές, εκείνος ήταν ευχαριστημένος γιατί είχε φάει ρέγγα- στο σπίτι του δεν την συνήθιζαν!
Η τάξη μου το 1955 με την Σπυροπούλου
1η σειρά, Βασίλης Κουτουζής, Βάνα Παπαοικονόμου, Νούλη Σαραντοπούλου, 2η Μαρία Κρίκωνα, Τίτσα Αποστολοπούλου, Σπυροπούλου,
Μαρία Γκογκόση, Κώστας Μπίσσιας, Μιχάλης Σαρρής, Παν. Σούχλας Γεωργία Πρόκου, Στάθης Βέττας, Σοφία Κλάδου και άλλοι.
Ημουνα στη δ' τάξη όταν ήρθε να μείνει στο σπίτι μας-φιλοξενούμενος- ο φιλόλογος καθηγητής μου, Βασίλης Καλυβιώτης, για να μην είμαι μόνος μου. Τον είχαμε πριν από τη Σπυροπούλου. Μαγειρεύαμε και τρώγαμε μαζί. Έκανε οικονομία όσο μπορούσε γιατί είχε πολλά παιδιά και τα σπούδαζε. Ήταν γραφική φυσιογνωμία, ψηλός στο στυλ του Γέρου της Δημοκρατίας -Γ. Παπανδρέου-με τα μαλλιά φουντωτά. Στο σπίτι το χειμώνα έκανε πολύ κρύο. Ένα τζάκι που υπήρχε δε ζέσταινε και πολύ!
Μια μέρα όμως τα χαλάσαμε!... Είχε πάει στην τουαλέτα, κι εγώ βρήκα την ευκαιρία να βρω το τεφτέρι του μέσα στο σακάκι του, και να δω τους βαθμούς των συμμαθητών.
Γύρισε όμως ξαφνικά-τόχε κάνει επίτηδες φαίνεται- και μ έπιασε στα «πράαα». Το τι άκουσα δε λέγεται. Έκανε να μου μιλήσει μέρες, αλλά τελικά... τα ξαναφτιάξαμε.
Αλλοι καθηγητές την εποχή εκείνη και λίγο αργότερα ήταν η φυσικός Χρυσάνθη Μελιδώνη, ο θεολόγος Βικέτος, ο Πολυζώης Πήλιας καθηγητής της ιστορίας, ο θεολόγος Απόστολος Παινεσάκης και άλλοι.
Αργότερα ο Καλυβιώτης μετατέθηκε κι έφυγε από τον Πόρο.
Το 1955 ο Λευκαδίτης ακούραστος γυμναστής μας αείμνηστος Περικλής Μπουρσινός με είχε βάλει ραβδούχο στη μουσική του Γυμνασίου, μετά τον Αγγελο Ανδρικόπουλο.
1956, Πόρος Μοναστήρι, ο αείμνηστος Περικλής Μπουρσινός με τραγιάσκα και γυαλιά και γύρω του από δεξιά οι, Καίτη Κακουράτου, Νούλη Σαραντοπούλου, Μαριάννα Κυριακάκη, Κώστας Μπίσσιας, Μάκης Δημόπουλος, Μάκης Σουλιώτης, Βασίλης Κουτουζής και Σοφία Κλάδου.
Αλλά το μεγάλο πανηγύρι έγινε το 1957, όταν πήγαινα στην εβδόμη. Τότε είχαν έρθει στο σχολείο μερικά παιδιά που πριν ζούσαν στην Αθήνα. Όπως ο Μάκης Δημόπουλος - ο πατέρας του ήταν αξιωματικός του Ναυτικού στο Προγυμναστήριο- η Καίτη Κακουράτου και άλλα. Εκείνοι έφεραν και τη μόδα των «πάρτι» . Ετσι μετά από ένα πάρτι που έκανε η Καίτη η Κακουράτου στο σπίτι της, αποφασίσαμε μερικοί φίλοι και συμμαθητές, να κάνουμε ένα στο δικό μου. Αλλοι βάλανε μεζέδες, άλλοι κρασί, άλλος το πικ-απ, τέλος πάντων, κάτι έβαλε καθένας. Αλλά δεν προλάβαμε ν αρχίσουμε και η γειτονιά ξεσηκώθηκε. Τότε τα πάρτι ήταν άγνωστα, και εθεωρούντο πρόστυχα. Ετσι η γειτονιά δεν το σήκωσε. Σταματήσαμε και βαλθήκαμε να συγυρίσουμε. Μετά πήγαμε σε κάποιο κέντρο στο Γαλατά να συνεχίσουμε.
