(Ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕΠΟΧΗ)

 ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΛΕΥΤΕΡΗ ΤΣΙΛΟΓΛΟΥ: «Κι όμως ήταν όμορφα»  

Με πρωτοβουλία της Εταιρείας Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ) πραγματοποιήθηκε, στις 14 Απριλίου, στη μεγάλη αίθουσα της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθήνας (ΕΣΗΕΑ), η παρουσίαση του βιβλίου «Κι όμως ήταν όμορφα», Μαρτυρίες (έκδοση Κέδρος, Αθήνα 2011) έργο του παλιού φίλου και συντρόφου Λευτέρη Τσίλογλου. Το βιβλίο αναφέρεται στις δύσκολες δεκαετίες του 1950 και 1960 και τους κοινούς αγώνες μιας ολόκληρης γενιάς, αναδεικνύοντας αξίες και αλήθειες που μας είναι σήμερα πολύτιμες, όσο ποτέ άλλοτε. Με ειλικρίνεια και με λογοτεχνική καλλιέπεια ο συγγραφέας καταθέτει την δική του μαρτυρία για την δική του ατομική πορεία και τους κοινούς αγώνες.
Ένα μεγάλο πολύβουο πλήθος κατέκλυσε την αίθουσα, τους διαδρόμους και το φουαγιέ της ΕΣΗΕΑ και δημιούργησε μια ζεστή ατμόσφαιρα που περιέβαλε την όλη εκδήλωση. Μετά τη μικρή εισαγωγική αναφορά του προέδρου της ΕΜΙΑΝ Θανάση Καλαφάτη και του συ­ντο­νι­στή Νί­κου Κιά­ου, η πρώ­τη ο­μι­λή­τρια, η συγ­γρα­φέ­ας Ρέα Γα­λα­νά­κη, στά­θη­κε ι­διαί­τε­ρα στην ε­φη­βι­κή πο­ρεία του συγ­γρα­φέα μέ­σα α­πό έ­να δύ­σκο­λο κοι­νω­νι­κό πε­ρι­βάλ­λον και στη ση­μα­ντι­κή του λο­γο­τε­χνι­κή και αι­σθη­τι­κή συ­νει­σφο­ρά στην α­πο­τύ­πω­ση αυ­τής της πο­ρείας σε χρό­νους δύ­σκο­λους για την α­νά­πτυ­ξη και ε­ξέ­λι­ξη της χώ­ρας μας. Ο δεύ­τε­ρος ο­μι­λη­τής, ο κα­θη­γη­τής Δη­μή­τρης Πα­πού­λιας, α­να­φέρ­θη­κε στα χρό­νια της προ­σφο­ράς του συγ­γρα­φέα στο ελ­λη­νι­κό φοι­τη­τι­κό κί­νη­μα και στην ε­ξέ­λι­ξη του συγγραφικού του έργου, δείχνοντας και την πορεία του από τους συλλογικούς στους μοναχικούς και σιωπηλούς δρόμους, όπου κράτησε πάντοτε ακέραιες τις αρχές της υπεράσπισης του δικαίου, της καταδίκης της κοινωνικής αδικίας και τις αρετές της ελευθερίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ο τρίτος ομιλητής, ο νομικός Βασίλης Κωστόπουλος, στάθηκε ιδιαίτερα στους αγώνες του 1-1-4 και του 15% για τους οποίους μίλησε με σεμνότητα και διακριτικότητα ο συγγραφέας και υπογράμμισε τη μεγάλη του αγωνιστική και ηθική προσφορά για την προαγωγή της παιδείας και της δημοκρατίας στη χώρα μας.

