Μια καταγραφή της σύγχρονης βιβλιογραφίας και επιλεγμένη αρθρογραφία για το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.

                                                                                                     Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης.

Επιστολικό δελτάριο, έκδοση Δέλτα, αριθμός 755.  «ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ. Το Δημοτικόν Θέατρον». Μεγαλοπρεπής και συμμετρική η πρόσοψή του.

Το «Δημοτικόν Θέατρον Πειραιώς», στην επίσημη γλώσσα και «το Δημοτικό», έτσι σκέτα και περιεκτικά στα στόματα των Πειραιωτών, μας υποδέχεται ανακαινισμένο, έτοιμο για μια νέα εποχή στην ιστορία του, στην προσφορά πολιτισμού και στην  πνευματική ανύψωση της πόλης.

Η κατασκευή του κτηρίου ολοκληρώθηκε στις 31.7.2012, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και εμπρόθεσμα. Στις 9.8.2012 εκδόθηκε η βεβαίωση περαίωσης του έργου και η προσωρινή παραλαβή του έπρεπε να ολοκληρωθεί εντός 6 μηνών από τη βεβαίωση περαίωσης, δηλαδή, μέχρι τις 9.2.2013.  Η επίσημη διοικητική παράδοση στο Δήμο Πειραιά έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου 2013. Έπονται τα εγκαίνιά του σε χρόνο που θα αποφασίσει η Δημοτική μας Αρχή. Οι ημερομηνίες μετατίθονταν συνεχώς.

Με την ευκαιρία προσπάθησα να συγκεντρώσω την υπάρχουσα βιβλιογραφία των τελευταίων χρόνων 

(οι παρωχημένες καταγραφές είναι δυσεύρετες, μάλλον ανεπίκαιρες), δηλαδή εκείνα τα βιβλία που κυκλοφόρησαν στον Πειραιά και αλλού με αποκλειστικό περιεχόμενο το Θέατρο συμπεριλαμβάνοντας όμως (επειδή αυτά είναι πολύ λίγα) και όσα ενδιαφέροντα κύρια (αυτοτελή) άρθρα και ό,τι άλλο παρεμφερές κατατοπιστικό υλικό είχα υπ’ όψιν μου.

Φυσικά για το Δημοτικό γίνονται κατά καιρούς σύντομες ή εκτενείς αναφορές στα κεφάλαια πάμπολλων βιβλίων, περιοδικών και σε κάθε τυχόν [που θέλει να αναφερθεί στο θέμα] πολιτιστικό έντυπο ή εφημερίδα. Δε μνημονεύω εκείνα με αντικείμενο το Μουσείο Αραβαντινού και το Ιστορικό Αρχείο που στεγάζονταν στο Δημοτικό.

  

Έπιστολικό δελτάριο, «Έκδοσις Β. ΓΟΥΔΗ. 103 - ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ - Δημοτικόν Θέατρον». Το αντίτυπό αυτό σφραγίστηκε στην πίσω όψη στον Πειραιά, στις 30 Απριλίου 1966 για την Α΄ Πανελλήνιο Φιλοτελική Έκθεση. Επίσης φέρει ταχυδρομική στρογγυλή σφραγίδα ΜΟΣΧΑΤΟΝ ΑΦΙΞΙΣ 2 V 66 08. Απαθανατίζει  μια έγχρωμη στιγμή της δεκαετίας του ’60.

Βιβλιογραφία.

* Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. 1894 -1994. 100 Χρόνια ζωής και πολιτιστικής δημιουργίας. 1ο Γυμνάσιο Καλλίπολης Πειραιά. Πειραιάς 1995. Σελ. 72.   [Παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο την Δευτέρα 8 Μαΐου 1995]

* Νίκος Αξαρλής. 1895 - 1995: 100 χρόνια λειτουργίας Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Θέατρο και πόλη. 

Τα πρώτα χρόνια του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. 53 φύλλα, φωτοτυπίες δεμένες με σπιράλ.

* Νίκος Αξαρλής. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Θέατρο και Πόλη. Οδός Πανός.

Απρίλιος 2001. Σελ. 168.