Την άλλη μέρα το συμβάν είχε μαθευτεί, μας φώναξε ο Γυμνασιάρχης ο Βαγενάς. και πήραμε όλοι από ένα μήνα αποβολή. Και φυσικά κείνο το χρόνο έμεινα στην ίδια τάξη. Ετσι τον επόμενο πήγα στην ίδια, αλλά χωρίς διάθεση. Κι από κει και μετά έφυγα από τον Πόρο.
1955, μαθητές και μαθήτριες του Γυμνασίου με την καθηγήτριά τους Χρυσάνθη Μελιδώνη
1957 Τάξη με το Βαγενά
Η έκτη του 1963
Εδώ, από αριστερά: Νίκος Τζίτζης, Βαγγέλης Κουτουζής, Τάσος Γκούμας, ο αείμνηστος Γιάννης
Αθανασίου, Νίκος Σκούρτης. Τα κορίτσια: Θάλεια Καραμητσοπούλου, Φανή Καραμητσοπούλου,
αδελφή της, Ζέτα Παπαγεωργίου και Μυρσίνη Νικολαϊδου.
Β΄ τάξη Γυμνασίου του 1962
Από αριστερά: Μαρία Μερεντίτου, Μαρία Κουτουζή,Γιάννα ;, Νότα Μπουτσιφάκου, Ελένη Γκορίτσα
Βασιλική Καρύδη,, Φανή Κατακουζηνού , Δέσποινα Κανελλάκη, Μαρία Μανιάτη.
Ο θεολόγος καθηγητής κ. Απόστολος Παινεσάκης, που έγραψε για τους Κρήτες του Πόρου, από το Γαλατά Σούδας Χανίων. και του οποίου ο πατέρας είχε υπηρετήσει στον Πόρο.
Βασίλης Π. Κουτουζής
8-7-12
Ο Πόρος έπαιξε ενδιαφέροντα ρόλο στον τομέα της εκπαίδευσης, τόσο το θεωρητικό, όσο και τον επαγγελματικό. Ήταν από τις πρώτες ελεύθερες περιοχές, και αυτό είχε τη δική του, ξεχωριστή σημασία.
Αριστερά το νεοκλασικό κτίριο του Α Δημ. Σχολείου Συγγρού ( χτίστηκε το 1900 ) το 1902. Δεξιά το παλιό Δημαρχείο.
*** Tο Α Δημοτικό Σχολείο - σήμερα κτίριο Συγγρού - κτίστηκε με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, εκεί που βρισκόταν το παλιό νεκροταφείο του Πόρου - σημειώνεται στο τοπογραφικό της 23ης Ιουνίου 1862/ ΦΕΚ 36-1862.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το ρόλο του σχολείου έπαιξαν τα μοναστήρια του Αγίου Δημητρίου Δαμαλά, της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Βίδι, και της Ζωοδόχου Πηγής στον Πόρο.
Εκεί οι καλόγεροι, όσο και όπως μπορούσαν, μεταλαμπάδευαν τα ελληνικά γράμματα, αλλά και τα ήθη και τα έθιμα. Δεν είμαστε σίγουροι αν στο νησάκι «Δασκαλιό» λειτούργησε «κρυφό σχολειό».
Κάποια σχολεία οργάνωσαν στον Πόρο και οι Ρώσοι στα χρόνια 1815- 1827 (Δείτε πιο κάτω).
1954 , Κατηχητικό, με τον παπα- Βαγγέλη Ανδρέου (δάσκαλο), και τη δασκάλα Καίτη Ανδρέου, στον Ευαγγελισμό .
Mαθητής Σχολαρχείου του 1928. Το Δασκαλιό.
Η λειτουργία του ορφανοτροφείου στο Μοναστήρι ( Βλέπε Μοναστήρι) με τη βοήθεια των καλόγερων, αποτέλεσε ένα στοιχειώδη πυρήνα εκπαίδευσης. Εκεί, εκτός από τη γενική μόρφωση, γινόταν και επαγγελματική. Εκεί λειτούργησαν και διδασκαλεία δασκάλων.
Τη διεύθυνση του ορφανοτροφείου ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας ανέθεσε στον παιδαγωγό Γεώργιο Κλεόβουλο, το Φιλιππουπολίτη. Όμως αυτός λίγο μετά το διορισμό του προσβάλλεται από πνευμονία και ζητά άδεια να πάει στη Σύρο για να αναρρώσει από την ασθένεια και να μεταφέρει την οικογένεια του. Μετά την άφιξη του, όμως, στη Σύρο ο αδύνατος από την πνευμονία οργανισμός του προσβάλλεται από πανώλη, που μάστιζε την εποχή εκείνη το νησί, και ύστερα από τρίμηνη ταλαιπωρία πέθανε στις 28 Ιουλίου 1828, σε ηλικία σαράντα τριών ετών περίπου.
