Η ύ π α ρ ξ η τ ω ν φ ρ ο ν τ ι σ τ η ρ ί ω ν α)

Από την αρχή, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τη βασική μας θέση στο πρόβλημα της παιδείας: Κύριο και αναντικατάστατο κύτταρο της εκπαίδευσης είναι το σχολείο, η τάξη, οι μαθητές που βρίσκονται σ’ αυτήν.
Το περιεχόμενο της δουλειάς ενός εκπαιδευτικού είναι η δύσκολη αλλά και υπέροχη διαδικασία διαμόρφωσης της προσωπικότητας ενός παιδιού. Αυτό γίνετ...αι με μία αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στο δάσκαλο και το μαθητή, που εδράζεται στην αέναη προσπάθεια -με συνεχείς αναθεωρήσεις- να κατακτήσεις τον καλύτερο τρόπο διοχέτευσης της γνώσης.
Η εικόνα μιας τάξης, με δεκάδες λαμπερά μάτια να σε κοιτάζουν με ποικίλα συναισθήματα δεν πληρώνεται με τίποτα. Συναισθήματα που εναλλάσσονται από την πλήρη προσήλωση, μέχρι την αδιαφορία• από τη λατρεία μέχρι την απόρριψη.
Παντού στον κόσμο, η υλική αμοιβή του δασκάλου δεν είναι από τις καλύτερες. Όταν ο δάσκαλος μπαίνει στην τάξη, πρέπει να έχει το ατομικό κίνητρο της αγάπης για το λειτούργημα που επιτελεί. Αν δεν το έχει, καλύτερα να πάρει των ομματιών του και να φύγει. Η δουλειά του δασκάλου απαιτεί διαρκή επαγρύπνηση• το έργο του τελεί υπό συνεχή παρακολούθηση, και οι κριτές του είναι σκληροί, αλλά και δίκαιοι.
Ο δάσκαλος, εκτός από τη διδασκαλία. έχει να παίξει πολλούς ρόλους. Γίνεται εξομολογητής, συμβουλάτορας, ακροατής των πιο απόκρυφων σκέψεων των μαθητών του. Τα νιάτα όμως έχουν μια όμορφη σκληράδα, δεν ανέχονται να είσαι αδιάφορος, κουρασμένος, να μη ξέρεις να απαντήσεις σε μια ερώτησή τους. Έτσι, μπορεί να δεχτείς ειρωνείες, ακόμα και προσβολές. Ο δάσκαλος πρέπει να είναι ένα κατάλληλο μίγμα αυστηρότητας και ανοχής. Η ποιότητα αυτού του μίγματος σε κάνει αποδεκτό μέσα στην τάξη.
Το φροντιστήριο είναι ένας συμπληρωματικός θεσμός, που κινείται παράλληλα με το σχολείο και εξυπηρετεί –κυρίως- τη φιλοδοξία, την ανάγκη, την επιθυμία του μαθητή να «μπει» στη σχολή που ονειρεύεται.

Οι εξετάσεις είναι συναγωνισμός, διαπάλη: στοιχεία σύμφυτα στην κοινωνία μας. Από πολύ νωρίς, ο άνθρωπος επιζητούσε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τον άλλον. Στο βαθμό που η κοινωνία ήταν δυναστική και καθυστερημένη, αυτό το πλεονέκτημα μπορούσε να κατακτηθεί με τη βία, με το δόλο, με υπόγειους μηχανισμούς, με αυτό που λέμε «μέσο».
Όταν όμως αρχίζουν να αντικειμενικοποιούνται τα κριτήρια, πρέπει να μετρήσει ο πνευματικός εξοπλισμός και οι διάφορες άλλες δεξιότητες. Αυτά είναι στοιχεία που καλλιεργούνται και βελτιώνονται, είτε με προσωπική προσπάθεια, είτε με την καθοδήγηση κάποιου ειδήμονα.
Όταν για μία θέση υπάρχουν δύο υποψήφιοι, αμέσως κινητοποιούνται οι μηχανισμοί του συναγωνισμού. Πάνω σ’ αυτό το χαρακτηριστικό εδράζεται η εμφάνιση υποστηρικτικών μηχανισμών για τις εξετάσεις• αυτά που ονομάζουμε φροντιστήρια και που τα τελευταία χρόνια σηματοδοτούνται με τη δήθεν υποτιμητικού περιεχομένου λέξη «παραπαιδεία». Προσωπικά δε μ’ ενοχλεί καθόλου…

(έπεται συνέχεια)