Αλλάξαμε, αλλά
δεν παραμορφωθήκαμε

Ο τελευταίος ομιλητής, ο τέως βουλευτής Γιάννης Μπανιάς, παλιός σύντροφος και φίλος του συγγραφέα στους φοιτητικούς αγώνες και στον αντιδικτατορικό αγώνα άνοιξε ένα γόνιμο και ενδιαφέρον διάλογο με τις εξιστορήσεις του συγγραφέα γύρω από τη συλλογική και ατομική και κοινωνική στάση και αφού αναφέρθηκε στις δυσκολίες και τα λάθη που σημειώθηκαν στον αγώνα για ένα καλύτερο αύριο στη χώρα μας, κάνοντάς μας πιο δυνατούς και έμπειρους, τόνισε την ανάγκη για τη διατήρηση του ονείρου μας. «Πιστεύαμε ότι το όνειρο και το όραμα είχε ήδη ξεκινήσει σε άλλες χώρες και ότι με τους αγώνες μας θα το φέρναμε και στη δική μας χώρα. Αργά ή γρήγορα. Σε τούτη όμως τη ζωή.
Η διάψευση και η απογοήτευση υπήρξε για όλους μας οδυνηρή. Γιατί έγινε στη διάρκεια της ζωής μας. Γιατί προκλήθηκε από συγκεκριμένα γεγονότα: Ήρθε με την ήττα του Εμφυλίου. Ήρθε με τη διάσπαση του παγκόσμιου κομμουνιστικού στρατοπέδου στη δεκαετία του 60. Ήρθε με τη βαθμιαία συνειδητοποίηση του ολοκληρωτικού και αντιδημοκρατικού χαρακτήρα των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, που διέψευσε πολλές αυταπάτες μας. Ήρθε με τη διάσπαση του ΚΚΕ σε συνθήκες δικτατορίας. Σε μια εποχή που αυτονόητα απαιτούσε ενίσχυση της ενότητας. Ήρθε με τον πρωτοφανή κατακερματισμό, την ασύμπτωτη πορεία, την αντιπαλότητα και την εχθρότητα των δυνάμεων της Αριστεράς μετά την πτώση της δικτατορίας. Επισφραγίστηκε με την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Αλλά ήρθε και με την αρνητική επίδραση που είχε πάνω μας, ιδιαίτερα όταν είμαστε νέοι, ένα τραγικό στοιχείο που διαπερνάει διαχρονικά το χώρο της Αριστεράς. Ο «κανιβαλισμός». Όποιος διαφωνεί με την καθοδήγηση, την εκάστοτε καθοδήγηση, είναι μεγαλύτερος εχθρός από τον ταξικό αντίπαλο και πρέπει να εξοντωθεί. Ηθικά ή, συχνά, και φυσικά. Και ζήσαμε πολλά τέτοια φαινόμενα στο παρελθόν. Στη νομιμότητα και την παρανομία, στις φυλακές και τις εξορίες.
Ο Λευτέρης τον υπέστη οδυνηρά, τον περιγράφει και τον καταγγέλλει αυτόν τον «κανιβαλισμό». Τέτοια τραύματα όμως δεν επουλώνονται εύκολα. Γιατί δεν είναι μόνο προσωπικά. Είναι και συλλογικά. Και μας κλονίζουν. Μας κάνουν να νοιώθουμε ένοχοι και ταυτόχρονα σίσσυφοι για την υπόθεση για την οποία αφιερώσαμε τη ζωή μας. Αλλά ταυτόχρονα νοιώθουμε και περήφανοι και αισιόδοξοι. Μέσα σε 50 χρόνια τόσες αρνητικές εξελίξεις, τόσες ήττες, τόσες διαψεύσεις, τόσες απογοητεύσεις, τόσα τραύματα. Μείναμε όρθιοι. Αλλάξαμε, αλλά δεν παραμορφωθήκαμε».
Συγκινημένος ο συγγραφέας ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους και περιέγραψε τις εσωτερικές πιέσεις που τον ώθησαν στη δημόσια κατάθεση της ζωής του και των κοινών αγώνων των συντρόφων του.
Χαρακτηριστικό της εκδήλωσης ήταν όχι μόνο η παρουσία εκατοντάδων παλαιών φίλων και συντρόφων αλλά και πολλών νέων ανθρώπων για τους οποίους ο Λευτέρης υπήρξε ένα σημαντικό παράδειγμα δασκάλου και έντιμου πολίτη.
•