Αλλά ο κεντρικός πυρήνας ήταν η ίδρυση και λειτουργία- με εντολή του Καποδίστρια- του Αλληλο-διδακτικού Σχολείου Πόρου, από τον πρώην αξιωματικό Ηλία Χριστοφίδη.
Το 1829 υπήρχαν στον Πόρο 2 διδάσκαλοι.
Η ίδρυση και λειτουργία του Α Ελληνικού Σχολείου με πρώτο Ελληνο-διδάσκαλο το Νικηφόρο Μπαμπούκη ήταν ένα μεγάλο σημαντικό βήμα. Δημόσιο Σχολείο χτίστηκε το 1830.
Και το μεγαλύτερο, η λειτουργία της Εκκλησιαστικής Σχολής στο Μοναστήρι.
Όλα αυτά ήταν σημαντικά για την εποχή εκείνη, που το Εθνος ξαναγεννιόταν. Κι αν αυτά τα βήματα δεν εξαπλώθηκαν πιο πέρα, σίγουρα έδωσαν το έναυσμα για τη δημιουργία πολλών άλλων σχολείων σε άλλες περιοχές.
Σχολεία είχε δημιουργήσει και ο φιλέλληνας Λουδοβίκου Γκός (1791-1873). Ο Ελβετός γιατρός ήρθε στον Πόρο το 1826, και υπηρέτησε με ζωηρό ενδιαφέρον την Ελληνική υπόθεση.
Υπήρξε μέλος της τριμελούς επιτροπής διανομής εφοδίων, μετά των ναυάρχων Τομπάζη και Μιαούλη, φροντίζοντας με δραστηριότητα και ζήλο, για τον ανεφοδιασμό εκείνων που μάχονταν στην Αττική και αλλού. Μετά από λίγα χρόνια γύρισε στην Ελβετία, απ όπου συνέχιζε την προσπάθειά του υπέρ της αγωνιζόμενης Ελλάδας. Το 1838 ξαναήρθε στον Πόρο, αυτή τη φορά για λόγους υγείας, αλλά μέσα στα προβλήματά του δεν παρέλειψε να ιδρύσει σχολεία για τα μικρά ορφανά παιδιά.
*** Γύρω στα 1886 την εποχή του Σπυρ. Καραμάνου, υπηρέτησε στον Πόρο ο Ελληνοδιδάσκαλος Εμμ. Κανέλλης ο οποίος έγραψε και βιβλίο με τίτλο "ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΠΟΡΟΥ".
ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΙ:
== π. Νικηφόρος Παμπούκης: (1784-1840) θεολόγος, ιερομόναχος, ρήτορας, δάσκαλος, αγωνιστής μύησε Ποριώτες στη Φιλική Εταιρία και δίδαξε και στα σχολεία του Πόρου προεπαναστατικά, αλλά και αργότερα.
== Γεώργιος Κλεόβουλος: (1780-1829) περισπούδαστος δάσκαλος, διευθυντής του ορφανο-τροφείου που ίδρυσε ο Καποδίστριας στο Μοναστήρι Πόρου το 1828.
== π. Νεόφυτος Νικητόπλος: Ιεροδιάκονος με πλούσια μόρφωσηδιορίστηκε το 1828 από τον Καποδίστρια διευθυντής του Ιδρύματος των αλληλοδιδακτικών σχολείων, και δημοδιδάσκαλος στο σχολείο του Πόρου στα 1830-32.
== Ιωάννης Σταματίου: (1870-1940) Δάσκαλος στο δημοτικό σχολείο του Πόρου, καταγόμενος από τα Μέθανα. Δίδαξε αρκετά χρόνια στον Πόρο, ασχολούμενος παράλληλα και με την ιστορία του τόπου και της ευρύτερης Τροιζηνίας. Το 1936 έγραψε και ένα βιβλίο με τίτλο «Η Σφαιρία και ο Πόρος», το πρώτο βιβλίο των νεωτέρων χρόνων με σχετικό θέμα.
* Μεταγενέστεροι: παπά-Βαγγέλης Ανδρέου, * Νότα Βασιλείου, * ΕυαγγελίαΠαραλίκη, * Ελένη Κατσογιώργη, * Γιώργος Σαμαράς, * Γωγώ Σκουφάδη, * Ματίνα Κούλη, * Βάσω Παπούλια, * Καίτη Ανδρέου.
Πάντως:
Στα 1875 ο Πόρος είχε:
1. Δημόσιο Ελληνικό Σχολείο, πάνω από την «Κολώνα» -εκεί που χτίστηκε αργότερα η "Χατζοπούλειος Βιβλιοθήκη".
2. Αλληλοδιδακτικό Σχολείο Αρρένων, στην ενορία Υπαπαντής (Αγορά).