* Ο Πειραιάς και το Δημοτικό Θέατρο. Πρακτικά της Διεθνούς Επιστημονικής Συνάντησης. Πανεπιστήμιο Πειραιά. 13 Απρίλη 2003. Επιμέλεια Νίκος Αξαρλής - Κατερίνα Μπρεντάνου. Εκδόσεις Τσαμαντάκη. Πειραιάς 2008. Σελ. 8 + 120.

* Δήμος Πειραιά. Ιστορικό Αρχείο. Ιδιωτικές Συλλογές & Φωτογραφικό Αρχείο. Νεοκλασικά δημοτικά κτήρια στον Πειραιά: Δημοτικό Θέατρο, Παλαιό Ταχυδρομείο, Ρολόι. Ελένη Αναγνωστοπούλου - Ευαγγελία Μπαφούνη. Πειραιάς 2009. Σελ. 24.

* Διδακτορικές διατριβές κι εργασίες (Αγγελική Κωνστάντιου, Πολύμνια Θεοδωράκη, Κατερίνα Μπρεντάνου).

* Δήμος Πειραιά. Ιστορικό Αρχείο. Ιδιωτικές συλλογές & φωτογραφικό αρχείο. Οργανισμός Πολιτισμού Αθλητισμού Νεολαίας. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Ελένη Αναγνωστοπούλου - Ευαγγελία Μπαφούνη. 

# Πειραιάς 2011. Σελ 8 με το εξώφυλλο.

* Παναγιώτης Εμμ. Δέγλερης. Δρ. Δικηγόρος. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Μια νομική πρόταση για το θεσμικό πλαίσιο της νέας περιόδου λειτουργίας του. Πρόλογος: Γιώργος Κουρουπός, Συνθέτης - Ομότιμος Καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου. ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ. 2012. Σελ. xiv + 194.

*Η ιστορία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά από τον 19ο στον 20ο αιώνα. Επιμέλεια Κατερίνα Μπρεντάνου Νίκος Αξαρλής. Εκδόσεις Νέος Κύκλος. Πειραιάς 2013, σελ. 204.

Τρεις δεσποινίδες έξω από το Δημοτικό Θέατρο. Πίσω τους η προτομή του Θεόδωρου Αφεντούλη (είχε στηθεί στα 1940 επί δημαρχίας Μανούσκου) πριν μεταφερθεί στη νησίδα της οδού Ζαννή, στην είσοδο περίπου του Τζανείου Νοσοκομείου. Φωτο «ΣΙΚ» του Γεράσιμου Βαβάση, Κολοκοτρώνη 53 Πειραιεύς.

Αυτοτελή άρθρα, αφιερώματα, σε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, ημερολόγια, πρακτικά. Εισηγήσεις.

* Πειραϊκοί Περίπατοι. Το Δημοτικόν Θέατρον Πειραιώς και η ιστορία του. Του κ. Μιχ. Επιφάνους. Πειραϊκή Αναγέννησις. Δελτίον του Συνδέσμου Γηγενών Πειραιωτών. Τεύχος 2ον. Απρίλιος 1955. Σελ. 12 - 14.

* Κόσμημα του Πειραιά. Το Δημοτικό Θέατρο. Θεόδωρος Βλάσσης. Πειραϊκόν Ημερολόγιον. Πειραιεύς 1966. 

Σελ. 157 - 164.

* Ο Ιωάννης Λαζαρίμος και το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά. Ιορδάνης Δημακόπουλος. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Σπουδαστήριο Ιστορίας Αρχιτεκτονικής. Στα πρακτικά του πανελλήνιου συνεδρίου «Νεοκλασική Πόλη & Αρχιτεκτονική», 2 - 4 Δεκεμβρίου 1983. Σελ. 110 - 127.

* Το Δημοτικό Θέατρο (1882-1895). Η Αρχιτεκτονική του Νεοελληνικού Θεάτρου, 1720 -1940. Ελένη Φεσσά - Εμμανουήλ. Αθήνα 1994, τόμος Α΄, σελ. 322 - 345.

* Το «Δημοτικό μας Θέατρο». Κορυφώνονται οι εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια του Δημοτικού Θεάτρου. Επιμέλεια: Λιάνα Μαλανδρενιώτη. Πειραιάς. Δεκαπενθήμερη εφημερίδα του Δήμου Πειραιά. Αρ. φύλλου 41. 15 Νοεμβρίου 1995. 

