Το Παρθεναγωγείον της Τσαγκαράδας…

Το Καρτάλειο Δημοτικό Σχολείο κτίστηκε με δωρεά του ευεργέτη Ιωάννη Αντ. Καρτάλη (1842 – 1908) το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, το 1870 και αποτελεί αξιόλογο αντιπροσωπευτικό δείγμα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής όπως αυτή διαμορφώθηκε στα τέλη του εν λόγω αιώνα στην ευρύτερη περιοχή του Πηλίου.

Είναι υπερυψωμένο ισόγειο και οργανωμένο με βάση τους άξονες συμμετρίας τόσο στην κάτοψη όσο και στις όψεις. Η κάτοψη έχει σχήμα πεπλατυσμένου Π με έντονες τις πλαϊνές πλευρές που έχουν αετωματική απόληξη.

Η είσοδος ευρίσκεται στο κέντρο της πρόσοψης πλαισιωμένη από μαρμάρινο θύρωμα και προστατεύεται κάτω από το μεγάλο χαγιάτι που στηρίζεται σε ξύλινους στύλους με μαρμάρινες βάσεις.

Τα υπόλοιπα ανοίγματα είναι τοποθετημένα σε ζεύγη συμμετρικά στους κατακόρυφους άξονες και πλαισιώνονται από μαρμάρινα πλαίσια.

Ιδιαίτερα μελετημένες είναι οι γωνίες του κτηρίου, κατασκευασμένες από καλοδουλεμένους γωνιόλιθους ενώ οι υπόλοιπες εξωτερικές επιφάνειες είναι κατασκευασμένες από αργολιθοδομή καλά αρμολογημένες.

Για τους πιο πάνω λόγους το Ελληνικό κράτος με υπουργική απόφαση το 1985 (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/42109/2591/16-9-1985) το χαρακτήρισε «έργο τέχνης».

Δυστυχώς, στις μέρες μας -όπως μαρτυρούν και οι φωτογραφίες- το κτήριο έχει εγκαταλειφθεί, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει τόσο η στατικότητά του, όσο και ο ευλογημένος αυτός τόπος να απολέσει ένα ακόμη σύμβολο πολιτισμού μιας άλλης εποχής.

Χαρακτηριστικές είναι οι μαρτυρίες και οι αφηγήσεις ανθρώπων που φοίτησαν στο εν λόγω σχολείο όπως της κας. Ελένης...

Τα σανίδια του πατώματος σε μερικά σημεία είχαν τρύπες, με αποτέλεσμα τα μολύβια μας να πέφτουν στο υπόγειο. Κάθε εβδομάδα μία ομάδα των μαθητριών καθάριζε το σχολείο και το υπόγειο, οπότε και μαζεύαμε τα μολύβια ή ότι άλλο είχε πέσει στο υπόγειο.