3. » » Κορασίων, στη Θέση «Σταυρός».
Δασκάλες και μαθήτριες του Παρθεναγωγείου Πόρου το 1883. Αρχείο οικ. Ι. Δροσινού από το βιβλίο του
πρωτοπρεσβυτέρου Ηλία Δροσινού.
1950, Β Δημοτικό και Γυμνάσιο, στη θέση που είναι και σήμερα Δεξιά, μια τάξη, μάλλον η 8η το 1951
Οσον αφορά το Β΄ Δημοτικό Σχολείο του οποίου σήμερα διευθυντής είναι ο κ. Χαράλαμπος Ανδριανόπουλος, σε γραπτές μαρτυρίες φαίνεται να λειτούργησε κάπου στα 1888-1890. Εκείνο, όμως που είναι σίγουρο, είναι ότι τα χρόνια 1917-1918 γράφονταν μαθητές στο Β΄ Δημοτικό Σχολείο -υπάρχουν τα μαθητολόγια στο αρχείο του Σχολείου.
Με την ευκαιρία αυτή, για να θυμηθούν οι παλιότεροι, και να μάθουν οι νεότεροι, αναφέρουμε ότι δίπλα στην παλιά «Ηλεκτρική» που υπάρχει ακόμη και σήμερα, εκεί που είναι το Β΄ Δημοτικό, υπήρχε το παλιό δημαρχείο του Πόρου (φωτογραφία στην αρχή).
Ένα εξαιρετικό ισόγειο κτίριο από πλίνθους ή πέτρα, με κεραμοπλαστκό διάκοσμο, η δε ξύλινη στέγη του είχε επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια.
Το κτίσμα αυτό κατεδαφίστηκε λίγο πριν τον πόλεμο του 40 για να ανεγερθεί το Β΄ Δημοτικό Σχολείο, και δίπλα το οκτατάξιο Γυμνάσιο.
Το 2010 παραδόθηκαν τα νέα κτίρια του Γυμνασίου και Β΄ Δημοτικού Σχολείου στο ίδιο σημείο. Το Λύκειο και το Α Δημοτικό λειτουργούν σε κτίρια στον Αγιο Στέφανο.
1951. Κατηχητόπουλα με τον Παπα Γιώργη Σουλιώτη
Στα 1920 λειτουργούσε Ελληνικό Σχολείο (Σχολαρχείο), Δημοτικό Αρρένων, Δημοτικό Θηλέων.
Στα Μέθενα λειτουργούσε Εξατάξιο μεικτό Δημοτικό Σχολείο.
Το 1930 λειτουργούσαν Γυμνάσιο και δύο Δημοτικά Σχολεία. Δημοτικά Σχολεία λειτουργούσαν στο Γαλατά και στα Μέθενα.
Όμως εκτός από τη θεωρητική εκπαίδευση, σημαντική ήταν και η πρακτική, η επαγγελματική.
Η μετάδοση της υφαντικής τέχνης από τη μοναχή Φρατζέσκα στο «Δασκαλιό», ήταν ένα είδος εκπαίδευσης.
Τα ναυπηγεία που ίδρυσε ο Καποδίστριας (1829) ήταν ένα άλλο επαγγελματικό σχολείο. Αφού πολλοί έμαθαν την τέχνη κι έφυγαν για άλλα μέρη.
Ο ναύσταθμος ( 1829)- το Προγυμναστήριο- ήταν ένα ακόμη σχολείο, που με τα χρόνια εξελίχθηκε σε πραγματική Σχολή, όπως είναι γνωστό.
Η καλλιέργεια πατάτας (1829), στην Απάθεια με προτροπή του Καποδίστρια, ήταν ένα άλλο είδος εκπαίδευσης.
Ακόμη και το εργοστάσιο χειροτεχνίας του Καραμάνου, ήταν μια άλλη Σχολή (1881-1883) - κοντά στην προτομή του Καποδίστρια.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι η οικοτεχνία, αργαλειός, κέντημα, πλέξιμο και άλλες χειροτεχνικές δραστηριότητες σημείωσαν μεγάλη πρόοδο σε όλα τα χρόνια της Τουρκοκρατίας , αλλά και μετά, κατά την ανόρθωση του Κράτους.
Ακόμη πρέπει να αναφερθούμε στις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν κείνα τα χρόνια μέχρι να αφήσουν το πήλινο ή τσίγκινο λυχνάρι, και να πάνε στις λάμπες πετρελαίου , μέχρι το 1906 που λειτούργησε η η Ηλεκτρική.