Σελ. 10 - 11.

* Ε Ελευθεροτυπίας. Ένα θέατρο για το ελληνικό Μάντσεστερ. Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη. Σελ. 56 - 60. [1995]

* Νικόλας Ντόριζας. Το Δημοτικό Θέατρο. Τα κτίρια του Πειραιά κατά το 19ο αιώνα. 1997, σελ. 110 -119 στα ελληνικά και 198 - 199 στην αγγλική γλώσσα.

* Ο Δημήτρης Ροντήρης και το Πειραϊκό Θέατρο. Δημήτρης Κρασονικολάκης, Πειραϊκή Πολιτεία, Πέμπτη, 

25 Σεπτεμβρίου 1997, σελ. 18.

* 6ο Λύκειο Πειραιά. Τα αντιπροσωπευτικά νεοκλασικά κτίρια του Πειραιά από το 1880 έως το 1928. 1997. Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Τα αντιπροσωπευτικά κτίρια του αρχιτέκτονα Ιωάννη Λαζαρίμου. Δημοτικό Θέατρο: Το πιο αξιόλογο επίτευγμα της Δημοτικής δραστηριότητας της πόλεως από την εποχή της συστάσεως του δήμου (1835) μέχρι σήμερα. Σελ. 27 - 32.    

* Δημοτικό Θέατρο: Περιμένοντας τη συντήρηση... Γράφει ο Δημήτρης Κρασονικολάκης. 

Εφημερίδα ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ. Πέμπτη 9 Μαρτίου 2000, σελ. 17.

* Πειραϊκός ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ. Αρ. φύλλου 38. Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2001. Σελ. 8 - 9. 

Δημήτρη Κρασονικολάκη. Εν Πειραιεί τη... Βιβλίων εξήγησις. «Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Θέατρο και Πόλη. Του Νίκου Αξαρλή».

* Πειραϊκό Ορόσημο. Τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου «Φίλοι του Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά». 

Τεύχος 4. Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2002. Σελ. 12 - 13. Δημήτρης Κρασονιολάκης. Η οικία των Διονυσιαστών στη θέση του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά.

* Ινστιτούτο Μελέτης της Τοπικής Ιστορίας & της Ιστορίας των Επιχειρήσεων. Τόποι και φορείς πολιτισμού και αθλητισμού στον Πειραιά. Φωτογραφικό οδοιπορικό. # Επιμέλεια: Νίκος Μέλιος - Ευαγγελία Μπαφούνη. Πειραιάς 2003. Το Δημοτικό Θέατρο. Ευαγγελία Μπαφούνη. Σελ. 31 - 41.

* Πειραιάς 1834-1912. Λειτουργική συγκρότηση και πολεοδομική εξέλιξη. Σταματίνα Μαλικούτη. Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. 2004. 3.6.1. Το Δημοτικό Θέατρο. Σελ. 265 - 266.

* Χρήστου Πατραγά. Μεγάλο Πειραϊκό Λεύκωμα. Εκδόσεις Μυτιληναίος Α.Ε. Πειραιάς 2004. Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Σελ. 262 - 263.

* Το Δημοτικό Θέατρο. (Ιστορία και σημερινή πραγματικότητα). Γιάννη Ε. Χατζημανωλάκη. 

Πειραϊκά Γράμματα, τριμηνιαία λογοτεχνική έκδοση. Τεύχος 43. Απρίλιος - Ιούνιος 2005. Σελ. 93 - 96.

* Ένα θέατρο, μια πόλη. [Παρουσίαση του βιβλίου του Αξαρλή και της Μπρεντάνου]. Του Γιώργου Μπαλούρδου. Η κυριακάτικη ΑΥΓΗ, 29 Ιουνίου 2008.

* Ημερολόγιο 2008. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Χθες, σήμερα, αύριο; Το Λιμάνι της Αγωνίας. 

Κείμενα: Ν. Αξαρλής, Ν. Μπελαβίλας, Κ. Μπρεντάνου, Α. Φραντζεσκάκη, Α. Φωτοπούλου, 

Γ. Χατζημανωλάκης, Γ. Χρονάς. Σελ. 188. 

