Τ Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Η Ρ Ι Α Σ Τ Η Δ Ι Α Ρ Κ Ε Ι Α Τ Η Σ Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ι Κ Η Σ Κ Α Τ Ο Χ Η Σ

 ( 1941 – 1944 )
1. Ε ι σ α γ ω γ η
Η επικρατούσα αντίληψη των ανθρώπων που ασχολούνται με την ιστορία και τα προβλήματα της εκπαίδευσης είναι ότι, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, οι εκπαιδευτικές διαδικασίες και δραστη...ριότητες ανεστάλησαν ή ατόνησαν. Αυτό είναι εν μέρει σωστό, όπως θα θεμελιωθεί με στοιχεία που θα παρατεθούν στη συνέχεια.
Δεν πρέπει βέβαια να διαφεύγει από τη σκέψη μας ότι η ζωή ποτέ δε σταματάει. Παράλληλα με τις πολεμικές συγκρούσεις, τα δράματα και τους αφανισμούς, το ένστικτο της ατομικής και συλλογικής αυτοσυντήρησης γίνεται ανάχωμα που προστατεύει και εμψυχώνει τον καθένα , αλλά και την κοινωνία, να αναζητήσει τρόπους και μέσα για την συνέχιση της ζωής.
Ξεφυλλίζοντας τις εφημερίδες της εποχής, βλέπεις ανάγλυφα την ελεγχόμενη πληροφόρηση, την παρουσίαση των γεγονότων κατά το δοκούν, την οργανωμένη στρέβλωση των συμβαινόντων. Η λογοκρισία του γερμανικού φρουραρχείου καθορίζει τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται να πληροφορηθεί ο κόσμος. Ενώ με βάση τα γερμανικά πρακτορεία μαθαίνουμε με κάθε λεπτομέρεια τις «νικηφόρες προελάσεις της Βέρμαχτ», τις πολεμικές επιτυχίες του Άξονα, δεν πληροφορούμαστε για την υφαρπαγή του εθνικού πλούτου της χώρας, τη δήμευση της παραγωγής των αγροτικών προϊόντων, την κατάληψη όλων των πλουτοπαραγωγικών της πηγών. Δε μαθαίνουμε για την τραγωδία της πείνας και τους χιλιάδες νεκρούς –κυρίως παιδιά– από το λιμό που ακολούθησε ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα. Μόνο λίγες ξώφαλτσες ειδήσεις για τα συσσίτια που οργανώνουν μερικές φιλανθρωπικές οργανώσεις. Ούτε πληροφορούμαστε, παρά αργότερα, με τη μορφή της απόλυτης καταδίκης, για τα πρώτα κύτταρα αυτοοργάνωσης του λαού στις γειτονιές και τις πρώτες παράτολμες πράξεις αντίστασης.
Βεβαίως, υπάρχουν και εναλλακτικοί δρόμοι πληροφόρησης. Η πληροφόρηση μέσω συμμαχικών ραδιοφωνικών σταθμών –για όσους είχαν αυτή τη δυνατότητα– αλλά κυρίως η προφορική, στόμα με στόμα, διάδοση κάθε ενδιαφέρουσας εξέλιξης. Αργότερα όταν η αντίσταση του λαού γίνεται πιο οργανωμένη και αποτελεσματική, ποικίλες οργανώσεις Αντίστασης ξεφυτρώνουν παντού για να επαληθεύσουν το ιστορικό κεκτημένο ότι ο αγώνας για την εθνική απελευθέρωση κινητοποιεί πάντα μεγάλες μάζες του λαού και κυρίως της νεολαίας. Όταν οι Γερμανοί αρχίζουν να μετράνε νεκρούς και σοβαρές υλικές καταστροφές, όταν αρχίζουν οι πρώτες αψιμαχίες μέχρι τις πραγματικές μάχες, τότε διαβάζουμε με λεπτομέρειες τα σκληρά αντίποινα των Γερμανών και των εγχώριων συνεργατών τους. Οι συλλήψεις, τα βασανιστήρια, οι ομαδικές εκτελέσεις και, τέλος, τα ολοκαυτώματα χωριών και πόλεων. Όταν η πλάστιγγα του πολέμου γέρνει υπέρ των συμμάχων, είναι τραγικά γελοίο να βλέπεις –μέρα με τη μέρα– τα μέτωπα των μαχών σε Ανατολή και Δύση να μετακινούνται συνεχώς σε νέες τοποθεσίες στενεύοντας τον κλοιό γύρω από το Βερολίνο, και μόνο στα πολεμικά ανακοινωθέντα του Άξονα να μη συναντάς τη λέξη υποχώρηση. Τα γερμανικά στρατεύματα συνεχώς αμύνονται σθεναρά και κάθε τόσο αντεπιτίθενται. Η προϊούσα ήττα δεν καταγράφτηκε στον ελεγχόμενο Τύπο μέχρι την αποχώρηση των Γερμανών από τη χώρα.
Στη διάρκεια του έπους στα βουνά της Αλβανίας, πεθαίνει ο Ιωάννης Μεταξάς (29 Ιανουαρίου 1941) και για μικρό διάστημα πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο τραπεζίτης Κορυζής μέχρι την τραγική του αυτοκτονία. Όταν οι Γερμανοί, προελαύνουν μέσα στη χώρα πλησιάζοντας την πρωτεύουσα, ο νέος πρωθυπουργός Εμμανουήλ Τσουδερός μαζί με την Κυβέρνηση και το παλάτι αναχωρούν για την Κρήτη και στη συνέχεια την Αίγυπτο. Στις 27 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί καταλαμβάνουν αναίμακτα την Αθήνα και τον ιερό βράχο της Ακρόπολης ντροπιάζει η αναπεπταμένη σβάστικα. Την εθνική αξιοπρέπεια σώζουν με την ηρωική αποκοτιά τους δυο νέοι που τολμούν να την υποστείλουν, έστω και για λίγο.
Μετά από αυτή τη γενική περιγραφή ας έρθουμε στο κυρίως θέμα μας. Η ζωή συνεχίζεται γιατί δε γίνεται διαφορετικά.