Κι όπως βλέπουμε στις φωτογραφίες 1902, 1907, 1911 δεν υπήρχε κανενός είδους δημοτικός φωτισμός.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝ. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ
4 -12- 2010
ΣΧΟΛΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Σύμφωνα με στοιχεία του ιστοριοδίφη -δικηγόρου Αντώνη Βιρβίλη (ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΣ Πρακτικά του Α' Συνεδρίου Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αργοσαρωνικού, Πόρος τόμος Γ', Αθήνα 2008):
=== Από τα τέλη του 1826 είχε συσταθεί στον Πόρο αλληλοδιδακτικό σχολείο με δαπάνη του Κοινού του Πόρου και των κατοίκων.
Η Σχολική Επιτροπή απετελείτο από τους Καπετάν Παντελή Στάθη Πασχάλη και Ιωάννη Κιζάνη, που με τη βοήθεια των κατοίκων και τη συνεισφορά της Μονής της Ζωοδόχου Πηγής που παρεχώρησε μετόχι της, είχε επιμεληθεί από το φθινόπωρο του 1826, την ίδρυση του αλληλοδιδακτικού σχολείου με δάσκαλο τον, μετέπειτα συνεργάτη του Ι. Καποδίστρια, Ν. Νικητόπουλο. (Γενική Εφημερίς της Ελλάδος αρ. 20 της 1 Ιανουαρίου 1827). Το σχολείο αναφέρεται και στην έκθεση του Γάλλου φιλέλληνα Dutrone, νομικού και ερασιτέχνη παιδαγωγού, της 6 Μαρτίου 1828 προς τον Καποδίστρια (Σπ.Θεοτόκη, Αλληλογραφία Ι. Α. Καποδίστρια–Ι. Γ. Εϋνάρδου 1826-1832, Αθήναι 1929, σελ. 64)
+++ Το Μάϊο του 1829 με την προτροπή του Καποδίστρια συστάθηκε Επιτροπή της Αλληλοδιδακτικής Σχολής, άρχισε έρανος μεταξύ των Ποριωτών και στις 29 Μαϊου 1829 ναυλώθηκε από το Κοινό το γολετόβρικο ΛΕΩΝΙΔΑΣ του Αντώνη Αλεξ. Μουζελιώτη για τη μεταφορά της αναγκαίας ξυλείας από τη Ζαγορά του Πηλίου, με υπεύθυνο φορτίου μέλος της Επιτροπής.
Το φορτίο ξυλείας έφθασε στον Πόρο στις 20 Ιουνίου 1829 και στις 7 Ιουλίου η Επιτροπή ανέθεσε την ανέγερση του Σχολείου στους Βασίλη Κουμανταρόπουλο και Νικόλα Κανιάτα από το Σόλο Καλαβρύτων σε αρχιτεκτονικά σχέδια και επίβλεψη του Ολλανδού βαρώνου Charles de Schaumbourg.
Η θέση που επιλέχθηκε για την ανέγερση του Σχολείου δεν έχει μέχρι σήμερα ταυτοποιηθεί οριστικά. Πιθανολογείται ότι ήταν στη δεύτερη οικοδομική γραμμή, αριστερά του χώρου της Χατζοπουλείου Βιβλιοθήκης, η οποία κατά την ανέγερσή της, κατέλαβε και μέρος του χώρου που κατείχε το Σχολείο. Η προφορική παράδοση αναφέρει αυτό το σημείο ως «παλαιό σχολείο». Μεγάλοι σήμερα (1960) σε ηλικία Ποριώτες θυμούνταν το κτήριο στο οποίο είχαν φοιτήσει οι παππούδες τους. Δεν είναι γνωστό εάν ο χώρος ταυτίζεται με το μετόχι της Μονής της Ζωοδόχου Πηγής που είχε παραχωρηθεί το 1826 γι’ αυτό το σκοπό.
Τα χρήματα όμως του εράνου δεν έφτασαν και ο Κυβερνήτης, σύμφωνα με την υπόσχεσή του, έδωσε εντολή στην Επιτροπή Οικονομίας να χορηγηθούν 3.000 γρόσια. Ο ίδιος ο Καποδίστριας γράφτηκε συνδρομητής για 1.000 γρόσια.
Οι αξιωματικοί της ρωσικής ναυτικής μοίρας που ναυλοχούσε στον Πόρο. συγκέντρωσαν, έπειτα από έρανο, 250 δίστηλα για την αποπεράτωση του Σχολείου.
Παράλληλες ενέργειες έγιναν και από την Προσωρινή Διοίκηση Πόρου για την εξεύρεση πόρων οικονομικής στήριξης της κατασκευής του Σχολείου.