* Νίκος Αξαρλής. Εισήγηση στην παρουσίαση του βιβλίου «Ο Πειραιάς και το Δημοτικό Θέατρο, πρακτικά της διεθνούς επιστημονικής συνάντησης», εκδόσεις Τσαμαντάκη, Πειραιάς 2008. Αίθουσα Συνδέσμου Αποφοίτων Ιωνιδείου Σχολής, Δευτέρα 26 Μάη 2008.

* Το ΒΗΜΑ. Κυριακή 26 Απριλίου 2009. Αποκατάσταση. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ένα μεγάλο στοίχημα. Σελ. Β2 12 - 13.

* Τα μικρά Πειραϊκά. ΙΜΤΙΙΕ. Τεύχος 1, Μάιος - Αύγουστος 2009. Αναμνήσεις και ελπίδες: Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς. Γιώργος Κουρουπός, συνθέτης. Σελ. 2 - 3.

* Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έκθεση Deus ex machina. Η μαγεία της σκηνής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Πολυχώρος Απόλλων, Καμίνια. Εγκαίνια, 30.10.2009. Ημερίδα έκθεσης με θέμα «Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Παρελθόν, Παρόν, Μέλλον». Πολυτελής πρόσκληση και τετράπτυχο έντυπο.

* Δελτίο Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, αρ. 2560, 16.11.2009. 

* Πειραϊκά. Περιοδική έκδοση για την Τοπική Ιστορία και την Ιστορία των Επιχειρήσεων. Τόμος 3, Δεκέμβριος 2009. Δημοτικό Θέατρο. Η Αναγέννηση ενός Μύθου. Σελίδες 6 - 91.  

* Πειραϊκό Λεύκωμα. Έκδοση ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ. Πειραιάς 2010. Δημοτικόν Θέατρον Πειραιώς. Ένα διαχρονικό όραμα. Του Μάνου Περράκη. Αρχιτέκτονα. Σελ. 396 - 399. [Από το περιοδικό ΤΑ ΠΕΙΡΑΪΚΑ, τεύχος 3, 

σελ. 67 - 71]. Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά ως σύμβολο της πόλης. Του Βάσια Τσοκόπουλου. Ιστορικού. 

[Από το «Ο Πειραιάς και το Δημοτικό Θέατρο» Εκδόσεις Τσαμαντάκη, 2008, σελ. 21 - 26]. Σελ. 400 - 402. 

Ο περίφημος «Ορφέας» του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Κώστας Ανδρεάκος. Σελ. 403.

* Αρχιτεκτονικά. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, του Γιώργου Γάρδα. Πειραϊκό Ορόσημο, τεύχος 34, 

Ιαν. - Μάρ. 2011, σελ. 5 - 7.

* Η επιστροφή της γηραιάς κυρίας. Άρθρο της Μαρίας Θέρμου. ΤΟ ΒΗΜΑ, 6.11.2011.

* Απάντηση του Νίκου Αξαρλή στο άρθρο της Μαρίας Θέρμου. Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, 9.11.2011, σελ. 4.

* Εφημερίδα ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, Τετάρτη 30.11.2011. Πειραϊκό Σεντούκι. Γιώργος Μπαλούρδος. Εισαγωγή, επαναδημοσίευση του κειμένου «Θέατρον Πειραιώς» του περιοδικού ΑΠΟΛΛΩΝ του Οκτωβρίου 1884 από την εφημερίδα ΣΦΑΙΡΑ και σημειώσεις.

* «Καυτά» ερωτήματα για το μέλλον του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά από το Λιμάνι της Αγωνίας. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, 26.5.2012, σελ. 4. Ημερίδα «Το μέλλον του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά», Σάββατο 26.5.2012, από 10.000 -15.00 στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. [Δεν βγήκαν ακόμα τα πρακτικά].  

* Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Τέχνες & γράμματα. Κυριακή 2.9.2012. Το θέατρο λάμπει πάλι στον Πειραιά. 

Της Γιώτας Συκκά. Σελ. 1. [Αναδημοσίευση και στην ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2012, σελ. 08 - 09.

  

Προπληρωμένο ταχυδρομικό δελτάριο (prepaid postcard) των ΕΛΤΑ με θέμα το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς. Σχεδιαστής ο Χρήστος Παπανικολάου.

