Με την ευεργετική προσφορά του Αδαμάντιου Θ. Μάνιαρη, χτίστηκε στα Αμπελάκια το έτος 1873, η "Μανιάρειος Σχολή", που ανέδειξε πολλούς και μεγάλους επιστήμονες. Ο Διαμαντής Μάνιαρης (1789-1871), γεννήθηκε στα Αμπελάκια και πολέμησε με το Σώμα των Ιερολοχιτών στη μάχη του Δραγατσανίου τον Ιούνιο του 1821. Ήταν από τους ελάχιστους που σώθηκαν και επί Καποδίστρια ανέλαβε θέση ανώτερου υπαλλήλου στην Εθνική Τράπεζα της οποίας και υπήρξε εκ των ιδρυτών της- στη Σύρο.
Λίγο πριν από τον θάνατό του, το 1871, ο Διαμαντής Μάνιαρης αγόρασε όλα τα κτήματα που υπήρχαν γύρω από το πατρικό του σπίτι και σε μια έκταση 5 στρεμμάτων ανεγέρθηκε η Μανιάρειος Σχολή, που φιλοξενούσε δημοτικό σχολείο αρρένων και θηλέων, νηπιαγωγείο, αλλά και σχολαρχείο (γυμνάσιο -λύκειο). Είχε σπάνια βιβλιοθήκη, δύο μεγάλους σχολικούς κήπους, γυμναστήριο, αίθουσα τελετών, κατοικίες για το διδακτικό προσωπικό κ.λπ.
Στη διαθήκη του, την οποία συνέταξε στην Ερμούπολη της Σύρου το 1870, κληροδότησε στη γενέτειρά του μετοχές της Εθνικής Τράπεζας και της Τράπεζας της Ελλάδος, (με όρο το κεφάλαιό τους να μείνει αναπαλλοτρίωτο) και ένα ακίνητο στην Ερμούπολη.
Τα μερίσματα από τις μετοχές βοηθούσαν στη λειτουργία του εκπαιδευτηρίου και έδιναν υποτροφίες σε νέους και νέες από τα Αμπελάκια που ήθελαν να σπουδάσουν στην Αθήνα, με τον όρο όμως μετά να επιστρέψουν και να εργαστούν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. Λειτούργησε από το 1879 ως το 1928 περίπου, με απόφαση του τουρκικού κράτους, όποτε και κατέρρευσε από σεισμό.
Σήμερα σώζονται μόνο ερείπια της Σχολής αυτής, καθώς στατικά προβλήματα, οδήγησαν στη σταδιακή εγκατάλειψη του κτιρίου τη δεκαετία του ’30. Το επίσημο κράτος δεν βοήθησε οικονομικά στην αποκατάστασή του, εξαιτίας του υπέρογκου ποσού που απαιτούνταν.
Οι αρχικοί σκοποί του κληροδοτήματος δεν είναι εφαρμόσιμοι στη σύγχρονη εποχή, ενώ τα χρήματα της διαθήκης χρησιμοποιούνται για την μισθοδοσία ενός επιπλέον δασκάλου στο μονοθέσιο δημοτικό σχολείο, για τα φροντιστήρια όλων των μαθητών της κοινότητας, το εποπτικό υλικό των σχολείων κ. α

Η παιδεία ήταν απαραίτητο συστατικό στη ζωή των Αμπελακιωτών, ακόμα και πριν την ίδρυση του Συνεταιρισμού, αφού το έτος 1749, ιδρύθηκε και λειτούργησε στα Αμπελάκια το περίφημο "Ελληνομουσείο", στο οποίο δίδαξαν μεγάλοι διδάσκαλοι του γένους ο Κ. Κούμας, ο Γρ. Κωνσταντάς, ο Ευάγ. Βούλγαρης, ο Δούκας, ο Σπ. Ασάνης κ.α.
Βέβαια, η εντυπωσιακή οικονομική ανάπτυξη που απολάμβαναν τα Αμπελάκια στα χρόνια της «Κοινής Συντροφιάς», αλλά και η άμεση επαφή των κατοίκων με τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες της εποχής, οδήγησαν στην εφαρμογή πρωτοποριακών ιδεών σε θέματα παιδείας και πολιτισμού. Μερικές από αυτές ήταν η ίδρυση δημόσιας βιβλιοθήκης με σπουδαία βιβλία, η λειτουργία ανοιχτού θεάτρου, όπου παίζονταν κλασσικά έργα, η έκδοση εφημερίδων, μέχρι και η χρηματοδότηση του Άνθιμου Γαζή για τη σύνταξη του πρώτου «Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας», με υποσχετικό συμβόλαιο του 1804.
Σήμερα λειτουργεί στο χωριό δημόσιο δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο και έχει την επωνυμία "Νέα Μανιάρειος Σχολή".