Ο Προσωρινός Διοικητής Πόρου Κωνσταντίνος Αξιώτης σκεπτόταν να επιβάλει ποσοστιαίο τέλος στη τιμή των λεμονιών, καταβαλλόμενο από πωλητές και αγοραστές. Ο μετέπειτα Προσωρινός Διοικητής Γεώργιος Γλαράκης, βοηθούμενος και από τον παλαιό δάσκαλο της αλληλοδιδακτικής Νικόλαο Εκλεκτό, φρόντισε αποτελεσματικά για την κατασκευή και τοποθέτηση του κινητού εξοπλισμού του Σχολείου.
Η αποπεράτωση του λαμπρού για την εποχή κτηρίου που είχε χωρητικότητα 300 μαθητών, έγινε στα μέσα Ιανουαρίου 1831. Το 1830, επισκέφθηκε τον Πόρο ο Κ. Μ. Μπαζίλι, διπλωματικός ακόλουθος του ρώσου αντιναυάρχου Ρίκορδ, ο οποίος περιγράφει το αλληλοδιδακτικό Σχολείο στις εντυπώσεις του από το ταξίδι του στην Ελλάδα που εκδόθηκαν το 1834, ως εξής: «Πάνω από το λιμάνι, σε μια όμορφη τοποθεσία, χτίστηκε, με τη δωρεά κυρίως(;) του στόλου μας, η τεράστια αίθουσα της Σχολής του Λάνκαστερ» .
Διδάσκαλοι της Αλληλοδιδακτικής χρημάτισαν οι Νικόλαος Εκλεκτός και ο Λαμπαδάριος Αισωπίδης. (;)
Το κτήριο του αλληλοδιδακτικού σχολείου του Πόρου δεν είναι γνωστό πότε κατεδαφίστηκε. Ένα μικρό μέρος του, διαμορφωμένο σε δύο μικρά δωμάτια, είχε διασωθεί μέχρι τη κατασκευή της Χατζοπουλείου Βιβλιοθήκης στη δεκαετία του 1990.
Σ Κ Ο Ρ Π Ι Ε Σ Α Ν Α Μ Ν Η Σ Ε Ι Σ
Σημειώνω αυτές τις αναμνήσεις όχι για να αναφερθώ στον εαυτό μου, αλλά για να μου δοθεί η ευκαιρία να μιλήσω για περιοχές και άλλα πρόσωπα που έπαιξαν το ρόλο τους στον Πόρο σε διάφορες εποχές, ιδίως στο χώρο της εκπαίδευσης.
Το 1948 πήγα στη δευτέρα Δημοτικού. Στην πρώτη δεν πήγα καθόλου. Πήγα στο 2ο Δημοτικό Σχολείο με δάσκαλο το Γεώργιο Σαμαρά.
Τότε είχαν έρθει στον Πόρο αγγλικά πολεμικά πλοία. Κάποια παιδιά θα πήγαιναν επίσκεψη. Εμένα δε με διάλεξαν. Τότε εγώ διαμαρτυρήθηκα. Κι ο δάσκαλος έβγαλε ένα άλλο παιδί που δεν,,,,,φορούσε παπούτσια, για να πάω εγώ. Τότε, 1948, αλλά και μέχρι το 1956 κάποια δεν είχαν παπούτσια. Οπως το παιδάκι στη φωτογραφία της παρέλασης πιο κάτω.
Τον άλλο χρόνο πήγα στη Δάριζα.
Αλλά όταν τελείωσα το δημοτικό, από το Σεπτέμβριο του 1952, άρχισα να μένω στον Πόρο, και να πηγαίνω στο Γυμνάσιο. Εμενα, φυσικά, στο παλιό πέτρινο σπίτι μας στην Πούντα, που είχε χτιστεί πριν από το 1900. Ήταν γνωστό σαν το σπίτι με τη γαζία, γιατί είχε στην αυλή μια τεράστια γαζία, κι όταν ήταν ανθισμένη, μοσχομύριζε σ όλη τη γύρω περιοχή. ( Το 2008 το αγόρασε η διεθνώς προβεβλημένη ζωγράφος επιμελήτρια έργων τέχνης κα Ηβη Γαβριηλίδη). Γύρω μας τα σπίτια του μπάρμπα Γιάννη Κουτουζή, του Στάθη που όλο γκρίνιαζε, του Βαγγέλη Μπέρδου, της κυρα-Αγγελικώς Κουρή, του Σταμάτη Μπέρδου, του μπάρμπα Γιώργη Κουτουζή, του Νικόλαου Κερρά, της Μαργαρώς Κώνστα και άλλων.
Εκεί σ αυτή τη γειτονιά συναντιόντουσαν και συζητούσαν τα ...νέα της ημέρας η Βασιλεία Μπέρδου, η Αγγελική Κουρή, η Βασίλω Κουρή, η Μαργαρώ Κώνστα, η Αρχόντω Μπέρδου, η Κασσιανή Κουτουζή, η Ελένη Γ. Κουτουζή, η Ζαφείρω Κερρά, η Μαριώ Μιχαηλίδου, η Παναγιώτα Κουτουζή, που έφυγε τελευταία από όλες (16 Ιουνίου 2012),και άλλες.