Εξώφυλλα με την απεικόνιση του Δημοτικού Θεάτρου σε βιβλία και περιοδικά. Άλλα εφήμερα.

-Πειραϊκή Αναγέννησις. Δελτίον του Συνδέσμου Γηγενών Πειραιωτών. Τεύχος 1ον. 

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 1955. Εξώφυλλο.

-Το περιοδικό της ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ ΛΕΣΧΗΣ. Τεύχος 1 Φεβρουάριος 1993. Εξώφυλλο.

-Ντοκυμαντέρ του Διονύση Γρηγοράτου «Το Δημοτικό μας Θέατρο».

-2002. Λευκό πιάτο 25,8 εκ. με το έμβλημα του Δήμου, την εικόνα του Δημοτικού στο κέντρο του. 

«Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Έτος θεμελίωσης 1884». Πίσω αναγράφεται το όνομα του δημάρχου Αγραπίδη, του προέδρου Π. Κουβάτσου και των δημοτικών συμβούλων της δημαρχιακής περιόδου 1999 - 2002.

-Με πρωτοβουλία του Κεντρικού Ταχυδρομείου, είχαμε στις αρχές του 2004 το σε περιορισμένα αντίτυπα φύλλο γραμματοσήμων με θέμα «ο Πειραιάς μας χθες - σήμερα». Ένα από τα 15 έχει τη φωτογραφία του Δημοτικού.

-Γιώργος Μπαλούρδος. Πειραϊκό Πανόραμα. Πνευματικό και καλλιτεχνικό χρονολόγιο του πειραϊκού χώρου 1784 - 2005. Εκδόσεις Τσαμαντάκη. Πειραιάς 2006. Εξώφυλλο.

-Τα μικρά Πειραϊκά. ΙΜΤΙΙΕ. Τεύχος 1, Μάιος - Αύγουστος 2009, η πρώτη από τις φωτογραφίες.   

-Πειραϊκά. ΙΜΤΙΙΕ. Περιοδική έκδοση για την Τοπική Ιστορία και την Ιστορία των Επιχειρήσεων. 

Τόμος 3, Δεκέμβριος 2009. Εξώφυλλο. 

-Στις 16.11.2010 κυκλοφόρησε από τα ΕΛΤΑ ένα γραμματόσημο αξίας 20 λεπτών με απεικόνιση του Δημοτικού. (Σειρά «Νεότερα αρχιτεκτονικά μνημεία»). Βγήκε σε 1.500.000 κομμάτια σε φύλλα των 25 τεμαχίων. Επίσης είχαμε και μια αντίστοιχη κάρτα μάξιμουμ. [Ευκαιρία εδώ να αναφέρουμε παλαιότερους αναμνηστικούς φακέλους φιλοτελικών εκθέσεων και σφραγίδες διαφόρων πειραϊκών σωματείων (π.χ. της Φιλολογικής Στέγης για τα 50 χρόνια της, 29.12.1980) με παράσταση της πρόσοψης του θεάτρου].

-Εξώφυλλα από θεατρικά προγράμματα παραστάσεων του Δημοτικού Θεάτρου.                                       

-Απεικόνιση και αναφορά στο Θέατρο σε προσκλήσεις - εισιτήρια κι εξώφυλλα προγραμμάτων για εκδηλώσεις πειραϊκών φορέων στο Δημοτικό.

-Ένας μεγάλος αριθμός επιστολικών δελταριών - καρτποστάλ με θέμα το Δημοτικό Θέατρο.

Ευχόμαστε η αγάπη για το κτήριο κι όλα όσα αντιπροσωπεύει σαν ιδέα, να γίνει έναυσμα για μια ιδανική σχέση πολιτισμού - πολιτών, δηλαδή οι δημοτικές αρχές, να βρουν τον τρόπο μέσω του Δημοτικού μας Θεάτρου να προσφέρουν στους Πειραιώτες που διψούν για ποιοτικό θέαμα επιπέδου, την αναμενόμενη καλλιτεχνική ακουστική και οπτική ανάταση. 

[Αρχή γραφής του κειμένου, 16.9.2012. Ολοκληρώθηκε ειδικά για το blog στα μέσα του 2013]