Από κάτω, στα 1953, στην παραλία της Πούντας ήταν το «γύφτικο», το σιδηρουργείο του Μαστρονίκου του Κερρά, με τη φισούνα του που άναβε το κάρβουνο για να ζεσταίνει τα μέταλλα που σφυρηλατούσε. Γραφικός τύπος, πραγματικά, ο Μαστρο Νίκος. Με τις μουστάκες του, την πάντα λερωμένη από τη δουλειά ποδιά του, και το ναργιλέ του που τον ρουφούσε σαν ξαπόστενε….. Τι εποχές αλλιώτικες!…..
Αργότερα ο χώρος αυτός έγινε ταβέρνα από το γιο του Σωτήρη,- από το δεύτερο γάμο του με την κυρα – Ζαφείρω…..
Δίπλα στο μαγαζί αυτό, αριστερά όπως το βλέπουμε από την παραλία, στο ισόγειο του σπιτιού του Τάσου Χατζημελέτη, η ταβέρνα του Στέλιου του Λούζη, πατέρα του σημερινού Διευθυντή Αγροτικής στον Πόρο, του Βαγγέλη Λούζη.
Πήγαινα κάποιες φορές κι έτρωγα. Εκεί έβαζαν στο πικ απ δίσκους για να χορεύουν οι μάγκες του Πόρου, με λαϊκά σουξέ, όπως «γλυκοχαράζει ο Αυγερινός, κι εγώ είμ ακόμα ζωντανός»…. Ή «ενας αλήτης πέθανε ….. « κλπ.
Δεξιά ήταν η ταβέρνα του Παναγιώτη του Κληροδοτάκου που μετά την πήραν τα παιδιά του, και πιο κει το μπακαλο-καφενείο του Χρήστου Καραθάνου και της κυρ Αννας, που είχαν δυο παιδιά τη Λούλα, μια πανέμορφη κοπέλα και τον Κώστα που ήταν λίγο παχουλός. Αργότερο, δίπλα, στα 1958 έγινε η ταβέρνα Φώτη Μεταξά, γαμπρού του Νικολάκη Κουτουζή.
Μαθητής στην γ' Οκταταξίου Γυμνασίου, έμενα μόνος μου, μαγείρευα, διάβαζα, και πολλές φορές ζωγράφιζα.
Αλλοτε πάλι περνάγαμε πολλές ώρες με το συμμαθητή μου και φίλο Στάθη Βέττα (αριστερά), γιο του Σπύρου και της κυρά- Φρόσως, πότε στο δικό μας σπίτι, πότε στο δικό του. Διαβάζαμε μαζί.
Μια μέρα που είμαστε σπίτι μας, έβρεχε πολύ. Τότε ο Στάθης μούδωσε τις γαλότζες του και πήγα να πάρω ρέγγα για να φάμε. Όταν γύρισα και φάγαμε τη ρέγγα με ψωμί κι ελιές, εκείνος ήταν ευχαριστημένος γιατί είχε φάει ρέγγα- στο σπίτι του δεν την συνήθιζαν!
Η τάξη μου το 1955 με την Σπυροπούλου
1η σειρά, Βασίλης Κουτουζής, Βάνα Παπαοικονόμου, Νούλη Σαραντοπούλου, 2η Μαρία Κρίκωνα, Τίτσα Αποστολοπούλου, Σπυροπούλου,
Μαρία Γκογκόση, Κώστας Μπίσσιας, Μιχάλης Σαρρής, Παν. Σούχλας Γεωργία Πρόκου, Στάθης Βέττας, Σοφία Κλάδου και άλλοι.
Ημουνα στη δ' τάξη όταν ήρθε να μείνει στο σπίτι μας-φιλοξενούμενος- ο φιλόλογος καθηγητής μου, Βασίλης Καλυβιώτης, για να μην είμαι μόνος μου. Τον είχαμε πριν από τη Σπυροπούλου. Μαγειρεύαμε και τρώγαμε μαζί. Έκανε οικονομία όσο μπορούσε γιατί είχε πολλά παιδιά και τα σπούδαζε. Ήταν γραφική φυσιογνωμία, ψηλός στο στυλ του Γέρου της Δημοκρατίας -Γ. Παπανδρέου-με τα μαλλιά φουντωτά. Στο σπίτι το χειμώνα έκανε πολύ κρύο. Ένα τζάκι που υπήρχε δε ζέσταινε και πολύ!
Μια μέρα όμως τα χαλάσαμε!... Είχε πάει στην τουαλέτα, κι εγώ βρήκα την ευκαιρία να βρω το τεφτέρι του μέσα στο σακάκι του, και να δω τους βαθμούς των συμμαθητών.
Γύρισε όμως ξαφνικά-τόχε κάνει επίτηδες φαίνεται- και μ έπιασε στα «πράαα». Το τι άκουσα δε λέγεται. Έκανε να μου μιλήσει μέρες, αλλά τελικά... τα ξαναφτιάξαμε.
Αλλοι καθηγητές την εποχή εκείνη και λίγο αργότερα ήταν η φυσικός Χρυσάνθη Μελιδώνη, ο θεολόγος Βικέτος, ο Πολυζώης Πήλιας καθηγητής της ιστορίας, ο θεολόγος Απόστολος Παινεσάκης και άλλοι.
Αργότερα ο Καλυβιώτης μετατέθηκε κι έφυγε από τον Πόρο.
Το 1955 ο Λευκαδίτης ακούραστος γυμναστής μας αείμνηστος Περικλής Μπουρσινός με είχε βάλει ραβδούχο στη μουσική του Γυμνασίου, μετά τον Αγγελο Ανδρικόπουλο.
1956, Πόρος Μοναστήρι, ο αείμνηστος Περικλής Μπουρσινός με τραγιάσκα και γυαλιά και γύρω του από δεξιά οι, Καίτη Κακουράτου, Νούλη Σαραντοπούλου, Μαριάννα Κυριακάκη, Κώστας Μπίσσιας, Μάκης Δημόπουλος, Μάκης Σουλιώτης, Βασίλης Κουτουζής και Σοφία Κλάδου.
Αλλά το μεγάλο πανηγύρι έγινε το 1957, όταν πήγαινα στην εβδόμη. Τότε είχαν έρθει στο σχολείο μερικά παιδιά που πριν ζούσαν στην Αθήνα. Όπως ο Μάκης Δημόπουλος - ο πατέρας του ήταν αξιωματικός του Ναυτικού στο Προγυμναστήριο- η Καίτη Κακουράτου και άλλα. Εκείνοι έφεραν και τη μόδα των «πάρτι» . Ετσι μετά από ένα πάρτι που έκανε η Καίτη η Κακουράτου στο σπίτι της, αποφασίσαμε μερικοί φίλοι και συμμαθητές, να κάνουμε ένα στο δικό μου. Αλλοι βάλανε μεζέδες, άλλοι κρασί, άλλος το πικ-απ, τέλος πάντων, κάτι έβαλε καθένας. Αλλά δεν προλάβαμε ν αρχίσουμε και η γειτονιά ξεσηκώθηκε. Τότε τα πάρτι ήταν άγνωστα, και εθεωρούντο πρόστυχα. Ετσι η γειτονιά δεν το σήκωσε. Σταματήσαμε και βαλθήκαμε να συγυρίσουμε. Μετά πήγαμε σε κάποιο κέντρο στο Γαλατά να συνεχίσουμε.
Την άλλη μέρα το συμβάν είχε μαθευτεί, μας φώναξε ο Γυμνασιάρχης ο Βαγενάς. και πήραμε όλοι από ένα μήνα αποβολή. Και φυσικά κείνο το χρόνο έμεινα στην ίδια τάξη. Ετσι τον επόμενο πήγα στην ίδια, αλλά χωρίς διάθεση. Κι από κει και μετά έφυγα από τον Πόρο.
1955, μαθητές και μαθήτριες του Γυμνασίου με την καθηγήτριά τους Χρυσάνθη Μελιδώνη
1957 Τάξη με το Βαγενά
Η έκτη του 1963
Εδώ, από αριστερά: Νίκος Τζίτζης, Βαγγέλης Κουτουζής, Τάσος Γκούμας, ο αείμνηστος Γιάννης
Αθανασίου, Νίκος Σκούρτης. Τα κορίτσια: Θάλεια Καραμητσοπούλου, Φανή Καραμητσοπούλου,
αδελφή της, Ζέτα Παπαγεωργίου και Μυρσίνη Νικολαϊδου.
Β΄ τάξη Γυμνασίου του 1962
Από αριστερά: Μαρία Μερεντίτου, Μαρία Κουτουζή,Γιάννα ;, Νότα Μπουτσιφάκου, Ελένη Γκορίτσα
Βασιλική Καρύδη,, Φανή Κατακουζηνού , Δέσποινα Κανελλάκη, Μαρία Μανιάτη.
Ο θεολόγος καθηγητής κ. Απόστολος Παινεσάκης, που έγραψε για τους Κρήτες του Πόρου, από το Γαλατά Σούδας Χανίων. και του οποίου ο πατέρας είχε υπηρετήσει στον Πόρο.
Βασίλης Π. Κουτουζής
8-7-12
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου